11/1973 - 11/2023 “Πολυτεχνείο” : Ο μισός αιώνας, από τότε, είναι, πλέον, πολύς ιστορικός χρόνος. Έχει έλθει η ώρα να οριοθετηθεί, ως ένα γεγονός της νεώτερης ελληνικής Ιστορίας στην πραγματική και σχετικώς, ελάσσονα θέση, που του ανήκει, χωρίς να χάνει την όποια αξία του.
Κλείνουν, εφέτος, 50 χρόνια, από την φοιτητική εξέγερση του Νοέμβρη του 1973 - που ήταν, όπως θυμάμαι, πολύ καλά, τόσο ζεστός, όπως και τώρα - και νομίζω ότι το τιμημένο αυτό ιστορικό γεγονός, που, προφανώς, διατηρεί μια ιστορική αξία, πρέπει να περιορισθεί, πλέον, σε ένα, σχετικώς, ελάσσον ιστορικό πλάνο, κάτι το οποίο θεωρώ, πια, απολύτως, φυσιολογικό.
Και διατηρεί την ιστορική της αξία η εξέγερση των φοιτητών, στο Πολυτεχνείο, διότι η αλήθεια είναι ότι οι νέοι αυτοί δεν φοβήθηκαν, ούτε όταν ξεκίνησαν την εξεγερτική διαδικασία, ούτε όταν αποχώρησαν, συντεταγμένα, από τον χώρο της κατάληψης, ύστερα από το γκρέμισμα της πύλης του χώρου, που οι φοιτητές είχαν κλειδώσει, με αλυσίδες, για να αποφύγουν την είσοδο των παρείσακτων παρακρατικών και ασφαλιτών, που είχαν ζώσει τον χώρο, ενώ οι άλλες πύλες εισόδου, στον χώρο του Πολυτεχνείου φυλάσσονταν, από ομάδες περιφρούρησης.
Και εδώ, πρέπει να αναφέρω ότι την εξέγερση την κράτησαν ζωντανή οι αγωνιστές του “Ρήγα Φεραίου”, της ΠΑΣΠ, των μαοϊκών, των τροτσκιστών και των αναρχικών της Διεθνούς Βιβλιοθήκης. Το ΚΚΕ κράτησε εχθρική στάση. απέναντι στην εξέγερση, αν και η αλήθεια είναι ότι αρκετά μέλη του έσπασαν την γραμμή και συμμετείχαν, στην εξέγερση.
(Και επίσης πρέπει να συμπληρώσω ότι, με τα δεδομένα εκείνης της εποχής, ιδίως, στο βαθύ σκοτεινό παρασκήνιο, μπορώ, επίσης, να πω ότι κατανοώ την θέση του ΚΚΕ, χωρίς, βέβαια, να την δικαιολογώ).
Η ανατοποθέτηση της εξέγερσης της φοιτητικής και λοιπής νεολαίας, τον Νοέμβριο του 1973, κατά του, υπό μια ρευστή και αβέβαιη απόπειρα μιας στενής και επιτηρούμενης αστικοδημοκρατικής αναδόμησης, δικτατορικού καθεστώτος των συνταγματαρχών, δεν σημαίνει και δεν οδηγεί, στην απαξίωση αυτού του ιστορικού, πλέον, εξεγερτικού γεγονότος.
Αυτή η ανατοποθέτηση, απλούστατα, προϊόντος του χρόνου, αφού, ήδη, φθάσαμε, στον μισό αιώνα, από εκείνη την σκοτεινή περίοδο της στρατιωτικής δικτατορίας της 21ης Απριλίου του 1967, που έγινε, υπό την καθοδήγηση του κλιμακίου της CIA, στην Αθήνα, είναι φυσιολογική εξέλιξη της χρονικής απομάκρυνσης, από το συγκεκριμένο γεγονός, το οποίο υπερτιμήθηκε, διότι όλα τα χρόνια, που πέρασαν, από τότε, στην λεγόμενη μεταπολιτευτική περίοδο, βρέθηκε να πρωταγωνιστεί, στον πολιτικό βιο της χώρας, αν και πλέον, έχει γεράσει και έχει υπερκεραστεί, η γενιά των επικεφαλής, νεολαίων εκείνης της εξέγερσης, που, για να είμαι ακριβής και αντικειμενικός, απέτυχε να ανατρέψει το ρευστοποιούμενο και αναδομούμενο δικτατορικό καθεστώς, του οποίου ο ετοιμόρροπος αρχηγός Γεώργιος Παπαδόπουλος, ως πρόεδρος του κράτους, αφού, προηγουμένως, είχε καταργήσει τον θεσμό της βασιλείας, λόγω του κινήματος του πολεμικού ναυτικού, συνεργάστηκε, με τον παλαιό πολιτικό Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη, τον οποίο διόρισε, ως πρωθυπουργό, προκειμένου να οδηγηθεί η χώρα, σε εκλογές, μέσα στους πρώτους μήνες του 1974.
Αυτήν την διαδικασία της υποκατάστασης του στρατιωτικού καθεστώτος, από μια ελεγχόμενη και επιτηρούμενη, από τον στρατό, αστική δημοκρατία, παρόμοια, με το τουρκικό κεμαλικό καθεστώς, εκείνης της εποχής, είναι, που ανέκοψε, ίσως, πρόωρα, η εξέγερση των φοιτητών, τον Νοέμβριο του 1973.
Δεν μπορούμε, βέβαια, να γνωρίζουμε το, εάν και κατά πόσον, ένα τέτοιο εγχείρημα θα μπορούσε να ολοκληρωθεί και να εφαρμοσθεί, εκείνη την εποχή. Όπως, επίσης, δεν ξέρουμε, εάν αυτή η απόπειρα της εγκαθίδρυσης αυτού του επιτηρούμενου, από τον Γεώργιο Παπαδόπουλο και τον στρατό, τον οποίον αυτός νόμιζε ότι ελέγχει, κολοβής κοινοβουλευτικού συστήματος, θα αποτρεπόταν και χωρίς την φοιτητική εξέγερση του Νοεμβρίου του 1973.
Το πιο πιθανό είναι είναι ότι ο διοικητής της ΕΣΑ Δημήτριος Ιωαννίδης, που, στην πραγματικότητα, έλεγχε όλους τους κατώτερους αξιωματικούς του στρατού, στην πορεία του χρόνου, προς τις προβλεπόμενες, για τον Φεβρουάριο του 1974, βουλευτικές εκλογές, θα έβρισκε μια οποιαδήποτε αφορμή, προκειμένου να ανατρέψει τον Παπαδόπουλο και την διαδικασία επανόδου στο ελεγχόμενο κοινοβουλευτικό καθεστώς, που επιτηρούσε ο ο ΙΔΕΑ (ο σκληροπυρηνικός ακροδεξιός «Ιερός Δεσμός Ελλήνων Αξιωματικών»), πριν το στρατιωτικό πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967.
Μιλώντας, με ψυχρή αντικειμενικότητα και εκ του αποτελέσματος, θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί, όχι αβάσιμα, ότι η εξέγερση του Πολυτεχνείου, που κατεστάλη, για να ακολουθήσει, στην συνέχεια, το πραξικόπημα του Δημήτριου Ιωαννίδη, στις 25/11/1973, με το οποίο ανέτρεψε τον Γεώργιο Παπαδόπουλο (και το οποίο ήταν, επίσης, προφανώς αμερικανικής έμπνευσης, λόγω και της στάσης της κυβέρνησης Μαρκεζίνη και του ίδιου του Παπαδόπουλου να μην επιτρέψουν, στις ΗΠΑ, να χρησιμοποιήσουν τις βάσεις τους, στην Ελλάδα, για να βοηθήσουν το Ισραήλ, στον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του Οκτωβρίου του 1973), εκ των πραγμάτων, ιστορικά, έβλαψε την χώρα και κυρίως, την Κύπρο, αφού η νέα δικτατορία οδηγήθηκε, στην κατάρρευση, μετά την το πραξικόπημα, κατά του Μακαρίου, στις 15 Ιουλίου 1974 και την επακολουθήσασα τουρκική εισβολή, στην Μεγαλόνησο, 5 ημέρες, αργότερα, που κατέληξε στην κατοχή του 40%, σχεδόν, του κυπριακού εδάφους (και στην εθνοκάθαρση, που έγινε), από την Τουρκία. Μια κατοχή, που συνεχίζεται, μέχρι σήμερα.
Πάντως, πρέπει να σημειωθεί, εδώ, αυτό, που και προηγουμένως, ανέφερα. Ότι, δηλαδή, η εξέγερση του Πολυτεχνείου υπήρξε, απλώς, μια αφορμή και ότι ο Δημήτριος Ιωαννίδης και οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής θα έκαναν το πραξικόπημα, κατά του Παπαδόπουλου και χωρίς την εξέγερση του Πολυτεχνείου, είναι και αυτό μια βάσιμη και ουσιαστική πιθανότητα, στα όρια της βεβαιότητας.
Αλλά πέρα από όλα αυτά, αφού έχει παρέλθει μισός αιώνας, από την εξέγερση του Πολυτεχνείου, που, τελικά, οδηγήθηκε σε ήττα, αυτό, που μένει, σαν δίδαγμα είναι η ίδια η εξέγερση, ως γεγονός, ως αυταξία, έστω και αν απέτυχε.
Και η αλήθεια είναι ότι η εξέγερση είναι απαραίτητη και σήμερα.
Αυτό είναι το δίδαγμα και τίποτε, περισσότερο.
Από εκεί και πέρα, όλα τα άλλα είναι ήσσονος σημασίας και τελικά, η μεγάλη ανώνυμη μάζα των εξεγερμένων ακολούθησε ο καθένας την δική του προσωπική πορεία, ενώ οι επικεφαλής, η γνωστοί, ως ηγέτες και ως συμμετέχοντες, στο Πολυτεχνείο, ο καθένας εξαγόρασε, εξ αντικειμένου, πλουσιοπάροχα, αυτήν του την στάση, ενσωματωνόμενος, στο μεταπολιτευτικό κοινοβουλευτικό καθεστώς, που ακολούθησε την πτώση της δικτατορίας του Ιωαννίδη και την τουρκική εισβολή, στην Κύπρο, δηλαδή, μετά το πέρασμα, από το διδακτορικό καθεστώς, στην κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, τον οποίο η ετοιμόρροπη στρατιωτική ηγεσία κάλεσε και του παρέδωσε, μέσα από μια διαδικασία αλλαγής φρουράς, την διακυβέρνηση της χώρας, στον παλαιό ηγέτη της συντηρητικής παράταξης, παρακάμπτοντας την κοινοβουλευτική τάξη πραγμάτων, που είχε προηγηθεί της δικτατορίας της 21ης Απριλίου 1967, στην οποία κοινοβουλευτική τάξη πραγμάτων πρώτο κόμμα ήταν η Ένωση Κέντρου.
Το 1974 η Ένωση Κέντρου του αποθανόντος, εν τω μεταξύ, Γεωργίου Παπανδρέου, είχε ως αρχηγό τον Γεώργιο Μαύρο, ο οποίος θα έπρεπε να πάρει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, αλλά η στρατιωτική ηγεσία επέλεξε τον πρώην ηγέτη της ΕΡΕ, ως πρωθυπουργό της νέας κυβέρνησης, κάτι το οποίο αποδέχτηκε, λόγω, προφανώς, προσωπικής δειλίας και ο Γεώργιος Μαύρος, ο οποίος έγινε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Καραμανλή και υπουργός Εξωτερικών.
Αλλά όλα αυτά, πλέον, έχουν, μόνον, ιστορική σημασία. Και μέσα σε αυτά είναι και η εξέγερση του Πολυτεχνείου, η οποία στο γενικότερο πλαίσιο της νεώτερης ελληνικής ιστορίας, εξ αντικειμένου και εξ αποτελέσματος κατέχει, στις πραγματικές της διαστάσεις, μια ελάσσονα θέση (όσο αυτό και να μην είναι αρεστό και να στενοχωρεί πολλούς), σε σχέση με την υπερεκμετάλλευσης του γεγονότος, όλες αυτές τις δεκαετίες, που πέρασαν, από τότε.
Αυτή η διαπίστωση αποτελεί την αλήθεια, όσο πικρή κι αν είναι αυτή.
Και αυτή η αλήθεια πρέπει να ειπωθεί. Αυτό, άλλωστε, γίνεται, με το τωρινό δημοσίευμα.
Σχόλια