Η αλήθεια για τις δημόσιες δαπάνες και το χρέος. Η αναγκαιότητα για την αύξηση και ανακατανομή των δαπανών. (Μια απάντηση στον αριστερό νεοφιλελεύθερο Γιώργο Προκοπάκη).
Παρά το γεγονός ότι ο κ. Προκοπάκης, επικαλούμενος τον παραπανω πίνακα, ισχυρίζεται ότι, κατά την περίοδο 2002 - 2009, οι δαπάνες για μισθούς και συντάξεις είναι υπερδιογκωμένες, στην πραγματικότητα τα ποσά που αναφέρονται εδώ, εάν συγκριθούν με την εξέλιλη του ελληνικού ΑΕΠ, είναι απολύτως λογικά, ως προς την αύξησή τους και ακολούθησαν περίπου την αύξηση του ελληικού ΑΕΠ, κατά την ίδια περίοδο. Έτσι το ελληνικό ΑΕΠ από τα 157,5 δισ. €, που ήταν το 2001 και από τα 164.6 δισ. € που ήταν το 2002, πήγε, περίπου, στα 235 δισ. € το 2009 (μειωμένο σε σχέση με το 2008 που ήταν στα 236,9 δισ. €) αυξήθηκε δηλαδή από το 2002 κατά 42,77% (και αν πάρουμε σαν μέτρο σύγκρισης το 2001, δηλαδή το τελευταίο έτος κατά το οποίο η Ελλάδα είχε ως νόμισμά της την δραχμή, η αύξηση του ΑΕΠ της χώρας το 2009 έφθασε το 49,2%, ενώ το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 50,41% εάν η σύγκριση γίνει με το τελευταίο έτος ονομαστικής αύξησης του ΑΕΠ , ήτοι το 2008, οπότε το ελληνικό ΑΕΠ έφθανε στα 236,9 δισ. €. Η διακύμανση των μισθών, λίγο - πολύ ακολούθησε την πορεία της αύξησης του ΑΕΠ και από τα 13 δισ. € πήγε στα 18,5 δισ. €. Την ίδια πορεία είχαν και οι συντάξεις, οι οποίες από τα 4 δισ. €, πήγαν στα 5,5 δισ. €. Έτσι το σενάριο της διόγκωσης των δαπανών από την αύξηση των μισθών και συντάξεων, στο οποίο θεμελιώνει την επιχειρηματολογία του ο κ. Προκοπάκης, δεν υποστηρίζεται από τον πίνακα που ο ίδιος παρουσιάζει. (Όσον αφορά το κονδύλι των "επιχορηγήσεων", το οποίο εμφανίζει ο πίνακας αυτός και η εξέλιξη του οποίου είναι υπερμεγέθης, σε σχέση με την εξέλιξη του ΑΕΠ της χώρας, ο κ. Προκοπάκης δεν διευκρινίζει το τι περιλαμβάνει - το ομολογεί, άλλωστε και ο ίδιος - και ως εκ τούτου, αυτό δεν μπορεί να αξιολογηθεί).
Ο Γιώργος Προκοπάκης, δημοσίευσε στο "Protagon gr", μετά την αποτυχία και του δεύτερου Μνημονίου του περασμένου Φεβρουαρίου (αλλά και του PSI, που ακολούθησε το Μνημόνιο αυτό, τον Μάρτιο), ένα απολογητικό, κατ' ουσίαν, κείμενο ("Πως φτιάχνεται ένα μνημόνιο"
http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.article&id=18837 ), με το οποίο προσπαθεί να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα, καθώς και τις δικές του ανεδαφικές θέσεις, που υποστήριζαν ότι το πρόγραμμα ήταν ρεαλιστικό και ότι μπορούσε να βγει.
Φυσικά, έπεσε έξω και μου θύμησε μια παλιά μας συζήτηση, γύρω από αυτά τα ζητήματα, η οποία έγινε τον Ιούνιο του 2011. Τις θέσεις, που ανέπτυξα σε αυτήν την συζήτηση, τις αναδημοσιεύω εδώ, διότι παραμένουν επίκαιρες, ενώ όποιος θέλει μπορεί να ανατρέξει στην ίδια την συζήτηση, που αναπτύχθηκε τότε, γύρω από ένα άρθρο του Γιώργου Προκοπάκη, "Αλήθειες που πονάνε για τις δημόσιες δαπάνες και το χρέος" http://aristeristrouthokamilos.blogspot.com/2011/06/blog-post_12.html , το οποίο, λίγο-πολύ, έλεγε ότι καλά που ήλθε η τρόϊκα και συμμάζεψε τις ανεξέλεγκτες δαπάνες. Ανάλογες σχετικές θέσεις, που προέκυψαν από μια άλλη συζήτηση με τον Γιώργο Προκοπάκη έχω δημοσιεύσει και σε ένα άλλο κείμενό μου, τον περασμένο Μάρτιο, την εποχή του κουρέματος του ελληνικού χρέους, με τίτλο : "Αξιολογική και πραγματική χρεωκοπία. Η περίπτωση της Ελλάδας, κατά την περίοδο Απριλίου 2010 - Μαρτίου 2012 και το καταστροφικά αναποτελεσματικό PSI. (Μια συζήτηση με τον κ. Προκοπάκη, που, από θιασώτης της χρεωκοπίας, έγινε φανατικός υποστηρικτής του Μνημονίου)" http://tassosanastassopoulos.blogspot.gr/2012/03/2010-2012-psi-giorgos-prokopakis.html .
(Όσον αφορά το νέο πόνημα του Γιώργου Προκοπάκη, με θα ασχοληθώ κάποια στιγμή, προσεχώς).
Το "μαγαζί" δεν σώνεται, ό,τι και να γίνει, μετά την ανήκεστο βλάβη, που του προξένησε, ο Κώστας Σημίτης, με την ένταξη της Ελλάδας στην ευρωζώνη και την κατάργηση της δραχμής. Αυτό το γεγονός κατέστησε, αφανώς, αθόρυβα και σιωπηλά, το τεράστιο ελληνικό δημόσιο χρέος, (το οποίο από τότε υπερέβαινε το 100% του ΑΕΠ), αδύνατο να αποπληρωθεί, από τους πόρους της ελληνικής οικονομίας και το ελληνικό δημόσιο, έναν, υπό αναστολή, πτωχευμένο παρία, αφού μετέτρεψε το χρέος αυτό, από ένα, κατά 85%, εσωτερικό δραχμικό χρέος, σε ένα χρέος σε ευρώ, δηλαδή σε ένα εξωτερικό χρέος, αφού το ευρώ λειτουργεί, ουσιαστικά, σαν ξένο σκληρό νόμισμα, του οποίου την έκδοση και την κυκλοφορία δεν την ελέγχουν οι ελληνικές αρχές, αλλά η χρηματοπιστωτική γραφειοκρατία των Βρυξελλών και της Φραγκφούρτης. Αυτή η ολέθρια μετατροπή του εσωτερικού εικονικού/λογιστικού δραχμικού ελληνικού δημόσιου χρέους, που εξυπηρετείτο άνετα, με την κοπή και την δημιουργία λογιστικού χρήματος (fiat money) και τον εικονικό δανεισμό (IOU), σε ένα πραγματικό χρέος, με καθεστώς πραγματικού δανεισμού και υπολογισμένο σε ευρώ, το οποίο λειτουργεί ως μη ελεγχόμενο σκληρό ξένο νόμισμα, οδήγησε στην ελληνική χρεωκοπία.
[Τα γεγονότα, που οδήγησαν την χώρα στην αφανή χρεωκοπία, μπορείτε να τα δείτε, λεπτό, προς λεπτό, μαζί με τις παιδαριώδεις αυταπάτες του Λουκά Παπαδήμου, αλλά και ολόκληρου του αστείου και ανίκανου επιτελείου του Κώστα Σημίτη, μπορεί όποιος επιθυμεί, να τις δει στο άρθρο εκείνης της ανέμελης, αλλά και συνάμα ολέθριας εποχής, με τίτλο : "ΤΙ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ. Απόψε θα γίνει η μετατροπή των δραχμικών ομολόγων σε ευρώ. Ενώ όλοι θα βρίσκονται στα ρεβεγιόν, οι κ. κ. Λ. Παπαδήμος και Γ. Δρυς θα μετρούν το χρέος" http://www.tovima.gr/finance/article/?aid=129409 ].
Αυτή είναι η αλήθεια και αυτήν θέλει να αποκρύψει ο κ. Προκοπάκης, στο άρθρο του "Αλήθειες που πονάνε για τις δημόσιες δαπάνες και το χρέος", όπου περί άλλων (άσχετων και απομεμακρυσμένων από την πραγματικότητα) τυρβάζει, για να μην πει το απλούστατο και πασιφανέστατο : Ότι το ελληνικό δημόσιο χρέος είναι καθαρά τοκογλυφικό. Και φυσικά το πράττει αυτό, για λόγους καθαρά πολιτικοϊδεολογικούς, που σχετίζονται με την υπεράσπιση του ευρώ και της ζώνης του, η οποία στον χώρο των κληρονόμων της παλαιάς ευρωκομμουνιστικής αριστεράς ταυτίζεται, με μεγάλη δόση μανιχαϊσμού, με την ιδέα της ευρωπαϊκής ενότητας.
Αυτήν την κατάσταση αποκάλυψε η διεθνής οικονομική ύφεση του 2008 και οι απίθανες ανοησίες του ΓΑΠ, με τους παιδαριώδεις χειρισμούς της ελληνικής δημοσιονομικής κρίσης του 2009 και την εντελώς ανόητη και εγκληματική ανακοίνωση τον Οκτώβριο του 2009, του υπολογιζόμενου ύψους του ελληνικού δημοσιονομικού ελλείμματος στο 12,7% του ΑΕΠ, από τον ανίκανο να εκτιμήσει τις διεθνείς και ευρωζωνικές ισορροπίες Γιώργο Παπακωνσταντίνου, όταν όλοι οι προηγούμενοι υπολογισμοί μιλούσαν για ένα έλλειμμα της τάξης του 5,5%, ή του 6% του ΑΕΠ και την στιγμή που οι διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές, οι οποίες δεν γνώριζαν το μέγεθος του ελληνικού δημοσιονομικού εκτροχιασμού, ανέμεναν, μετά την χρεωκοπία στο Ντουμπάϊ, το σκάσιμο ενός νέου κανονιού.
Και φυσικά η Ελλάδα δεν πρόκειται να αποπληρώσει αυτό το χρέος, το οποίο διογκώνεται, λόγω της τοκογλυφικής υφής του.
Για την εξοργιστικά τοκογλυφική διάρθρωση του ελληνικού δημόσιου χρέους, δείτε στο μπλογκ μου το θέμα : "Η τοκογλυφική διάρθρωση του ελληνικού δημόσιου χρέους : Από το σύνολο των 345 δισ. €, τα 293 δισ. €, έως 310 δισ. € είναι πανωτόκια, ενώ το ποσόν που πραγματικά εισπράχθηκε φθάνει τα 35 δισ. €, έως 52 δισ. €" http://tassosanastassopoulos.blogspot.com/2011/06/345-293-310-35-52.html .
Με τα επιτόκια, με τα οποία φορτώνουν τον νέο δανεισμό της χώρας μας, το Μνημόνιο του 2010, αλλά και το νέο Μνημόνιο, το ελληνικό δημόσιο χρέος θα αποκτήσει μια ακόμα περισσότερο τερατώδη τοκογλυφική διάρθρωση και θα φθάσει σε τέτοια ύψη, που είναι βέβαιο ότι ουδέποτε πρόκειται να αποπληρωθεί, παρά το γεγονός ότι θα έχουν μεσολαβήσει πολυετείς θυσίες, που θα οδηγήσουν τον ελληνικό πληθυσμό στην εξαθλίωση.
(Αν αφήσουμε τους μοιραίους κυβερνήτες να ολοκληρώσουν το κατεδαφιστικό έργο τους...)
Αυτό που, επίσης, δεν θέλει να δει ο κ. Προκοπάκης, λόγω μιας δογματικής αντίληψης που έχει υπέρ της ευρωζώνης (ακόμα και αν η ευρωζώνη είναι - όπως τώρα - ένα τυφλό όργανο των χειρότερων τμημάτων της χρηματοπιστωτικής ελίτ) είναι ότι το πρόβλημα της ευρωζώνης είναι συστημικό.
Με λίγα λόγια οι ευρωζωνίτες έκαναν μια Κεντρική Τράπεζα, της οποίας κατοχύρωσαν την ανεξαρτησία και στην οποία έδωσαν την αρμοδιότητα να εκδίδει το κοινό νόμισμα (το ευρώ), χωρίς να κάνουν κεντρική κυβέρνηση. Έβαλαν, δηλαδή, το άλογο πίσω από το κάρο.
Ακόμα χειρότερα, υποχρέωσαν τα κράτη της ευρωζώνης να δανείζονται από τις "αγορές", ξεχνώντας (;;;!!!) ότι στα σύγχρονα νομισματικά συστήματα τα κράτη δε δανείζονται απ' τις αγορές και ότι αποτελεί αυταπάτη ο εικονικός δανεισμός των σύγχρονων κρατών, αφού η έκδοση ομολόγων είναι μόνο ένα νομισματικό εργαλείο ώστε η κεντρική τράπεζα να επιτυγχάνει το επιτόκιο το οποίο επιθυμεί, αφαιρώντας και προσθέτοντας στα αποθεματικά των τραπεζών και να χρηματοδοτεί με εικονικό χρήμα (fiat money) τα κράτη στα οποία η κάθε κεντρική τράπεζα υπάγεται.
Η ευρωζώνη, η οποία αποτελεί την χαρά κάθε τραπεζίτη, δεν έχει ένα τέτοιο σύστημα, αφού τα κράτη -μέλη της δεν ελέγχουν την έκδοση του κοινού νομίσματος, και καταφεύγουν στις "αγορές" για να χρηματοδοτούν το ελλειμματικό τους ισοζύγιο - στην Ιρλανδία τα πράγματα ήσαν διαφορετικά μέχρι την υπαγωγή της στο Μνημόνιο : Εκεί υπερχρεωμένος ήταν ο ιδιωτικός τομέας και το κράτος είχε πλεονάσματα, έως την στιγμή που κατέρρευσαν οι τράπεζες της χώρας, για να τις σώσει το κράτος, βουλιάζοντας το ίδιο...
(Η εμμονή με το κρατικό χρέος, με την ταυτόχρονη παράλειψη του ιδιωτικού χρέους, πραγματικά δίνει την εντύπωση οτι οι ιθύνοντες της ευρωζώνης έχουν πρόβλημα κατανόησης βασικών στοιχείων μακροοικονομίας, από τη στιγμή που μονο η Ελλάδα είχε ουσιαστικό πρόβλημα κρατικού χρέους. Προφανώς, το πρόβλημα, όταν μιλάμε για τους ευρωζωνίτες, δεν είναι ένα πρόβλημα κατανόησης του τι συμβαίνει. Είναι πρόβλημα εξυπηρέτησης συγκεκριμένων συμφερόντων και ιδεολογικοπολιτικών επιλογών).
Όταν οι ευρωζωνίτες, λοιπόν, σε αναγκάζουν, δια της τρόϊκας, να αφαιρέσεις δεκάδες δισ. €, προφανώς, αυτό θα οδηγήσει την οικονομία σου σε ύφεση. Ο ιδιωτικός τομέας της Ελλάδας δεν μπορεί να επενδύσει σε παραγωγικές δραστηριότητες, όταν το κράτος του αφαιρεί εισόδημα, σε μια προσπάθεια το ίδιο να έχει πλεονάσματα (τα οποία είναι όχι μόνον αχρείαστα, αλλά και καταστροφικά, σε περιόδους ύφεσης, όπως μας έχει διδάξει από την περίοδο της Great Depression ο John Maynard Keynes, πλην όμως ο κ. Προκοπάκης και οι ευρωζωνίτες, δεν το έχουν μάθει, ακόμα αυτό. Δεν πειράζει. Θα το μάθουν. Θα αργήσουν, αλλά θα το μάθουν).
Αν έρθουν επενδύσεις απ' έξω, (που δεν θα έλθουν, αφού από εδώ φεύγουν οι ήδη υπάρχουσες μεγάλες επιχειρήσεις) αυτές θα είναι αποικιοκρατικές επενδύσεις, σαν αυτές με τα "μεγάλα έργα", τις οποίες θα ξεπληρώσουμε με ανεπίσημη φορολογία, που θα αποκαλείται "συμμετοχή", και οι οποίες, φυσικά, δεν θα βελτιώσουν το ισοζύγιο συναλλαγών.
Το ίδιο ισχύει και για όλα όσα προβάλλονται, ως "αναγκαίες μεταρρυθμίσεις" οι οποίες υποτίθεται ότι θα βγάλουν την χώρα από την κρίση, ή το ξεπούλημα των δημόσιων επιχειρήσεων και της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου (από αυτά θα κερδίσουν οι δανειστές και οι αγοραστές, που σε πολλές περιπτώσεις θα ταυτίζονται, που θα τα πάρουν μισοτιμής), ή το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων.
Όλα αυτά δεν θα βελτιώσουν το ισοζύγιο. Ο τουρισμός, που θα μπορoύσε να βοηθήσει, θα εξακολουθήσει να επηρεάζεται αρνητικά από το σκληρό και ακριβό Ευρώ.
Αν δεν αλλάξει ο τρόπος λειτουργίας της ευρωζώνης, οδεύουμε, σαν χώρα και σαν πληθυσμός, προς την εξαθλίωση και προς μια ύφεση, δίχως τέλος. Και η ίδια η ευρωζώνη οδηγείται προς την διάλυση.
Αν επιστρέφαμε στην δραχμή, πριν το πρώτο Μνημόνιο θα υπήρχε μια περίοδος προσαρμογής, που θα ήταν δύσκολη, αλλά μετά από αυτήν την προσαρμογή, η Ελλάδα θα είχε μπροστά της την δυνατότητα πραγματικής ανάπτυξης της εγχώριας παραγωγής, και χαμηλών ποσοστών ανεργίας. Τώρα, όμως, μετά την εγκληματική υπογραφή των Μνημονίων, η επιστροφή στην δραχμή είναι και αυτή μια πολύ δύσκολη επιλογή, που απαιτεί ικανό επιτελείο, σαφές και συγκεκριμένο σχέδιο μετάβασης, εξωτερικές συμμαχίες και επαναδραχμοποίηση, ή κούρεμα του ελληνικού δημόσιου χρέους, σε επίπεδα της τάξης του 90%.
Αυτά είναι τα προβλήματα με το χρέος της χώρας και σε αυτά έγκεινται οι εγκληματικές και καταστροφικές επιλογές των "εκσυγχρονιστικών"/"ευρωπαϊστικών" πολιτικοοικονομικών και κοινωνικών ελίτ της χώρας, των οποίων οι στρατηγικές επιλογές οδηγούν την χώρα και τον πληθυσμό της στον γκρεμό.
Και την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων και αυτών των επιλογών θέλει - με όσα λέει και γράφει - να αποφύγει και να αποκρύψει ο κ. Προκοπάκης, προφανώς διότι είναι συμμέτοχος στην δημιουργία τους...
Και μόνο το γεγονός, ότι ο κ. Προκοπάκης, ότι αποδέχεται (εμμέσως διότι δεν θελει να το πει ανοικτά) ότι το ελληνικό δημόσιο χρέος έχει τοκογλυφική διάρθρωση είναι αρκετό, για την ενίσχυση των όσων γράφω και λέω εδώ και περισσότερο από ένα χρόνο τώρα και αποδυναμώνουν την επιχειρηματολογία του, κατά των μισθών και των μεταβιβαστικών πληρωμών στον δημόσιο τομέα. (Όχι γιατί έχει άδικο, ως προς την ακραία ανισοκατανομή των μισθών και των μεταβιβαστικών πληρωμών. Σε αυτό έχει δίκιο και σε αυτό με βρίσκει σύμφωνο, ως προς το τέλος του πάρτυ, όπου μια δράκα κολλητών ή απλώς εχόντων μεγάλη δύναμη, απολάμβαναν και απολαμβάνουν ακόμα, δυσανάλογα μεγάλες παροχές, σε σύγκριση με την υπόλοιπη πλέμπα).
Εκεί που διαφωνώ μαζί του είναι στο ότι αυτός επιθυμεί την δραστική σμίκρυνση - το κούρεμα - του γενικού δημόσιου κονδυλίου των μισθών και των μεταβιβαστικών πληρωμών, παραβλέποντας γεγονός ότι η σμίκρυνση αυτή θα μεταβιβάσει, εν μέρει, πόρους στους τοκογλυφικούς δανειστές της χώρας - και λέω εν μέρει διότι ένα ικανό κομμάτι από την μείωση αυτή θα χαθεί και δεν θα πάει πουθενά, μέσα από την συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας -. Δική μου γνώμη είναι ότι το τέλος στο ανισοκατανεμημένο πάρτυ πρέπει να ακολουθηθεί όχι από την γενική μείωση αυτού του κονδυλίου, αλλά από την όσο το δυνατόν ισοκατανεμημένη αναδιανομή του σε εκείνους, οι οποίοι ήσαν ριγμένοι από αυτήν την ανισοκατανομή. Αυτό, ως γνωστόν, θα κρατούσε ζωντανή την γενική συναθροιστική ζήτηση και την κατανάλωση, καταπολεμώντας τα υφεσιακά φαινόμενα, αφού, όπως επίσης είναι γνωστό, η σώρρευση πλούτου στην κορπορατιστική γραφειοκρατία του δημοσίου - όπως και στον ιδιωτικό τομέα -, ενισχύει την διακράτηση του πλούτου αυτού και την αποταμίευση, ωθώντας σε ριψοκίνδυνες "επενδύσεις" και τελικά στην αδυναμία μετατροπής των αποταμιεύσεων σε επενδύσεις, δηλαδή στην ύφεση και στην αστάθεια, όπως, επίσης, μας δίδαξε ο αείμνηστος John Maynard Keynes από την εποχή της κρίσης της δεκαετίας του 1930, μια διαδικασία η οποία επανελήφθη και με την μεγάλη ύφεση του 2008, στην οποία και η αποταμιευτική και "επενδυτική" συμπεριφορά των πλούσιων κορπορατιστικών τμημάτων του δημόσιου τομέα έπαιξε και αυτή τον ρόλο της, που ήταν μικρότερος, βέβαια, σε σχέση με τα υπόλοιπα στρώματα του πληθυσμού, αλλά ήταν υπαρκτός).
Πάντοτε, οι γενικές περικοπές στους μισθούς δεν κάνουν τίποτε περισσότερο, σε περιόδους ύφεσης, από το να εμβαθύνουν αυτήν την ύφεση και να την μετατρέπουν σε κρίση, ενώ η επιδιωκόμενη από τις καπιταλιστικές ελίτ ανακατανομή των εισοδημάτων υπέρ των εχόντων, δεν κάνουν τίποτε περισσότερο από το να εισάγουν μεγαλύτερη αστάθεια στο σύστημα. Γι' αυτό, λοιπόν, ναι στο τέλος του πάρτυ, αλλά με ανακατανομή των σχετικών κονδυλίων υπέρ εκείνων που δεν συμμετείχαν σε αυτό, προκειμένου να μπορέσει το σύστημα να ισορροπήσει και να επανέλθει σε ανάπτυξη.
Όμως, δεν είναι αυτή η οπτική γωνία του κ. Προκοπάκη. Δικαίωμά του, αλλά αυτό πρέπει να ειπωθεί καθαρά. Θα μου πεί ότι "εντάξει, αλλά δεν υπήρχε χρόνος" και ότι μέσα στα πλαίσια αυτού, "έπρεπε να κτυπηθεί ο κορπορατισμός και να εξοικονομηθούν κονδύλια". Θα πω και πάλι όχι. Διότι έτσι κτυπιέται η γενική συναθροιστική ζήτηση και η ολική κατανάλωση στην οικονομία και δυναμώνει η ύφεση. Και διότι έτσι, δεν γίνεται τίποτε περισσότερο από την προλείανση του δρόμου για την μεσοπρόθεσμη μεταφορά των πόρων των σχετικών κονδυλίων των μεταβιβαστικών πληρωμών και των μισθών του δημοσίου στους τοκογλυφικούς δανειστές...
Γράφει, επίσης, ο κ. Προκοπάκης, ανάμεσα στα άλλα και το εξής αμίμητο : "Όταν δανείζεσαι τόκο θα πληρώνεις". Προφανώς, όταν δανείζεσαι, ως κράτος, μέσα στα πλαίσια της νεοφιλελεύθερης ευρωζώνης θα πληρώσεις τόκο. Προφανώς, στα πλαίσια αυτά, όπου δεν υπάρχει κεντρική κυβέρνηση, αφού το εν λόγω μόρφωμα δεν είναι ομοσπονδία, όπου η Κεντρική Τράπεζα είναι ανεξέλεγκτη και υποχρεώνει τα κράτη της να συνάπτουν πραγματικά και όχι εικονικά, δάνεια από τις "αγορές", δηλαδή από το επίσης ανεξέλεγκτο χρηματοπιστωτικό σύστημα της ευρωζώνης, που αποτελεί την χαρά του κάθε τραπεζίτη και τα δάνεια θα είναι πραγματικά και τα επιτόκια, σε συνθήκες κρίσης - και όχι μόνο -, τοκογλυφικά.
Βέβαια, σε συνθήκες ενός πραγματικού ομοσπονδιακού μορφώματος, με κεντρική κυβέρνηση, τίποτε από όλα αυτά δεν θα υπήρχε. Τα κράτη - μέλη θα έκαναν εικονικό δανεισμό ακόμα και με αρνητικά επιτόκια, η κεντρική τράπεζα θα υπαγόταν στην κεντρική κυβέρνηση, η οποία θα ασκούσε την νομισματική και την δημοσιονομική πολιτική της ομοσπονδίας το ευρώ θα ήταν ένα ελεγχόμενο μαλακό νόμισμα στην υπηρεσία των γενικότερων αναγκών της πραγματικής οικονομίας.
Αλλά, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι, πέραν των τόκων, υπάρχουν και οι μισθοί και οι μεταβιβαστικές πληρωμές. Και φυσικά, όταν βρισκόμαστε σε αυτήν την κατάσταση, που βρεθήκαμε πέρυσι και στην οποία βρισκόμαστε και εφέτος και θα συνεχίσουμε να βρισκόμαστε για πολλά χρόνια ακόμα (για δεκαετίες) θα πρέπει να επιλέξουμε και να αποφασίσουμε το τι θα κουρέψουμε.
Θα κουρέψουμε τις συντάξεις και τους μισθούς (και με ποιό τρόπο), ή τους τόκους και τα χρεωλύσια;
Οι αποφάσεις δεν είναι ουδέτερες, Έχουν έναν έντονο ταξικό (για να θυμηθούμε και τον αείμνηστο Karl Marx) χαρακτήρα. Και τούτο διότι και οι δύο αυτές επιλογές έχουν έναν σαφή αναδιανεμητικό χαρακτήρα :
Το, μεν, κούρεμα των μισθών και των συντάξεων (όπως περιέγραψα) αναδιανέμει το κοινωνικό εισόδημα υπέρ των ανώτερων και των πιο παρασιτικών στρωμάτων του πληθυσμού, με παράλληλη συρρίκνωση του κοινωνικού εισοδήματος και της συνολικής οικονομικής δραστηριότητας, ως μακροοικονομικού μεγέθους, οδηγώντας την οικονομία στην ύφεση και στην ασθενική και στρεβλή ανάπτυξη.
Το, δε, κούρεμα των τοκοχρεωλυσίων αναδιανέμει το κοινωνικό εισόδημα, υπέρ των κατώτερων εισοδηματικών στρωμάτων και βοηθάει, με τις κατάλληλες δημοσιονομικές πολιτικές, που στηρίζονται στις μαζικές δημόσιες επενδύσεις (αυτό δεν είναι κάτι το νέο αφού μας το δίδαξαν οι John Maynard Keynes, Irving Fisher και Franklin Delano Roosevelt, επίσης από την μακρινή εποχή της δεκαετίας του 1930, όσο και αν οι ευρωζωνίτες πεισματικά αρνούνται να το αποδεχθούν) και στην ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα της πραγματικής οικονομίας.
Το δυστύχημα είναι ότι ο κ. Προκοπάκης προκρίνει το κούρεμα των μισθών και των εισοδημάτων και όχι των τοκοχρεωλυσίων. Δικαίωμά του. (Και δεν θα πω ότι εκφράζει τα συμφέροντα των τοκογλύφων. Όχι για λόγους αβρότητας και ευγενείας, αλλά γιατί δεν έχω κάποια ένδειξη ότι υπηρετεί τέτοια συμφέροντα).
Ως προς την δραχμή :
Δεν έπρεπε να την εγκαταλείψουμε. Το κάναμε, για λόγους, που είχαν να κάνουν με την βλαχομπαρόκ επαρχιωτική ψυχοσύνθεση της ελληνικής πολιτικοοικονομικής ελίτ και αυτό τώρα το πληρώνουμε και θα το πληρώνουμε πολύ ακριβά.
Τι πρέπει να γίνει;
Μιλώντας από καθαρά οικονομική σκοπιά, η γνώμη είναι ότι θα έπρεπε να φύγουμε, το γρηγορότερο δυνατό, από το ευρώ και να γυρίσουμε στην δραχμή. Όμως, δυστυχώς, το πρόβλημα δεν είναι απλώς οικονομικό. Όπως έχω γράψει, η επιστροφή στην δραχμή είναι ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα και επικίνδυνο, έως καταστροφικό, αν γίνει από άσχετους. Ως εκ τούτου, απαιτείται η ύπαρξη επιτελείου, το οποίο να είναι επαρκώς ικανό, να έχει σχέδιο, που να είναι σαφές και συγκεκριμένο, να έχει καταστρώσει τις πρέπουσες συμμαχίες και να ξέρει που βαδίζει.
Υπάρχει τέτοιο πολιτικό και οικονομικό επιτελείο; Έχει αυτή η, άκρως, ανίκανη να μοιράσει δυό γαϊδουριών άχυρα, ελληνική πολιτική και οικονομική ελίτ ένα τέτοιο ανθρώπινο δυναμικό, για να προβεί σε μια τέτοιου υψηλού ρίσκου κίνηση; Μακάρι να έχει (ή να αποκτήσει), αλλά φοβάμαι πως δεν έχει.
Πέραν τούτου, όμως, το πρόβλημα είναι περισσότερο σύνθετο, διότι έχει και μια πολύ σοβαρή διάσταση εξωτερικής πολιτικής, η οποία με κάνει να είμαι πολύ σκεπτικός, ως προς ένα τέτοιο εγχείρημα και τούτο διότι, έτσι όπως είναι τα πράγματα σήμερα, μια επιστροφή στην δραχμή και ένα φέσωμα των εταίρων και των τοκογλυφικών δανειστών, που αυτοί οι εταίροι στηρίζουν, θα αποδυνάμωνε τα ευρωπαϊκά στηρίγματα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, πάνω σε μια μακροχρόνια βάση, ενώ δεδομένο είναι ότι βρισκόμαστε, ως χώρα, σε μια πολύ κακή γειτονιά, με μια μεγάλη και κακότροπη περιφερειακή δύναμη δίπλα μας, που ισχυροποιείται ολοένα και περισσότερο και η οποία έχει σαφέστατες διεκδικήσεις (περί της Τουρκίας ο λόγος). Η αποδυνάμωση των σχέσεων της χώρας, με την Ευρώπη, προφανώς, θα αποθρασύνει την Τουρκία, η οποία θα μπορούσε και να ενθαρρυνθεί από την σαφέστατη διάθεση εκδίκησης των τοκογλυφικών δανειστών και των εταίρων, που τους εκπροσωπούν, για το τεράστιο κακό που θα τους προξενούσε μια τέτοια μας κίνηση, η οποία θα διέλυε το ευρώ και την ζώνη του. Γεγονός το οποίο θα μπορούσε να οδηγήσει την χώρα μας σε διαλυτικές καταστάσεις, σαν αυτές της πρώην Γιουγκοσλαβίας, σε μια πιο light έκδοση.
Άσε που κάλλιστα οι Ευρωπαίοι θα μπορούσαν να θυμηθούν την εποχή του Πάλμερστον και να στείλουν, στα λιμάνια της χώρας τον στόλο τους, για να εισπράξουν τα χρεωστούμενα και για να εκδικηθούν...
Γι' αυτούς τους λόγους, αν και από καθαρά οικονομική σκοπιά, η επιλογή μου είναι η επιστροφή στην δραχμή, είμαι πολύ επιφυλακτικός σε μια τέτοια κίνηση, διότι θεωρώ την ελληνική πολιτικοοικονομική ελίτ ανίκανη να κάνει τέτοιου είδους ριψοκίνδυνες κινήσεις, λόγω της έλλειψης του κατάλληλου προσωπικού που θα μπορούσε να προχωρήσει σε τέτοιες ενέργειες.
Μακάρι να πέφτω έξω και αυτό το προσωπικό να υπάρχει, ή να προκύψει στην πορεία, αλλά όσο περνάει ο καιρός, τα πράγματα γίνονται όλο και περισσότερο δύσκολα.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου (που εικονίζεται εδώ σε μια παλαιά οικογενειακή φωτογραφία), όπως πολλές φορές έχω γράψει, τους είχε προειδοποιήσει όλους τους, με την περίφημη φράση του "Ή το έθνος θα αφανίσει το χρέος, ή το χρέος θα αφανίσει το έθνος". Δεν τον άκουσαν και έβαλαν την χώρα στην ευρωζώνη. Και όχι μόνον αυτό, αλλά δεν στάθηκαν ικανοί να κάνουν και μια στοιχειώδη διαπραγμάτευση, αφήνοντας την χώρα να βαδίσει προς την χρεωκοπία, την οποία χώρα κατέστησαν έρμαιο και αποικία των τοκογλυφούντων δανειστών. Φυσικά, στην θέση του ανόητου και ανίκανου υιού του, που στην παραπάνω φωτογραφία βρίσκεται δίπλα στον Ανδρέα Παπανδρέου, ο αείμνηστος πατέρας του θα έκανε άλλου είδους διαπραγμάτευση, με άλλους όρους, που δεν θα καθιστούσαν την χώρα ουραγό και έρμαιο των δανειστών, που εμφανίζονταν με την λεοντή των εταίρων. Θα οδηγούσε την διαπραγμάτευση στα άκρα (απειλώντας με χρεωστάσιο, ή/και με την εκτύπωση ευρώ στα εδώ νομισματοκοπεία της χώρας, καθώς και με κάθε άλλο πρόσφορο μέσο), όπως αυτός ήξερε να κάνει και για τον οποίον η φίλη του Margaret Thatcher έχει πει : "Με αυτόν τον άνθρωπο διαφωνώ, αλλά πρέπει να πω ότι σε όλα τα Συμβούλια που συμμετείχε δεν έφευγε χωρίς να πάρει κάτι για την χώρα του". Αντίθετα, ο άχρηστος υιός τα έδωσε όλα...
(Αν ζούσε ο Ανδρέας Παπανδρέου, με την διαπραγματευτική του δεινότητα οι εξελίξεις θα μπορούσαν να είναι διαφορετικές - όποιες και όσες αντιρρήσεις μπορεί να έχει κάποιος για την ουσία των πολιτικών που άσκησε ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ. Όμως, δεν ζει. Και όχι μόνον αυτό, αλλά μας άφησε αμανάτι τον ευήθη και παντελώς άχρηστο υιό του, που μας έφθασε σε αυτά τα χάλια. Κάτι που πάντοτε φοβόμουν. Και ως προς το οποίο, δυστυχώς, επιβεβαιώθηκα...)
(Το κείμενο στηρίχτηκε σε σχόλιά μου που έγιναν, εδώ και καιρό (πριν 16 μήνες) στις 13/6/2011, στα πλαίσια μιας γόνιμης συζήτησης για το άρθρο του Γιώργου Προκοπάκη, "Αλήθειες που πονάνε για τις δημόσιες δαπάνες και το χρέος", που αναδημοσιεύτηκε στο μπλογκ "ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΣΤΡΟΥΘΟΚΑΜΗΛΟΣ", με τίτλο : "Κοίταξε τριγύρω οι μάγκες κάνουν όλοι, κάνουν τουμπεκί" http://aristeristrouthokamilos.blogspot.com/2011/06/blog-post_12.html ).
Σχόλια