J K Galbraith : "Πολύ χρήμα και λίγο μυαλό στην Wall Street". (Οι αιτίες της ύφεσης και ο αδύναμος ελληνικός κρατισμός).

"Αυτά που γράφει ο κ. Αβραντίνης δείχνουν ότι δεν έχει κατανοήσει την αιτία της σύγχρονης οικονομικής ύφεσης, αλλά και ότι έχει στην φαρέτρα του εσφαλμένες συνταγές, για την αντιμετώπισή της, διότι την εμπλέκει με τον κορπορατισμό, που επικρατεί σε ένα τμήμα της ελληνικής αγοράς εργασίας και ειδικά στο δημόσιο, ένα πρόβλημα το οποίο είναι διαχρονικό (αφορά την τελευταία 35ετία τουλάχιστον) και το οποίο πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπισθεί (για την ακρίβεια θα έπρεπε να είχε αντιμετωπισθεί, μαζύ με πολλά άλλα και αφού προηγουμένως είχαν αντιμετωπισθεί αυτά τα άλλα, τα οποία συνίστανται στην εκτεταμένη παραοικονομία, την φοροδιαφυγή, την εισφοροδιαφυγή και την δομική διαφθορά της ελληνικής κοινωνίας – θέματα, τα οποία, περιέργως δεν αγγίζει ο κ. Αβραντίνης), αλλά αυτή η αντιμετώπιση δεν μπορεί να γίνει, τώρα, μεσούσης της υφέσεως, χωρίς την λήψη, προηγουμένως, των κατάλληλων μακροοικονομικών μέτρων από το κράτος , με κυρίαρχο όπλο την κλασσική δημοσιονομική πολιτική.


Αν δεν γίνει αντιληπτή η αιτία της παρούσας ύφεσης, είναι απόλυτα φυσιολογικό να καταφεύγουμε στα μέτρα που προτείνει ο κ. Αβραντίνης και τα οποία οδηγούν – αν ακολουθηθούν – στην επιμήκυνση και εμβάθυνση της ύφεσης και στην σαρωτική κατάρρευση όλων των μακροοικονομικών μεγεθών της ελληνικής οικονομίας (συναθροιστική ζήτηση ολική κατανάλωση, επένδυση, αποταμίευση, απασχόληση, Α.Ε.Π. κλπ).

Η αιτία της παρούσας ύφεσης δεν υπήρξε απρόβλεπτη. Αυτή η εκκωφαντική πτώση της συναθροιστικής ζήτησης και συνακόλουθα της συνολικής κατανάλωσης, υπήρξε αποτέλεσμα της διαδικασίας υπεραποταμίευσης, που εξελίχθηκε τις περασμένες δεκαετίες στις γραφειοκρατικές (και όχι ελεύθερες) χρηματοπιστωτικές αγορές των Η.Π.Α., η οποία διαδικασία για να αντιμετωπισθεί, οδήγησε στην δημιουργία χρηματοπιστωτικών και χρηματιστηριακών φουσκών, από τις περιβόητες «επενδυτικές» τράπεζες, με την παράλληλη και άκρως σημαντική αποδόμηση των ελεγκτικών μηχανισμών του FED από τον νεοφιλελεύθερης – νεοσυντηρητικής ιδεολογίας Άλαν Γκρήνσπαν και τους golden boys and girls του εκεί αγοραίου γραφειοκρατικού συστήματος.


John Kenneth Galbraith.


Για όσον καιρό το μπαλόνι φούσκωνε βρίσκοντας πελατεία, όλα ήσαν καλά, παρά τα όσα ορθά έλεγε ο – μακαρίτης πια – John Kenneth Galbraith (1997), ο οποίος δεν πρόλαβε να δεί την πανηγυρική δικαίωση των λεγομένων του. Ας τα απολαύσουμε, για να δούμε το μέγεθος της ανευθυνότητας των Αμερικανών ιθυνόντων της εποχής εκείνης και την λειτουργική αγραμματοσύνη των οικονομολόγων και λοιπών opinion makers εκείνης της εποχής, που λειτουργούσαν, ως «κράχτες» στο πελώριο παιχνίδι, που γινόταν, σε βάρος των αφελών «αποταμειευτών – επενδυτών» και των «δανειζόμενων», ένα παιχνίδι, που έμοιαζε – στην δομή του – με το παιχνίδι των παπατζήδων στην Ομόνοια :

«Το ότι τη στιγμή που γράφουμε, το 1997, έχουμε να κάνουμε με μια σημαντική κερδοσκοπική επίδειξη είναι εμφανές σε όλους όσοι δεν είναι αιχμάλωτοι ανόητης φιλοδοξίας. Τώρα στα χρηματιστήρια ρέει πολύ περισσότερο χρήμα απ’ ότι νοημοσύνη για την καθοδήγησή του. Υπάρχουν πολύ περισσότερα αμοιβαία κεφάλαια απ’ ότι οικονομικά ευφυείς και άνδρες και γυναίκες με αναπτυγμένη ιστορική συνείδηση για να τα διαχειριστούν. Δεν κάνω προβλέψεις. Οι προβλέψεις των ανθρώπων ξεχνιούνται, θυμούνται καλά μόνο τα λάθη τους. Όμως, εδώ έχουμε μια βασική και επαναλαμβανόμενη διαδικασία. Αρχίζει με την άνοδο των τιμών μετοχών, ακινήτων, έργων τέχνης και άλλων. Αυτή η αύξηση προσελκύει την προσοχή και τους αγοραστές, που ωθούν ακόμη υψηλότερα τις τιμές. Έτσι οι προσδοκίες δικαιώνονται ακριβώς από την δράση που ανεβάζει τις τιμές. Η διαδικασία συνεχίζεται, η αισιοδοξία με τα αποτελέσματά της είναι στην ημερήσια διάταξη. Οι τιμές ανεβαίνουν ακόμα περισσότερο. Τότε για λόγους που θα είναι πάντα αντικείμενο συζήτησης, έρχεται το τέλος. Η πτώση είναι ακόμη πιο ξαφνική από την άνοδο. Ένα μπαλόνι που σκάει, δεν ξεφουσκώνει ποτέ ήσυχα». (Πρόλογος του JKG στην έκδοση του 1997 του βιβλίου του «Το μεγάλο κραχ του 1929″.

Το πρόβλημα είναι βαθύτερο και έχει να κάνει με τον ίδιο τον χρηματοπιστωτικό τομέα του συστήματος, ως ανεξέλεγκτα ιδιωτικοποιημένο (και τώρα και γραφειοκρατικοποιημένο), ο οποίος όσο μένει ανεξέλεγκτος (τώρα είναι και γραφειοκρατικός) θα παράγει τέτοιου είδους καταστάσεις.

Αυτά τα έχω περιγράψει και στο θέμα, που έχει ανοίξει ο κ. Αβραντίνης με τίτλο «Η οικονομία – ελικόπτερο» http://e-rooster.gr/12/2009/2024/comment-page-1#comment-127070 , αλλά και στο μπλογκ μου με τον τίτλο : ‘‘Προϋπολογισμός 2010 : Ένας Προϋπολογισμός μακροχρόνιας αντιαναπτυξιακής λογικής και ομιχλώδους στόχευσης’’ http://tassosanastassopoulos.blogspot.com/2009/11/proypologismos-2010.html .

Η ελληνική εκδοχή της ύφεσης, δεν έχει να κάνει με τον οποιονδήποτε «κρατισμό» της ελληνικής κοινωνίας. Το ελληνικό κράτος και μικρό είναι, σε σχέση με τα ευρωπαϊκά (αλλά τώρα και με τα αμερικανικά) δεδομένα και ανίκανο να παίξει τον ρόλο του, ως σταθεροποιητή των μακροοικονομικών μεγεθών της ελληνικής οικονομίας και να αντιμετωπίσει την ύφεση. Αν ακολουθηθεί η οικονομική πολιτική της περικοπής των δημόσιων δαπανών, που προτείνει ο κ. Αβραντίνης, η ύφεση στην ελληνική οικονομία θα επιδεινωθεί , η οποία θα αποσταθεροποιηθεί πλήρως και θα ακολουθήσει την κλασσική πορεία την οποίαν προέβλεψε ο Κέϋνς, όταν ανέλυε την εγγενή αστάθεια του σύγχρονου γραφειοκρατικού καπιταλιστικού συστήματος. Την πορεία, δηλαδή, προς την μόνιμη ύφεση και την καθοδική σπειροειδή κίνηση όλων των μακροοικονομικών της μεγεθών.

Θα είχε δίκιο στις προτάσεις του ο κ. Αβραντίνης, αν το πρόβλημα της παγκόσμιας και ειδικότερα της ελληνικής οικονομίας ήταν πρόβλημα υποεπένδυσης και χαμηλής παραγωγής, που δεν μπορεί να ικανοποιήσει την ζήτηση. Τότε τα «οικονομικά της προσφοράς» (ο αναδιατυπωμένος, για τα δεδομένα της εποχής μας, απαρχαιωμένος «νόμος του J-B Say», περί σταθεροποίησης του καπιταλιστικού οικονομικού συστήματος, με τους μηχανισμούς της τόνωσης της παραγωγής) θα είχαν ρόλο να παίξουν, όπως – εν μέρει – τον έπαιξαν σε τριτοκοσμικές χώρες, σαν την Χιλή του Αουγκούστο Πινοσέτ.


Όπως είναι ευρύτερα γνωστό, το πρόβλημα της σύγχρονης ύφεσης δεν είναι πρόβλημα υποεπένδυσης και υποπαραγωγής – τουλάχιστον στο αναπτυγμένο γραφειοκρατικό καπιταλιστικό κόσμο, διότι στον υπανάπτυκτο κόσμο τέτοιο πρόβλημα υπάρχει. Είναι πρόβλημα απότομης πτώσης της παγκόσμιας και εγχώριας κατανάλωσης, που ήλθε σαν αποτέλεσμα της απότομης πτώσης της κατανάλωσης στις Η.Π.Α., μετά το σπάσιμο των φουσκών των λεγόμενων «επενδυτικών» τραπεζοπιστωτικών ιδρυμάτων, που βρίσκονταν εκτός FED, τον Σεπτέμβριο του 2008.

Αυτό έχουμε, τώρα, να αντιμετωπίσουμε, ως προτεραιότητα και ο κ. Αβραντίνης προτείνει ένα λάθος φάρμακο, για την συγκεκριμένη ασθένεια. Ένα φάρμακο, το οποίο επιδεινώνει, αντί να λύσει την κατάσταση, διότι η μείωση των κρατικών δαπανών, οδηγεί σε, περαιτέρω, πτώση της συναθροιστικής ζήτησης και της συνολικής κατανάλωσης, αφού καλείται το κράτος να παίξει τον ρόλο του επιταχυντή της ύφεσης και όχι τον ρόλο του επιταχυντή της ανάπτυξης – κάτι που μπορεί να συμβεί μόνον με εκτεταμένες δημόσιες δαπάνες, στοχευμένες σε ένα ευρύ πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων και στην στήριξη της συνολικής καταναλωτικής δαπάνης στην ελληνική οικονομία, εν αναμονή της διεθνούς ανάκαμψης, όταν αυτή έλθει.


Το ελληνικό πρόβλημα στην παρούσα ύφεση έχει την διεθνή του διάσταση, λόγω της πτώσης της διεθνούς ζήτησης και εκφράστηκε, μερικώς στις εξαγωγές της χώρας και κυρίως στην αρκετά μεγάλη πτώση του τουρισμού, που αποτελεί έναν οιονεί τομέα βαριάς βιομηχανίας, για την χώρα.


Αυτό το πρόβλημα έλαβε και την εσωτερική του διάσταση, αφού επηρέασε και την εσωτερική ζήτηση στην χώρα, η οποία εσωτερική ζήτηση, προηγουμένως είχε, ήδη, επηρεασθεί από τα διεθνή «μαντάτα», όπως αυτά έρχονταν από την Αμερική και τον υπόλοιπο κόσμο και έκανε τους καταναλωτές επιφυλακτικούς στις αγορές τους, δίνοντας ένα μεγάλο κτύπημα στην φούσκα του διογκωμένου ελληνικού καταναλωτικού δανεισμού, πάνω στον οποίον στηριζόταν και στηρίζεται η ελληνική αγορά.


Η μεγάλη πτώση, λοιπόν, της εσωτερικής κατανάλωσης και η συνακόλουθη πτώση της εξωτερικής ζήτησης, χρειάζεται την τονωτική παρέμβαση του κράτους, για να αντιμετωπισθεί (ακριβώς επειδή είναι η ιδιωτική οικονομία, που έχει μπλοκάρει και οι μηχανισμοί της δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στην υπάρχουσα ύφεση) και την θέση υπό έλεγχο του τραπεζοπιστωτικού συστήματος της χώρας, έτσι ώστε το κράτος να παίξει πλήρως τον ρόλο του, ως σταθεροποιητή των μακροοικονομικών μεγεθών της ελληνικής οικονομίας, που όλα τους συμπιέζονται από την έλευση της ύφεσης και πρώτ’ απ’ όλα ο «βασιλιάς της οικονομίας», αυτός που για χάρη του παράγονται όλα – δηλαδή η συνολική κατανάλωση, η ανάταξη της οποίας θα οδηγήσει και στην ανάταξη και των λοιπών μακροοικονομικών μεγεθών.

Τα υπόλοιπα διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας – και αυτά που αναφέρει ο κ. Αβραντίνης και αυτά που δεν αναφέρει – πρέπει να αντιμετωπισθούν, αμέσως μόλις σταθεροποιηθούν τα μακροοικονομικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας και σταθεροποιηθεί η αναπτυξιακή της τροχιά.

Κάθε τι άλλο, θα χειροτερεύσει τα πράγματα και θα οδηγήσει τους κυβερνώντες να φύγουν νύχτα (για την ακρίβεια : άγρια μεσάνυχτα), όπως ο Καραμανλής και οι μαθητευόμενοι μάγοι του.


Αυτό φυσικά, θα είναι και το ολιγότερο ενδιαφέρον, για εμάς τους πολίτες.


Το κυριότερο είναι ότι θα υποστεί μεγαλύτερη βλάβη η ελληνική οικονομία και φυσικά εμείς οι ίδιοι (όχι όλοι, βέβαια, διότι οι τραπεζίτες π. χ. δεν θα βλαβούν).


Γι’ αυτό, λοιπόν, κάθε πράγμα στον καιρό του και ο κολιός τον Αύγουστο….''


(Αναδημοσίευση σχολίου μου http://e-rooster.gr/01/2010/2061#comment-127466 στο e-rooster.gr, στις 11/1/2010, ως απάντηση στο άρθρο του κ. Τάσου Αβραντίνη, με τίτλο : "Αντιπαράθεση με τις συντεχνίες" http://e-rooster.gr/01/2010/2061 ).

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

21/5/2023 : Ολέθρια συντριβή - στα όρια της διάλυσης - του ΣΥΡΙΖΑ, (με 20,07%), όπου πέφτει η αυλαία, με την πληρωμή του λογαριασμού της σύγχρονης “Συμφωνίας της Βάρκιζας” του καλοκαιριού του 2015. Τεράστια η προσωπική νίκη του Κυριάκου Μητσοτάκη και της Νέας Δημοκρατίας, με 40,78%, (ΠΑΣΟΚ 11,53%, ΚΚΕ 7,20%, Ελληνική Λύση 4,46%, ΝΙΚΗ 2,93%, Πλεύση Ελευθερίας 2,87%, ΜΕΡΑ25 2,59%), ακριβώς, επειδή στερούντο αντιπάλου. (Και φυσικά, οι δημοσκοπήσεις, πήγαν όλες, στα σκουπίδια).

Βουλευτικές εκλογές 25/6/2023 : Ο Αλέξης Τσίπρας, που, στις 8/6/2016, πούλησε, στον Λάτση, την έκταση στο Ελληνικό, με 92 € το τμ, ενώ το 2014 έλεγε ότι “αν υπογράψω ιδιωτικοποιήσεις στο Ελληνικό, τότε καλύτερα να ψηφίσετε Σαμάρα”, δεν δικαιούνται αυτός και η ηγετική ομάδα του ψευδεπώνυμου ΣΥΡΙΖΑ να ομιλούν, για την τωρινή εκλογική καταστροφή του κόμματος, που, φυσικά, πρόκειται να έχει και συνέχεια…

Μιλώντας, για “το στάδιο, στο οποίο δεν θα χρειάζεται να υπάρχουν αφεντικά και δούλοι, επειδή οι σαΐτες θα υφαίνουν μόνες τους”. Από αυτόν τον ορισμό του Αριστοτέλη, για το καθεστώς της ελεύθερης κοινωνίας (που νοείται ως αναρχική/αντιεξουσιαστική), στον μουτουαλισμό του Pierre-Joseph Proudhon και από την δραστική μείωση του χρόνου εργασίας, που περίμενε ο John Maynard Keynes, στο σήμερα και στους μελλοντικούς καιρούς).