Η Πόλη των Αγίων : Το ιστορικό οδοιπορικό του Ανδρέα Μηλιώνη στην πόλη των Αγίων Αναργύρων.

Το εξώφυλλο του βιβλίου.

Την Δευτέρα 25 Ιανουαρίου 2010, στις 7.00 το απόγευμα, έγινε στο Πολιτιστικό Κέντρο των Αγίων Αναργύρων Αττικής (στον παλαιό κινηματογράφο της πόλης ''Μαρία - Έλενα'') η επίσημη παρουσίαση του βιβλίου του Ανδρέα Μηλιώνη, που αφορά την ιστορία της πόλης των Αγίων Αναργύρων, με τον τίτλο : ''Η ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ. Οδοιπορικό στο χώρο και στον χρόνο'', μέσα σε μια κατάμεστη από τον κόσμο αίθουσα και με την συγκίνηση να ξεχειλίζει στα πρόσωπα των μεγαλύτερων σε ηλικία κατοίκων της πόλης - και όχι μόνο σε αυτούς.

Ανδρέας Μηλιώνης : Οικονομολόγος - Ιστοριοδίφης - Μελετητής τοπικής ιστορίας (και κουμπάρος μου).

Χρόνια το πάλευε αυτό το βιβλίο ο Ανδρέας. Με την ίδια επιμονή, το ίδιο πείσμα και την ίδια ακαταπόνητη θέληση να το φέρει σε πέρας, όπως έπραξε και με το άλλο του βιβλίο. Αυτό για την Πετρούπολη (''Η ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ''), που το τελείωσε το 2005 και όπως κάνει και με τα άλλα δύο βιβλία που ετοιμάζει για το Ίλιον και για το Καματερό.

Χρόνια το πάλευε και το έφερε σε πέρας, με μια καλαίσθητη έκδοση, με την βοήθεια του Δήμου Αγίων Αναργύρων, χωρίς να πάρει ούτε δραχμή, για το έργο του (κάτι που ήταν επιλογή του και επιθυμία του).

Με πολλές τρεχάλες, με βροχές και χιόνια και με αφόρητες ζέστες, πήγε σε κάθε γωνιά της πόλης (αυτό το ξέρω πολύ καλά και ο ίδιος, διότι ήμουν ο ... φωτογράφος του) και χωρίς να υπολογίζει ώρα, ή ημέρα, εορτή ή αργία, πάντα ακαταπόνητος ολοκλήρωσε ένα έργο, το οποίο θα είναι η πηγή αναφοράς κάθε μελλοντικού ιστορικού, ο οποίος θα βρει πλέον ένα πλούσιο αρχειακό και ιστορικό υλικό, για να προχωρήσει το νήμα της ιστορίας από εκεί που το άφησε, με το παρουσιασθέν έργο του, ο Ανδρέας.

Δεν χρειάζονται πολλά λόγια, για το έργο του Ανδρέα Μηλιώνη.

Γι' αυτό, ας αφήσουμε τον ίδιο τον συγγραφέα να μας διηγηθεί, μέσα από τον πρόλογό του στο βιβλίο, τους σκοπούς και τις επιδιώξεις του :

''Περιδιαβαίνοντας το χάρτη του λεκανοπέδιου της Αθήνας το βλέμμα στέκεται αθέλητα σε μια στενόμακρη λωρίδα γης στο βορειοδυτικό τμήμα του. Το σχήμα της την κάνει να ξεχωρίζει από τις άλλες ψηφίδες που συνθέτουν το «παζλ» της μείζονος Αθήνας. Είναι η πόλη μας, η πόλη των Αγίων Αναργύρων. Μια προσεκτικότερη μοτιά αποκαλύπτει και άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία, όπως, για παράδειγμα, ότι ο πολεοδομικός ιστός της παρακολουθεί σε όλο το μήκος του την κατεύθυνση των σιδηροδρομικών γραμμών, για την ακρίβεια εφάπτεται, «κολλάει» επάνω τους. Μοιάζει παράξενο, όμως δεν είναι.

Υπάρχει μια στενή σχέση ανάμεσα στους Αγίους Αναργύρους και στα τρένα. Οι σιδηροδρομικές γραμμές κόβουν την πόλη στα τρία. Όμως αυτή αναπτύχθηκε κατά μήκος τους, λες και όλοι όσοι ζουν στο χώρο της θέλουν να βρίσκονται κοντά στις ράγες, για ν' ακούν το αγκομαχητό του τραίνου. Επί ένα αιώνα και πλέον ο ήχος των μηχανών «ακομπανιάρει» τους ρυθμούς της πόλης. Είναι ένας ήχος οικείος, βιωματικός, που φθάνει μέχρι τα τελευταία σπίτια της. Τα βράδια του καλοκαιριού, που οι κάτοικοι κοιμούνται με τα παράθυρα ανοιχτά, νανουρίζονται από αυτόν τον ήχο.

Η λέξη «γραμμές» μπήκε στο λεξιλόγιο της πόλης, έγινε τοπωνύμιο. Λέμε: «πριν περάσεις τις πρώτες γραμμές», «ανάμεσα στις γραμμές», «μετά τις δεύτερες γραμμές», «στο γεφυράκι κάτω από τις γραμμές». Παλιότερα οι πιτσιρικάδες στα άγρια παιχνίδια τους χωρίζονταν σε «πανωγραμμιώτες» και «κατωγραμμιώτες». Εδώ κι έναν αιώνα περίπου άνθρωποι απλοί κι ανώνυμοι ήρθαν και ταύτισαν τη μοίρα τους μ' αυτόν τον τόπο. Περιβολάρηδες και ανθοκηπουροί ήσαν οι πρώτοι κάτοικοι. Μετά ήρθαν οι πρόσφυγες από τα παράλια της Μικράς Ασίας, την Πόλη, τον Πόντο και την Ανατολική Ρωμυλία. Κοντά σε αυτούς ήλθαν Μυκονιάτες, Ναξιώτες, Σκοπελίτες, Σερφιώτες και από τ' άλλα Κυκλαδονήσια, οικοδόμοι κι εργάτες αυτοί. Στη σύνθεση του πρώτου κοινωνικού πυρήνα σημαντική είναι η παρουσία Κρητών αλλά και Ρώσων Κοζάκων. Όμως το μεγάλο κύμα των εσωτερικών μεταναστών ήλθε στους Αγίους μετά τον πόλεμο, όταν άδειασε η επαρχία και έγινε η νεοκλασσική Αθήνα πρωτεύουσα των επαρχιωτών.


Θύματα και θύτες ενός εμφύλιου πόλεμου που ρήμαξε τον τόπο, άφησαν τις πατρογονικές εστίες τους, είτε γιατί «δεν είχαν θέση πια εκεί» είτε γιατί οι εικόνες που έζησαν τους είχαν γίνει ερινύες. Ήθελαν να κάνουν μια καινούρια αρχή στο μεγάλο χωνευτήρι της πρωτεύουσας, κάπου που να μην τους ξέρει κανείς. Δεν είχαν ευχέρεια πολλών επιλογών. «Τα έφερναν βόλτα πολύ δύσκολα», όπως χαρακτηριστικά έλεγαν. Οι δυτικές συνοικίες, το Περιστέρι, τα Λιόσια, το Αιγάλεω, οι Άγιοι Ανάργυροι ήσαν αναγκαστική επιλογή γι αυτούς. Εδώ τα οικόπεδα ήσαν φτηνά. Αγόραζαν βέβαια σκέτη γη, χωρίς δίκτυα και υποδομές. Αυτό όμως λίγο τους ένοιαζε. Το «αγροτεμάχιο» που θα έστηναν το αυθαίρετο τους βρισκόταν κοντά στη βιομηχανική ζώνη του Κηφισού. Αυτό μέτραγε περισσότερο σε αυτούς που ήθελαν να προσφέρουν τα φτηνά εργατικά χέρια τους. Το σπίτι κοντά στο εργοστάσιο. Άμα δεν προλάβαιναν το λεωφορείο, πήγαιναν στη δουλειά με τα πόδια. Συνηθισμένοι ήσαν. Στο χωριό περπατούσαν περισσότερο. Αργότερα, όταν στεκόντουσαν στα πόδια τους, μπορούσαν να φτιάξουν κάτι καλύτερο.


Είναι αλήθεια πως τον πρώτο καιρό ο θόρυβος του τραίνου τους ενοχλούσε. Για λίγο καιρό όμως. Σε μερικές βδομάδες συνήθιζαν. Τα πάντα εξ άλλου είναι θέμα συνήθειας.


Νομίζω ότι τα παλιότερα χρόνια η σχέση των ανθρώπων με τα τραίνα ήταν πιο συναισθηματική. Τα υπεραστικά λεωφορεία ήσαν σε κακά χάλια, Ι.Χ. δεν υπήρχαν. Οι πρόγονοι του Ο.Σ.Ε, Σ.Π.Α.Π και Σ.Ε.Κ, συνέδεαν την πολλά υποσχόμενη Αθήνα με την ηπειρωτική Ελλάδα. Πολλοί από τους εσωτερικούς μετανάστες γνώρισαν για πρώτη φορά την Αθήνα ταξιδεύοντας με τραίνο. Οι περισσότεροι συνέχιζαν να το χρησιμοποιούν αργότερα, όταν επέστρεφαν για ολιγοήμερες διακοπές στα χωριά τους. Το πέρασμα της αμαξοστοιχίας και το μονότονο «ντουκ - ντουκ» στο σημείο που ενώνονται οι γραμμές ανακαλούσε στη μνήμη τους εικόνες που θυμούνταν με νοσταλγία και συγκίνηση. Δεν γίνεται κανείς εύκολα πρωτευουσιάνος!

Στο βιβλίο αυτό θα μιλήσουμε γιο την πόλη μας και τους ανθρώπους της, για «τους Αγίους της διπλανής πόρτας», για τα γεγονότα και τις καταστάσεις που διαμόρφωσαν τον χώρο της. Πολλά οπό τα γεγονότα, που ιστορώ, τα έζησα. Άλλα τα άκουσα από αφηγήσεις οικείων προσώπων, φίλων, γειτόνων μου. Τα περισσότερο τα σταχυολόγησα ερευνώντας πηγές στο Δήμο. σε κρατικές υπηρεσίες, τοπικούς φορείς ή σε ιδιωτικά αρχεία και συλλογές, που γνωστοί και άγνωστοι μέχρι χτες συμπολίτες μου εμπιστεύθηκαν. Από τα γεγονότα που αναφέρω. κάποια τα αγνοούσα εντελώς, όπως πολλοί κάτοικοι της πόλης, καθώς η έλλειψη βιβλιογραφίας είναι παντελής και έως τα σήμερα δεν έγινε καμία συστηματική προσπάθεια καταγραφής τους.


Η παρούσα έκδοση φιλοδοξεί να καλύψει αυτό το κενό και είμαι πολύ ευτυχής που μπόρεσα να ολοκληρώσω ένα όνειρο των νεανικών μου χρόνων, όταν μεγαλώνοντας μαζί με την πόλη μου δεν άφηνα τίποτε να πέφτει κάτω. Το πολύτιμο υλικό που συγκέντρωσα με υπομονή και σχολαστικότητα, είμαι σήμερα στην ευτυχή θέση να σας το παρουσιάσω.


Το κείμενο αυτό δεν διεκδικεί το απόλυτα αντικειμενικό ούτε το αλάθητο. Απλά καταθέτω τη δική μου αλήθεια για την πόλη. Υπάρχουν και άλλες ερμηνείες στα γεγονότα που παραθέτω, κάθε μία από τις οποίες μπορεί να είναι σωστή γιο διαφορετικούς λόγους. Προσπάθησα να καταγράψω και να σχολιάσω τα γεγονότα χωρίς δογματισμούς, απαλλαγμένος, κατά το δυνατόν, οπό προσωπικές συμπάθειες και προκαταλήψεις. Επιεικής απέναντι στους ανθρώπους και τα γεγονότα που ιστορώ, ελπίζω στην επιείκεια του αναγνώστη.

Αισθάνομαι την υποχρέωση να ευχαριστήσω τον Δήμαρχο κ. Νίκο Σαράντη και το Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης για την απόφαση τους να αναλάβει ο Δήμος την έκδοση του παρόντος έργου. Ιδιαιτέρως ευχαριστώ την κα Χρύσa Χρονοπούλου - Πανταζή Δρ. Φιλοσοφίας, Δημοτική Σύμβουλο, για τις χρήσιμες παρατηρήσεις της και την φιλολογική επιμέλεια των κειμένων, τον Πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου κ. Βελισσάριο Σπανό για την επιχειρησιακή υποστήριξη της έκδοσης και την κόρη μου Μαριάννα Μηλιώνη, τελειόφοιτο Ιστορίας - Αρχαιολογίας για τη διαχείριση του αρχειακού υλικού και την τεκμηρίωση του ιστορικού κειμένου.


Επιθυμώ να εκφράσω τις ιδιαίτερες ευχαριστίες μου στους συμπολίτες μου: Τάκη Κρίκα, Ιωάννη Βιδάλη, Γιώργο Καρατζά, Κυριάκο Κερασιώτη, Απόστολο Καίνιχ, Ράνιa Κιρσάνωφ –Κανάκη, Νίκο Μαλατέστα, Μανώλη Μαμαλάκη, Αικατερίνη Μαργατίνα, Πέτρο Μπαλτάση, Νίκο Σκόνη, Τάκη Σαράντη, Κώστα Υφαντή. Χρήστο Χωριανόπουλο, στα στελέχη του Δήμου Σταυρούλα Γεωργακοπούλου. Γιάννη Τσουράκη, Μορία Καραμπλιά, Βιβή Τζαμαρία και Ελπίδα Πηγουνάκη, στον μελετητή τοπικής ιστορίας Δημήτρη Γιώτα από τις Αχαρνές και στον Τάσο Αναστασόπουλο από το Ίλιον για τη λήψη και ηλεκτρονική επεξεργασία μεγάλου μέρους από το φωτογραφικό υλικό, που παρουσιάζεται στην παρούσα έκδοση.


Τέλος ευχαριστώ τους δεκάδες συμπολίτες μου, που χρόνια τώρα ενθαρρύνουν τις προσπάθειές μου για τη δημιουργία του Ιστορικού και Λαογραφικού Αρχείου της Δυτικής Αθήνας και μου εμπιστεύθηκαν το σπάνιο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό που εμπλουτίζει το παρόν Λεύκωμα''.


Η αντίδραση των ... νεοϊεχωβάδων του Κ.Κ.Ε.

Η ανακοίνωση του Κ.Κ.Ε.

Καθόλου απρόσμενα, οι ... νεοϊεχωβάδες του Κ.Κ.Ε., παρουσιάστηκαν, έξω από την εκδήλωση και μοίρασαν (κοσμιώτατα, είναι η αλήθεια) την παραπάνω ανακοίνωση, η οποία εκφράζει τις διαφωνίες των σταλινικών, με κάποιες τοποθετήσεις του Ανδρέα Μηλιώνη.

Οι περισσότερες αιτιάσεις των νεοϊεχωβάδων σταλινικών δεν έχουν να κάνουν με την τοπική ιστορία, αλλά με την γενικότερη ιστορία της χώρας, κατά την περίοδο της κατοχής και της απελευθέρωσης, ζητώντας από τον Ανδρέα να τοποθετηθεί, για τον ερχομό των ... Άγγλων στην χώρα και τον ρόλο τους!

Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς Τζουγκασβίλλι Στάλιν.

Πράττοντας αυτή την απύθμενη ανοησία, ξέχασαν, βέβαια, οι σύγχρονοι σταλινικοί την πικρή - γι' αυτούς - αλήθεια, ότι τους Άγγλους τους έφεραν στην Ελλάδα οι πολιτικοί τους πρόγονοι και ο πατερούλης τους - ο Ιωσήφ Στάλιν.

Τσουβάλιασαν, μάλιστα, τον Ανδρέα Μηλιώνη, με τους ... παραχαράκτες της ιστορίας, αναφερόμενοι σε ένα βιβλίο, σαν αυτό για τους Αγίους Αναργύρους, που είναι, κατ' εξοχήν, φιλοαριστερής και φιλοεαμικής τοποθέτησης!

Και το έκαναν αυτό σε έναν άνθρωπο, που τρέφει φιλικά αισθήματα για τον χώρο τους - είναι, άλλωστε, ουκ ολίγοι οι ομηρικοί μου καυγάδες μαζύ του, για την συμπάθειά του αυτή, αφού η τοποθέτησή μου, για τα γεγονότα εκείνης της εποχής είναι σαφής, εκπεφρασμένη, αλλά και πλήρως ντοκουμενταρισμένη και σαφώς καταδικαστική για το Κ.Κ.Ε. και τις επιδιώξεις του [δείτε στο μπλογκ μου το θέμα, που δεν έχει σχέση, βέβαια, με τον Ανδρέα Μηλιώνη - διότι ο Ανδρέας δεν είναι σταλινικός και δεν έχει σχέση με τον Killkiss - αλλά εκεί εκφράζεται και τεκμηριώνεται, πλήρως, η αρνητική μου τοποθέτηση, για την στάση του Κ.Κ.Ε. στην κατοχική και κυρίως στην, αμέσως, μετακατοχική εποχή : ‘‘14/12/1944 : Ο ΔΗΜΗΤΡΩΦ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΤΗΝ ΑΣΥΡΜΑΤΗ ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΗ ΣΤΟΝ ΣΙΑΝΤΟ. (Η γελοιοποίηση των ισχυρισμών του σταλινικού βαρώνου Μυνχάουζεν KillKiss’’) http://tassosanastassopoulos.blogspot.com/2009/07/killkiss.html ].

Ίσως, το έπραξαν αυτό, επειδή, όταν αναφέρονται σε παραχαράκτες της Ιστορίας, πιθανότατα, βλέπουν τον εαυτό τους στον καθρέπτη...