Το αξιακό σύστημα της "Ανοικτής Κοινωνίας" και η σημερινή ευρωπαϊκή παρακμή. (Από τον Αλέξις ντε Τοκεβίλ και τον Καρλ Πόππερ στην Ρόζα Λούξεμπουργκ και τον Κορνήλιο Καστοριάδη).

Καρλ Πόππερ

Κορνήλιος Καστοριάδης

"Αγαπητέ Μανώλη.

Αν το παραπάνω σχόλιό μου δεν είναι εντελώς άστοχο, όπως λες, τότε το ερώτημά σου είναι περιττό. Και τούτο διότι ουδείς χρειάζεται να μου ζητήσει να γίνω κριτής, ή να αποφασίσω για το πότε βελτιώνεται (ή δεν βελτιώνεται) η σκέψη του κ. Τσούκα.


Κάθε διανοητής (σαν τον κ. Τσούκα, ο οποίος, επαναλαμβάνω ότι είναι αξιόλογος, πέρα από τις όποιες - μικρές και μεγάλες - διαφωνίες) εκτίθεται στην δημόσια κρίση και κριτική και ως εκ τούτου, ουδεμία άδεια απαιτείται για την έκφραση των απόψεων του οποιοιουδήποτε (ακόμα και της ασημαντότητάς μου), γύρω από τις σκέψεις του εν λόγω (ή του όποιου άλλου) διανοητή.


Φυσικά, σε αυτήν την έκφραση απόψεων υπάρχει ένα όριο, το οποίο έχει να κάνει, με την σοβαρότητα και την ποιότητα της όποια κριτικής εκφράζεται. Και αυτή η σοβαρότητα και η ποιότητα της κριτικής έχει να κάνει με την επιχειρηματολογία, που συνοδεύει και στηρίζει την όποια ασκούμενη κριτική.


Όπως αντιλαμβάνομαι, σε έναν βαθμό, αποδέχεσαι ότι όσα γράφω έχουν κάποια βάση. Και αυτό, ακόμα και από μόνο του εξεταζόμενο, με "νομιμοποιεί" να γράφω όσα γράφω.


Όσον αφορά το αξιακό σύστημα στο οποίο στηρίζονται όσα γράφω, πρέπει να επισημάνω ότι αυτά που γράφω από μόνα τους υποδεικνύουν και περιγράφουν το αξιακό τους σύστημα, το οποίο είναι φυσικά και δικό μου αξιακό σύστημα.


Και επειδή δεν μου αρέσει ο γριφώδης και βαρύγδουπος λόγος, εξηγούμαι:

Ο αξιακός μου λόγος θεμελιώνεται στο σχήμα της "Ανοικτής Κοινωνίας".

Αρκεί η κοινωνία να είναι ανοικτή και να μην καταπίνει τα μέλη της, όπως συμβαίνει στις κοινωνίες που κτίζουν οι ολοκληρωτικές ολιγαρχικές ελίτ, αλλά και παράλληλα, να παραμένει κοινωνία, αποφεύγοντας να γίνει ένας αραιός χυλός, ο οποίος επιτρέπει σε διάφορες φιλελεύθερες ολιγαρχίες να μονοπωλούν τον λόγο και να κατευθύνουν, κατά το δοκούν, τον πληθυσμό.

Δεν έχει καμμιά αξία στο παρόν σημείωμα να αναφερθώ στον ναζιστικό ολοκληρωτισμό, ή στην νεοφαραωνική ολοκληρωτική ελίτ των κομμουνιστικών καθεστώτων, αφού αυτά - λίγο ή πολύ - κατέρρευσαν (με κάποιες σημαντικές εξαιρέσεις κυρίως στην Άπω Ανατολή).


Για τις φιλελεύθερες ολιγαρχικές ελίτ της Δύσης, όμως, πρέπει να πω ότι κλασσικό παράδειγμα ενός σύγχρονου κοινωνικού χυλού, ο οποίος και παρακμάζει, αποτελεί η σημερινή Ευρώπη της Ε.Ε. και της ευρωζώνης, σε αντίθεση με τις Η.Π.Α., αφού αυτή η Ευρώπη, μη έχοντας οποιαδήποτε κοινωνική βαθύτητα, η συγκρότηση της οποίας αποσταθεροποιείται, με την αποδόμηση του κοινωνικού, αλλά και του εθνικού κράτους, χωρίς να αντικαθίστανται με ευρύτερους και εμβαθέστερους υπερεθνικούς ομοσπονδιακούς και κοινωνικούς θεσμούς, κάτι που στις Η.Π.Α ουδόλως συμβαίνει, αφού σε αυτές και "αμερικανικός λαός" και "αμερικανική κοινωνία" υπάρχει, ενώ στην Ευρώπη, ούτε "ευρωπαϊκός λαός" υπάρχει, ούτε "ευρωπαϊκή κοινωνία".


Αντίθετα, μάλιστα, απέχουν πολύ από το συγκροτηθούν, αφού οι φιλελεύθερες ολιγαρχικές ελίτ της Ευρώπης μάχονται για να μην ολοκληρώσουν μια τέτοια συγκρότηση και επιδιώκουν να την περιχαρακώσουν σε μια έννοια η οποία θα διατηρεί κάποια μη ουσιώδη και εντελώς επιδερμικά στοιχεία, τα οποία θα διατηρούν την Ευρώπη, ως μια, κατά βάση, νομισματική και (ολιγότερο) οικονομική ένωση.


Και η όποια κριτική στον κ. Τσούκα γίνεται επειδή φοβάμαι ότι αυτό είναι και το πρόταγμα, που υποστηρίζει, με όσα γράφει και λέει.



Ορθότερος είναι τώρα ο λόγος του κ. Τσούκα, διότι επιμερίζει τις ευθύνες ανάμεσα στον πληθυσμό και στην ηγεσία του - έστω την πολιτική. Και το κυριότερο διότι κατανέμει την ευθύνη ανάλογα με το βάρος που ο καθείς επωμίζεται.


Με την ουσιαστική μου επιφύλαξη, ως προς τα παραπάνω, για το γεγονός ότι η πολιτική ελίτ του τόπου (μαζύ με την οικονομική και την πνευματική) παρέπεισαν τον ελληνικό πληθυσμό, δια της εξαπάτησής του και τον έκαναν να αποδεχθεί την ένταξη της Ελλάδας στην ευρωζώνη, αποκρύβοντάς του όλα αυτά τα στοιχεία, που υπήρχαν από την εποχή της ένταξης και τα οποία οδήγησαν στην σημερινή ελληνική τραγωδία. Και αυτό (δηλαδή η προπαγανδιστική εξαπάτηση του ελληνικού πληθυσμού από την ηγεσία του, η οποία παρουσίασε και παρουσιάζει, ως "εθνικό θέμα" την ένταξη της Ελλάδας στην ευρωζώνη, το οποίο "εθνικό θέμα" δεν πρέπει να θιγεί) δεν είναι καθόλου λίγο. Είναι πολύ, μα πάρα πολύ, βαρύ και ασήκωτο και δεν αντιμετωπίζεται από την πνευματική ελίτ της χώρας (και τον κ. Τσούκα), προφανώς διότι η ελίτ αυτή αρνείται να αποδεχθεί τις βαρύτατες ευθύνες της για τις επιλογές που στήριξε και διότι δεν ταιριάζει με την τρέχουσα ιδεοληπτική (και συνάμα στενά συμφεροντολογική) επιχειρηματολογία της, που αποσκοπεί στην γενικευμένη ενοχοποίηση του ελληνικού πληθυσμού, για την επικρατούσα κατάσταση, μια ενοχοποίηση, η οποία είναι άκρως υποστηρικτική στην προσπάθεια της ελίτ της χώρας να στηρίξει τις καταστροφικές για τον απλό κόσμο (και όχι μόνον αυτόν) επιλογές του Μνημονίου και την, όπως - όπως, παραμονή στην ευρωζώνη. Και όλα αυτά, παρά το γεγονός ότι η ελληνική πνευματική ελίτ (όπως και τα άλλα τμήματά της) έχει πλήρη συνείδηση για το ψεύδος της όλης "επιχειρηματολογίας".


Όσον αφορά τα της "Ανοικτής Κοινωνίας", πραγματικά εκπλήσσομαι όταν μου αναφέρουν ότι δεν την γνωρίζουν, ως αξιακό σχήμα. Προφανώς, σφάλλω, αλλά, παρ' όλ' αυτά, εκπλήσσομαι. Και η "απλή λογική" του κυρίου Τσούκα είναι σίγουρο ότι εντάσσεται στο σχήμα της Ανοικτής Κοινωνίας, πολύ περισσότερο όταν δεν καταπίπτει στο επίπεδο της υπεραπλούστευσης, διότι τότε δεν λαμβάνει υπόψη της την κοινωνική πολυπλοκότητα και ξεφεύγει από τα όρια του επιστημονικού λόγου (στον οποίον κυρίαρχο ρόλο έχει η κοινωνιολογία και η δράση και το ιδεολογικό πλαίσιο αναφοράς των κοινωνικών ομάδων), αφού έτσι η όποια κοινωνική κριτική, μετατρέπεται σε γενικόλογο κοινωνικό κουτσομπολιό.


Το να αναφέρω ότι μια από τις αναφορές μου βρίσκεται στον (γκουρού της φιλελεύθερης ελίτ) Καρλ Πόππερ νόμιζα ότι ήταν περιττό. Αλλά εκ των πραγμάτων φαίνεται ότι δεν είναι. Γι' αυτό και τον αναφέρω.

Τζων Μαίηναρντ Κέϋνς

Ρόζα Λούξεμπουργκ

Όπως και πρέπει να αναφέρω τον Αλέξις ντε Τοκεβίλ, τον Άνταμ Σμιθ, τον Θόρνστην Βέμπλεν, αλλά και τους Καρλ Μαρξ, Πιερ Ζοζέφ Προυντόν, Ρόζα Λούξεμπουργκ, Κορνήλιο Καστοριάδη, Τζων Μαίηναρντ Κέϋνς, Τζων Κέννεθ Γκαλμπραίηθ, Μίλτον Φρήντμαν, Φράνκλιν Ντέλανο Ρούζβελτ κ.α., χωρίς κανείς από αυτούς να αποτελεί θέσφατο.


Το κυριότερο - και περισσότερο από όλους και από όλα -, όμως, που πρέπει να αναφέρω είναι ότι το ουσιαστικό υπόβαθρο, πάνω στο οποίο πατώ (και αυτό βρίσκεται όχι σε πρόσωπα, αλλά σε ευρύτατατες κοινωνικές συσσωματώσεις), προσδιορίζεται από τον κόσμο της αρχαίας Ελλάδας, την Αναγέννηση και την Γαλλική Επανάσταση.


Αυτό είναι που έχει σημασία και όχι τόσο τα πρόσωπα.


(Και κάτι ακόμα : Στα μαθηματικά δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι 1+1=2. Για να συμβαίνει αυτό πρέπει να υπάρχουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις. Και αυτές υπάρχουν μόνον όταν υπάρχει το σχετικό πλαίσιο αναφοράς και να προϋποτίθεται ότι το 1 είναι διάφορο του μηδενός, διότι, αν αυτό δεν προϋποτίθεται, τότε το 1+1 μπορεί να είναι διάφορο του 2)."





(Σχόλιά μου http://htsoukas.blogspot.com/2010/10/o.html?showComment=1287166609002#c2227367655108283283 της 15/10/2010 και http://htsoukas.blogspot.com/2010/10/o.html?showComment=1287254420053#c3575100315797676841 της 16/10/2010, στο άρθρο του κ. Χαρίδημου Τσούκα δημοσιεύτηκε στο μπλογκ του, με τίτλο : «Πάγκαλος: Oι πολιτικοί είναι φαύλοι!» http://htsoukas.blogspot.com/2010/10/o.html ).