Από τα αγάλματα του 4ου πΧ-3ου πΧ αιώνα, στην Δεξαμενή και το Μικρολίμανο του 1870-1880 και μετέπειτα : Η μεταμόρφωση της Αθήνας και του Λεκανοπεδίου της Αττικής, μέσα από το φωτογραφικό υλικό του 19ου και του 20ου αιώνα. (11).

 

300 πΧ - 200 πΧ. Τα αγάλματα της Αθήνας και της Αρτέμιδας, φωτογραφημένα, όπως ανακαλύφθηκαν, το 1959, στον Πειραιά.

23/9/1863. Το ψήφισμα, για την ένωση της Ιόνιας Πολιτείας της Επτανήσου, με το ελληνικό κράτος (με την συναίνεση της Βρετανίας, φυσικά), μέσα από μια αναμνηστική πλάκα της εποχής, στο ιόνιο βουλευτήριο.

Η διαδικασία ολοκληρώθηκε, με την Συνθήκη του Λονδίνου της 21/5/1864 και οι Άγγλοι έφυγαν, νωρίτερα, στις 2/5/1864. Η παραχώρηση των Επτανήσων, στο ελληνικό βασίλειο ήταν απόφαση του, τότε, Βρετανού πρωθυπουργού Henry John Temple, 3rd Viscount Palmerston και αποτελεί μια πρώτη εθελουσία πράξη αποαποικιοποίησης, που αποτελεί να παραμένει ένα ερωτηματικό, ως προς τους λόγους της πραγματοποίησής της. Ο Palmerston θεωρούσε ότι η διατήρηση της ιονικής κτήσης ηταν πολύ δαπανηρή, ενώ τα Επτάνησα δεν είχαν κάποια στρατηγική αξία, για την Βρετανία, ενώ η έλευση του αγγλόφιλου βασιλιά Γεωργίου Α’, στην Ελλάδα, καθιστούσε την Βρετανία, ως έναν κυρίαρχο, στην ευρύτερη περιοχή, αφού τα νησιά αυτά δόθηκαν, στο ελεγχόμενο ελληνικό κράτος, στο οποίο μεταβιβαζόταν και το σχετικό κόστος συντήρησης των Επτάνησων. Δεν αφορά, άμεσα, την Αθήνα, αλλά δεν είναι έτσι…

1874. Το εσωτερικό του Παρθενώνα και η πόλη των Αθηνών, από ψηλά.

1910. Η Ακρόπολη, από την Πνύκα.

Η Πνύκα είναι η θέση περιοχή, όπου συγκαλούνταν η συνέλευση των Αθηναίων, στην Αρχαία Αθήνα, από τον 6ο αιώνα. Βρίσκεται στο μέσον της κατά διεύθυνση βορρά-νότου λοφοσειράς, έναντι και δυτικά της Ακρόπολης και μεταξύ των ακραίων υψωμάτων, του λόφου Νυμφών (βόρειο άκρο) και λόφου Μουσών, ή Φιλοπάππου (νότιο άκρο).
Από το αρχαίο βήμα του ιερού χώρου αυτού, αγόρευσαν σπουδαίοι πολιτικοί, στρατηγοί και ρήτορες όπως ο Θεμιστοκλής, ο Αριστείδης, ο Περικλής, ο Δημοσθένης, ο Αισχίνης αλλά και στην σύγχρονη εποχή ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.

1870.

1927.

1936.

Κολωνάκι. Η Δεξαμενή, (κατσικάδικα).

Τροφοδοτούσε, διαρκώς, την Αθήνα με νερό, από τους χρόνους του Ρωμαίου αυτοκράτορα Ανδριανού μέχρι και πριν λίγα χρόνια. Το 134-140, ο αυτοκράτορας Αδριανός κατασκευάζει σύστημα υδροδότησης, που κατεύθυνε το νερό, από πηγές, στις Αχαρνές, στην Αθήνα και αποθηκεύονταν σε δεξαμενή, στους πρόποδες του Λυκαβηττού, σε υψόμετρο 136 μέτρων. Η δεξαμενή του Αδριανού ολοκληρώθηκε, από τον διάδοχό του Ευσέβη.

Για πολλές δεκαετίες, η Αδριάνειος Δεξαμενή δρόσιζε και πότιζε τους Αθηναίους.

Όμως, στην περίοδο της τουρκοκρατίας, παραμελήθηκε και οι κάτοικοι έπαιρναν νερό, από πηγάδια, στην πόλη.

Μετά το 1827, άρχισαν οι επισκευές στο Αδριάνειο Υδραγωγείο και επαναλειτούργησε, το 1840.

Το 1870, ανακαλύφθηκε και η Αδριάνειος Δεξαμενή, η οποία ανακατασκευάστηκε, φτάνοντας, στα 2.200 κυβικά μέτρα χωρητικότητα και λειτούργησε, μέχρι και το 1940.

Η αρχαία δεξαμενή καλύφτηκε, με νέο θόλο, γιατί ο παλιός είχε καταρρεύσει.

Όσο περνούσαν τα χρόνια, κατασκευάστηκε και μια νέα δεξαμενή, στον χώρο, κοντά, στην παλιά, για να ενισχύει το δίκτυο ύδρευσης του κέντρου της Αθήνας.

Στις αρχές του 20ου αιώνα, ο Σουρής, ο Παπαδιαμάντης, ο Βάρναλης, ο Κονδυλάκης και ο Καζαντζάκης ήταν μερικοί, από τους λογοτέχνες, που σύχναζαν, στην Δεξαμενή.

Η μυρωδιά της Δεξαμενής μένει, ακόμη στο αγιόκλημα και στα γιασεμιά του θερινού σινεμά. Αλλά και στα παιδιά, που παίζουν, χειμώνα-καλοκαίρι, γύρω από το άγαλμα του Οδυσσέα Ελύτη (ενός από τους τελευταίους θαμώνες της πλατείας).

Και φυσικά, κάθε χρόνο, ανήμερα τα Θεοφάνεια η Δεξαμενή, στο Κολωνάκι έχει την τιμητική της στον Αγιασμό των Υδάτων, ως την μόνη, που διατηρείται, στο κέντρο της Αθήνας.

Δεν ήταν, μόνο, οι άνθρωποι, που έκαναν την περιοχή μαγευτική, αλλά και ο ίδιος, μακρινός, από την καθημερινότητά, τότε, χώρος της δεξαμενής.

Είναι χαρακτηριστικά τα όσα έγραφε ο Κώστας Βάρναλης, στα απομνημονεύματά του, για την Δεξαμενή, σε ένα πέρασμα, από την περιοχή, το 1906 :

"Εκεί απάνου βρήκα μαζί, με τα ψηλά δέντρα, τον καθαρόν αέρα, τον ήλιο και τη μακρινή θέα του Σαρωνικού, που με μεθούσε με τη γαληνάδα του και τ' αστράμματά του, τον καλύτερον εαυτό μου… Η Δεξαμενή τότε, είχε όλη της τη φυσική ομορφιά.

Δεν είχε μαρμάρινες σκάλες, δεν ήταν σφιγμένη σε... κορσέδες από πέτρινα ντουβάρια και σιδερένια κάγκελα.

Χαιρότανε το ψήλος της και τη λευτεριά της μακριά από τη βέβηλη πολιτεία. Οι λεύκες της ψηλές και ρωμαλέες από τις ωραιότερες της Αθήνας, χαρίζανε το δροσερό τους ίσκιο στους ερημίτες της νεοελληνικής λογοτεχνίας και μια βρύση στη μέση έτρεχε αδιάκοπα μέρα και νύχτα και αχολογούσε φλύαρα και χαρούμενα σαν ένα πλήθος από πουλιά. Τις νύχτες του φθινοπώρου, όταν φυσούσε ο βοριάς και βογκούσανε οι λεύκες και τα πεσμένα φύλλα χορεύανε, ο αχός της βρύσης έπαιρνε τον πιο μελαγχολικό τόνο. Σχεδόν με τρόμαζε".

«Κλείνει μέγα καφενείον αναμνήσεων σπανίων», είχε γράψει ο Σουρής, για το καφενείο της Δεξαμενής.

Η μυρωδιά της Δεξαμενής μένει, ακόμη, στο αγιόκλημα και στα γιασεμιά του θερινού σινεμά. Αλλά και στα παιδιά, που παίζουν χειμώνα-καλοκαίρι, γύρω, από το άγαλμα του Οδυσσέα Ελύτη (ενός από τους τελευταίους θαμώνες της πλατείας).

1890. Πλατεία Συντάγματος.

Από την οδό Ερμού, βλέπουμε το κάτω μέρος της πλατείας, στην μεγαλύτερη της εκδοχή.

Αριστερά, βλέπουμε την Βασιλέως Γεωργίου, με τα μέγαρα Βούρου, Σκουλούδη, και δεξιά, το ξενοδοχείο Μεγάλη Βρεταννία.

Πίσω, από τα κτίρια, αχνοφαίνεται ο Λυκαβηττός.

1895. Η πλατεία Συντάγματος, από την οδό Μητροπόλεως.

Δεξιά, η οδός Βασιλέως Γεωργίου, με τα μέγαρα Βούρου, Σκουλούδη και Αντώνη Δημητρίου, «σημερινό ξενοδοχείο Μεγάλη Βρεταννία».
Στο βάθος, δεξιά, διακρίνεται ο Λυκαβηττός.

1960 (δεκαετία). Λούστροι, στο Σύνταγμα, στην λεωφόρο Βασιλίσσης Αμαλίας. 

Αριστερά, είναι το ξενοδοχείο «King George palace» και δεξιά, είναι το ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρεταννία».

1917. Η οδός Κοραή, με κατσίκια και άμαξες.

Βοσκός, με τα κατσίκια του, άμαξες αλλά και γαϊδούρια, διέρχονται τον, τότε, χωματόδρομο, σημερινό πεζόδρομο της οδού Κοραή, με φόντο το πανεπιστήμιο και τον Λυκαβηττό.

1928. Πλατεία Βικτωρίας. Κατασκευή του υπόγειου ηλεκτρικού σταθμού.

Η πλατεία Βικτωρίας, σε εξέλιξη έργων και στην 3ης Σεπτεμβρίου, οι ράγες του, τότε, γνωστού τραίνου «θηρίο».Ο σταθμός Βικτωρίας κατασκευάστηκε, στην δεκαετία του 1930 (μαζί με την επέκταση της σήραγγας, έως τον σταθμό Αττική), στην θέση παλαιότερου, επίγειου σταθμού των Σιδηροδρόμων Αττικής, με το όνομα Πλατεία Κυριακού, αλλά λόγω των πολεμικών γεγονότων, τα εγκαίνια αναβλήθηκαν και τελικώς, έγιναν, στις 1 Μαρτίου 1948. Υπήρξε, από τα εγκαίνιά του, μέχρι την επέκτάση του δικτύου, προς τον σταθμό Αττική, που εγκαινιάστηκε, στις 30 Ιουνίου 1949, ο, προς βορράν, τερματικός σταθμός της γραμμής.

1880.

1900.

1907.

1928.

1960.

Το Μικρολίμανο, ή Φανάρι, ή λιμένας Κουμουνδούρου, πρώην Τουρκολίμανο και στην αρχαιότητα, Λιμένας Μουνιχίας, αποτελεί, σήμερα, τουριστική τοποθεσία και περιλαμβάνεται, στην ευρύτερη συνοικία της Καστέλλας. 

Βρίσκεται, στα βορειοανατολικά της Πειραϊκής χερσονήσου, συνορεύοντας, με την συνοικία του Νέου Φαλήρου. Σήμερα, λόγω των καφετεριών και των κέντρων νυχτερινής διασκέδασης, έχει δώσει ώθηση, στην εντατικοποίηση της νυκτερινής διασκέδασης. Με το όνομα Φανάρι, φέρονταν, κατά τους βυζαντινούς χρόνους, πιθανώς, από την ύπαρξη φάρου, ή φανού, στην είσοδό του. Τουρκολίμανο λέγονταν, από τους χρόνους της ελληνικής επανάστασης του 1821 και μετά, ενώ λιμένας Κουμουνδούρου λεγόταν, στους νεότερους χρόνους, επειδή, στο νότιο άκρο του, υπήρχε η έπαυλη του Κουμουνδούρου μετά την κατεδάφιση της οποίας ανεγέρθηκε ο Ναυτικός Όμιλος Ελλάδος.
Το 1925, η ειδική επιτροπή, που συστάθηκε, τότε, για την διόρθωση τοπωνυμιών και σημείων του Πειραιά, ονομάτισε, επίσημα, τον λιμένα αυτόν, επαναφέροντας την αρχαία ονομασία Λιμένας Μουνιχίας. Η νέα, όμως, ονομασία δεν κατάφερε να καθιερωθεί, λόγω του κακόηχου, στην νεοελληνική, έναντι του επικρατέστερου Τουρκολίμανο, μέχρι το 1967, όταν ο, τότε, δήμαρχος Αριστείδης Σκυλίτσης, με απόφασή του, καθιέρωσε το νέο όνομα Μικρολίμανο, μετά και από παρασχεθείσα συνδρομή Υπηρεσιών (Ταχυδρομείου, Τηλεγραφείου κ.κλπ), που έπαψαν, από τότε, να εξυπηρετούν την περιοχή, με προγενέστερη ονομασία.

1892. Πλάκα. Οδός Αιόλου.

Δεξιά, οι κολόνες είναι το πίσω μέρος της  Βιβλιοθήκης του Αδριανού, στο βάθος, βλέπουμε το Ωρολόγιον του Κυρρήστου (Αέρηδες) και τα τείχη της Ακρόπολης.

1900. Γυναίκα, σε ποδήλατο, στην συμβολή των οδών Σίνα και Ακαδημίας.

1910 (δεκαετία). Αεροφωτογραφία του Παναθηναϊκού Σταδίου και της γύρω περιοχής.

1917. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, με υπουργούς του, σε σαλόνι του ξενοδοχείου «Μεγάλη Βρετανία».

12/10/1944. Αθηναίοι πανηγυρίζουν στα μπαλκόνια του ξενοδοχείου «Μεγάλη Βρετανία», την φυγή των στρατιωτικών δυνάμεων Κατοχής και την απελευθέρωση της πόλης, από τους Γερμανούς κατακτητές. 

12/1944. Βρετανοί στρατιώτες περνούν την ώρα τους, στο «FORTRESS BAR» της «Μεγάλης Βρετανίας», κατά την διάρκεια των Δεκεμβριανών.

3/2/1958. H Ελίζαμπεθ Τέιλορ. σε δεξίωση, στην κεντρική αίθουσα του ξενοδοχείου «Μεγάλη Βρετανία».

1920 (δεκαετία). Κολωνάκι. Οδοί Σόλωνος και Κανάρη.

Δεξιά, η αρχή της Σόλωνος.

5/10/1924 Υποδοχή, στο δημαρχείο Πειραιά (ρολόι) του 10χρονου Αμερικάνου ηθοποιού Jackie Cugan, όταν συμμετείχε, στην εκστρατεία περιθάλψεως Εγγύς Ανατολής, παρακινώντας, ακόμη και μικρά παιδιά, στις ΗΠΑ, να συμμετάσχουν.

1925. Κολλέγιο Αθηνών, Ψυχικό.

Είναι ένα ιδιωτικό ελληνικό σχολείο της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, το οποίο ανήκει στο Ελληνοαμερικανικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Ε.Ε.Ι.) από το οποίο και ιδρύθηκε το 1925. Με την αυστηρή έννοια «Κολλέγιο Αθηνών» προσδιορίζει το ένα, από τα δύο σχολεία, τα οποία ανήκουν, στο Ε.Ε.Ι., το αρχαιότερο (το άλλο, το νεότερο, είναι το Κολλέγιο Ψυχικού). Οι εγκαταστάσεις και των δύο σχολείων βρίσκονται, στην Κάντζα, όπου στεγάζονται τα Δημοτικά, και στο Παλαιό Ψυχικό, στην Αθήνα, όπου στεγάζονται τα Γυμνάσια (στα κτίρια Ντέιβις, Λίλα, Τσολαΐνειο και Βασιλεία) και τα Λύκεια (στο Μπενάκειο κτίριο), καθώς, επίσης και το International Baccalaureate (στο IB Building), το οποίο εντάσσεται, στο Κολλέγιο Ψυχικού. Σημαντικές προσωπικότητες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας υπήρξαν μαθητές του Κολλεγίου, με επιφανέστερους τέσσερις πρωθυπουργούς της Ελλάδας, τον Ανδρέα Παπανδρέου, τον γιο του - τον ανίκανο - Γιώργο Παπανδρέου, τον Αντώνη Σαμαρά και τον Λουκά Παπαδήμο.

Οι εργασίες, για την ανέγερση του Κολλεγίου Αθηνών ξεκίνησαν, με … ανατίναξη.

9/10/1930. Στιγμιότυπο, από την μεταφορά των οστών του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, στην Τρίπολη Αρκαδίας.

1954. Η μεταφορά του αγάλματος του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, στην θέση που βρίσκεται, σήμερα, έξω από Παλαιά Βουλή.

1930. Γαλάτσι. Το καμίνι της οδού Καραΐσκάκη.

Το καμίνι της οδού Καραϊσκάκη κατασκευάστηκε το 1933, υπό την επίβλεψη Γερμανών μηχανικών και έχει ύψος 90 μέτρα. Μέχρι το 1970, που σταμάτησε να λειτουργεί, παρήγαγε υψηλής ποιότητας ασβέστη. Από το 2012, λειτουργεί, ως πολιτιστικό κέντρο του δήμου.

´

1944. Το τραμ, από το Κουκάκι, προς την Πλατεία Συντάγματος. 

Επί της λεωφόρου Βασιλίσσης Αμαλίας, και Βασιλίσσης Σοφίας, με φόντο το Μέγαρο Παπούδωφ. (κατεδάφιση το 1971).

1956. Ο σταθμός ηλεκτρικού Άνω Πατήσια. «Αλυσίδα».

Ο σταθμός ηλεκτρικού Άνω Πατήσια. (τέρμα Πατησίων και Χαλκίδος).
Ξύλινος συρμός διέρχεται, από την γέφυρα της οδού Χαλκίδος, που οδηγεί, προς Νέα Χαλκηδόνα, Νέα Φιλαδέλφεια. 
Εγκαινιάστηκε, στις 12/2/1956, μαζί με τους σταθμούς «Κάτω Πατήσια» και «Αγ. Νικόλαος».
Πίσω, δεξιά, από το τρένο, βρίσκεται η περιοχή Προμπονά, όπου είναι η οδός Ανθέων, ο δρόμος με την μεγάλη αγορά λουλουδιών. «Ανθαγορά Αθηνών».

1957. Μεταξουργείο. Λένορμαν και Αχιλλέως.

Το κίτρινο τραμ της γραμμής 11 (Κολοκυνθού - Ιπποκράτους), στην πλατεία Μεταξουργείου.

1959. Σούνιο.  

Το ξενοδοχείο «Αιγαίον» (Aegeon Beach Hotel), υπό ανέγερση. Δεξιά, το ταβερνάκι υπάρχει και σήμερα.

1930. Αεροφωτογραφία του Πειραιά.

Το λιμάνι του Πειραιά, το μεγαλύτερο της Ελλάδας, είναι ένα, από τα μεγαλύτερα λιμάνια, στην Μεσόγειο θάλασσα, αλλά και στον κόσμο. Το λιμάνι είναι, επίσης, ένας μεγάλος εργοδότης, στην περιοχή, με πάνω από 3.000 υπαλλήλους, σε πάνω από 24.000 πλοία, τον χρόνο. Το λιμάνι του Πειραιά είναι το λιμάνι της Αθήνας από τα Αρχαϊκά χρόνια.

1962. Κορυδαλλός.

 Η λεωφόρος Γρηγορίου Λαμπράκη (τότε Αθηνών), στο ύψος της οδού Ταξιαρχών. Μετά την χούντα, δόθηκε το σημερινό όνομα της λεωφόρου.

1970. Ο Γιάννης Φέρτης (21/3/1938 - 14/4/2024), που χάσαμε αυτές τις ημέρες και ο Νότης Περγιάλης (16/8/1920 - 10/11/2009), στην καλή ταινία του Βασίλη Γεωργιάδη, για τα μέτρα της εποχής (μην ξεχνάμε ότι η ταινία γυρίστηκε, κατά την διάρκεια της δικτατορίας των συνταγματαρχών και με σκληρή λογοκρισία) : «Αγάπη για πάντα». 

Πρωταγωνίστρια ήταν η Ζωή Λάσκαρη, με καλή ερμηνεία, αλλά αυτοί, που έδωσαν ρεσιτάλ ηθοποιίας, ήσαν αυτοί οι δυο.