2025. Η χαρτογράφηση του Σύμπαντος, από την NASA. 1950-2025. Οι θαλάσσιοι γεωλογικοί χάρτες του Ατλαντικού Ωκεανού. 520 πΧ-550 πΧ. Καλαβρία. 2ος αιώνας πΧ. Ταφική στήλη της Αμμιλούς, στην περιοχή Ιωαννίνων. 79 μΧ. Πομπηία. 1877. Ολυμπία. 1892-1894. Δελφοί. 1900. Λονδίνο. 1888-1977. Αθήνα. 1915. Το παλάτι της Κνωσού. 1930. Ο Филипп Голощёкин. 1922. Τοροντο. Η πρώτη φορά της χορήγησης ινσουλίνης. 20-12-1936. Η НКВД δολοφονεί τον Μπορίς Έσσεν. 1939-1945. Τα θύματα , στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της ναζιστικής Γερμανίας. 1970. Η DDR. 24-4-1971. Το γκολ του Καμάρα και μετέπειτα (201).

Δεκεμβρίου 21, 2025

Μάρτιος 2025. ΗΠΑ. Η χαρτογράφηση του Σύμπαντος, από το τηλεσκόπιο Sphere-x, από την NASA.

1950 δεκαετία) - 2025. Οι θαλάσσιοι γεωλογικοί χάρτες του Ατλαντικού Ωκεανού.

Καθώς η Μαρί Θαρπ σκιαγραφούσε τα προφίλ του πυθμένα του Ατλαντικού, παρατήρησε ένα σχέδιο. Μια συνεχής, οδοντωτή κορυφογραμμή έτρεχε, ακριβώς, κάτω από το κέντρο του ωκεανού. Μέσα, σε αυτήν την κορυφογραμμή, υπήρχε μια βαθιά κοιλάδα, σε σχήμα V. Αυτή ήταν η Μεσοατλαντική Ράχη, μια οροσειρά μήκους χιλιάδων μιλίων. Αλλά η κοιλάδα – το ρήγμα – ήταν το όπλο, που κάπνιζε. Η Θαρπ συνειδητοποίησε ότι το ρήγμα σήμαινε ότι ο πυθμένας του ωκεανού διαλύθηκε.

Η ομορφιά αυτών των χαρτών αιχμαλώτισε την φαντασία των επιστημόνων και του κοινού. Και σταδιακά, η ιδέα της τεκτονικής των πλακών - η θεωρία ότι το εξωτερικό κέλυφος της Γης χωρίζεται, σε πλάκες, που κινούνται - άρχισε να κερδίζει ευρύτερη αποδοχή. Η απόδειξη, για τη μετατόπιση των ηπείρων ήταν, επίσης, ένα βασικό αποδεικτικό στοιχείο, για την επιβεβαίωση της μεγαλύτερης, γενικής θεωρίας της τεκτονικής των πλακών.

Οι χάρτες της Θαρπ και τα στοιχεία, που παρείχαν, έγιναν ο ακρογωνιαίος λίθος της σύγχρονης κατανόησης της γεωλογίας. Η δουλειά της απέδειξε ότι ο πυθμένας του ωκεανού δεν ήταν στατικός, αλλά ένα δυναμικό, μεταβαλλόμενο τοπίο. Έδειξε ότι η επιφάνεια της Γης βρισκόταν, σε συνεχή κίνηση, οδηγούμενη, από δυνάμεις, βαθιά κάτω, από τον φλοιό.

520 πΧ. Χάλκινη τελετουργική κεφαλή τσεκουριού, με επιγραφή, στο Αχαϊκό αλφάβητο, που αναφέρει, περίπου, τα εξής : «Είμαι ιερό, στην Ήρα της πεδιάδας. Ο Κυνίσκος ο χασάπης, μου αφιέρωσε ένα δεκάτο». Βρέθηκε, κοντά, στο Σαν Σόστι, στην Καλαβρία, στη Νότια Ιταλία, μια περιοχή, που αποτελεί μέρος της αρχαίας Μεγάλης Ελλάδας. Η περίτεχνη διακόσμηση του αντικειμένου και η μη ακονισμένη λεπίδα, υποδηλώνουν ότι δεν προοριζόταν, για πρακτική χρήση, αλλά, για θρησκευτικούς, ή τελετουργικούς σκοπούς.

550 πΧ. Η μάχη του Δία, με τον Τυφώνα. Στο κάτω μέρος, εναλλασσόμενες σειρές ελαφιών και λιονταριών. Χαλκιδική μελανόμορφη υδρία, από το Ρήγιο της Καλαβρίας.

2ος αιώνας πΧ (αρχές). Ταφική στήλη της Αμμιλούς, πλούσια διακοσμημένη, από τα Πλαίσια Κατσανοχωρίων Ιωαννίνων.

Η στήλη βρέθηκε, κοντά, σε ταφικό περίβολο, στα Πλαίσια Κατσανοχωρίων Ιωαννίνων, σε μια περιοχή, που, στην αρχαιότητα, βρισκόταν, εντός της επικράτειας του ηπειρωτικού φύλου των Μολοσσών. Η στήλη, πλούσια διακοσμημένη ανήκει, σε μία ιδιαίτερη ομάδα ταφικών μνημείων, που επιχωριάζουν, στην περιοχή της ΒΔ Ελλάδας. Φέρει αρχιτεκτονική επίστεψη και ανάγλυφη διακόσμηση, σε ζώνες, με κλαδιά μυρτιάς, ταύρο, ανάμεσα, σε δύο γρύπες και ανθισμένες βλαστόσπειρες. Το όνομα της νεκρής, Αμμιλώ και το πατρώνυμο Σιμίας αναφέρεται, με ανάγλυφους χαρακτήρες, σε δύο πινακίδες (αρχές 2ου αιώνα π.Χ.). Τα διακοσμητικά στοιχεία της στήλης αντλούν, από τον χώρο της αγγειογραφίας, της μεταλλοτεχνίας, της ζωγραφικής, της αρχιτεκτονικής και της υφαντικής. Η μυρτιά, σύμβολο αιώνιας θαλερότητας, προέρχεται, από τον χώρο της χθόνιας λατρείας, οι ανθισμένες βλαστόσπειρες ανακαλούν τις άνθινες προσφορές, προς τον νεκρό, ενώ οι γρύπες, τα μυθικά ζώα, με το κεφάλι αετού και το σώμα λιονταριού, αποτελούν εγγύηση, για την προστασία του τάφου. Εσχατολογικό περιεχόμενο έχει και ο ταύρος, ιερό ζώο του Ποσειδώνα, ο οποίος, στην Ήπειρο, λατρεύεται, ως ο θεός των σεισμών, των εγκάτων της γης, των πηγών και του Κάτω Κόσμου. Συγχρόνως, ο ηπειρωτικός βους παραπέμπει, στον κτηνοτροφικό χαρακτήρα της περιοχής, αφού ήταν γνωστή, στην αρχαιότητα, η φήμη των βοδιών της Ηπείρου. Ο αστέρας-ήλιος, στους κροτάφους της στήλης, σύμβολο του βασιλικού μακεδονικού οίκου, είναι το αποτέλεσμα της διάδοσης ενός αναγνωρίσιμου λογότυπου, ή, στην καλύτερη περίπτωση, μαρτυρία σχέσεων και επαφών, με την περιοχή της Μακεδονίας.

Στο σύνολό του, όμως, ο διάκοσμος της στήλης Αμμιλούς φαίνεται να συμπυκνώνεται, στην εντυπωσιακή περιγραφή της νεκρικής κλινοστρωμνής, στο Ονομαστικόν του Πολυδεύκη :

«Στρωμνή… ἀνθοῦσα, εὐανθής, πολυανθής, ποικίλη, παμποίκιλος, πολύμορφος….ζῷα ἐνύφαντο, ἄνθη ἐνεπεποίκιλτο, θηρία ἐνεγέγραπτο ἄστρα ἐνήστραπτεν». Σε ελεύθερη απόδοση : «Στρώμα κεντημένο… με περίσσια άνθη, σε σχήματα και χρώματα πολλά, με κοσμήματα και στολίδια. Ζώα υφάνθηκαν, λουλούδια κεντήθηκαν, θηρία σχεδιάστηκαν και αστέρια έλαμψαν».

Δρ Ιουλία Κ. Κατσαδήμα

Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων

Μononews.

79 μΧ. Πομπηία. Άθικτα βρέθηκαν έπιπλα και υφάσματα. Πρόκειται, για δωμάτιο της βίλας Τσίβιτα Τζουλιάνα.

Οι ζωές του σκλάβων, που φρόντιζαν, ώστε να περνούν, καλά, οι πλούσιοι αρχαίοι Ρωμαίοι, στις πολυτελείς κατοικίες τους, στην Πομπηία αποκαλύπτονται, τώρα, χάρη σε μια ανασκαφή, που έγινε, έξω, από τα τείχη της αρχαίας πόλης, κοντά, στην Νάπολη.

Η αρχαιολογική ανασκαφή έφερε, στο φως, τα έπιπλα ενός δωματίου, που είχε παραχωρηθεί, σε σκλάβους, στην βίλα Τσίβιτα Τζουλιάνα, περίπου, 600 μέτρα, από τα τείχη της αρχαίας Πομπηίας. Τα ευρήματα είναι, σχεδόν, 2.000 ετών, σύμφωνα, με το ιταλικό υπουργείο Πολιτισμού, που έκανε την σχετική ανακοίνωση.

Έπιπλα και υφάσματα, καθώς και τα λείψανα πολλών άλλων θυμάτων της έκρηξης του Βεζούβιου, το 79 μ.Χ., είχαν καλυφθεί, από το πυροκλαστικό σύννεφο, το οποίο, στην συνέχεια, έγινε στερεό έδαφος, ενώ οργανική ύλη, σε αποσύνθεση, άφησε ένα κενό, στο έδαφος : ένα αποτύπωμα που, όταν γέμισε με γύψο, αποκάλυψε την αρχική του μορφή.

1877. Ολυμπία. Το Φιλιππείο και το Ηραίο, μετά το τέλος των ανασκαφών. Τα αναχώματα, στην περιφέρεια, δείχνουν ότι ήσαν θαμμένα δύο μέτρα, κάτω από το έδαφος.

2020 (δεκαετία). Πλαταμώνας Πιερίας. Σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα έχουν αποκαλυφθεί, στον τόπο, που βρέθηκε το αρχαίο νεκροταφείο, έχουν αποκαλυφθεί 19 κιβωτιόσχημοι τάφοι, με πλούσια κτερίσματα. Πολλά αγγεία χειροποίητα και τροχήλατα, μυκηναϊκού ρυθμού, χάλκινουι κρίκοι, οστέινες χάντρες, πήλινα σφονδύλια, ή βαρύδια, χάλκινα μαχαίρια και ένας σφραγιδόλιθος.

Ορισμένοι, από τους τάφους, ήσαν, ιδιαίτερα, μικροί, σε μέγεθος, προφανώς, περιείχαν παιδικούς ενταφιασμούς. Σε απόσταση, βρέθηκαν δύο ευρύχωρα μεγαλοπρεπή αρχιτεκτονικά κτίσματα ιδιαίτερου ενδιαφέροντος...

1907. H τουαλέτα των Δελφών, εμπνευσμένη, από το κλασικό άγαλμα, τον Ηνίοχο των Δελφών και ονομασμένη από αυτό. Πρόκειται, για ένα λεπτό, πτυχωτό μεταξωτό φόρεμα, που δημιουργήθηκε για πρώτη φορά περίπου το 1907 από την Γαλλίδα σχεδιάστρια Henriette Negrin (1877 - 1965) και τον σύζυγό της, Mariano Fortuny y Madrazo (1871–1949). Η Negrin ήταν η σχεδιάστρια. Ο Fortuny υπέβαλε την πατέντα, για την μέθοδο κατασκευής, στο όνομά του, ενώ την ανέφερε, στην αίτηση. Κατασκεύαζαν τα φορέματα, μέχρι, περίπου, το 1950. Ήταν εμπνευσμένο, από ένα κλασικό ελληνικό άγαλμα, τον Ηνίοχο των Δελφών, και ονομάστηκε, έτσι, από αυτό. Από την δεκαετία του 1970, αυτά τα φορέματα αποτελούν επιθυμητά και συλλεκτικά κομμάτια vintage ρούχων, με ένα, από αυτά, να πωλείται, σε τιμή παγκόσμιου ρεκόρ των 190.000 δολαρίων, τον Δεκέμβριο του 2011. Ένα πρωτότυτο αυτού του φορέματος βρίσκεται, στο Μητροπολιτκό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης.

1888. Αθήνα. Λεωφόρος Αμαλίας και Πύλη Αδριανού. Εθνική πινακοθήκη. Συλλογή Α. Σούτσου.

1896. Mauser C96, ένα πιστόλι, που έγραψε ιστορία.

Όταν η Mauser παρουσίασε το C96, λίγοι φανταζόταν ότι αυτό το ημιαυτόματο πιστόλι. με το χαρακτηριστικό σχήμα θα γινόταν θρύλος. Διαμέτρημα 7,63×25mm, γεμιστήρας 10 βλημάτων και μια ξύλινη θήκη, που μετατρεπόταν, σε κοντάκι, ήταν επαναστατικό, για την εποχή του. Η χαρακτηριστική του λαβή, του χάρισε το παρατσούκλι "Broomhandle", σκουπόξυλο.

Το C96 πέρασε, από όλα τα μεγάλα πεδία μαχών του 20ού αιώνα. Από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, μέχρι την Κινεζική Επανάσταση, από τον Εμφύλιο της Ισπανίας μέχρι τα Βαλκάνια. Το χρησιμοποίησαν ο Τσώρτσιλ, στο Σουδάν, ο Λόρενς της Αραβίας, κινέζοι πολέμαρχοι και επαναστάτες, σε όλο τον κόσμο. Στην Κίνα, μάλιστα, έγινε τόσο δημοφιλές, που το αντέγραφαν τοπικά εργοστάσια.

1892. Καστρί (στον χώρο των Δελφών). Συγκέντρωση των κατοίκων, στο Καστρί, για να τους ανακοινωθούν, από την κυβέρνηση, θέματα αποζημιώσεων, για την μεταφορά του χωριού και την έναρξη της ανασκαφής, όπου θα έρθουν, στο φως, οι αρχαίοι Δελφοί.

(Φωτογραφία του Henry Convert)

1893 - 1894. Δελφοί. Ιερό του Απόλλωνα. Η ιστορική στιγμή της ανακάλυψης των δύο γλυπτών, του Κλέοβι και του Βίτωνα, κατά την διάρκεια των ανασκαφών, που διεξήγαγε η Γαλλική Σχολή Αθηνών.

1896. Δελφοί. Ιερό του Απόλλωνα. Μία ιστορική στιγή : Η ανακάλυψη του «Ηνίοχου των Δελφών». Η φωτογραφία δείχνει το κάτω μέρος του αγάλματος, στα πόδια των ανασκαφέων.

19ος αιώνας (τέλη) - 20ος αιώνας (αρχές). Οθωμανική Αυτοκρατορία. Κανάτι Çanakkale (Δαρδανέλλια), με πλεκτή λαβή. Πρόκειται για κανάτι με πλεκτή λαβή (τέλος 19ου – αρχές 20ου αιώνα). Κόκκινος πηλός, με πράσινη εφυάλωση, η οποία διακόπτεται, λίγο πριν την βάση. Επίθετος διάκοσμος, με φύλλα και γιρλάντες, πλαισιώνεται, από διατηρημένο γραπτό άνθινο διάκοσμο. Ύψος : 34 εκατοστά.

1900. Λονδίνο. Μια νεαρή μητέρα, που έχει καταρρεύσει, από την εξάντληση, μετά, από ώρες κατασκευής σπιρτόκουτων - μια κουραστική, χαμηλά αμειβόμενη εργασία της εποχής. Στο τραπέζι, δίπλα της, βρίσκεται ένας μεγάλος σωρός, από σπιρτόκουτα, ενώ, στα πόδια της, το μικρό της παιδί κοιμάται, κάτω, από μια κουβέρτα. Η σκηνή απεικονίζει, χαρακτηριστικά, τα δυσδιάκριτα όρια, μεταξύ εργασίας και σπιτιού, για πολλούς εργάτες, ιδίως γυναίκες, οι οποίοι δεν είχαν άλλη επιλογή, από το να εργάζονται, στους περιορισμένους χώρους, που διέμεναν.

Για τους εργαζόμενους, στο σπίτι, όπως αυτή η μητέρα, οι ατελείωτες ώρες εργασίας, που, συχνά, έφθαναν τις 16, την ημέρα, ήταν ο κανόνας. Η παρουσία του παιδιού της, που κοιμάται, αναδεικνύει την σκληρή πραγματικότητα, στην οποία η φροντίδα των παιδιών, η ανάπαυση και η εργασία συνυπήρχαν, στον ίδιο ασφυκτικό χώρο, δημιουργώντας έναν κύκλο φτώχειας, από τον οποίο ήταν δύσκολο να ξεφύγει κανείς. Η φωτογραφία, που, σήμερα, βρίσκεται, στο Μουσείο του Λονδίνου, αποτελεί μια πολύ χαρακτηριστική καταγραφή των κοινωνικών ανισοτήτων, στο Λονδίνο, της εποχής του Εδουάρδου Ζ’.

1900 (αρχές δεκαετίας). Χανιά. Ο κουμπές/μαυσωλείο των Χανίων, όταν, ακόμη, ήταν μαυσωλείο. Η φωτογραφία έχει τραβηχτεί, από την σημερινή οδό Γογονή, στην συμβολή της, με την οδό Αγίων Αποστόλων.

Το Μαυσωλείο του στρατηγού Γαζή Οσμάν Μπαρμπούς, όπως, επίσης και ο τάφος του φεουδάρχη Χαμήτ Βεηζαδέ, επί της λεωφόρου Ηρακλείου και οδού Παναγούλη.

Ο Γαζή Οσμάν Μπαρμπούς ήταν Γάλλος εξωμότης, ο οποίος είχε πέσει, στην πολιορκία των Χανίων. Ο σημερινός «Κουμπές» βρίσκεται, στην οδό Χανίων-Σούδας, οφείλει την ονομασία του, στο υπάρχον, σήμερα, θολωτό κτίσμα. Κατά την τουρκοκρατία, ο Κουμπές ήταν Μαυσωλείο, στην μνήμη του στρατηγού Γαζή Οσμάν Μπαρμπούς, Γάλλου εξωμότη, ο οποίος είχε πέσει στην πολιορκία των Χανίων.

Στην ίδια θέση, παράλληλα, με τον τάφο του στρατηγού, βρισκόταν και ο τάφος του φεουδάρχη Χαμήτ Βεηζαδέ. Κάθε Μουσουλμάνος, που περνούσε, από το Μαυσωλείο, ήταν υποχρεωμένος να σταθεί, σε στάση προσοχής, για να τιμήσει τους νεκρούς, κάτι, που, επιδεκτικά, δεν έκανε ο Χατζή Οσμάν πασάς, όταν ήρθε να επιβάλλει την τάξη, στους γενίτσαρους, γι’ αυτό και πολλοί τον θεώρησαν, ως κρυπτοχριστιανό.

Το συγκεκριμένο Οθωμανικό μνημείο, εδώ και δεκαετίες, αποτελεί μία, από τις, πλέον, φημισμένες ψησταριές της πόλης των Χανίων.

1900 (δεκαετία). Αθήνα. Ο Δημήτριος Ράλλης (1844 – 5 Αυγούστου 1921), ταΐζει τα κατσίκια του, στον κήπο του σπιτιού του, στην γωνία Πανεπιστημίου και Κοραή, απέναντι, από το Πανεπιστήμιο. Ευτυχώς σώθηκε, δεν δόθηκε για αντιπαροχή. Ο Δημήτριος Ράλλης ήταν πολιτικός, ο οποίος διετέλεσε πέντε φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας, επικεφαλής βραχύβιων κυβερνήσεων (1897, 1905, 1909, 1910 και 1920).

1905. Αθήνα. Η αρχή της χωμάτινης οδού Γ' Σεπτεμβρίου, από την Ομόνοια και τα καινούργια πλακοστρωμένα πεζοδρόμια. Στο βάθος, η Πάρνηθα.

1905 - 1970. Αθήνα. Εξωτερική άποψης της τα ταβέρνας Ζ χα της “Τ’ ΑΣΤΡΑ”, στην οδό Ακαδημίας.

1911. Άγκυρα (Γαλατία). Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ελληνικό σχολείο.

Οι δασκάλες και οι μαθήτριες του παρθεναγωγείου, στην Άγκυρα, το 1911, όταν ακόμη, τα πράγματα ήσαν ήρεμα. Ακολούθησε η φωτιά, που έκαψε την ελληνική και αρμένικη συνοικία, το 1916 και οι ωμότητες, με εξορίες, δημεύσεις και εκτελέσεις, κατά την διάρκεια του ελληνοτουρκικού πολέμου, με την αυλαία να πέφτει, οριστικά, το 1923, για τον ελληνικό πληθυσμό της περιοχής.

Ιστορικά, η Μητρόπολη Αγκύρας είχε πέσει, σε παρακμή, μετά την κατάκτηση, από τον 11ο, μέχρι τον 15ο αιώνα και τον 18ο αιώνα, ενισχύθηκε, αριθμητικά, με την μετανάστευση Καππαδοκών, από την περιοχή της Καισάρειας και Ποντίων, από το Μεταλλείο του Ακ Νταγ, με αποτέλεσμα την άνθιση του εμπορίου και την επακόλουθη άνθιση της - σχετικά, μικρής - ελληνικής κοινότητας.

Η φωτογραφία, από το "Ο Τελευταίος Ελληνισμός της Μικράς Ασίας" του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών.

1914. Ένα χρυσελεφάντινο Κρητικό αγαλματίδιο, αγοράστηκε από τον Άρθουρ Έβανς, όταν το είχε, στην κατοχή του, ένας εργάτης του. Είναι, τώρα, στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστώνης και προκάλεσε συζητήσεις...

Το χρυσελεφάντινο αγαλματίδιο παρουσιάζει γυναικεία μορφή, που κρατάει, στα χέρια της, φίδια. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν, τόσο οι ομοιότητες, όσο και οι διαφορές με την Μινωική θεά. Το σώμα της χωρίζεται, σε δύο τεμάχια και στο σημείο ένωσης καλύπτεται, από το βολάν της φούστας. Φέρει, επίσης και χρυσή ζώνη. Η κεφαλή της είναι στεφανωμένη, με ψηλό διάδημα, με προσαρμοσμένη χρυσή επένδυση. Το ένδυμά της είναι, όπως το Μινωικό, ενώ το βολάν μοιάζει, με εκείνο των σφραγιδολίθων. Οι χρυσές μπορντούρες είναι διακοσμημένες, με σχήματα αιχμηρών, ή στρογγυλών κυμάτων. Έχει ύψος 16 εκατοστά.

Αμφισβητήθηκε, μόνο, για την προέλευσή του, παραμένει, όμως, ένα από τα διασημότερα έργα της αρχαίας ελληνικής τέχνης.

1915. Το Παλάτι της Κνωσού, Ιερό των διπλών πελέκεων, όπως ανακαλύφθηκε -. Το νότιο τμήμα της Ανατολικής Πτέρυγας είναι μια περιοχή, με μικρά δωμάτια και διαδρόμους, που φαίνεται να είχε θρησκευτικό χαρακτήρα. Υπάρχουν αποθήκες και αποθήκες, λεκάνες καθαρμού και φωταγωγεία. Θραύσματα, από ζωγραφισμένο γύψο και κομμάτια ανάγλυφου, από γυψομάρμαρο, που υποδηλώνουν ότι υπήρχε μια σημαντική αίθουσα, ή σύνολο δωματίων, στον, επάνω όροφο, αλλά η μόνη πραγματική αίθουσα λατρείας, που βρήκε ο Σερ Άρθουρ Έβανς είναι το Ιερό των Διπλών Πελέκεων. Το δωμάτιο είναι μικροσκοπικό, μόλις ενάμιση μέτρο τετράγωνο, με ένα πήλινο παγκάκι στο πίσω μέρος. Εγκαταστάθηκε, σύμφωνα με τον Έβανς, από καταπατητές, που επανεγκαταστάθηκαν, στον χώρο του παλατιού, λίγο μετά την τελική του καταστροφή. Πάνω, στο παγκάκι, υπήρχε ένα ζευγάρι ιερά κέρατα, με υποδοχές, για να κρατούν μικρά χάλκινα διπλά πελέκεα. Γύρω τους, υπήρχαν πολλά πήλινα ειδώλια - μια θεά, με υψωμένα χέρια, ένα ζευγάρι ιέρειες, που αγκαλιάζουν το στήθος τους και ένα ζευγάρι ανδρών ιερέων. Μπροστά, από το έδρανο, υπήρχε μια υπερυψωμένη περιοχή, στρωμένη, με φθαρμένα, από το νερό, βότσαλα, ένας τρίποδος βωμός και μια συλλογή, από σκεύη.

9/12/1917. Παραδίδεται η Ιερουσαλήμ, στους Βρετανούς, με την αναίμακτη παράδοση των οθωμανικών δυνάμεων, στον βρετανικό στρατό της Παλαιστίνης. Έτσι λήγει η ισλαμική κυριαρχία που κράτησε — με εξαίρεση κάποιες προσωρινές διακοπές, με τις σταυροφορίες— πάνω από 12 αιώνες στην Ιερουσαλήμ, ενώ ξεκινά η πολιτική, διαμάχη, για την πόλη. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Βρετανοί αποχωρούν, από την Παλαιστίνη, επειδή άρχισε να γίνεται αντικείμενο σφοδρής διαμάχης, μεταξύ των Αράβων και των Εβραίων.

1910 (δεκαετία). Σμύρνη. Κολλέγιο, με Ιερείς δασκάλους.

1930 (δεκαετία). Μόσχα. Φιλίπ Γκολοστσιόκιν, (Филипп Голощёкин 1876 - 28 Οκτωβρίου 1941), ο υπεύθυνος για την εκτέλεση της τσαρικής οικογένειας.

Ο Γκολοτσιόκιν υπήρξε μια πολύ σημαντική μορφή του μπολσεβικισμού, στην τσαρική Ρωσία και την Σοβιετική Ένωση, αν και σήμερα, σχετικά, άγνωστη.

Υπήρξε ο άνθρωπος, που επέβλεψε και συντόνισε την εκτέλεση της οικογένειας των Ρομανόφ, στις 15-16 Ιουλίου 1918, ως στρατιωτικός διοικητής της περιοχής των Ουραλίων, σε σύνδεση και με τον Γιουρόφσκυ, εκπρόσωπο της τοπικής Τσεκά (πολιτικής αστυνομίας), στην πόλη Εκατερίνενμπουργκ των Ουραλίων, όπου κρατούνταν, ως όμηροι. Η απόφαση ελήφθη, από την Κεντρική Επιτροπή των Μπολσεβίκων, στις 3 Ιουλίου 1918, για να μην πέσει η οικογένεια ζωντανή, στα χέρια των Λευκών, που προέλαυναν και νομιμοποιηθεί, έτσι, μια επαναφορά της μοναρχίας. Ο Γκολοστσιόκιν, μαζί, με μια ολιγομελή φρουρά εκτέλεσε την διαταγή, χωρίς όμως να είναι ο ίδιος παρών, μέσα, στο σπίτι, ή να μετάσχει, προσωπικά, στην εκτέλεση. Περπατούσε αμήχανος, στο προαύλιο, περιμένοντας να βγουν οι εκτελεστές να του πούν ότι η διαταγή εκτελέστηκε και να φροντίσει την εξαφάνιση των πτωμάτων.

Ουσιαστικά, ιδρυτικό στέλεχος των Μπολσεβίκων, από το 1903, στο Ρωσικό Σοσιαλδημοκρατικό Εργατικό Κόμμα (ΡΣΔΕΚ), με την πλευρά του Λένιν. Πήρε μέρος, ενεργά και στην επανάσταση του 1905 και στις δύο επαναστάσεις του 1917. Μετείχε, στο Συνέδριο της Πράγας, το 1912, όπου, ουσιαστικά, οι Μπολσεβίκοι μετατρέπονται, σε αυτοτελές κόμμα και παύουν να είναι μια τάση του ΡΣΔΕΚ.

Συμμετείχε, στον εμφύλιο πόλεμο, ως εκλεγμένο μέλος, στην ΚΕ, μετά το 13ο και το 14ο Συνέδριο (1924 και 1925, αντίστοιχα). Μετά, υπήρξε διοικητής του Καζακστάν, με, σχεδόν, απεριόριστες εξουσίες, στις αρχές της δεκαετίας του 1930, όπου επιβλέπει, με στιβαρό χέρι την εφαρμογή της κολλεκτιβοποίησης. Διοικητής και στην εποχή του λιμού, το 1932 και 1933, όπου πέθανε από ασιτία, με βάση έγκυρες πηγές, το 1/4 του πληθυσμού των Καζάκων, ενώ πολλοί μετανάστευσαν, στην Κίνα και άλλες γειτονικές χώρες.

Το μόνο, που δεν περίμενε, ποτέ, ο Γκιολοτσιόκιν ήταν η πολύ άδοξη και κατακόρυφη πτώση του. Ήταν φίλος και ευνοούμενος του Νικολάι Γιεζωφ , Υπουργού Εσωτερικών και Κρατικής Ασφαλείας (НКВД), από τον Σεπτέμβριο του 1936, ως το φθινόπωρο του 1938 και βασικού πρωταγωνιστή του Μεγάλου Τρόμου. Ακολουθεί τον Γιεζωφ, στην πτώση του. Όχι μόνο, αυτό, αλλά πολύ χειρότερα : ο Γιεζωφ θα ομολογήσει, στην ανάκριση, ότι, στα μέσα της δεκαετίας του 1920, ήταν εραστής του Γκολοστσιόκιν και μετείχε, μαζί του, σε "όργια" (κάτι, που πιθανόν ήταν αλήθεια), γεγονός πολύ υποτιμητικό, για τα ήθη εκείνης της φάσης της “ΕΣΣΔ”, όπου η ομοφυλοφιλία ήταν, πια, ποινικό αδίκημα. Ο Γκολοστσιόκιν θα συλληφθεί, θα ανακριθεί και θα καταδικασθεί, σε φυλακή και εξορία, το 1939, για "τροτσκισμό", "κατασκοπεία, για λογαριασμό της Γερμανίας" και "τρομοκρατική" δραστηριότητα". Κατά τον Οκτώβριο 1941, καθώς οι Γερμανοί προέλαυναν, προς την Μόσχα, οι Στάλιν και Μπέρια αποφάσισαν να κλείσουν αρκετούς ανοικτούς λογαριασμούς. Μαζί, με άλλους 19, πρώην, στρατιωτικούς ηγέτες, ο Γκολοτσιόκιν εκτελέσθηκε, από τα όργανα της НКВД, στις 28 Οκτωβρίου 1941.Το 1961, επί Χρουστσώφ, ο Γκολοστσιόκιν αποκαταστάθηκε, ποινικά και πολιτικά.

Από υπεύθυνος εκτέλεσης των Ρομανώφ, κατέληξε να θεωρείται κατάσκοπος των ναζί και ταυτόχρονα, εραστής του "νάνου" Γιεζωφ. Μια πολύ απροσδόκητη πορεία, για ένα ακόμη στέλεχος των Μπολσεβίκων, κατά τον Μεγάλο Τρόμο, όταν, ως και τα μέλη του Πολιτικού Γραφείου ξυπνούσαν και δεν ήξεραν, αν θα βγάλουν την ημέρα.

Στοιχεία, για την προσωπική σχέση Γιεζωφ και Γκολοτσιόκιν και στην πολιτική βιογραφία του Νικολάι Γιεζωφ από τους Marc Jansen και Nikita Petrov ( "Stalin ' Loyal Executione,People 's Commisar Nikolai Ezhov", Hoover Institution Press-Stanford University, 2002, σελ.17-18, 171-173.

1920. Χανιά. Ναύτες ποζάρουν, μαζί, με μία ιερόδουλη, στην οδό Μίνωος στην περιοχή της Σπλάντζιας, στην οδό του αγοραίου έρωτα.

1922. Ο Νικόλαος Πλαστήρας, στην Αλεξανδρούπολη. Η επίσκεψη πραγματοποιήθηκε, σε μια, από τις πιο δραματικές καμπές της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Μετά την συντριβή του ελληνικού στρατού, στην Μικρά Ασία, τον Αύγουστο του 1922 και την καταστροφή της Σμύρνης, χιλιάδες στρατιώτες και άμαχοι κατέφυγαν, στην Θράκη, η οποία αποτελούσε το τελευταίο σταθερό έρεισμα του ελληνικού κράτους, στην Ανατολή.

Η Αλεξανδρούπολη, σημαντικό λιμάνι και διοικητικό κέντρο της περιοχής, μετατράπηκε, σε βασικό κόμβο υποδοχής προσφύγων και επανασυγκρότησης του στρατού.

Τον Σεπτέμβριο του 1922, ο Πλαστήρας, μαζί με τον Στυλιανό Γονατά και άλλους αξιωματικούς, πρωτοστάτησε, στο Επαναστατικό Κίνημα, που εκδηλώθηκε, στην Χίο και την Μυτιλήνη. Η Επανάσταση, αντανακλώντας την κατάρρευση της εμπιστοσύνης, προς την μοναρχική κυβέρνηση, προχώρησε, στην καθαίρεση του βασιλιά Κωνσταντίνου Α΄ και στην ανάληψη της εξουσίας, με στόχο την πολιτική σταθεροποίηση και την αναδιοργάνωση του στρατεύματος. Σε αυτό το πλαίσιο, η επίσκεψη του Πλαστήρα, στην Αλεξανδρούπολη είχε διττό χαρακτήρα : στρατιωτικό και πολιτικό.

Η πόλη λειτουργούσε, ήδη, ως τόπος συγκέντρωσης των μονάδων, που είχαν υποχωρήσει, από το μικρασιατικό μέτωπο, αλλά και ως βάση, για την συγκρότηση της λεγόμενης «Στρατιάς του Έβρου». Αυτή η νέα στρατιωτική δύναμη – υπό τις διαταγές του αντιστράτηγου Θεόδωρου Πάγκαλου και με την υποστήριξη της επαναστατικής κυβέρνησης – σχεδιάστηκε, ως μέσο πίεσης, στις επικείμενες διεθνείς διαπραγματεύσεις, με την Τουρκία.

Η Ελλάδα, παρά την ήττα, επιδίωκε να κρατήσει ισχυρή διαπραγματευτική θέση, στην Θράκη, ενόψει της συνδιάσκεψης η οποία θα οδηγούσε, στην Συνθήκη της Λωζάννης.

Κατά την παραμονή του, στην Αλεξανδρούπολη, ο Πλαστήρας επιθεώρησε στρατόπεδα, μονάδες ευζώνων, αποθήκες υλικού και τοπικούς σχηματισμούς, δίνοντας εντολές, για την πλήρη αναδιοργάνωση των δυνάμεων. Παράλληλα, συναντήθηκε με αξιωματικούς και πολιτικούς εκπροσώπους της περιοχής, εκφράζοντας την πρόθεση της Επανάστασης να επιβάλει πειθαρχία, να αποκαταστήσει το ηθικό και να στηρίξει τους χιλιάδες πρόσφυγες, που είχαν κατακλύσει την Θράκη.

Ο Πλαστήρας έδωσε ιδιαίτερη έμφαση, στην επιβολή τάξης και στην διαχείριση των προσφυγικών πληθυσμών, οι οποίοι ζούσαν, σε, εξαιρετικά, δύσκολες συνθήκες, συχνά, σε προσωρινούς καταυλισμούς, γύρω από την πόλη.

Η παρουσία του έγινε δεκτή, με ενθουσιασμό, τόσο από τους στρατιώτες όσο και από τον τοπικό πληθυσμό, καθώς ο «Μαύρος Καβαλάρης» θεωρούνταν σύμβολο ανδρείας, συνέπειας και αυταπάρνησης.

Παρά την μεγάλη ταραχή της εποχής, η εικόνα του Πλαστήρα να επιθεωρεί τις μονάδες, στον Έβρο και να καλεί, σε ενότητα, συνέβαλε, στην ενίσχυση του αισθήματος ασφάλειας, σε μια περιοχή, που βρισκόταν σε συνεχή αβεβαιότητα.

Η επίσκεψη αυτή, αν και συχνά, παραγνωρισμένη, στην δημόσια ιστορική μνήμη, είχε σημαντική συμβολική και πρακτική σημασία. Στάθηκε κρίκος, σε μια αλυσίδα ενεργειών, που οδήγησαν, στην δημιουργία μιας αξιόμαχης στρατιωτικής δύναμης, στην Θράκη, η οποία λειτούργησε, ως σταθεροποιητικός παράγοντας. μέχρι την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης, το 1923. Επιπλέον, ανέδειξε τον ρόλο της Αλεξανδρούπολης, ως στρατηγικού κέντρου και καταφύγιου, σε μία, από τις σκοτεινότερες περιόδους του ελληνισμού.

1922. Τορόντο, Καναδάς. Μία, από τις πιο απίστευτες στιγμές της ιατρικής. Στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, οι επιστήμονες πήγαν, σε έναν νοσοκομειακό θάλαμο, με παιδιά, που ήσαν, σε κώμα και πέθαιναν, από διαβητική κετοξέωση. Ένα δωμάτιο γεμάτο γονείς να κάθονται, στο πλάι ενός κρεβατιού, περιμένοντας τον αναπόφευκτο θάνατο του παιδιού τους. Οι επιστήμονες πήγαιναν, από κρεβάτι, σε κρεβάτι, για να δώσουν στα παιδιά το νέο καθαρό εκχύλισμα ινσουλίνης. Καθώς έκαναν την ένεση και του τελευταίου παιδιού σε κώμα, το πρώτο παιδί, στο οποίο εγχύθηκε ινσουλίνη, άρχισε να ξυπνά. Ένα, προς ένα, όλα τα παιδιά ξύπνησαν, από το διαβητικό κώμα τους. Ένα δωμάτιο θανάτου και θλίψης, έγινε μέρος χαράς και ελπίδας.

Οι γιατροί ήσαν οι : Dr. Banting, Dr. Best και Dr. Paulescu.

Και αυτό, χάρη στην ιατρική επιστημονική κοινότητα και την επιστημονική έρευνα.

P.S. special thanks to Gio McCluskey for the post.

#v_aterlo #μάθε_ότι #ιστορία #πληροφορία

20/12/1936. Η НКВД εκτελεί (δολοφονεί) τον κορυφαίο Σοβιετικό φυσικό, φιλόσοφο και ιστορικό της επιστήμης Μπορίς Έσσεν.

Γεννήθηκε, στις 28 Αυγούστου 1893, στο Ελισάβετγκραντ, μια μικρή βιομηχανική πόλη της Ουκρανίας (σήμερα, ονομάζεται, στα ρωσικά Κίροβογκραντ), από μια σχετικά εύπορη μικροαστική οικογένεια εβραϊκής καταγωγής. εμφάνισε, από πολύ μικρός, ιδιαίτερη έφεση, στα μαθηματικά και την φυσική

Το 1913, μετά το λύκειο, έφυγε, για να σπουδάσει φυσική, στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, όμως, μόλις, έναν χρόνο, αργότερα, υποχρεώθηκε να επιστρέψει, στην Ρωσία, καθώς ξέσπασε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος.

Στην Ρωσία, παρακολούθησε, από το 1914, έως το 1917, μαθήματα μαθηματικών και οικονομίας, στο Πολυτεχνικό Ινστιτούτο της Αγίας Πετρούπολης και παράλληλα, μελετούσε ιδιωτικά φιλοσοφία και ιστορία των μαθηματικών.

Το 1917, εντάχθηκε, στην Οργάνωση Διεθνιστών του Ελισάβετγκραντ, ενώ, αμέσως, μετά την Επανάσταση έγινε μέλος του Σοβιέτ της πόλης. Το 1919, έγινε μέλος του Kόμματος των Μπολσεβίκων, ενώ συμμετείχε, επίσης, σε εκστρατείες του Κόκκινου Στρατού.

Από το 1921, έως το 1924, δίδαξε πολιτική οικονομία, στο Κομμουνιστικό Πανεπιστήμιο Σβερντλώφ, στην Μόσχα, ενώ, το 1924, αποφάσισε να εγγραφεί, στο Κολέγιο των Κόκκινων Καθηγητών, ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα, για κομμουνιστές, οι οποίοι προορίζονταν να διδάξουν, στο Πανεπιστήμιο.

Στο Κολέγιο παρέμεινε και μετά τις σπουδές του, ως λέκτορας και εν συνεχεία, ως αναπληρωτής διευθυντής του τομέα, για τις φυσικές επιστήμες. Από το 1926, δίδασκε, επίσης, «μεθοδολογία», στην Σχολή Μαθηματικών και Φυσικής του Πανεπιστημίου της Μόσχας, ένα μάθημα, που περιελάμβανε την ιστορία και φιλοσοφία της επιστήμης.

Στα τέλη του 1930, έγινε διευθυντής του Ινστιτούτου Φυσικής του Πανεπιστημίου της Μόσχας και το 1931, όταν το Ινστιτούτο αναβαθμίστηκε, σε Σχολή, ο Hessen έγινε ο πρώτος κοσμήτορας. Το 1933, έγινε αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Επιστημών και το 1934, όταν η Ακαδημία μεταφέρθηκε, από το Λένινγκραντ, στην Μόσχα, παραιτήθηκε, από την κοσμητεία, για να αναλάβει αναπληρωτής διευθυντής του Ινστιτούτου Φυσικής της Ακαδημίας Επιστημών.

Ο Έσσεν ήταν, από τους κυριότερους εκπροσώπους της πτέρυγας των Διαλεκτικών - απέναντι στους Μηχανιστές -, στην μεγάλη διαμάχη, που κυριάρχησε, σε όλη την δεκαετία του 1920, στην “Σοβιετική Ένωση”, ήταν αυτός, που, κυρίως, ανέλαβε, από την οπτική γωνία του μαρξισμού, την φιλοσοφική υποστήριξη της Νέας Φυσικής, Σχετικότητας και Κβαντομηχανικής, όταν πολλοί υποστήριζαν πως οι νέες φυσικές θεωρίες ήσαν προσπάθειες φιλοσοφικής επανάκαμψης του πιο αντιδραστικού ιδεαλισμού.

Το 1931, παρουσιάζει, ως ανακοίνωση, στο 2ο Διεθνές Συνέδριο Ιστορίας των Επιστημών και των Τεχνικών, που έγινε στο Λονδίνο, το έργο του "Οι κοινωνικές και οικονομικές ρίζες των Αρχών της Φυσικής Φιλοσοφίας του Νεύτωνα".

Είναι η πρώτη, στην ιστορία των επιστημών, προσπάθεια εφαρμογής των αρχών του ιστορικού και του διαλεκτικού υλισμού, στην ερμηνευτική προσέγγιση ενός κορυφαίου, για την νεότερη επιστήμη έργου, των Μαθηματικών Αρχών της Φυσικής Φιλοσοφίας του Νεύτωνα. Προσέγγιση, με όρους, που παραπέμπουν, σχεδόν, αποκλειστικά, στις πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες της εποχής του.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1930, η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΣΕ αποφασίζει απαράδεκτες παρεμβάσεις, στην επιστημονική και φιλοσοφική έρευνα, με το πρόσχημα της δήθεν "μπολσεβικοποίησης" της Φιλοσοφίας. Οι Διαλεκτικοί και προσωπικά, ο Έσσεν στοχοποιούνται, ως "μενσεβίκοι ιδεαλιστές".

Η δεκαετία του 1930 έίναι η περίοδος, που η άνοδος του φασισμού και η ήττα των επαναστάσεων, στην Ευρώπη, οδηγούν, σε συνθήκες απειλητικές, για την ίδια την επιβίωση του “Σοβιετικού” Κράτους και των κατακτήσεων της Οκτωβριανής Επανάστασης.

Αυτές οι συνθήκες αξιοποιούνται, από την γραφειοκρατία, μέσα, στην “ΕΣΣΔ”, τους Σοβιετογραφειοκράτες, που είχε καταγγείλει ο Λένιν ("δεν μπορείς να ξεκάνεις τον καπιταλισμό, μονομιάς, αυτός ξαναγεννιέται, με την μορφή των σοβιετογραφειοκρατών), για μια σειρά οργανωτικά και κατασταλτικά μέτρα, που δεν έχουν σχέση, με την υπεράσπιση του σοσιαλισμού, αλλά, με την εδραίωση των προνομίων τους. Μέτρα, που θα κλιμακωθούν, με αφορμή την δολοφονία του Κίρωφ, το 1934.

Τελικά, η ελεγχομανία της γραφειοκρατίας του “Σοβιετικού” Κράτους θα επιλέξει να λύσει, ακόμη και φιλοσοφικά ζητήματα, με εκτελέσεις και δολοφονίες.

21 Αυγούστου 1936, ο Έσσεν, αναπληρωτής διευθυντής του Ινστιτούτου Φυσικής της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ, συλλαμβάνεται. Δεν αποδέχεται να ομολογήσει και εκτελείται (δολοφονείται) στις 20 Δεκεμβρίου του ίδιου χρόνου, ως μέλος "οργάνωσης, που, με την βοήθεια της Γκεστάπο, δολοφόνησε τον Κίρωφ και οργάνωσε πολλές, ακόμη, τρομοκρατικές ενέργειες, σε βάρος της ηγεσίας του κόμματος". Ήταν 43 χρονών.

Δύο χρόνια, μετά την εκτέλεση του, το 1938, το “Σοβιετικό” κράτος διέγραψε το όνομα του και απο την Ακαδημία Επιστημών της “ΕΣΣΔ”.

Το 1956, ο Έσσεν αποκαταστάθηκε, στην “Σοβιετική Ένωση”, αφού αποδείχθηκε ότι οι κατηγορίες εναντίον του ήσαν κατασκευασμένες.

Ανεξάρτητα, από απόψεις, το έργο του κομμουνιστή επιστήμονα Έσσεν εξακολουθεί να αποτελεί πολύτιμη συμβολή, στην συζήτηση, για τον διαλεκτικό υλισμό, που έχει ανάγκη η εποχή μας.

1930 (δεκαετία). Κορυτσά. Προσωπικό του Γαλλικού Λυκείου της πόλης. Αναγνωρίζονται : 2-Spiro Konda, 3-Sotir Cosmo, 4-Sotir Sugari, 5-Vangjush Mio, 11-Ms Baçi, 12-Ilia Dilo Sheperi.

1939 - 1945. Κατά την διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η ναζιστική Γερμανία κατασκεύασε ένα σύστημα στρατοπέδων συγκέντρωσης, για να φυλακίζουν, να εκμεταλλεύονται και να καταστρέφουν ομάδες, που χαρακτήρισαν, ως "ανεπιθύμητες". Το Νταχάου, που άνοιξε, το 1933, κοντά, στο Μόναχο, ήταν το πρώτο τακτικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, που δημιουργήθηκε, από το ναζιστικό καθεστώς. Έγινε μοντέλο, για πολλά άλλα, που ακολούθησαν. Παρόλο, που το Νταχάου δεν κτίστηκε, ως στρατόπεδο εξόντωσης, όπως το Άουσβιτς, ήταν ένας τόπος ακραίας σκληρότητας, καταναγκαστικής εργασίας, ασθένειας και θανάτου, όπου δεκάδες χιλιάδες κρατούμενοι δεν επέζησαν.

Όταν οι συμμαχικές δυνάμεις απελευθέρωσαν το Νταχάου, τον Απρίλιο του 1945, ανακάλυψαν συνθήκες, που σόκαραν τον κόσμο. Οι επιζώντες ήσαν αδύναμοι και άρρωστοι και τα στοιχεία συστηματικής απανθρωπιάς ήσαν παντού. Ανάμεσα, στα πολλά αντικείμενα, που έμειναν, πίσω, ήσαν τεράστιοι σωροί, από παπούτσια. Αυτά τα παπούτσια πάρθηκαν, από τους κρατούμενους, όταν έφτασαν. Οι Ναζί το έκαναν αυτό, για να ελέγχουν ανθρώπους, για να επαναχρησιμοποιήσουν τα υπάρχοντά τους, αλλά και για να τα αφαιρέσουν, από τους κρατούμενους. Ένα άτομο, χωρίς υπάρχοντα, γίνεται ευκολότερο να απανθρωποποιηθεί.

Κάθε παπούτσι αντιπροσώπευε ένα πραγματικό άτομο - ένα παιδί, έναν γονιό, έναν εργαζόμενο, έναν μαθητή - κάποιον, που, κάποτε, περπατούσε, ελεύθερα, είχε όνειρα και αγαπούσε τους άλλους. Τα παπούτσια είναι ισχυρά σύμβολα, γιατί φέρουν το σχήμα του ατόμου, που τα φόρεσε. Οι γδαρμένες σόλες δείχνουν ταξίδια, που έγιναν, το φθαρμένο δέρμα δείχνει χρόνια χρήσης. Όταν οι επιζώντες είδαν αυτές τις στοίβες, δεν έβλεπαν, μόνο, αντικείμενα, έβλεπαν διαλυμένες οικογένειες και μισοτελειωμένες ζωές.

Ιστορίες, από την απελευθέρωση, περιγράφουν επιζώντες, που αναγνώρισαν παπούτσια, που ανήκαν, σε συγγενείς. Χωρίς ονόματα, τάφους, ή αποχαιρετισμούς, ένα, μόνο, παπούτσι θα μπορούσε να είναι το πιο κοντινό πράγμα, σε μια τελική σύνδεση. Σε μια εποχή, που οι Ναζί επιχείρησαν να σβήσουν, εντελώς ανθρώπους, αυτά τα αντικείμενα αντιστάθηκαν, σιωπηλά, σε αυτήν την διαγραφή. Παρέμειναν, ως απόδειξη, ότι αυτά τα άτομα έζησαν, είχαν σημασία και αγαπήθηκαν.

Σήμερα, μουσεία και μνημόσυνα διατηρούν αυτά τα παπούτσια, για να μην τα ξεχάσει ο κόσμος. Διδάσκουν ένα σημαντικό μάθημα, στις μελλοντικές γενιές : το μίσος και η προκατάληψη, όταν επιτρέπεται να αναπτυχθούν, μπορούν να οδηγήσουν, σε τρομερές συνέπειες. Τα παπούτσια μας υπενθυμίζουν ότι η Ιστορία δεν είναι, μόνο, για τους αριθμούς - είναι, για τους ανθρώπους. Το να τους θυμόμαστε είναι ένας τρόπος, για να τιμήσουμε την ζωή τους και να προστατεύσουμε το μέλλον.

1940. Makó, Ουγγαρία. Ο Rudolf Yaakov Rafael Perlmutter γεννήθηκε, το 1934, στο Makó, μια μικρή ουγγρική πόλη, όπου οι άνθρωποι γνωρίζονταν, με το όνομά τους και όπου το γέλιο των παιδιών ακουγόταν, εύκολα, μέσα, στα στενά δρομάκια. Οι γονείς του, Lipót και Malka, ήσαν μέλη της τοπικής εβραϊκής κοινότητας, μιας δεμένης ομάδας, που ζούσε, με απλή ρουτίνα - γεύματα Σαββάτου, οικογενειακές συγκεντρώσεις και τις απλές ελπίδες, που έχουν οι γονείς, για τα παιδιά τους.

Για την μητέρα του, ο Rudolf ήταν ένα ήσυχο δώρο - ένα αγόρι, με ευγενικά μάτια, που κολλούσε, στην φούστα της, όταν ήταν μικρός, και αργότερα, έτρεξε, μπροστά της, στον δρόμο, γυρίζοντας, πίσω, με ένα χαμόγελο, που έκανε τα πάντα να φαίνονται, ελαφρύτερα. Για τον πατέρα του, ήταν μια υπόσχεση, για το μέλλον, ένα παιδί, που το φαντάστηκε, μια ημέρα, να διδάσκει, πώς να δουλεύει, πώς να διαβάζει, πώς να είναι μέρος του κόσμου.

Για τα πρώτα χρόνια της ζωής του, ο Rudolf γνώριζε, μόνον, ασφάλεια. Έπαιζε, με τα αδέλφια του, άκουγε ιστορίες, που διηγούνται, στο φως των κεριών και περπατούσε, με τον πατέρα του, στην συναγωγή, σε ξεχωριστές μέρες. Δεν ήξερε πόσο εύθραυστη ήταν αυτή η ειρήνη, ή πόσο σκοτεινός είχε γίνει ο κόσμος, πέρα, από την μικρή τους πόλη.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1940, ο πόλεμος έφθασε, πιο κοντά, στο κατώφλι τους. Νέοι νόμοι στόχευαν τις εβραϊκές οικογένειες, στο Makó. Τα καταστήματα δεν μπορούσαν, πλέον, να είναι ελεύθερα. Εμφανίστηκαν απαγορεύσεις κυκλοφορίας. Φήμες, για εξαφανίσεις, αιωρούνται, στην πόλη, σαν ψυχρός άνεμος. Αλλά ο Rudolf, ακόμα παιδί, διαισθάνθηκε, μόνο, ότι οι ενήλικες ψιθύριζαν, περισσότερο, ανησυχούσαν, περισσότερο, κρατούσαν την αναπνοή τους, με τρόπους, που δεν είχαν κάνει, πριν.

Το 1943, όλα άλλαξαν.

Στρατιώτες ήλθαν, για τον πατέρα του, επιστρατεύοντάς τον, σε ένα τάγμα καταναγκαστικής εργασίας - μια μοίρα χειρότερη, από το καθήκον του μετώπου. Οι άνδρες στάλθηκαν να σκάψουν χαρακώματα, να μεταφέρουν βαριές προμήθειες, να περπατήσουν, για μίλια, με λίγο φαγητό και να παγώνουν τις νύχτες, χωρίς καταφύγιο. Οι συνθήκες ήσαν βάρβαρες. Πολλοί δεν επέστρεψαν, ποτέ.

Ο Lipót ήταν, ανάμεσα τους. Πέθανε, εκεί, μακριά, από το σπίτι του, μακριά, από την Μάλκα, μακριά, από τα παιδιά, που αγαπούσε. Όταν τα νέα έφτασαν, στην οικογένεια, η Μάλκα προσπάθησε να είναι δυνατή, για τα παιδιά της. Αλλά η θλίψη κατακάθισε, σε κάθε γωνιά του σπιτιού τους. Ο Rudolf δεν καταλάβαινε, πλήρως, τον θάνατο - πώς θα μπορούσε, στα εννέα του χρόνια; —αλλά καταλάβαινε την απουσία. Ένιωσε τον άδειο χώρο, όπου ήταν η φωνή του πατέρα του.

Λιγότερο, από έναν χρόνο, αργότερα, ο κόσμος τους, πήρε, ακόμη, περισσότερα.

Την άνοιξη του 1944, οι Ούγγροι Εβραίοι, ξαφνικά, συγκεντρώθηκαν. Είπαν, στις οικογένειες, να πακετάρουν, γρήγορα - μόνο ό,τι μπορούσαν να μεταφέρουν. Στρατιώτες έβγαλαν την οικογένεια Perlmutter, έξω, από το σπίτι τους. Παράθυρα, κατά μήκος του δρόμου, γεμάτα, με σιωπηλούς γείτονες, που δεν ήξεραν, αν έπρεπε να παρακολουθήσουν, ή να γυρίσουν αλλού.

Το χέρι του Rudolf έσφιξε, γύρω, από της μητέρας του. Προσπάθησε να του ψιθυρίσει παρηγοριά, αλλά η φωνή της έτρεμε. Τα παιδιά κόλλησαν, πάνω της, μη ξέροντας ότι μπαίνουν, σε έναν εφιάλτη, από τον οποίο, μόνον, κάποια θα επέστρεφαν.

Αναγκάστηκαν να μπουν, σε βαγόνια βοοειδών - σκούρα, στριμωγμένα, χωρίς αέρα. Δεκάδες οικογένειες στριμωγμένες, σε έναν χώρο, που προορίζεται, για ζώα. Δεν υπήρχαν καθίσματα, ούτε νερό, ούτε μέρος, για φόβο, παρά, μόνο, μέσα, στο δικό σου μπαούλο. Το τραίνο παρασύρθηκε, προς τα εμπρός, μεταφέροντάς τους, μακριά, από όλα όσα ήξεραν.

Ο Rudolf, μόνο, δέκα ετών, έμεινε, κοντά, στα αδέλφια του. Προσπάθησε να είναι γενναίος, αλλά το κλάμα, γύρω του, οι κραυγές, η αβεβαιότητα - όλα αυτά τον πίεσαν, σαν ένα βάρος, πολύ βαρ, για ένα τόσο μικρό παιδί. Κανείς δεν ήξερε, πού τους πήγαιναν. Αλλά κάποιοι ενήλικες, εκείνοι, που είχαν ακούσει ψίθυρους, για την «Ανατολή», κοίταξαν τις σχισμές, στο δάσος, με τρόμο, στα μάτια.

Το τραίνο σταμάτησε, στο Άουσβιτς.

Οι πόρτες άνοιξαν. Οι κρατούμενοι τυφλώθηκαν από το φως της ημέρας και περικυκλώθηκαν από κραυγές. Οικογένειες ωθήθηκαν σε γραμμές. Ο Malka κρατούσε σφιχτά το χέρι του Rudolf -ίσως πολύ σφιχτά- τρομοκρατημένος μην τον χάσει στο χάος.

Αλλά η σκληρότητα του Άουσβιτς ήταν άμεση.

Οι φρουροί χώρισαν ανθρώπους, σε δευτερόλεπτα - αριστερά, δεξιά, δουλειά, θάνατος. Παιδιά, σαν τον Rudolf, δεν στάλθηκαν, στην εργασία. Δεν ήσαν καταχωρημένα. Δεν τους δόθηκε η ευκαιρία. Σχεδόν, όλα μεταφέρθηκαν, απευθείας, στους θαλάμους αερίων, λίγο, μετά την άφιξη.

Η ζωή του Rudolf τελείωσε, εκεί.

Ένα αγόρι, που, κάποτε, είχε τρέξει, στους δρόμους του Makó, που, κάποτε, κρατούσε το χέρι του πατέρα του, ο οποίος, κάποτε, ξύπνησε, από την μυρωδιά της μαγειρικής της μητέρας του - είχε πάει, σε ένα μέρος σχεδιασμένο, για να σβήσει, όχι, μόνο, την ζωή, αλλά και την ίδια την ανάμνησή της. Ποτέ, δεν είχε την ευκαιρία να γίνει έφηβος, ενήλικας, πατέρας. Ποτέ, δεν είχε την ευκαιρία να θεραπευθεί, επειδή έχασε τον δικό του.

Η μητέρα και τα αδέλφια του επέζησαν, από τον πόλεμο, κουβαλώντας το βάρος, τόσο της επιβίωσης, όσο και της απώλειας. Κουβαλούσαν τον Rudolf, μαζί τους - όχι, μέσω φωτογραφιών, ή αντικειμένων -, αλλά, μέσα από τις αναμνήσεις, που ήσαν χαραγμένες, στην καρδιά τους. Ο τρόπος, που γελούσε. Ο τρόπος, που κοιμόταν, κουλουριασμένος. Ο τρόπος, που θα έπρεπε να έχει μεγαλώσει, δίπλα τους.

Η ιστορία του Rudolf είναι σπαρακτική, όχι, μόνο, λόγω του, πώς πέθανε, αλλά, λόγω του, πόσο λίγο, χρόνο ζωής είχε. Ήταν δέκα ετών - μια ηλικία όπου ένα παιδί θα έπρεπε να σκέφτεται παιχνίδια, φιλίες, όνειρα. Όχι τραίνα. Όχι πείνα. Όχι φόβο.

Η ανάμνηση του φέρνει πίσω ένα μικρό, πολύτιμο φως από ένα τρομερό σκοτάδι. Μας θυμίζει ότι πίσω από κάθε ιστορικό αριθμό κρύβεται μια ανθρώπινη ζωή - ένα παιδί με όνειρα, μια οικογένεια με αγάπη, ένα μέλλον που θα έπρεπε να έχει ξεδιπλωθεί.

Η ιστορία του Ροδόλφου είναι σύντομη, αλλά είναι ιερή. Μας ζητά να τον θυμόμαστε όχι ως στατιστικό στοιχείο, αλλά ως ένα αγόρι που του αξίζει μια ζωή. Το όνομά του επιβιώνει. Η μνήμη του επιβιώνει. Και μέσω της μνήμης, η ζωή του ακόμα αγγίζει καρδιές σήμερα.

1940. Άμστερνταμ, Ολλανδία. Ο David van Loggem γεννήθηκε την 1η Αυγούστου 1939. Ήταν το μικρότερο παιδί και μοναχογιός της Μπέτσι και του Ισαάκ φαν Λόγκεμ. Ήταν Εβραίος, γεννημένος, στο Άμστερνταμ της Ολλανδίας. Είχε μια μεγαλύτερη αδερφή, την Μαριάννα, που γεννήθηκε, το 1935. Ο Ντέιβιντ και η οικογένειά του ζούσαν, στο Krugerstraat 21 III. Το σπίτι, στο οποίο ζούσε, εξακολουθεί να υπάρχει. Τον Μάιο του 1940, όταν ο Νταβίντ δεν ήταν ακόμη ενός έτους, οι Ναζί εισέβαλαν στην Ολλανδία.

Το καλοκαίρι του 1942 ξεκίνησαν οι μαζικές απελάσεις Εβραίων, στα στρατόπεδα εξόντωσης, στην Πολωνία. Όντας τόσο νέος, ο Νταβίντ μπορεί να μην έχει βιώσει τον φόβο και την αγωνία, που κρέμονταν, στον αέρα, από τότε και στο εξής. Κάθε ημέρα έπαιρναν Εβραίους, από τα σπίτια τους, χωρίς την ευκαιρία να πουν αντίο. Οι φήμες εξαπλώθηκαν, σαν πυρκαγιά και δεν ξέρει κανείς τί να πιστέψει ότι συνέβαινε, στους απελαθέντες. Ποτέ δεν ήξερες, πότε εσύ, ή κάποιος, που αγαπάς, θα ήταν ο επόμενος.

Γύρω, στο 1943/1944, ο Νταβίντ και η οικογένειά του, τελικά, απελάθηκαν. Στάλθηκαν, στο στρατόπεδο διέλευσης Westerbork και κρατήθηκαν, εκεί, για άγνωστο χρονικό διάστημα. Οι συνθήκες, στο στρατόπεδο, ήσαν απάνθρωπες, αλλά, τίποτε, μπροστά, σε αυτό, που τους περίμενε. Τα τελευταία μεταφορικά έφυγαν, από το Westerbork, το φθινόπωρο του 1944. Ο Νταβίντ και η οικογένειά του, ίσως, ήσαν, στο τελευταίο. Στις 14 Οκτωβρίου 1944 έφθασαν, στο Άουσβιτς. Ο David, η Marianne (που ήταν 9) και η μητέρα τους Betsie, δολοφονήθηκαν στους θαλάμους αερίων, αμέσως, μόλις, έφθασαν, στο στρατόπεδο. Ο Isaäc γλίτωσε, από τους θαλάμους αερίων, αλλά πέθανε στο στρατόπεδο, στις 23 Δεκεμβρίου 1944, λόγω αγνώστων αιτιών. Το στρατόπεδο απελευθερώθηκε, ένα μήνα αργότερα. Ο Ντέιβιντ ήταν, μόλις, πέντε ετών.

10/7/1942 (ξημερώματα). Οι άνδρες του Lidice βάδισαν, στην αυλή του αγροκτήματος Horák. Μερικοί ήσαν πατέρες, που κρατούσαν κομπολόγια, άλλοι ήσαν ανθρακωρύχοι, με τραχιά, με κάλλους, χέρια, κάποιοι ήσαν έφηβοι, που δεν είχαν κρατήσει, ποτέ, όπλο, στην ζωή τους. Στάθηκαν, δίπλα-δίπλα, τρομαγμένοι, αλλά αξιοπρεπείς.

Αξιωματικοί των SS διάβασαν μια ψυχρή δήλωση, που τους κατηγορεί ότι υποθάλπουν αντιστασιακούς. Οι άντρες ήξεραν ότι ήταν ψέμα. Δεν είχαν την ευκαιρία να μιλήσουν, καμία δίκη, ούτε τα τελευταία λόγια, στις οικογένειές τους.

Εκτελεστικά αποσπάσματα, σε ομάδες των δέκα. Τα σώματα έπεσαν, στην ίδια γη, όπου αυτοί οι άνθρωποι είχαν δουλέψει, μάζεψαν καλλιέργειες και έκτισαν τα σπίτια τους. Οι πυροβολισμοί συνεχίστηκαν, για ώρες, ο ρυθμός των πυροβολισμών έσπασε, μόνο, από τον ήχο, από τις μπότες, που πατούν, πάνω, από τα πτώματα, για να καθαρίσουν τον χώρο, για την επόμενη ομάδα.

Το λιβάδι, που κάποτε άνθισε, με αγριολούλουδα, έγινε μαζικός τάφος.

Οκτώβριος 1942. Το μικρό εργοστάσιο υφασμάτων του Κιέβου, έγινε ο τόπος μιας ακόμη τραγικής συγκέντρωσης. Οι γυναίκες, που εργάζονται, μέσα - κυρίως μητέρες, χήρες και νεαρά κορίτσια, μόλις στην εφηβεία τους -, διατάχθηκαν να συγκεντρωθούν, στην αυλή. Γερμανοί αξιωματικοί έφτασαν, με λίστες στο χέρι, φωνάζοντας ονόματα, έναν προς, έναν. Οι γυναίκες στάθηκαν, τρέμοντας, στον κρύο αέρα του φθινοπώρου, ανταλλάσσοντας τρομαγμένες ματιές, αλλά δεν έλεγαν, τίποτε. Το να μιλάς μπορεί να είναι επικίνδυνο.

Πολλοί, από αυτούς, είχαν δουλέψει, δίπλα-δίπλα, για χρόνια. Μοιράστηκαν αναμνήσεις από γέλιο, πολλές ώρες εργασίας και καθημερινές δυσκολίες, υπό την Κατοχή. Τώρα, καθώς έφθαναν τα βαγόνια, συνειδητοποίησαν ότι αυτές οι αναμνήσεις μπορεί να είναι τα τελευταία κομμάτια της ζωής τους, που θα κουβαλούσαν, μαζί τους.

Μερικοί προσπάθησαν να κρατηθούν, στην πύλη του εργοστασίου, αρνούμενοι να κάνουν βήμα, μπροστά. Άλλοι παρακαλούσαν, ήσυχα, ζητώντας να μείνουν, με τα παιδιά τους, ή τους ηλικιωμένους γονείς τους. Οι φωνές τους σίγησαν, γρήγορα. Στρατιώτες τους ανάγκασαν να μπουν, στις άμαξες, ήδη, εν μέρει, γεμάτες, με λεπτές κουβέρτες και άχυρο.

Έξω, από το εργοστάσιο, χωρικοί παρακολούθησαν την ζοφερή μορφή της πομπής. Η σκόνη ανέβηκε, πίσω, από τα βαγόνια, καθώς άρχισαν να κυλούν, προς το Μπάμπι Γιαρ. Κάποιοι ντόπιοι έκαναν τον σταυρό τους, άλλοι ψιθύριζαν προσευχές, αλλά κανείς δεν τόλμησε να παρέμβει. Η αυλή του εργοστασίου παρέμεινε ακίνητη, για πολύ καιρό, μετά την εξαφάνιση των βαγονιών, η σιωπή πιο επίπονη, από τις κραυγές, που είχαν γεμίσει τον αέρα, στιγμές πριν.

1942. Η Klára Boda γεννήθηκε, στις 16 Οκτωβρίου 1938. Η Klára, που γεννήθηκε, στην Βουδαπέστη της Ουγγαρίας, ήταν κόρη των Εβραίων γονέων Anna και Dezsö. Όταν ήταν, ακόμη, πολύ μικρή, εκείνη και οι γονείς της μετακόμισαν, στο Tamási της Ουγγαρίας. Από τους 7.222 κατοίκους, μόνο, 211 ήσαν Εβραίοι. Στις αρχές της άνοιξης του 1944 οι Γερμανοί εισέβαλαν, στην Ουγγαρία. Εκείνο τον Ιούλιο, η Klára και οι γονείς της απελάθηκαν, στο Άουσβιτς. Μετά, από ένα αργό και επίπονο ταξίδι, με ένα γεμάτο βαγόνι βοοειδών, η οικογένεια έφτασε, στο στρατόπεδο. Η Klára και η μητέρα της μεταφέρθηκαν, στους θαλάμους αερίων και ο πατέρας της μεταφέρθηκε, στο στρατόπεδο, για καταναγκαστική εργασία. Κανείς από την οικογένεια δεν επέζησε. Η Klára ήταν, σχεδόν, έξι ετών.

1941 - 1945. Κατά την διάρκεια του Ολοκαυτώματος, χιλιάδες παιδιά φυλακίστηκαν, σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Πολλά έφθασαν μόνα, χωρισμένα, από γονείς και συγγενείς, που είχαν απελαθεί, σκοτωθεί. Αυτά τα παιδιά αντιμετώπισαν απίστευτες συνθήκες : πείνα, ασθένειες και βάναυση εργασία. Τα μεγαλύτερα παιδιά ήσαν, συχνά, υποχρεωμένα να εργάζονται, μαζί, με ενήλικες, υπό σκληρή επίβλεψη, ενώ τα μικρότερα εξαρτώνταν, πλήρως, από άλλους, για να επιβιώσουν.

Μπροστά, σε αυτήν την φρίκη, πράξεις θάρρους και συμπόνιας, μερικές φορές, έκαναν την διαφορά, μεταξύ ζωής και θανάτου. Μεγαλύτεροι κρατούμενοι, σύντροφοι, ή, ακόμη και ξένοι πήραν εξαιρετικά ρίσκα, για να μοιραστούν πενιχρές μερίδες, να προσφέρουν κουβέρτες, ή να παρέχουν καθοδήγηση, στους καθημερινούς κινδύνους της ζωής, στο στρατόπεδο. Αυτές οι μικρές χειρονομίες φροντίδας και προστασίας έγιναν σανίδα σωτηρίας, διατηρώντας τους νεότερους κρατούμενους, σωματικά και συναισθηματικά.

Μερικά παιδιά επέζησαν, επειδή ήσαν κρυμμένα, τους έφεραν, λαθραία, τρόφιμα, ή τα φρόντιζαν, σαν να ήσαν οικογένεια, επιδεικνύοντας την αξιοσημείωτη ανθρώπινη ικανότητα, για ενσυναίσθηση, ακόμα και εν μέσω, ακραίας σκληρότητας. Οι ιστορίες αυτών των νεαρών κρατουμένων, μας υπενθυμίζουν, τόσο την ευάλωτη θέση των παιδιών, σε περίοδο πολέμου, όσο και την ανθεκτικότητα, που μπορεί να προκύψει, όταν τα άτομα κάνουν θαρραλέα βήματα, για να προστατεύσουν τους αθώους. Οι εμπειρίες τους στέκονται, ως απόδειξη επιβίωσης, αλληλεγγύης και ελπίδας, κατά την διάρκεια μιας, από τις πιο σκοτεινές περιόδους της ιστορίας.

1942. “Σοβιετική Ένωση”. Ένας Σοβιετικός αιχμάλωτος πολέμου, με ατσάλινη πλάκα, που αναγνωρίζεται, ως SN42, εξετάζεται, περίεργα, από Γερμανό στρατιώτη, στο Ανατολικό Μέτωπο. Αυτή η φωτογραφία είναι, απίστευτα, σπάνια.

1942 - 1943. Το γερμανικό υποβρύχιο U-97, που βλέπουμε να διαπλέει την Διώρυγα της Κορίνθου, κατασκευάστηκε, για το Πολεμικό Ναυτικό της Γερμανίας, για υπηρεσία, κατά την διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου . Πραγματοποίησε δεκατρείς περιπολίες, κατά την διάρκεια της καριέρας του, βυθίζοντας δεκαέξι πλοία και προκαλώντας ζημιές, σε ένα δέκατο έβδομο. Το U-97 βυθίστηκε, στις 16 Ιουνίου 1943, από ένα αυστραλιανό ελαφρύ βομβαρδιστικό.

1944. Μόσχα.

1944. Κόρινθος, η, νυν, οδός Εθνικής Αντίστασης, Ένας, από τους τελευταίους Γερμανούς κατακτητές, στην Κόρινθο. Η φωτογραφία που την βλέπουμε επιχρωματισμένη, βγήκε με στιγμιαία φωτογραφική μηχανή, σε χαρτί "Memento". Δηλαδή, τύπωνε απευθείας, πάνω, στο χαρτί. Φωτογραφία : Βασίλης Κοζανίδης.

12/12/1944. Φλοίσβος. Λεωφόρος Ποσειδώνος. Η αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων Κατοχής, από το Παλαιό Φάληρο.

Ξημέρωμα της 12ης Οκτωβρίου του 1944.

Η λεωφόρος Ποσειδώνος, από το Έδεμ, έως το Τροκαντερό και έξω, από όλα τα επιταγμένα κτίρια, όπως και στο κτίριο του Φλοίσβου, που βλέπουμε στην φωτογραφία.

Φάλαγγες, από γερμανικά αυτοκίνητα, καμιόνια, φορτηγά και επιβατηγά γεμάτα, με πολεμικό υλικό, τρόφιμα, φάρμακα, ρουχισμό, κλοπιμαία και πολλά άλλα.

Είχαν συγκεντρωθεί έτοιμες, για αποχώρηση.

Όλο προηγούμενο το βραδύ τα γερμανικά αυτοκίνητα και οι μηχανές των Ες-Ες έτρεχαν, γύρω-γύρω, σε όλο το Παλαιό Φάληρο.

Στην αρχή, τα φύλαγαν, αλλά, μετά πήραν διαταγή να κάψουν πολλά υλικά, στην μέση, εκεί, που πέρναγε το τραμ.

Τότε, τους πήραν χαμπάρι και ξεκίνησαν την δράση, από το Παλαιό Φάληρο, αλλά και από τις κοντινές περιοχές το “ξυπόλυτο τάγμα”, οι σαλταδόροι.

Όλο το βράδυ γινόταν χαμός, από την μια, έβαζαν φωτιές, από την άλλη, άρπαζαν ό,τι προλάβαιναν.

Τα λάφυρα, από τους Γερμανούς, τα αποθήκευαν, σε υπόγεια και σε ξεροπήγαδα, στις γύρω περιοχές, ώσπου να τα μοιράσουν, στον κόσμο, που πείναγε και είχε ανάγκη.

Γνωρίζω, αρκετά, ονόματα φίλων και συγγενών της Φαληριώτικης ομάδας, αλλά δεν θα τα αναφέρω, ίσως, κάποια άλλη φορά.

Οι επιχειρήσεις της ομάδας δεν ήταν, μόνο, εκείνο το βράδυ, αλλά και τις 1264 ημέρες, στα μαύρα χρόνια της ναζιστικής Κατοχής και σε όλη την Ελλάδα.

«Θα σαλτάρω, θα σαλτάρω, την ρεζέρβα να τους πάρω».

Ο Γιώργος Σεφέρης περιέγραψε την ημέρα αυτή, ως «η πιο όμορφη, η πιο αλαφριά μέρα του κόσμου».

Ο χρωματισμός αποκαταστάθηκε, με AI (τεχνητή νοημοσύνη).

Ψηφιακή μεγέθυνση και Ιστορική επιμέλεια - Δημήτρης Κακίτσης.

Φωτογραφία Νο. 1201.

@highlight

@ακόλουθοι

Νοέμβριος 1944. Αθήνα. Πωλητής πουλερικών. Τότε, η Αθήνα βρισκόταν, σε μια, από τις πιο ρευστές και αβέβαιες στιγμές της σύγχρονης ιστορίας της. Μόλις έναν μήνα, μετά την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων, η πόλη προσπαθούσε να συνέλθει, από τα χρόνια της βαρύτατης Κατοχής, τον λιμό και την καταστροφή.

Η απελευθέρωση έφερε ενθουσιασμό, αλλά και χάος : ο κρατικός μηχανισμός παρέμενε, πρακτικά, αποδιοργανωμένος, η τροφοδοσία της πόλης ήταν, ακόμη, υπό κατάρρευση, ενώ η πολιτική ένταση, μεταξύ των αντιστασιακών οργανώσεων και της νέας κυβέρνησης ανέβαινε ημέρα με την ημέρα.

Μέσα σε αυτό το σκηνικό, ο πωλητής πουλερικών της εποχής βρισκόταν, σε ένα, από τα πλέον επισφαλή επαγγέλματα. Τα περισσότερα κοτέτσια, στην Αττική, είχαν λεηλατηθεί, καταστραφεί, ή αδειάσει, κατά την Κατοχή· η παραγωγή είχε μειωθεί, δραματικά και οι αγρότες αντιμετώπιζαν σοβαρή δυσκολία, στο να μεταφέρουν προϊόντα, στην πόλη, λόγω έλλειψης καυσίμων, επισφαλών δρόμων και συχνών ενόπλων επεισοδίων, στην ύπαιθρο.

Η μεταφορά τους, συνήθως, απο Μεσόγεια, Μαραθώνα, ή χωριά της Βοιωτίας, γινόταν, συχνά, με κάρα, ποδήλατα, ή μικρά φορτηγά, που κινδύνευαν να ακινητοποιηθούν, από έλλειψη βενζίνης, ή να σταματηθούν από ένοπλες περιπολίες, που ζητούσαν χαρτιά και αποδείξεις νόμιμης διακίνησης.

Στην Αθήνα, τα πουλερικά ήταν, πλέον, είδος πολυτελείας. Ένα ζωντανό κοτόπουλο είχε τιμή ασύλληπτα υψηλή, για τα μεταπολεμικά εισοδήματα. Οι νοικοκυρές πλησίαζαν τον πάγκο, με τα λίγα κλουβιά και προσπαθούσαν να παζαρέψουν. Οι περισσότερες έβλεπαν το κοτόπουλο, ως θεραπευτική τροφή – κατάλοιπο του λιμού του 1941–42, όταν η πρωτεΐνη είχε γίνει δυσεύρετο όνειρο.

Μέσα, στην ρευστότητα εκείνων των ημερών, ο πωλητής πουλερικών δεν ήταν, απλώς, ένας έμπορος, αλλά ένας μικρός κρίκος, στην προσπάθεια της πόλης να ξαναβρεί τον ρυθμό της. Στον λιτό πάγκο του, αντανακλούσε η ελπίδα ότι, παρά τις στερήσεις και την αβεβαιότητα, η καθημερινότητα μπορούσε, σιγά-σιγά, να ξαναχτιστεί.

Χ.Κ.

7/12/1944. Αθήνα. Αλεξιπτωτιστές, από το 5ο (Σκοτσέζικο) Τάγμα Αλεξιπτωτιστών, 2η Ταξιαρχία Αλεξιπτωτιστών, πυροβολούν, με πολυβόλο Vickers, από ταράτσα στην Αθήνα, κατά την διάρκεια επιχειρήσεων, εναντίον μελών του ΕΛΑΣ.

Δεκέμβριος 1944. Ηλιούπολη. Άνδρες του ΕΛΑΣ

18/12/1944. Αθήνα. Μαχητές του ΕΛΑΣ.

Δεκέμβριος 1944. Αθήνα. Μέλη του ΕΛΑΣ (φορώντας γερμανικά κράνη) κινούνται, σε κάποια συνοικία πόλης. (Dmtri Kessel).

1945 - 2025. Berchtesgaden, Βαυαρικές Άλπεις, τότε και τώρα.

Άνδρες της 101ης Αερομεταφερόμενης κινούνται, μέσω Berchtesgaden, στις Βαυαρικές Άλπεις, τον Μάιο του 1945. Η πόλη Berchtesgaden παραδόθηκε, από τους Γερμανούς, στην 3η Μεραρχία Πεζικού των ΗΠΑ, πριν την άφιξη της 101ης Αερομεταφερόμενης Μεραρχίας.

#ww2 #wwii #wwiihistory #militaryhistory #military #thenandnow #bavarian #bayern #berchtesgadenerland #berchtesgaden #101stairborne #bandofbrothers

Οκτώβριος 1945. Νέα Υόρκη. Σε ένα λασπωμένο χωράφι, η βροχή πέφτει κρύα και σταθερή. 847 Γερμανίδες κατεβαίνουν, από βαγόνια βοοειδών. Τα πόδια τους τρέμουν. Το στομάχι τους είναι άδειο. Οι καρδιές τους χτυπούν, από τρόμο. Για εβδομάδες, άκουγαν τις προειδοποιήσεις. Αμερικανοί στρατιώτες θα τις έγδυναν, θα τις έριχναν, σε λάκκους, θα τις άφηναν να πεθάνουν, σαν ζώα. Η προπαγάνδα ήταν ξεκάθαρη. Οι Αμερικανοί, ήσαν τέρατα.

Τώρα, στέκονται, στην λάσπη, το βλέπουν, με τα ίδια τους τα μάτια. Σειρές, από συρμάτινα κλουβιά, που εκτείνονται, κατά μήκος του χώρου. Κάθε κλουβί, μόλις, 6 πόδια πλάτος. Χωρίς στέγη, χωρίς καταφύγιο, μόνο, κρύο μέταλλο και συρματόπλεγμα. Μια γυναίκα πέφτει, στα γόνατα. Μια άλλη, αρχίζει να προσεύχεται.

Ένα νεαρό κορίτσι, ονόματι Margarita, ψιθυρίζει στον εαυτό της : "Εδώ, πεθαίνουμε”. Αλλά, τότε, συμβαίνει κάτι παράξενο. Ένας Αμερικανός στρατιώτης περπατά, προς το πρώτο κλουβί. Ξεκλειδώνει την πύλη. Οι γυναίκες κρατούν την ανάσα τους, περιμένοντας τον ξυλοδαρμό, περιμένοντας τον πυροβολισμό. Αντ' αυτού, λέει δύο λέξεις, που δεν βγάζουν νόημα. «Καλώς ήρθες, στο σπίτι». Αυτό, που ακολούθησε, δεν ήταν ο θάνατος. Δεν ήταν βασανιστήριο. Ήταν κάτι, που αυτές οι γυναίκες δεν περίμεναν, ποτέ.

Και θα κατέστρεφε όλα όσα πίστευαν για τον εχθρό τους, τη χώρα τους και τους εαυτούς τους. Τί συνέβη μέσα, σε αυτά τα κλουβιά; Γιατί οι μεγάλες γυναίκες κλαίνε, πάνω από ένα σαπούνι; Και ποια αλήθεια κουβαλούσαν, στο σπίτι, που δεν μπορούσαν, ποτέ, να μιλήσουν δυνατά; Αυτή η ιστορία θα αμφισβητήσει όλα όσα νομίζετε ότι ξέρετε για κρατούμενους, εχθρούς και έλεος. Έζησαν κανονικά.

1948. Λονδίνο. Τσιγάρα, στα αποδυτήρια, μπύρες, στο περβάζι και φλιτζάνια τσαγιού, αντί για πρωτεΐνες.

Η Άρσεναλ της σεζόν 1947–48, λίγο μετά την κατάκτηση του πρωταθλήματος στο Χάιμπουρι. Μια φωτογραφία, που αποτυπώνει μια εποχή, όπου το ποδόσφαιρο ήταν πιο απλό, ωμό και ανθρώπινο.

1949. Μετά τον καθαρισμό της Διώρυγας Κορίνθου, από τα τρένα που έριξαν μέσα οι Γερμανοί, τα συντρίμμια αφέθηκαν για λίγο στον λιμενοβραχίονα του λιμενίσκου των Ισθμίων και στην παραλία του Καλαμακίου. Στην επιχρωματισμένη φωτογραφία, βλέπουμε ότι, το 1949, η αποκομιδή των συντριμμιών βρισκόταν, σε εξέλιξη. Η παραλία είναι καθαρή, όχι, όμως, ο λιμενοβραχίονας. Δείτε, επίσης, τα δύο οχυρωματικά έργα των κατακτητών.

1950. Η ηθοποιός Άννα Κυριακού.

1960. Η λεωφόρος Συγγρού. Δέλτα Φαλήρου.

Η μεγαλύτερη απόλυτη ευθεία της Αθήνας. Το μήκος της είναι 4,4 χλμ.

1961. Κόρινθος. Το καφέ "Πανιώνιος", στην οδό Δαμασκηνού 47, ήταν σουβλατζίδικο. Η γιαγιά του Θανάση Σωτηρόπουλου και της Μαρίας Σωτηροπούλου, Μαρία Κασκανιώτη, μαζί με τον υπάλληλο του καταστήματος.

1965. Αθήνα. Χλόη Λιάσκου, Ζωή Λάσκαρη και Μάρθα Καραγιάννη, στην πρεμιέρα της ταινίας "Κορίτσια για φίλημα".

1960 (αρχές δεκαετίας). Θεσσαλονίκη. Αναμνηστική φωτογραφία, στην Λεωφόρο Νίκης, στο ύψος της αποβάθρας της πλατείας Ελευθερίας. Διακρίνεται το κτήριο, στο νο 11, στην γωνία, με την Δημοσθένους, υπο ανεγερση. Το κτίριο κτίστηκε, στο οικόπεδο, που στέγαζε τον θερινό κινηματογράφο «Ελληνίς». Επίσης, βλέπουμε την κατασκευή ενός, ακόμη, ορόφου, στο ξενοδοχείο Mediterranean, στην θέση του δώματος, που υπήρχε. Έχει ειπωθεί οτι ο, επιπλέον, όροφος επιβάρυνε τον, ήδη, γερασμένο σκελετό του ξενοδοχείου, που ανήκε, στο προγενέστερο Splendid, με αποτέλεσμα να μην αντέξει τον σεισμό του 1978.

1969 (χειμώνας). Αθήνα. Το πρώτο κατάστημα ΠΛΑΙΣΙΟ «Είδη Σχεδίου», στην οδό Στουρνάρη. Το κατάστημα ήταν, μόλις, 12 τ.μ.

Ο φοιτητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Γιώργος Γεράρδος, ανακαλύπτει ότι τα είδη σχεδίου είναι, στην Θεσσαλονίκη, πολύ πιο φθηνά, από την αγορά της Αθήνας. Η ανακάλυψη «μεταμορφώνεται», αμέσως, σε επαγγελματική ευκαιρία. Έτσι, με 80.000 δραχμές, δανεικά, στεγάζει το μαγαζί του, σε 14 τ.μ. και ξεκινάει.

Ο Γεράρδος ακολουθεί την τάση της εποχής, που θέλει τις επωνυμίες καταστημάτων να αφορούν γεωμετρικά σχήματα και δίνει, στα ελάχιστα αυτά τετραγωνικά, το όνομα «ΠΛΑΙΣΙΟ». Προσπαθεί και καταφέρνει να εφοδιασθεί, κατευθείαν, από τους κατασκευαστές ειδών σχεδίου - συγκεκριμένα, από την Γερμανία -, παρακάμπτοντας τα ενδιάμεσα στάδια εισαγωγής, τα οποία ανέβαζαν τις τιμές. Ξεκινάει να τα διαθέτει, προς πώληση, σε φοιτητές και επαγγελματίες ,που τους ήσαν απαραίτητα (όπως πολιτικοί μηχανικοί, αρχιτέκτονες κ.ά.) και γρήγορα, γίνεται γνωστός, σε όλους τους συναφείς κλάδους. Ειδικά, στους φοιτητές του Πολυτεχνείου, γίνεται talk of the town, όχι, μόνο, για τις προσιτές τιμές, αλλά και γιατί ο ιδρυτής ήταν «ένας από αυτούς». Για την φοιτητική κοινότητα, το «ΠΛΑΙΣΙΟ» λειτούργησε, ως «μάννα εξ ουρανού, ένα κατάστημα, που είχε, ακριβώς, αυτό, που ήθελαν και σε χαμηλές τιμές.

Το κατάστημα της οδού Στουρνάρη καταστράφηκε, από πυρκαγιά, ολοσχερώς, 2 φορές. Μία, το 1985, (επεισόδια Καλτεζά) και μία, το 2008 (επεισόδια Γρηγορόπουλου).

Σήμερα, 56 χρόνια μετά, από την ίδρυσή του, το «ΠΛΑΙΣΙΟ» έχει 25 φυσικά σημεία, σε όλη την Ελλάδα, 150 τεχνικούς, 25 service points, πανελλαδικά, για κάθε προϊόν τεχνολογίας και συνολικά, 1.600 εργαζόμενους.

1970 (δεκαετία). Λειψία, DDR. Ο Erich Honecker, στα εγκαίνια ενός φεστιβάλ γυμναστικής και αθλητισμού.

1970 (δεκαετία). Τότε, η “Λαϊκή Δημοκρατία” της Γερμανίας αντιμετώπισε μια κρίση καφέ. Ο καφές δεν ήταν; απλά, μια πολυτέλεια, ήταν ένα πολιτιστικό βασικό στοιχείο και όταν οι παγκόσμιες τιμές ανέβηκαν, η κυβέρνηση πανικοβλήθηκε. Η λύση τους δεν ήταν να περικοπούν, ή να βρουν υποκατάστατα. Όχι, αποφάσισαν να δημιουργήσουν αλυσίδα εφοδιασμού καφέ, από το μηδέν, στο Βιετνάμ.

Έτσι, η Ανατολική Γερμανία έριξε το ισοδύναμο δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων, για την οικοδόμηση της βιομηχανίας καφέ, στο Βιετνάμ, την εκπαίδευση των αγροτών, την προμήθεια εξοπλισμού, την δημιουργία υποδομών, όλα αυτά, σε αντάλλαγμα, για τις μισές μελλοντικές συγκομιδές καφέ, στο Βιετνάμ, για τα επόμενα 20 χρόνια. Υποτίθεται ότι θα ήταν μια μακροπρόθεσμη στρατηγική συνεργασία, ένας σοσιαλιστικός αγωγός καφεΐνης, που θα κρατούσε τις κούπες της Ανατολικής Γερμανίας γεμάτες, για δεκαετίες.

Αλλά η ιστορία είχε άλλα σχέδια. Μέχρι την στιγμή, που η πρώτη μεγάλη συγκομιδή του Βιετνάμ υπήρξε. περίπου, το 1990, η Ανατολική Γερμανία είχε, ήδη, καταρρεύσει. Το Τείχος του Βερολίνου είχε εξαφανιστεί, το κράτος είχε διαλυθεί και ο καφές, στον οποίο επένδυαν, για χρόνια, κατέληξε να ρέει, σε έναν κόσμο, όπου η Ανατολική Γερμανία δεν υπήρχε, πια.

Και το πιο άγριο μέρος ; Αυτή η επένδυση βοήθησε να μετατραπεί το Βιετνάμ, σε έναν, από τους μεγαλύτερους παραγωγούς καφέ, στην Γη, σήμερα. Μια υπερδύναμη καφεΐνης - χάρη, σε μια χώρα, που εξαφανίστηκε, πριν προλάβει να γευτεί την πρώτη κούπα.

Η ιστορία είναι γεμάτη, από αυτές τις περίεργες μικρές ειρωνείες.

#coffee #thehistoriansden

24/4/1971. Αθήνα, γήπεδο Λεωφόρου Αλεξάνδρας. Παναθηναϊκός- Ερυθρός Αστέρας 3-0.

«Ο Πούσκας είχε μία έμπνευση, από τον αγώνα, με τη Σλόβαν Μπρατισλάβας, το 1971, στην Λεωφόρο και μετά (σ.σ. 3-0 και μισή πρόκριση, στους «8»), να αλλάξουμε το πλάνο μας, σαν ομάδα. Πέρασε, λοιπόν, τον Καψή στόπερ, με λίμπερο τον Σούρπη και έβαλε εμένα, κάτι σαν λίμπερο, μπροστά τους. Καθαρό αμυντικό χαφ και όταν ήμασταν, σε θέση άμυνας, γύριζα, σαν τρίτος στόπερ. Δεξιά, μπροστά μου, είχα τον Ελευθεράκη και αριστερά τον Δομάζο, στις πτέρυγες ήσαν ο Γραμμός και ο Φυλακούρης και στην κορυφή, ο Αντωνιάδης. Είχαμε δουλέψει, στην προπόνηση, ένα "τρικ", με το να τραβιέται ο Αντωνιάδης, στις πλευρές και να τραβάει, πάνω του, τους στόπερ, για να δημιουργείται κενό, στον χώρο, μπροστά, από το ημικύκλιο της μεγάλης περιοχής. Μετά το 2-0, που πέτυχε ο Αντωνιάδης, με κεφαλιά, η ένταση της ρεβάνς, με τον Ερυθρό Αστέρα. είχε ανέβει, κατακόρυφα. Γιατί εμείς ψάχναμε το τρίτο γκολ, αλλά και οι Γιουγκοσλάβοι κυνηγούσαν το δικό τους γκολ, για να σφραγίσουν την πρόκριση. Σε μία αντεπίθεσή μας, η μπάλα βγήκε, μπροστά, από τον πάγκο μας, εκεί, που ήταν ο Πούσκας. Πηγαίνει ο Φυλακούρης, την δίνει, στον Αθανασόπουλο, που είχε μπει αλλαγή και αυτός του την επιστρέφει.

Την ώρα εκείνη φωνάζω, στον Αντωνιάδη, "Αντώνη, δεξιά" και τραβάει, πάνω του και τον Πάβλοβιτς και τον Μπογκίσεβιτς.

Εγώ κάνω κίνηση, στον κενό χώρο, στον αριστερό εσωτερικό διάδρομο και ακούω, μέσα, στον κακό χαμό, που γινόταν, στο γήπεδο, τη στεντόρεια φωνή του Πούσκας προς τον υλακούρη: "Καμάρας, Καμάρααας". Όντως, ο Τότης μου πετάει μια ψηλοκρεμαστή μπαλιά ακριβείας, λίγο έξω, από την περιοχή. Την πήρα, με το δεξί και την έστρωσα και πριν σπεύσει, πάνω μου, ο Μπογκίσεβιτς, που είδε, καθυστερημένα, την κίνηση, που έκανα, πρόλαβα και σούταρα, με το αριστερό, με όλη μου την δύναμη. Αν δεν πήγαινε γωνία και πήγαινε, πιο κεντρικά, θα έπαιρνε... μέσα και τον γκολκίπερ Ντουΐκοβιτς. Τόσο δυνατό ήταν! Μετά, δεν θυμάμαι και πολλά… Έπεσαν όλοι, πάνω μου και το μόνο, που θυμάμαι, είναι ότι δεν μπορούσα να αναπνεύσω καλά-καλά, διότι ήταν, από πάνω μου, στους πανηγυρισμούς όλη η ομάδα».

(Αριστείδης Καμάρας).

1973. Αθήνα. Η Έλενα Ναθαναήλ, με τον Γιώργο Τσαγκάρη και την νεογέννητη κόρη τους Ίνκα.

Η Έλενα ήταν μια, από τις πρώτες διάσημες Ελληνίδες ηθοποιούς, που τόλμησαν να αποκτήσουν παιδί, εκτός γάμου. «Το παιδί ήταν συνειδητή επιλογή. Ήταν προϊόν μιας συγκλονιστικής σχέσης, με τον πατέρα της, ο οποίος εξακολουθεί να είναι πολύ καλός μου φίλος» είχε πει η ηθοποιός, στην μεγάλη συνέντευξη που είχε δώσει στο «Life&Style», το 2001. «Ίσως, η εξυπνάδα μου να ήταν ότι δεν παντρεύτηκα. Και αυτό, διότι όταν χώρισα, δεν χρειάστηκε να κατηγορήσω τον άνθρωπό μου, για να πάρω ένα καλό διαζύγιο. Απλώς, δεν ταιριάξαμε και χωρίσαμε ωραία και πολιτισμένα, χωρίς το παιδί να σοκαριστεί και να ενοχληθεί. Η Ίνκα είναι ένα ευτυχισμένο παιδί…».

«Δεν φαντάζεσαι πόσο πολύ κανονική μαμά ήταν!» διηγήθηκε, πριν μερικά χρόνια, η Ίνκα Ναθαναήλ, σε συνέντευξή της, στον Νίκο Μουρατίδη, για την μητέρα της : «Ξυπνούσε, από τις 7 το πρωί, για να κάνει δουλειές. Και δεν φαντάζεσαι πόσο απίστευτη μαγείρισσα ήταν!! Λάτρευε την μαγειρική! Μπορεί να έφτιαχνε δύο-τρία διαφορετικά φαγητά, την ημέρα και το καλύτερό της ήταν να μαγειρεύει, για τους φίλους της».

Ιούνιος 1973. Καβάλα. Ο Γεώργιος Παπαδόπουλος, ως πρόεδρος του κράτους, αποχωρεί, μετά το τέλος της παρέλασης των ελληνικών και των νατοϊκών στρατευμάτων.

1975. ΗΠΑ. Η Jennifer Joanna Aniston (Ιωάννα-Γενοβέφα Αναστασάκη), με τους γονείς της.

1977. Αθήνα. Η φονική πλημμύρα ήταν το πρώτο καμπανάκι, για το αδιέξοδο, όπου οδηγείται η πρωτεύουσα, χωρίς υποδομές.

Την θυμάμαι, πολύ καλά, όπως θυμάμαι (λιγότερο καλά) και την πλημμύρα του 1961, αν και τότε (το 1961), ήμουν, μόλις, 3 ετών. Και οι δύο ήσαν καταστροφικές, επειδή είχαν παραμεληθεί οι υποδομές, στο λεκανοπέδιο της Αττικής, προφανώς, όχι, επειδή δεν υπήρχαν τα χρήματα, για να γίνουν. Σε έναν σημαντικό βαθμό, έκανε υποδομές, η πρώτη κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου, αν και από τότε, έχουν παρουσιασθεί προβλήματα.

1983. Αθήνα. Έναν χρόνο, πριν την δολοφονία της, η Ίντιρα Γκάντι, πρωθυπουργός της Ινδίας, η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της χώρας, είχε πραγματοποιήσει μια επίσημη επίσκεψη, στην Ελλάδα. Η πρεσβεία της Ινδίας είχε διοργανώσει, τότε, μια μεγάλη δεξίωση, προς τιμή της, στην «Μεγάλη Βρετανία», με προσκεκλημένους, από όλους τους χώρους. Η σπάνια αυτή φωτογραφία, από την περίφημη στήλη του Ζάχου Χατζηφωτίου «Η εβδομάδα του Ιάκχου», στον «Ταχυδρόμο», απαθανατίζει την θερμή συνάντηση του, τότε, πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου, της συζύγου του Μαργαρίτας Παπανδρέου και του Ιάκωβου Καμπανέλλη, με τον Διονύση Σαββόπουλο, εκείνη την βραδιά της δεξίωσης, για την Γκάντι, στο ιστορικό αθηναϊκό ξενοδοχείο.

ΠΗΓΗ: Elena's Diary