Απρίλιος 2015 : Η Ελλάδα και η ευρωζώνη βαδίζουν, προς σύγκρουση, ή προς έναν προσωρινό συμβιβασμό, εν όψει της τελικής κατάληξης των διαπραγματεύσεων τον Ιούνιο; (Οι ζοφερές προοπτικές της ευρωζώνης, ενώπιον μιας ελληνικής στάσης πληρωμών, ή της κυκλοφορίας ενός παράλληλου νομίσματος, ή ενός Grexit).

Η επιλογή του Αλέξη Τσίπρα και του Πάνου Καμμένου, για μια μη ριζοσπαστική διαχείριση της χρονίζουσας ελληνικής κρίσης, ύστερα από τις βουλευτικές εκλογές της 25/1/2015 και τον σχηματισμό της κυβέρνησης συνασπισμού ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, φθάνει αυτές τις ημέρες, σε ένα σημείο καμπής, αφού οι εξελίξεις, που αφορούν τις διαπραγματεύσεις, με τους ευρωζωνίτες, έχουν οδηγηθεί, σε ένα φαινομενικό αδιέξοδο, το οποίο σηματοδοτείται, από την υποτιθέμενη αδυναμία του ελληνικού δημοσίου να φέρει, μέχρι τις 9 Απριλίου, ταυτόχρονα, εις πέρας, τις ταμειακές του υποχρεώσεις προς τους εξωτερικούς δανειστές και την καταβολή των μισθών και συντάξεων.

Βέβαια, οι κινήσεις της ελληνικής κυβέρνησης δείχνουν ότι δεν διακατέχεται, από ένα άγχος, το οποίο θα έπρεπε να δημιουργήσει ένα, κατεπείγουσας προτεραιότητας, πρόβλημα, σαν αυτό, για το οποίο, ανοικτά και χωρίς περιστροφές, κάνουν λόγο τα στελέχη της, αλλά και οι ευρωζωνίτες, απειλώντας εαυτούς και αλλήλους, με την επακόλουθη στάση πληρωμών του ελληνικού δημοσίου, στο μέτρο, που αυτή η επικαλούμενη, ως επιχείρημα, αδυναμία του ελληνικού δημοσίου είναι, άμεσα, υπαρκτή.

Πιθανότατα, στις δεδομένες συνθήκες της χρηματοδοτικής ασφυξίας, στις οποίες έχει υποβληθεί η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα, δεν είναι, άμεσα, υπαρκτή μια αδυναμία του ελληνικού κράτους να ανταποκριθεί, στις ταμειακές του υποχρεώσεις. Φυσικά, η πραγματικότητα, για την ελληνική οικονομία και κατά συνέπεια και για το ελληνικό κράτος, όσον αφορά την ρευστότητα και τα αποθέματα, σε επίπεδο τραπεζικών καταθέσεων, είναι και παραμένει πολύ σκληρή, με τις καθημερινές εξελίξεις να είναι, έντονα, αρνητικές, όπως προκύπτει και από τον παραπάνω πίνακα, που αφορά την φυγή των καταθέσεων, από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα.

Με δεδομένο το γεγονός ότι, από τον Οκτώβριο του 2014, το, ήδη, πολύ χαμηλό επίπεδο των τραπεζικών καταθέσεων των, περίπου, 170 δισ. €, έχει βρεθεί, στα τέλη του περασμένου Φεβρουαρίου, να κυμαίνεται, κάπου, γύρω, στα 140 δισ. € και οι αναμενόμενες εξελίξεις να παραμένουν αρνητικές, η αλήθεια είναι ότι η σταθερότητα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και η ρευστότητα της ελληνικής οικονομίας εξαρτώνται, στην πράξη, από τις διαθέσεις της Ε.Κ.Τ. και τον μηχανισμό E.L.A., τον οποίο ο Mario Draghi και η ευρωμπατιροτραπεζοκρατία χρησιμοποιούν, ως θηλιά στον λαιμό της ελληνικής οικονομίας και ως μέσο ασφυκτικής πίεσης, στην κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα.

Αλλά, μέχρι τώρα, τουλάχιστον, αυτό το μαρτύριο της σταγόνας, στο οποίο έχει υποβληθεί η ελληνική οικονομία και το οποίο συνεπικουρείται, από το κύμα της φυγής των τραπεζικών καταθέσεων, το οποίο, πλέον, δεν αφορά, μόνον, τους μεγαλοκαταθέτες και δείχνει ότι η εμπιστοσύνη, που απολαμβάνει η κυβέρνηση, σε επίπεδο εκλογικού σώματος, δεν συνάδει, με την συμπεριφορά του καταθετικού κοινού, δεν έχει αποδώσει τα επιδιωκόμενα, από τους ευρωζωνίτες, οφέλη.

Η ελληνική κυβέρνηση αντιστέκεται και όπως φαίνεται, επί του παρόντος, έχει την δυνατότητα να ανταποκριθεί, στις τρέχουσες υποχρεώσεις της, έστω και αν έτσι, εξαντλεί και την τελευταία ρανίδα ρευστότητας. Υπ' αυτές τις συνθήκες, εάν το ελληνικό δημόσιο προβεί, σε οποιαδήποτε άρνηση πληρωμής κάποιας από τις άμεσες επόμενες πληρωμές των υποχρεώσεων, έναντι των ξένων δανειστών, αυτή η πράξη δεν θα είναι προϊόν άμεσης αδυναμίας ανταπόκρισης, λόγω μη ύπαρξης χρημάτων. Μια τέτοια άρνηση της ελληνικής κυβέρνησης θα είναι πολιτική επιλογή και θα αποτελεί προσφυγή, σε στάση πληρωμών. Κάτι τέτοιο οι ευρωζωνίτες, ουδόλως, το επιθυμούν.

Ως εκ τούτου, η 9η Απριλίου, η υποτιθέμενη ημερομηνία της επικείμενης αδυναμίας πληρωμών, κατά την έλευση της οποίας η ελληνική κυβέρνηση απειλεί τους δανειστές ότι δεν θα πληρώσει μια δόση ενός δανείου του Δ.Ν.Τ. και στην συνέχεια, τις επόμενες ημέρες, κάποια ομόλογα του EFSF και της Ε.Κ.Τ., αποτελεί μια διαπραγματευτική απειλή, η οποία χρησιμοποιείται, από την ελληνική πλευρά, ως ένα όπλο, με το οποίο ασκείται πίεση στους ευρωζωνίτες, που βρίσκονται αντιμέτωποι, με ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα - αυτό του πρωτοφανούς γεγονότος μιας επίσημης και ασύντακτης επιλεκτικής στάσης πληρωμών, εντός ευρωζώνης, ενός κράτους, το οποίο είναι μέλος της.

Φυσικά αυτό το γεγονός μιας ασύντακτης επίσημης ελληνικής χρεωκοπίας, εντός ευρωζώνης, πέρα, από πρωτοφανές, θα είναι και καταστροφικό, για το θεσμικό οικοδόμημα της ευρωζώνης, εάν προκύψει.

Θα προκύψει;

Οι ευρωζωνίτες στήριξαν και στηρίζουν την στρατηγική τους, ως προς την αντιμετώπιση της κυβέρνησης του Αλέξη Τσίπρα, στην λογική του ότι δεν θα προκύψει.


Βέβαια, επίσημη κρατική χρεωκοπία, εντός της ευρωζώνης, έχει προκύψει, στο παρελθόν και ήταν και πάλι, η περίπτωση της Ελλάδας, με το PSI του Μαρτίου του 2012, όπως και με την επαναγορά των ελληνικών κρατικών ομολόγων του Δεκεμβρίου του 2012. Αλλά εκείνες οι χρεωκοπίες ήσαν κάτι, που φαίνεται, ως πολύ διαφορετικό, από αυτό, που επαπειλείται να συμβεί, τώρα. Ήσαν συντεταγμένες και οργανωμένες, από τους ίδιους τους θεσμούς της ευρωζώνης, με την υπόσχεση ότι συμβαίνουν, για πρώτη και μοναδική φορά και ότι δεν πρόκειται να ξανασυμβούν.

Ο μικρός τους έχει βάλει δύσκολα. Αλλά, έχει να κάνει και ο ίδιος, με δύσκολα...

Έτσι, οι ευρωζωνίτες, θεώρησαν και θεωρούν ότι ο πρωθυπουργός και η ομάδα του στενού του επιτελείου, δεν θα αντιστρέψουν τον κίνδυνο μιας ελληνικής εξόδου από την ευρωζώνη και ανέπτυξαν την τακτική τους στην καθυστέρηση των διαπραγματεύσεων και στην μεθοδευμένη χρηματοδοτική ασφυξία, η οποία πιστεύουν ότι θα λειτουργήσει, υπέρ των δανειστών - δηλαδή, υπέρ των ιδίων και του Δ.Ν.Τ. Στην πραγματικότητα, βέβαια, επιθυμούσαν μια γρήγορη λύση, η οποία θα ήταν και πιο φθηνή, για τους ίδιους, αλλά έπρεπε να προσαρμοστούν, στο γεγονός ότι οι κυβερνήτες των Αθηνών είχαν αλλάξει και ως εκ τούτου, οι καθυστερήσεις, σε συνδυασμό, με την χρηματοδοτική ασφυξία, εις βάρος της ελληνικής οικονομίας, ήσαν οι ενδεδειγμένες λύσεις, για την κάμψη της αντίστασης της νέας κυβέρνησης.

Όμως, την τακτική των καθυστερήσεων δεν την επέλεξαν, μόνον, οι ευρωζωνίτες. Την επέλεξαν και οι νέοι κυβερνήτες των Αθηνών. Και αυτό δεν ήταν τυχαίο, ούτε προϊόν μιας πρόσκαιρης τακτικής, διότι, με τον τρόπο αυτό, η ελληνική κυβέρνηση έδειχνε ότι, μπορεί να μην επιδίωκε την έξοδο της χώρας, από την ευρωζώνη, αλλά, παράλληλα, ήταν διατεθειμένη να οδηγήσει τις εξελίξεις, εφ' όσον πιεζόταν, στην κατεύθυνση μιας επιλεκτικής στάσης πληρωμών του ελληνικού δημοσίου, εντός της ευρωζώνης, γεγονός το οποίο θα σημάνει και μια πρώτη επίσημη μη συντεταγμένη κρατική χρεωκοπία, εντός του ευρώ και της ζώνης του.

Με δεδομένο το γεγονός ότι ο Γιάννης Βαρουφάκης έχει, από παλιά, από την αρχή της ελληνικής κρίσης, το 2010, διακηρύξει την πεποίθησή του ότι η ενδεδειγμένη ελληνική στάση ήταν και είναι η άρνηση της πληρωμής του ελληνικού δημόσιου χρέους και επιλεκτική χρεωκοπία του ελληνικού κράτους, εντός της ευρωζώνης, μια θέση την οποία επισημαίνουν και υποστηρίζουν ανοικτά και διάφορα κυβερνητικά στελέχη, τα μηνύματα της ελληνικής πλευράς και οι απειλές, που απευθύνονται, προς τους ευρωζωνίτες, έχουν ένα σαφές περιεχόμενο και κατευθύνονται, προς την ελληνική στάση πληρωμών, εντός ευρωζώνης, ενώ, τελευταία, ο Πάνος Σκουρλέτης μίλησε, ανοικτά και για το ενδεχόμενο μιας ελληνικής εξόδου, από την ευρωζώνη, εάν χρειασθεί.

Στα πλαίσια αυτά, η επίσπευση, κατά έναν μήνα, της επίσημης επίσκεψης του Αλέξη Τσίπρα, στην Μόσχα και ο προγραμματισμός, για την πραγματοποίησή της, στις 8 Απριλίου, επιτείνει τον εκνευρισμό, στις Βρυξέλλες, στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και περισσότερο, στην Ουάσινγκτων, επειδή είναι άγνωστο (ή μήπως είναι γνωστό;) το περιεχόμενο των συμφωνιών, που θα ανακοινωθούν - αλλά και αυτών, που, ίσως, πραγματοποιηθούν, χωρίς να ανακοινωθούν -, εκεί. Είναι δεδομένο ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν είναι διατεθειμένος να πλήξει, όπου και όσο μπορεί, τους Δυτικούς και ήδη, το πράττει. Και η περίπτωση της Ελλάδας είναι μια πολύ καλή ευκαιρία, για να επιτύχει τους σκοπούς του.

Στην πραγματικότητα, η τακτική της καθυστέρησης, την οποία επέλεξαν οι ευρωζωνίτες, αποφασίζοντας να προσαρμοσθούν, στο αποτέλεσμα των ελληνικών βουλευτικών εκλογών της 25/1/2015, δεν φαίνεται να λειτουργεί, πλέον, υπέρ τους, εάν η ελληνική κυβέρνηση επιλέξει να μην πραγματοποιήσει κάποιες από τις επόμενες πληρωμές, που σχετίζονται, με το ελληνικό δημόσιο χρέος, είτε αυτή, που αφορά το Δ.Ν.Τ. (δεν φαίνεται ορατό κάτι τέτοιο), είτε εκείνες, που αφορούν την Ε.Κ.Τ. και τον EFSF.

Στους ευρωζωνίτες έχει καταστεί σαφές ότι, εάν επιμείνουν, στα όσα ζητούν - και αυτό, που ζητούν, είναι τα μέτρα, που εμπεριέχονται, στο e-mail Γκίκα Χαρδούβελη και σε όσα πρόσθετα υφεσιακά μέτρα ζητούσε η τρόϊκα, από την κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά και του Ευάγγελου Βενιζέλου, ή ένα μίγμα από αυτά τα υφεσιακά μέτρα -, θα λάβουν στάση πληρωμών.

Οι κυβερνητικοί κύκλοι των Αθηνών διαρρέουν ότι ο Αλέξης Τσίπρας έχει ανάψει το πράσινο φως, στο οικονομικό του επιτελείο, για την πραγματοποίηση του "κακού σεναρίου", εάν οι ευρωζωνίτες επιμείνουν στην λήψη μέτρων λιτότητας.

Και όλα αυτά, την ίδια στιγμή, που η κυβέρνηση του Βερολίνου ψάχνει να βρει μια ισορροπία, ως προς την αντιμετώπιση του ελληνικού προβλήματος και του διλήμματος, ενώπιον του οποίου την έχει θέσει ο Αλέξης Τσίπρας και τα οποία συνίστανται, στην επιλογή, ανάμεσα, σε μια ελληνική κρατική χρεωκοπία, ή σε μια λύση, η οποία δεν θα περιλαμβάνει μέτρα λιτότητας, παρά την εμμονή του Βόλφγκανγκ Σόϋμπλε, στα μέτρα αυτά, η λήψη των οποίων θα ταπεινώσει την ελληνική κυβέρνηση και θα οδηγήσει την ελληνική οικονομία, σε επιδείνωση της κρίσης.

Υπ' αυτές τις συνθήκες, τα ερωτήματα, που τίθενται είναι :


1) Η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα εννοεί όσα λέει; Θα προχωρήσει, δηλαδή, στο αποκαλούμενο "κακό σενάριο";

2) Αν ναι, πότε θα το πράξει αυτό; Τώρα, ή αργότερα;

3) Οι ευρωζωνίτες θα συνεχίσουν το μαρτύριο της σταγόνας, περιμένοντας ότι ο Αλέξης Τσίπρας δεν θα πράξει, τώρα, όσα απειλεί ότι θα πράξει;

4) Και αν ναι, εννοούν όσα αφήνουν να εννοηθούν, τόσο καιρό και θα προχωρήσουν, στην πλήρη διακοπή της χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας;


Τα ερωτήματα αυτά, βέβαια, αφορούν το βραχυπρόθεσμο μέλλον, το οποίο εκτείνεται, μέχρι τον ερχόμενο Ιούνιο, οπότε και θα πρέπει να γίνει (στην πραγματικότητα, θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί) η συζήτηση, για το μέλλον της Ελλάδας, στην ευρωζώνη και για την διαγραφή ενός πολύ μεγάλου μέρους του ελληνικού δημόσιου χρέους.

Όμως, αυτό, που έχει κεφαλαιώδη σημασία, είναι το τι θα γίνει, μετά την παρέλευση του χρονικού διαστήματος, που λήγει τον ερχόμενο Ιούνιο. Και εδώ, τα πράγματα και το τι μέλλει γενέσθαι, παραμένουν, εντελώς, σκοτεινά, ενώ, στην ουσία, όλα όσα, σήμερα, συζητούνται, έχουν να κάνουν, άμεσα και κυρίως, με το τί θα γίνει, μετά τον Ιούνιο και υπό ποίο καθεστώς θα μείνει - εάν μείνει - η Ελλάδα, στην ευρωζώνη.

Αλλά το ερώτημα αυτό είναι πολύ δύσκολο να απαντηθεί, διότι, εάν οι ευρωζωνίτες αποδεχθούν τις απαιτήσεις της ελληνικής κυβέρνησης, για την χορήγηση χρημάτων, χωρίς μέτρα λιτότητας (δηλαδή την χορήγηση δανεικών τα οποία θα είναι, επισήμως, αναγνωρισμένο ότι θα είναι και αγύριστα), τότε, ουσιαστικά, επίσημα και πανηγυρικά, είναι σαν να αποδέχονται την αλλαγή των θεσμικών κανόνων της ευρωζώνης. Με αυτόν τον τρόπο, οι κυβερνήσεις του Βερολίνου και του Παρισιού, η γραφειοκρατία των Βρυξελλών και η μπατιροτραπεζοκρατία της Ε.Κ.Τ. ομολογούν και συνυπογράφουν την, εν τοις πράγμασι, κατάργηση της ευρωζώνης και την μεσομακροπρόθεσμη αντικατάστασή της, από μια πολιτική ένωση, η οποία θα αποκτήσει τα πολιτειακά χαρακτηριστικά μιας ομοσπονδίας, την οποία, όμως, ουδείς επιθυμεί.

Μια μέση λύση, την οποία, ουδόλως, επιθυμούν, αλλά με την οποία, λέγεται ότι συμβιβάζονται, στο παρασκήνιο, οι ευρωζωνίτες, είναι αυτή της υιοθέτησης, από την Ελλάδα, ενός δεύτερου νομίσματος, παράλληλα, με το ευρώ. Διαδίδεται, δηλαδή, ότι οι ευρωζωνίτες, προκειμένου να μην εξέλθει η Ελλάδα, από την ευρωζώνη και για να μην προκρίνει η ελληνική κυβέρνηση την λύση της στάσης πληρωμών, εντός της ευρωζώνης, αποδέχονται την παράλληλη κυκλοφορία μιας νέας δραχμής, ενός εσωτερικού νομίσματος, που θα καλύπτει τις ανάγκες της εσωτερικής ζήτησης, ενώ, παράλληλα, το ευρώ θα χρησιμοποιείται, κυρίως, για την πληρωμή του ελληνικού δημόσιου χρέους.

Αλλά και μια τέτοια εξέλιξη, στην οποία η ελληνική κυβέρνηση δεν θα είχε σοβαρούς λόγους, για να είναι αρνητική, εάν ρυθμιστούν διάφορες καθόλου ασήμαντες λεπτομέρειες, που αφορούν την ισοτιμία του νέου αυτού νομίσματος, με το ευρώ και την αντιμετώπισή του, από την Ε.Κ.Τ., η οποία θα πρέπει να το αποδεχθεί, ως μέσο πληρωμών των υποχρεώσεων του ελληνικού δημόσιου χρέους, θα ήταν αποδιοργανωτική για την ευρωζώνη, αφού, αργά, ή γρήγορα, θα οδηγήσει, στην υιοθέτηση παράλληλων εθνικών νομισμάτων και από τις άλλες χώρες της ευρωζώνης - αρχής γενομένης, από αυτές του ευρωπαϊκού νότου. Η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Κύπρος θα πάρουν σειρά και μετά, θα ακολουθήσουν και άλλες.

Στο τέλος αυτής της διαδικασίας, δεν θα έμενε τίποτε από την τωρινή ευρωζώνη και στην "καλύτερη" περίπτωση, αυτή θα διασπαστεί, σε δύο υποσύνολα. Από την μία πλευρά, θα σχηματισθεί μία ένωση των πλεονασματικών χωρών της ευρωζώνης, με το ευρώ - ή ένα νέο μάρκο -, ως ένα ανατιμημένο κοινό νόμισμα και από την άλλη, μια ένωση των ελλειμματικών και των άλλων χωρών της ευρωζώνης, με ένα υποτιμημένο ευρώ (ή όπως αλλιώς ονομασθεί το κοινό τους νόμισμα), το οποίο θα καθιστά τις οικονομίες των χωρών αυτών ικανές να αντιμετωπίσουν τον διεθνή ανταγωνισμό.

Όμως, στην πραγματικότητα, ακόμη και αν οι πλεονασματικές χώρες της τωρινής ευρωζώνης σχηματίσουν μια συρρικνωμένη νέα νομισματική ένωση - μια νέα μικρή ευρωζώνη -, οι ελλειμματικές χώρες δεν θα μπορέσουν να κρατήσουν την όποια δική τους ένωση σχηματίσουν. Αυτή θα είναι, λιγότερο, ή περισσότερο, βραχύβια και δεν θα αντέξει, στο διάβα του χρόνου.

Αλλά, ακόμη και σε αυτήν την νομισματική ένωση των ελλειμματικών χωρών η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να παραμείνει, λόγω των δικών της ιδιαιτεροτήτων. Και πιθανότατα, δεν θα προσκληθεί, καν, να συμμετάσχει.

Η ένταξη της Ελλάδας στην ευρωζώνη, το 2002 και η μετατροπή του μαλακού δραχμικού (περίπου, κατά 85%) ελληνικού δημόσιου χρέους, σε ένα χρέος εκφρασμένο, στο σκληρό ευρώ, χρεωκόπησαν, ανεπίσημα, άτυπα και σιωπηρά, το ελληνικό κράτος και την ελληνική οικονομία. Η έλευση της διεθνούς κρίσης το 2008, μαζύ με την ακαμψία των Συνθηκών, που δημιούργησαν την ευρωζώνη, σε συνδυασμό με την μικροσυμφεροντολογικής υφής και συστάσεως βλακεία των ευρωζωνιτών ήλθαν, απλώς, για να επικυρώσουν και να επισημοποιήσουν την ελληνική χρεωκοπία. Την οποία χρεωκοπία, οι ευρωζωνίτες μετέτρεψαν, σε χρεωδουλεία. Όπως, άλλωστε, γνώριζαν, εκ ιστορικής πείρας, να κάνουν. Με τα ίδια, πάντοτε, καταστροφικά αποτελέσματα... 



Ως εκ τούτου, ένας στόχος, ο οποίος θα μπορούσε να καταστεί εφικτός, όσο και να είναι δύσκολος, είναι η επίτευξη μιας συμφωνίας, με τους ευρωζωνίτες, στα πλαίσια της διεξαγόμενης διαπραγμάτευσης, η οποία συμφωνία θα συνδύαζε την έξοδο της Ελλάδας, από την ευρωζώνη, με μια, περίπου, πλήρη διαγραφή του ελληνικού δημόσιου χρέους και όχι την μείωσή του, κατά 200 δισ. € και τον περιορισμό του, στα επίπεδα των 100 δισ. €, περίπου, όπως φημολογείται ότι συζητείται, στο παρασκήνιο, με δεδομένο ότι ο Γιάννης Βαρουφάκης, από παλαιά, ισχυρίζεται ότι αυτό το ποσόν, με την κατάλληλη χρονική κατανομή της εξυπηρέτησής του, είναι βολικό, για την ελληνική οικονομία - αν και η προσωπική μου πεποίθηση είναι ότι κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, εάν αυτά τα 100 δισ. € του συρρικνωμένου νέου ελληνικού δημόσιου χρέους παραμείνουν να είναι εκφρασμένα, σε ευρώ, εάν και για όσο, αυτό το νόμισμα εξακολουθεί να υπάρχει, μετά από μια ελληνική έξοδο, από την ευρωζώνη, αφού το ευρώ θα εξακολουθεί να λειτουργεί, όπως συμβαίνει και τώρα, για την ελληνική οικονομία, ως ξένο νόμισμα.

Ανάμεσα σε όλα τα άλλα, όλα τα παραπάνω είναι, που αποθαρρύνουν τους ευρωζωνίτες να αποδεχθούν μια χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας, χωρίς αντίμετρα, τα οποία, προφανώς, θα πρέπει να λειτουργούν υφεσιακά, προκειμένου να μειώσουν το άμεσο κόστος, που επιβαρύνει τους τοκογλυφικούς δανειστικούς ευρωζωνικούς θεσμούς.

Βέβαια, μια τελική λύση-πακέτο θα ήταν αποδεκτή, από τους ευρωζωνίτες, έστω και αν αυτή θα είχε ένα - ακόμη και μεγάλο - προσωρινό κόστος. Όμως, αυτή η λύση δεν είναι εύκολη.

Το πραγματικό κόστος αυτής της λύσης δεν μπορεί να προσδιοριστεί, διότι, ακόμη και αν αποφευχθεί η βραχυχρόνια ζημιά, για την ευρωζώνη, αυτό δεν σημαίνει ότι μια όποια λύση, που θα περιλαμβάνει, την υιοθέτηση ενός διπλού νομίσματος, ή μια επιλεκτική στάση πληρωμών, εντός ευρωζώνης, ή μια ελληνική έξοδο από την ευρωπαϊκή νομισματική ένωση, αυτή η λύση-πακέτο, που τυχόν προκριθεί, δεν θα λειτουργήσει αποδιοργανωτικά και διαλυτικά, για την ευρωζώνη και ακόμη και για την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όλοι αντιλαμβάνονται (ή, έστω φοβούνται, βάσιμα) ότι, ακριβώς, έτσι, θα λειτουργήσει.

Ως εκ τούτου, τα πράγματα δεν είναι καθόλου εύκολα. Για κανέναν.

Αλλά, εάν συγκρίνουμε, τις προοπτικές, που θα υπάρξουν, εάν υιοθετηθούν αυτές οι λύσεις, που μόλις ανέφερα, τότε οι ευρωζωνίτες βρίσκονται, σε πολύ χειρότερη θέση, από την ελληνική κυβέρνηση, αφού, μετά από μια έξοδο της Ελλάδας, από το κοινό νόμισμα, οι ζοφερές προοπτικές, για την ευρωζώνη, συνίστανται, στο ότι αυτή θα βυθιστεί, σε μια ημιχαώδη αποσυνθετική διαδικασία, που θα την οδηγήσει, σε ένα βασανιστικό τέλος, ενώ η ελληνική οικονομία θα ανακάμψει, γρήγορα. Για το τελευταίο, αρκεί φυσικά, να υπάρχει λεπτομερής σχεδιασμός, το κατάλληλο επιτελείο και οι δέουσες συμμαχίες.

Με δεδομένο, λοιπόν, το γεγονός ότι όλα είναι, εν εξελίξει και ότι τίποτε δεν αποκλείεται, δεν έχουμε να κάνουμε τίποτε άλλο, από το να περιμένουμε...