Ο Κέϋνς και η επικαιρότητα των προτάσεών του στην σημερινή ύφεση. (Ή πως την πάτησαν οι σημερινές κοινωνίες. Μια απάντηση στον φίλο Ex-European).
"Καμμία συνομωσία, αγαπητέ Ex-European. (Με χαρά βλέπω ότι γράφεις στα ελληνικά).
Μπορεί να μην αρέσει (και μπορεί αυτή η απαρέσκεια να είναι ένα θέμα μιας άλλης αισθητικής αντίληψης των πραγμάτων), μπορεί να είναι αντιπαθής, αλλά ο Κέϋνς είναι πάντα επίκαιρος και για τους … εργατικούς και για τους … τεμπέληδες, και για τους … αποταμιευτές και για τους … εραστές της κατανάλωσης.
Περισσότερο είναι αντιπαθής ο Κέϋνς σε έναν κύκλο εγγράμματων ανθρώπων, επειδή ανακάλυψε αυτό που ήταν πάντοτε μπροστά στα μάτια όλων και το οποίο όλοι οι προηγούμενοι εκείνου δεν ήθελαν να το δουν, διότι αρνούνταν να πιστέψουν ότι τα πράγματα ήσαν τόσο απλά και πασιφανή, όσον αφορά την λειτουργία του καπιταλιστικού συστήματος και τις κρίσεις, που κατά καιρούς, αλλά συνεχώς και περιοδικώς, τον ταλάνιζαν ως σύστημα και ενάλλασσαν τις περιόδους ευφορίας, με αντίστοιχες περιόδους δυστυχίας, με αποτέλεσμα οι τελευταίες, μάλιστα, στην πορεία του χρόνου να αποκτούν μόνιμα χαρακτηριστικά, εξ αιτίας των απότομων πτώσεων στην ολική ζήτηση, που έφερναν τις συνακόλουθες πτώσεις στην συνολική κατανάλωση και την ανακύκλωση του αρχικού κομβικού προβλήματος της αδυναμίας μετατροπής των αποταμιεύσεων σε επενδύσεις – κόντρα τις προβλέψεις του περιβόητου «νόμου του Jean-Baptiste Say», εισάγοντας την οικονομία σε έναν σπειροειδή καθοδικό φαύλο κύκλο, στην διάρκεια του οποίου όλα τα μακροοικονομικά μεγέθη καταβαραθρώνονται και το τραπεζοπιστωτικό σύστημα παύει να λειτουργεί, λόγω … λουκέτου, οδηγώντας μοντέρνες και τεράστιες οικονομίες, σχεδόν στον πλήρη αποχρηματισμό τους (case study USA 1929 – 1932. Δείτε και τα σχόλιά μου της 20/3/2010 : http://e-rooster.gr/03/2010/2299#comment-129786 και http://e-rooster.gr/03/2010/2299#comment-129787 , τα οποία μόλις θυμήθηκα και θα τα ανεβάσω προσεχώς και στο μπλογκ μου, διότι το συνολικό κείμενό τους είναι ένα μνημειώδες και πολύ σημαντικό κείμενο, που σχετίζεται και με τα πεπραγμένα των ευρωζωνιτών και τις τρέχουσες εξελίξεις, που σχετίζονται με τις ανοησίες των Γερμανών, οι οποίοι έφεραν το σύστημα πάλι στα πρόθυρα του χάους, για να τους συμμαζέψει ο Μπαράκ Ομπάμα).
Τόσος πολύς κόπος, τόσες πολλές οικονομικές αναλύσεις, τόσες θεωρίες και βιβλία επί βιβλίων, για να καταλήξουμε στην απλή και καθόλου συναρπαστική διαπίστωση ότι για όλα φταίει η ανεπαρκής ενεργός ζήτηση και ότι αρκεί να εκδώσουμε φρεσκοτυπωμένο χρήμα, για να ξεπεράσουμε την οικονομική κρίση ή την ύφεση!
Πάντοτε, σε όλες τις κοινωνίες, που στηρίζονται στο χρήμα η ενεργός ζήτηση πρέπει να είναι επαρκής. Αν δεν είναι επαρκής, τότε υπάρχει πρόβλημα. Και δεν υπάρχει καμμία εγγύηση ότι θα είναι διηνεκώς επαρκής.
Και η θεωρία του Jean-Baptiste Say (η ίδια η παραγωγή φέρνει και την κατανάλωσή της επειδή η κατανάλωση ταυτίζεται με την ζήτηση, τις εξελίξεις της οποίας υποτίθεται ότι παρακολουθεί η παραγωγή), που – υποτίθεται ότι – εξασφάλιζε την επάρκεια της ενεργού ζητήσεως και την ισορροπία ανάμεσα στην παραγωγή και την κατανάλωση, σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης, μέσα από τον μηχανισμό της μετατροπής των αποταμιεύσεων σε επενδύσεις, με ρυθμιστή τις επιτοκιακές διακυμάνσεις, αποδείχτηκε εσφαλμένη, παρά το ότι ήταν η πεμπτουσία της οικονομικής σοφίας, μέχρι την έλευση του Κέϋνς και της GREAT DEPRESSION.
Αυτό που έκανε ο Κέϋνς ήταν ακριβώς αυτή η διαπίστωση. Έπιασε τον ταύρο από τα κέρατα. Αποκάλυψε ότι η ενεργός ζήτηση, σε συνθήκες πολυπλοκοποιημένου οικονομικού συστήματος (πολύ περισσότερο του σύγχρονου γραφειοκρατικού καπιταλιστικού συστήματος) ο κίνδυνος της έλλειψης ενεργού ζήτησης είναι πάντοτε παρών.
Δεν ασχολήθηκε, ούτε με την διαφθορά, ούτε με την ανταγωνιστικότητα, ούτε με την εργατικότητα, ούτε με τα διαρθρωτικά προβλήματα, ούτε με τις τεχνολογικές καινοτομίες, διότι το πρόβλημα που αντιμετώπιζε τότε και που είχαν οι κοινωνίες της εποχής του δεν βρισκόταν εκεί.
Οι δικές μας κοινωνίες νόμισαν ότι έλυσαν αυτό το πρόβλημα και απορρύθμισαν τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, που έστησαν οι παλαιότερες γενιές, ως καταστάλαγμα των εμπειριών τους από την κρίση του 1929 – 1932 και άφησαν περίπου ανεξέλεγκτο τον τραπεζικό και τον ευρύτερο χρηματοπιστωτικό τομέα του συστήματος, σε συνθήκες άκρατης παγκοσμιοποίησης, πιστεύοντας ότι το κεντρικό πρόβλημα της οικονομίας είχε λυθεί και ότι ο οικονομικός κύκλος και οι μηχανισμοί των υφέσεων είχαν τεθεί υπό έλεγχο.
Και εδώ την πάτησαν.
Διότι οι savers του αγαπητού Ex-European, κτύπησαν και πάλι το σύστημα, φέρνοντας στην επιφάνεια την απειλητική διαδικασία της «πληθωριστικής ευθανασίας» τους, για την οποία είχε μιλήσει ο Κέϋνς ήδη από το 1923. Μπορεί να φαίνεται σε πολλούς από τους καλούς συνομιλητές και να είναι σοκαριστικό, αλλά η διαδικασία μερικής «ευθανασίας» (δια της παραγραφής, ή δια του πληθωρισμού του εισοδήματός τους) των εισοδηματιών – θεσμικών ή μη – είναι στην ημερησία διάταξη, διότι η υπερτροφική ανάπτυξή τους προκαλεί, όπως πάντοτε συνέβαινε στο παρελθόν, κατά το οποίο το καπιταλιστικό σύστημα ήταν ένα σύστημα της αγοράς (δηλαδή ένα αρρύθμιστο σύστημα), συστημικές δυσλειτουργίες στην σφαίρα της νομισματικής κυκλοφορίας, οι οποίες μπλοκάρουν την λειτουργία της οικονομίας. Και αυτήν την διαδικασία θα την ζήσουμε με τον ένα, ή τον άλλον τρόπο, ή μέσα από μα μεικτή version αυτών των δύο τρόπων, είτε αυτό αρέσει, είτε όχι.
(Και φυσικό είναι αυτή η εξέλιξη να μην αρέσει σε πολλούς – ιδίως εκείνους που έχουν συναφή συμφέροντα, ή ιδεολογικές αγκυλώσεις).
Αλλά όλα αυτά θα αποτελούν προσεχώς, αμέσως μετά από την υπέρβαση της τωρινής συστημικής δυσκαμψίας του γραφειοκρατικού καπιταλιστικού συστήματος, ένα απόκοσμο και απόμακρο παρελθόν, αφού το σύστημα θα κινηθεί σε μετακεϋνσιανές κατευθύνσεις, εντελώς απομεμακρυσμένες από την αυστηρή προτεσταντική εργασιακή και αποταμιευτική λογική του (καταχρηστικώς αποκαλουμένου) καπιταλισμού, με την μαζική εισαγωγή των εφαρμοσμένων νέων τεχνολογιών (ρομποτική, νανοτεχνολογία κλπ), που θα καταστήσουν τις χειρωνακτικές εργασίες, εν πολλοίς, άχρηστες, όπως επίσης και ένα μεγάλο τμήμα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, που αφορούν την πνευματική εργασία, επιμηκύνοντας τον ελεύθερο χρόνο.
So simple as that.
Υ.Γ. : Επί Χίτλερ δεν κυκλοφορούσαν με καροτσάκια με λεφτά, διότι ο ικανότατος Horace Greely Jhalmar Sacht είχε επιβάλει έναν αυστηρότατο έλεγχο στην αλυσίδα μισθών – τιμών – κερδών, που συνδύασε την αλματώδη ανάπτυξη, με την σταθερότητα των τιμών, ευθύς ως καταπολέμησε την μαζική ανεργία και τον αποπληθωρισμό, που κληρονόμησε από τον Μπρύννινγκ."
(Σχόλιό μου http://e-rooster.gr/05/2010/2414#comment-131934 της 9/5/2010 στο άρθρο του κ. Δημήτρη Φύσσα : "Δεν απεργείς; Θάνατος!" http://e-rooster.gr/05/2010/2414 . Το σχόλιό μου αυτό σχετίζεται και με το θέμα που έχω αναρτήσει στο μπλογκ μου τον Μάρτιο του 2010, με τίτλο : «Η κρίση του συνεταιρισμού φύλαξης νηπίων του Λόφου του Καπιτωλίου (1978) και η δήλωση Τρισέ (11/2009), για την μη αποδοχή των ελληνικών ομολόγων από την Ε.Κ.Τ., ως μέσων πληρωμών» http://tassosanastassopoulos.blogspot.com/2010/03/1978-112009.html ).
Μπορεί να μην αρέσει (και μπορεί αυτή η απαρέσκεια να είναι ένα θέμα μιας άλλης αισθητικής αντίληψης των πραγμάτων), μπορεί να είναι αντιπαθής, αλλά ο Κέϋνς είναι πάντα επίκαιρος και για τους … εργατικούς και για τους … τεμπέληδες, και για τους … αποταμιευτές και για τους … εραστές της κατανάλωσης.
Τζων Μαίηναρντ Κέϋνς
Περισσότερο είναι αντιπαθής ο Κέϋνς σε έναν κύκλο εγγράμματων ανθρώπων, επειδή ανακάλυψε αυτό που ήταν πάντοτε μπροστά στα μάτια όλων και το οποίο όλοι οι προηγούμενοι εκείνου δεν ήθελαν να το δουν, διότι αρνούνταν να πιστέψουν ότι τα πράγματα ήσαν τόσο απλά και πασιφανή, όσον αφορά την λειτουργία του καπιταλιστικού συστήματος και τις κρίσεις, που κατά καιρούς, αλλά συνεχώς και περιοδικώς, τον ταλάνιζαν ως σύστημα και ενάλλασσαν τις περιόδους ευφορίας, με αντίστοιχες περιόδους δυστυχίας, με αποτέλεσμα οι τελευταίες, μάλιστα, στην πορεία του χρόνου να αποκτούν μόνιμα χαρακτηριστικά, εξ αιτίας των απότομων πτώσεων στην ολική ζήτηση, που έφερναν τις συνακόλουθες πτώσεις στην συνολική κατανάλωση και την ανακύκλωση του αρχικού κομβικού προβλήματος της αδυναμίας μετατροπής των αποταμιεύσεων σε επενδύσεις – κόντρα τις προβλέψεις του περιβόητου «νόμου του Jean-Baptiste Say», εισάγοντας την οικονομία σε έναν σπειροειδή καθοδικό φαύλο κύκλο, στην διάρκεια του οποίου όλα τα μακροοικονομικά μεγέθη καταβαραθρώνονται και το τραπεζοπιστωτικό σύστημα παύει να λειτουργεί, λόγω … λουκέτου, οδηγώντας μοντέρνες και τεράστιες οικονομίες, σχεδόν στον πλήρη αποχρηματισμό τους (case study USA 1929 – 1932. Δείτε και τα σχόλιά μου της 20/3/2010 : http://e-rooster.gr/03/2010/2299#comment-129786 και http://e-rooster.gr/03/2010/2299#comment-129787 , τα οποία μόλις θυμήθηκα και θα τα ανεβάσω προσεχώς και στο μπλογκ μου, διότι το συνολικό κείμενό τους είναι ένα μνημειώδες και πολύ σημαντικό κείμενο, που σχετίζεται και με τα πεπραγμένα των ευρωζωνιτών και τις τρέχουσες εξελίξεις, που σχετίζονται με τις ανοησίες των Γερμανών, οι οποίοι έφεραν το σύστημα πάλι στα πρόθυρα του χάους, για να τους συμμαζέψει ο Μπαράκ Ομπάμα).
Τόσος πολύς κόπος, τόσες πολλές οικονομικές αναλύσεις, τόσες θεωρίες και βιβλία επί βιβλίων, για να καταλήξουμε στην απλή και καθόλου συναρπαστική διαπίστωση ότι για όλα φταίει η ανεπαρκής ενεργός ζήτηση και ότι αρκεί να εκδώσουμε φρεσκοτυπωμένο χρήμα, για να ξεπεράσουμε την οικονομική κρίση ή την ύφεση!
Πάντοτε, σε όλες τις κοινωνίες, που στηρίζονται στο χρήμα η ενεργός ζήτηση πρέπει να είναι επαρκής. Αν δεν είναι επαρκής, τότε υπάρχει πρόβλημα. Και δεν υπάρχει καμμία εγγύηση ότι θα είναι διηνεκώς επαρκής.
Και η θεωρία του Jean-Baptiste Say (η ίδια η παραγωγή φέρνει και την κατανάλωσή της επειδή η κατανάλωση ταυτίζεται με την ζήτηση, τις εξελίξεις της οποίας υποτίθεται ότι παρακολουθεί η παραγωγή), που – υποτίθεται ότι – εξασφάλιζε την επάρκεια της ενεργού ζητήσεως και την ισορροπία ανάμεσα στην παραγωγή και την κατανάλωση, σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης, μέσα από τον μηχανισμό της μετατροπής των αποταμιεύσεων σε επενδύσεις, με ρυθμιστή τις επιτοκιακές διακυμάνσεις, αποδείχτηκε εσφαλμένη, παρά το ότι ήταν η πεμπτουσία της οικονομικής σοφίας, μέχρι την έλευση του Κέϋνς και της GREAT DEPRESSION.
Αυτό που έκανε ο Κέϋνς ήταν ακριβώς αυτή η διαπίστωση. Έπιασε τον ταύρο από τα κέρατα. Αποκάλυψε ότι η ενεργός ζήτηση, σε συνθήκες πολυπλοκοποιημένου οικονομικού συστήματος (πολύ περισσότερο του σύγχρονου γραφειοκρατικού καπιταλιστικού συστήματος) ο κίνδυνος της έλλειψης ενεργού ζήτησης είναι πάντοτε παρών.
Δεν ασχολήθηκε, ούτε με την διαφθορά, ούτε με την ανταγωνιστικότητα, ούτε με την εργατικότητα, ούτε με τα διαρθρωτικά προβλήματα, ούτε με τις τεχνολογικές καινοτομίες, διότι το πρόβλημα που αντιμετώπιζε τότε και που είχαν οι κοινωνίες της εποχής του δεν βρισκόταν εκεί.
Οι δικές μας κοινωνίες νόμισαν ότι έλυσαν αυτό το πρόβλημα και απορρύθμισαν τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, που έστησαν οι παλαιότερες γενιές, ως καταστάλαγμα των εμπειριών τους από την κρίση του 1929 – 1932 και άφησαν περίπου ανεξέλεγκτο τον τραπεζικό και τον ευρύτερο χρηματοπιστωτικό τομέα του συστήματος, σε συνθήκες άκρατης παγκοσμιοποίησης, πιστεύοντας ότι το κεντρικό πρόβλημα της οικονομίας είχε λυθεί και ότι ο οικονομικός κύκλος και οι μηχανισμοί των υφέσεων είχαν τεθεί υπό έλεγχο.
Και εδώ την πάτησαν.
Διότι οι savers του αγαπητού Ex-European, κτύπησαν και πάλι το σύστημα, φέρνοντας στην επιφάνεια την απειλητική διαδικασία της «πληθωριστικής ευθανασίας» τους, για την οποία είχε μιλήσει ο Κέϋνς ήδη από το 1923. Μπορεί να φαίνεται σε πολλούς από τους καλούς συνομιλητές και να είναι σοκαριστικό, αλλά η διαδικασία μερικής «ευθανασίας» (δια της παραγραφής, ή δια του πληθωρισμού του εισοδήματός τους) των εισοδηματιών – θεσμικών ή μη – είναι στην ημερησία διάταξη, διότι η υπερτροφική ανάπτυξή τους προκαλεί, όπως πάντοτε συνέβαινε στο παρελθόν, κατά το οποίο το καπιταλιστικό σύστημα ήταν ένα σύστημα της αγοράς (δηλαδή ένα αρρύθμιστο σύστημα), συστημικές δυσλειτουργίες στην σφαίρα της νομισματικής κυκλοφορίας, οι οποίες μπλοκάρουν την λειτουργία της οικονομίας. Και αυτήν την διαδικασία θα την ζήσουμε με τον ένα, ή τον άλλον τρόπο, ή μέσα από μα μεικτή version αυτών των δύο τρόπων, είτε αυτό αρέσει, είτε όχι.
(Και φυσικό είναι αυτή η εξέλιξη να μην αρέσει σε πολλούς – ιδίως εκείνους που έχουν συναφή συμφέροντα, ή ιδεολογικές αγκυλώσεις).
Αλλά όλα αυτά θα αποτελούν προσεχώς, αμέσως μετά από την υπέρβαση της τωρινής συστημικής δυσκαμψίας του γραφειοκρατικού καπιταλιστικού συστήματος, ένα απόκοσμο και απόμακρο παρελθόν, αφού το σύστημα θα κινηθεί σε μετακεϋνσιανές κατευθύνσεις, εντελώς απομεμακρυσμένες από την αυστηρή προτεσταντική εργασιακή και αποταμιευτική λογική του (καταχρηστικώς αποκαλουμένου) καπιταλισμού, με την μαζική εισαγωγή των εφαρμοσμένων νέων τεχνολογιών (ρομποτική, νανοτεχνολογία κλπ), που θα καταστήσουν τις χειρωνακτικές εργασίες, εν πολλοίς, άχρηστες, όπως επίσης και ένα μεγάλο τμήμα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, που αφορούν την πνευματική εργασία, επιμηκύνοντας τον ελεύθερο χρόνο.
So simple as that.
Υ.Γ. : Επί Χίτλερ δεν κυκλοφορούσαν με καροτσάκια με λεφτά, διότι ο ικανότατος Horace Greely Jhalmar Sacht είχε επιβάλει έναν αυστηρότατο έλεγχο στην αλυσίδα μισθών – τιμών – κερδών, που συνδύασε την αλματώδη ανάπτυξη, με την σταθερότητα των τιμών, ευθύς ως καταπολέμησε την μαζική ανεργία και τον αποπληθωρισμό, που κληρονόμησε από τον Μπρύννινγκ."
(Σχόλιό μου http://e-rooster.gr/05/2010/2414#comment-131934 της 9/5/2010 στο άρθρο του κ. Δημήτρη Φύσσα : "Δεν απεργείς; Θάνατος!" http://e-rooster.gr/05/2010/2414 . Το σχόλιό μου αυτό σχετίζεται και με το θέμα που έχω αναρτήσει στο μπλογκ μου τον Μάρτιο του 2010, με τίτλο : «Η κρίση του συνεταιρισμού φύλαξης νηπίων του Λόφου του Καπιτωλίου (1978) και η δήλωση Τρισέ (11/2009), για την μη αποδοχή των ελληνικών ομολόγων από την Ε.Κ.Τ., ως μέσων πληρωμών» http://tassosanastassopoulos.blogspot.com/2010/03/1978-112009.html ).
Σχόλια