Recep Tayyip Erdoğan, ή Kemal Kılıçdaroğlu; Αντιφατικές δημοσκοπήσεις, με προβάδισμα του αρχηγού του αντιπολιτευτικού συνασπισμού, αλλά, με “παράσταση νίκης” υπέρ του ενεργού προέδρου, μέσα σε μια προβληματική εκλογική διαδικασία.

Στις τουρκικές προεδρικές (και πολύ λιγότερο στις κοινοβουλευτικές) εκλογές της 14/5/2023, η κατάσταση είναι αντιφατική και άκρως, προβληματική, όπως δείχνουν οι δημοσιευμένες δημοσκοπήσεις, οι οποίες, αν και στην λεγόμενη πρόθεση ψήφου, στην πλειοψηφία τους (αν και αυτή η πλειοψηφία δεν είναι αποφασιστική) δίνουν ένα μεγαλύτερο, ή μικρότερο προβάδισμα, στον αρχηγό της ενωμένης, κατά το πλείστον, αντιπολίτευσης και ηγέτη του κοσμικού κεμαλικού κόμματος CHP, του αλεβίτη μουσουλμάνου Kemal Kılıçdaroğlu, έναντι του ισλαμιστή προέδρου της Τουρκίας και ηγέτη του ισλαμικού AKP, του σουνίτη Recep Tayyip Erdoğan (με δεδομένο ότι η τουρκική κοινωνία, στην μεγάλη πλειοψηφία της, αποτελείται, από σουνίτες και αυτό το γεγονός θα παίξει τον ρόλο του).

Όμως, στο επίπεδο αυτού που οι δημοσκόποι μετρούν, ως “παράσταση νίκης”, ο πρόεδρος της χώρας, ο οποίος διεκδικεί την επανεκλογή του, διατηρεί το προβάδισμα και ως συμβαίνει, συνήθως, αυτός που προηγείται, στην παράσταση νίκης, είναι ο νικητής, στην εκλογική διαδικασία. Έτσι, αυτό, που συμβαίνει, στην εκλογική διαδικασία της γειτονικής χώρας, μπορεί να χαρακτηρισθεί, ως πρωτόγνωρο, αν και εμείς, στην Ελλάδα, το έχουμε ζήσει, στις βουλευτικές εκλογές της 9/4/2000, όταν η Νέα Δημοκρατία του Κώστα Καραμανλή, η οποία προηγείτο, σε όλες τις προεκλογικές δημοσκοπήσεις, όχι, όμως, στην κρίσιμη παράσταση νίκης, στην οποία, σταθερά, σε όλη την προεκλογική περίοδο εκείνων των εκλογών, το κυβερνόν ΠΑΣΟΚ, του, τότε, πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη, κυριολεκτικά, αργά, το βράδυ εκείνης της εκλογικής Κυριακής μέτρησε 3.007.596 ψήφους, έναντι των 2.935.196 ψήφων, που έλαβε η Νέα Δημοκρατία και κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές, με άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, λόγω του καλπονοθευτικό εκλογικού νόμου της ενισχυμένης αναλογικής. Έτσι, ακόμη και σε εκείνες τις βουλευτικές εκλογές, πριν 23 χρόνια, με τα οριακά εκλογικά αποτελέσματα, τελικά, επιβεβαιώθηκε η δημοσκοπική εικόνα της παράστασης νίκης, η οποία επιβλήθηκε των μετρήσεων της πρόθεσης ψήφου.

Στην σημερινή Τουρκία, όπως, πάντοτε, άλλωστε, στην μεγάλη γειτονική χώρα, η οποία αποτελεί, όχι, μόνο, ένα γεωγραφικό, αλλά, κυριολεκτικά, ένα κοινωνικό σταυροδρόμι, ανάμεσα, στην εκκοσμικευμένη Δύση και στην ισλαμικοκεντρική Ανατολή, η κατάσταση, τα δεδομένα και τα ζητούμενα είναι, εντελώς, διαφορετικά, αφού είναι μεγάλο το βάρος της τεράστιας ισλαμιστικής επαρχιακής Ανατολίας, του γεγονότος ότι ο Τούρκος πρόεδρος και το κόμμα του AKP, ελέγχουν, πλήρως, τον κρατικό μηχανισμό και την κεντρική εκλογική επιτροπή και με δεδομένο, επίσης, το γεγονός ότι η Τουρκία δεν είναι μια κανονική αστικοδημοκρατική χώρα, στην οποία οι λεγόμενοι δημοκρατικοί θεσμοί είναι ασθενικοί, ιδιαίτερα, με το προεδρικό κυβερνητικό σύστημα, που διαμόρφωσε, μετά το, εναντίον του Recep Tayyip Erdoğan, αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα της 15/7/2016. 

Το κυριότερο, όμως, πρόβλημα, στην Τουρκία, είναι ότι δεν είναι, σαφώς, εμπεδωμένη η συναφής, με το αστικοδημοκρατικό σύστημα διακυβέρνησης, κοινωνική συνείδηση, σε μεγάλα τμήματα της μουσουλμανικής τουρκικής κοινωνίας, μια συνείδηση, η οποία εκτρέφεται και συγκροτείται, από τον σεβασμό, στην κάθε λογής κοινωνική εξουσιαστική δομή και κυρίως, στην κρατική εξουσία και εκείνον, που την εκφράζει, κάτι, που, προφανώς, αποτελεί ένα παραδοσιακό στοιχείο της μακραίωνης σουλτανικής περιόδου της τουρκικής κοινωνίας, η οποία ουδέποτε πρέπει να ξεχνάμε ότι συνέχθηκε και συγκροτήθηκε, γύρω και μέσα, από την σουλτανική κρατική εξουσία. 

Ως εκ τούτου, αυτό το συγκροτητικό της τουρκικής κοινωνικής συνείδησης και παράδοσης γεγονός έχει την ιδιαίτερη σημασία του, παρά την πολυετή νεωτεριστική ριζοσπαστική προσπάθεια του Mustafa Kemal, του ιδρυτή του νέου εκκοσμικευμένου τουρκικού κράτους και των στρατιωτικών και πολιτικών κεμαλιστών, εδώ και περίπου, 100 χρόνια, να αποκόψουν, μέσα από την ολοκλήρωση και την εμπέδωση της τουρκικής εθνικής συνείδησης, τους άμεσους και ενεργούς “γενετικούς”/συγκροτητικούς δεσμούς της τουρκικής κοινωνίας, με την σουλτανική παράδοση.

 

Οι κεμαλιστές, παρά τους τεράστιους νεωτερισμούς και τους ρηξικέλευθους κρατικούς και κοινωνικούς θεσμούς, που εισήγαγαν και επέβαλαν, αρχικά, με το μονοκομματικό πολιτικό σύστημα του Mustafa Kemal και του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CHP, το οποίο υπάρχει, ακόμη και διεκδικεί, με αξιώσεις την επάνοδό του, στην εξουσία, με τα από μια εικοσαετία) και μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο, με την υποκρυπτόμενη, αλλά, ουσιωδώς, ιθύνουσα στρατιωτική εξουσία, που ήταν ο θεματοφύλακας του κεμαλισμού, μέσα από την δημιουργία ενός ελεγχόμενου πολυκομματικού πολιτικού συστήματος, περιορισμένης εμβέλειας και κολοβωμένης και επιφατικής αστικής δημοκρατίας.

Αυτήν την κολοβή και περιορισμένου βεληνεκούς, όταν η στρατιωτική ηγεσία έκρινε ότι ήταν απαραίτητο, προχωρούσε, σε ανοικτά στρατιωτικά πραξικοπήματα, για να επαναφέρει, στην τάξη, το κρινόμενο, ως “εκτροχιασθέν” πολιτικό σύστημα, όταν, στην κυβέρνηση, ανέρχονταν κόμματα ισλαμικής προέλευσης (1960, 1980, 1997 και το 2016, που, όμως, απέτυχε, με έναν παταγώδη και αυτοκαταστροφικό τρόπο). Έτσι, το πολίτευμα της χώρας αποτελούσε, συγκρατημένα, ή απροκάλυπτα, ένα καθαρό καθεστώς μπανανίας.

Αυτήν την νοσηρότατη πολιτική και κοινωνική κατάσταση του καθεστώτος της επιτηρούμενης και κηδεμονευόμενης δημοκρατικοφανούς μπανανίας, ήταν, που ήλθαν να διαβρώσουν και να ανατρέψουν οι νεοφανείς και πολιτικά και κοινωνικά, ισλαμιστές νεομεταρρυθμιστές του Recep Tayyip Erdoğan. Και η αλήθεια είναι ότι παρήγαγαν ένα τεράστιο κοινωνικό, οικονομικό και θεσμικό έργο, αφού, κατά την 20ετη πολιτική τους κυριαρχία, μετέτρεψαν την Τουρκία, σε μια, βιομηχανικά, ισχυρή οικονομία, που έβαλε, μέσα, στον ενεργό οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό χάρτη της χώρας ευρύτατα στρώματα του τουρκικού πληθυσμού. 

Φυσικά, η μακρά παραμονή των ισλαμιστών και του Recep Tayyip Erdoğan, στην εξουσία, η καχεκτική πολιτική παρουσία των αντιπάλων του, η τουρκική πολιτική και κοινωνική παράδοση, αλλά έχω την ισχυρή γνώμη και το γεγονός ότι οι κυβερνήσεις και οι ελίτ της “Ευρωπαϊκής Ένωσης” έκλεισαν κάθε οδό, για την ένταξη της Τουρκίας, σε αυτήν, μαζί με το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα της 15/7/2016, ενίσχυσαν τον πολιτικό αυταρχισμό του Τούρκου προέδρου και του προσωποπαγούς καθεστώτος, το οποίο αυτός και το κόμμα του δημιούργησαν και εγκατέστησαν, με τις μαζικές διώξεις των λεγόμενων γκιουλενιστών και τις μαζικές εκκαθαρίσεις όλων των αντιπάλων τους, από τον κρατικό μηχανισμό.

Παντως, η αλήθεια είναι ότι, έως τώρα ο Recep Tayyip Erdoğan και το AKP έπαιξαν, σύμφωνα με τους κανόνες του αστικοδημοκρατικού παιχνιδιού, ενώ συνεχίζουν την τεράστια οικονομική ανάπτυξη της χώρας, με ένα ΑΕΠ, το οποίο πλησιάζει τα τρία τρισεκατομμύρια δολάρια και το κατά κεφαλήν εισόδημα να έχει φθάσει, πάνω από τα 32.000 δολάρια και με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, που έφτασαν το 5,6%,  το 2022, που τροφοδοτούνται, από τις υψηλές καταναλωτικές δαπάνες, με το ποσοστό αύξησης του τουρκικού ΑΕΠ να είναι διπλάσιο από το ποσοστό ανάπτυξης των οικονομιών των χωρών των G7 και υψηλότερο από το 3,9% των οικονομιών των αναδυόμενων αγορών. 

Η διαφορετική οικονομική πολιτική του Recep Tayyip Erdoğan, που στρέφεται, στην οικονομική ανάπτυξη, σε αντίθεση με τις περισσότερες χώρες που επιλέγουν την αύξηση του κόστος χρήματος για να τιθασεύσουν τον πληθωρισμό έχει επιτύχει να διατηρεί την πραγματική αποπληθωρισμένη οικονομική ανάπτυξη να κινείται, σε υψηλούς ρυθμούς, με κυρία βάση τις αυξημένες καταναλωτικές δαπάνες, οι οποίες αποτελούν σχεδόν το 60% της οικονομικής δραστηριότητας της Τουρκίας και αυξήθηκαν κατά 19,7% το 2022, με μαζικές πραγματικές αυξήσεις του κατώτατου μισθού, των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων και των συντάξεων, έχουν οδηγήσει την τουρκική οικονομία να παρουσιάζει τεράστιους ρυθμούς πληθωρισμού, οι οποίοι σκιάζουν τα μόλις περιγραφέντα οικονομικά επιτεύγματα, αφού ο υψηλός εξουθενωτικός πληθωρισμός δημιουργεί σύγχυση και αποπροσανατολίζει ευρέα στρώματα της τουρκικής κοινωνίας και του εκλογικού σώματος.

Κάπως έτσι, ο Recep Tayyip Erdoğan κινδυνεύει να χάσει τις προεδρικές εκλογές, αν και το κόμμα του, το ισλαμιστικό AKP προηγείται, σταθερά, στις δημοσκοπήσεις. Παρά ταύτα, ο Τούρκος πρόεδρος “είναι πολύ σκληρός, για να πεθάνει” και δεν είναι, καθόλου, βέβαιο ότι η ήττα του είναι αναπόφευκτη, αφού, εάν ο μέσος Τούρκος ψηφοφόρος “κάνει ταμείο”, με ψύχραιμο μάτι, θα διαπιστώσει την μεγάλη πραγματική μεγέθυνση των εισοδημάτων του, ενώ, πέραν όλων των άλλων, δεν είναι, επίσης, καθόλου, βέβαιο ότι το δημιουργηθέν καθεστώς των ισλαμιστών του Recep Tayyip Erdoğan δεν θα ενδώσει, στον πειρασμό να “πειράξει” και τα τελικά αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών. Ούτε φαίνεται να ειναι διατεθειμένο να χάσει και να παραδώσει ομαλά την προεδρική εξουσία.

Όμως, το καθεστώς των ισλαμιστών είναι πιθανό να μην χρειασθεί να προσφύγει, σε μια ευρεία καλπονοθεία, η οποία, άλλωστε, δεν είναι και πολύ εύκολο να πραγματοποιηθεί, αν και τίποτε δεν μπορεί να αποκλεισθεί, διότι - κακά τα ψέμματα - θεωρώ ότι είναι, εξαιρετικά, δυσχερές ο Recep Tayyip Erdoğan να παραδώσει την εξουσία, στους αντιπάλους του, ενώ διατηρώ την γνώμη ότι, παρά την ενιαία κάθοδο της αντιπολίτευσης, η οποία αποτελείται και από αποσχισθέντες συνεργάτες του Τούρκου προέδρου, όπως ο πρώην πρωθυπουργός Ahmet Davutoğlu και ο πρώην υπουργός Οικονομικών Ali Babacan, ο προεδρικός υποψήφιος αντίπαλος του Recep Tayyip Erdoğan, ο κεμαλιστής Kemal Kılıçdaroğlu δεν είναι ένα υπέρτερο, ή ισάξιο και το ενδεδειγμένο και κατάλληλο πρόσωπο, για να επικρατήσει, σε αυτήν την προσωπική εκλογική αναμέτρηση, έναντι του Τούρκου προέδρου.

Ως εκ τούτων, η εκλογική μάχη της 14ης Μαΐου 2023, στην Τουρκία είναι, σε κάθε περίπτωση, άκρως, ενδιαφέρουσα και κατά πάσαν πιθανότητα, θα εξελιχθεί, σε συναρπαστική.

Θα δούμε.