Από το ξεγυμνωμένο “Καλλιμάρμαρο” του 1870, στην εκτέλεση των ανταρτών της ΕΟΚΑ Καραολή και Δημητρίου, στις 10-5-1956, στον «πήλινο στρατό» του ιδρυτή της Κίνας Qin Shi Huang, τον 3ο αιώνα πΧ, στον Μακσίμ Γκόρκι, στον Buenaventura Durruti, την F.A.I., στην πρωτοποριακή μπλε πολυκατοικία των Εξαρχείων του 1930 και μετέπειτα : Η μεταμόρφωση της Αθήνας και του Λεκανοπεδίου της Αττικής, μέσα από το φωτογραφικό υλικό του 19ου και του 20ου αιώνα. (28).

 

Μιχαλάκης Καραολής (Παλαιοχώρι Ορεινής, Λευκωσίας 13/2/1933 - Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας 10/5/1956). Ελληνοκύπριος αντάρτης της ΕΟΚΑ, κατά της βρετανικής αποικιοκρατίας.

Εκτελέστηκε, δι’ απαγχονισμού, μετά από απόφαση βρετανικού δικαστηρίου, για την εκτέλεση του προδότη αστυνομικού των ειδικών δυνάμεων Ηρόδοτου Πουλλή, σε μια δίκη, όπου δημόσιος κατήγορος ήταν ο Rauf Denktaş, τον οποίο οι Βρετανοί αποικιοκράτες όρισαν, αρχικά, Δικηγόρο του Στέμματος (της Εισαγγελίας), ενώ, το 1953, έγινε Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας και κατά το διάστημα 1956-1958 υπηρέτησε, ως Γενικός Εισαγγελέας, συμμετέχοντας, σε δίκες αγωνιστών της ΕΟΚΑ και φυσικά, συντελώντας, στην καταδίκη αρκετών, εξ αυτών.  

Rauf Reif Denktaş (Πάφος 27/1/1924 - Λευκωσία 13/1/2012).

Το κακόγουστο αστείο, με τον Rauf Denktaş, είναι ότι ο πατέρας του, Raif Mehmet Efendi, καταγόταν, από το, αμιγώς, τουρκοκυπριακό χωριό Άγιος Επιφάνιος. Στο χωριό αυτό, όπως προκύπτει και από την ονομασία του, όλοι οι κάτοικοι ήσαν απόγονοι εξισλαμισμένων χριστιανών.

Δυστυχώς, η επιστολή του, παραπάνω, εικονιζομένου Albert Camus, προς την Βρετανίδα βασίλισσα Elizabeth B’, για να δοθεί χάρη, στον Μιχαλάκη Καραολή, δεν εισακούσθηκε.

Ανδρέας Δημητρίου (Άγιος Μάμας Λεμεσού 18/9/1934 - Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας 10/5/1956). Αντάρτης της ΕΟΚΑ, κατά της βρετανικής αποικιοκρατίας. 

Εκτελέστηκε, δι’ απαγχονισμού, την ίδια ημέρα, με τον Μιχαλάκη Καραολή,  επειδή προσπάθησε να εκτελέσει τον Βρετανό κατάσκοπο Taylor, τον οποίο τραυμάτισε.

Η εκτέλεση των Κυπρίων αγωνιστών προκάλεσε εντονότατο ρεύμα αγανάκτησης σε ολόκληρο τον κόσμο. Στην Αθήνα, πραγματοποιήθηκαν πολλές συγκεντρώσεις και πορείες. Τιμής ένεκεν, ο Δήμος της Αθήνας μετονόμασε την οδό Λουκιανού, όπου ήταν, τότε, η πρεσβεία της Βρετανίας, σε οδό Καραολή και Δημητρίου, όπως και ο Δήμος Πειραιά, μετονομάζοντας την οδό Ναυάρχου Μπητ, σε οδό Καραολή και Δημητρίου. Επίσης, στην Καισαριανη, δύο δρόμοι φέρουν τα ονόματα των δύο αγωνιστών, ο ένας του Καραολή και ο άλλος του Δημητρίου.

Το πρόβλημα, σχετικά, με τον ελληνοκυπριακό πόλεμο της Ένωσης, με την Ελλάδα (1955 -1959), είναι ότι οι αγώνες και οι θυσίες της ελληνικής νεολαίας της Κύπρου, ξεπουλήθηκαν, με την προδοτική συμφωνία, που, μέσα σε λίγες ώρες, στην οποία κατέληξε, τον Φεβρουάριο του 1959,  ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, με τον Adnan Menderes, οι οποίοι, στην, παραπάνω, φωτογραφία, επισφράγισαν τα συμφωνηθέντα, πίνοντας, χωρίς να ρωτήσουν κανέναν.

1936. Ισπανοί αναρχικοί της Federacion Anarquista Iberica (F.A.I.). Ο ισπανικός εμφύλιος πόλεμος και η κοινωνική επανάσταση έχουν ξεσπάσει.

 Buenaventura Durruti Dumange (14/7/1896 - 20/11/1936).

Πρωτοστάτησε, στην απόκρουση των εθνικιστών, στην Βαρκελώνη, τον Ιούλιο του 1936 και πολέμησε, εναντίον των εθνικιστών, σε διάφορα μέτωπα. Ως στρατιωτικός διοικητής αναρχικών πολιτοφυλακών εφάρμοσε αυστηρή πειθαρχία, στο τμήμα του. Σκοτώθηκε, στην Μαδρίτη, πιθανότατα, σε ατύχημα - αν και όλα είναι υπό εξέταση - και η κηδεία του ήταν η μεγαλύτερη, που είχε γίνει στη Μαδρίτη.

Ο Ντουρρούτι πολέμησε, χωρίς να αντιταχθεί, στην κυβέρνηση του ισπανικού Λαϊκού Μετώπου και δεν αντιτάχθηκε σε αυτήν, στην λογική του "θυσιάζουμε τα πάντα, εκτός από τη νίκη". Η αλήθεια, πάντως, είναι ότι δεν πρόλαβε τις εξελίξεις, στον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο, αφού σκοτώθηκε, νωρίς…

1900. Λεβ Τολστόι και Μακσίμ Γκόρκι.

Αλεκσέι Μακσίμοβιτς Πεσκώφ “Μακσίμ Γκόρκι” (Νίζνι Νοβγκορόντ 28/3/1868 - Μόσχα 18/6/1936). Ρώσος και “σοβιετικός” λογοτέχνης, του οποίου η αξία θα αναγνωρισθεί, από το 1899, πολύ πριν την Οκτωβριανή εξέγερση του 1917. 

Το 1902 θα εκλεγεί μέλος της ρωσικής Ακαδημίας, αλλά ο τσάρος Νικόλαος Β’ θα ακυρώσει την εκλογή του, επειδή ο Γκόρκι αντιταχθηκε, δημόσια, στην λογοκρισία. Το αποτέλεμα είναι να παραιτηθούν, από μέλη οι Άντον Τσέχωφ και  Βλαντιμίρ Κορολένκο. Το ίδιο έτος θα γνωρίσει τον Β. Ι. Λένιν, με τον οποίο θα γίνουν στενοί φίλοι και ο Γκόρκι, το 1905, θα γίνει μέλος των Μπολσεβίκων και θα συλληφθεί και θα φυλακιστεί, στο φρούριο των φυλακών Πετροπαβλόφσκ. 

Όταν απελευθερωθεί, θα φύγει, για το Κάπρι, λόγω της έξαρσης της φυματίωσης, από την οποία έπασχε. Θα επιστρέψει, στην Μόσχα το 1913 και θα λάβει ενεργό μέρος, στην εξέγερση του Οκτώβρη του 1917. Πολύ γρήγορα, μέσα σε δυο εβδομάδες, θα αντιταχθεί, στην ηγεσία του κόμματος, γράφοντας ότι «Οι Λένιν και Τρότσκι δεν έχουν οιαδήποτε ιδέα, για την ελευθερία, ή τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αλλοτριώνονται, ήδη, από το βρωμερό δηλητήριο της εξουσίας. Αυτό είναι ορατό, από την επαίσχυντη ασέβεια, στην ελευθερία του λόγου, αλλά και όλων των άλλων αστικών ελευθεριών, για τις οποίες η δημοκρατία πάλεψε». 

Παρά ταύτα, θα συμβιβαστεί, αν και θα εκφράζει τις αντιρρήσεις του, με αποτέλεσμα ο, ανωτέρω, εικονιζόμενος Β. Ι. Λένιν, όντας εκνευρισμένος, να του γράψει, το 1919, απευθυνόμενος, απειλητικά, στον πληθυντικό, στον Γκόρκι : «Σας συμβουλεύω : αλλάξτε δραστικά ατμόσφαιρα, περιβάλλον, κατοικία, απασχόληση, γιατί, αλλιώς μπορεί να αηδιάσετε, οριστικά, από την ζωή. Σας σφίγγω, θερμά, το χέρι».

Ο Γκόρκι θα συμβιβαστεί και πάλι, αλλά, τον Αύγουστο του 1921, θα πληροφορηθεί ότι οι φίλοι του λογοτέχνες Νικολάι Γκρουμιλιώφ και η σύζυγός του Άννα Αχμάτοβα, έχουν συλληφθεί. Θα απευθυνθεί, στον Λένιν και θα του αποσπάσει εντολή απελευθέρωσης των κρατουμένων λογοτεχνών, αλλά, τελικά, θα διαπιστώσει ότι ο Γκρουμιλιώφ είχε πυροβοληθεί, θανάσιμα. Τελικά, ο Λένιν και οι Μπολσεβίκοι θα τον ξεφορτωθούν, με το ξέσπασμα, μιας νέας έξαρσης της φυματίωσης και θα μεταβεί, για θεραπεία, στο Κάπρι, μέχρι το 1929.

Στην συνέχεια, θα πηγαινοέρχεται, στην Ρωσία και θα γίνεται δεκτός, με τιμές, από τον Ιωσήφ Στάλιν.

Ο Μακσίμ Γκόρκι θα πεθάνει, στην Μόσχα, στις 18 Ιουνίου 1936 και το φέρετρό του, στην κηδεία, θα το κουβαλήσουν, στην πρώτη γραμμή, τιμής ένεκεν, ο Ιωσήφ Στάλιν και ο Μιάτσεσλαβ Μολότωφ.

Αυτό, που έχει σημασία, πάντως, είναι ότι οι συνθήκες του θανάτου του Μακσίμ Γκόρκι, παραμένουν ανεξιχνίαστες…

1870. Καλλιμάρμαρο Παναθηναϊκό στάδιο.

Το στάδιο, πριν την αναμαρμάρωση.

Στην αρχαιότητα, χρησιμοποιούνταν, για την τέλεση μέρους των Παναθηναίων, προς τιμήν της θεάς Αθηνάς. Κτισμένο, ανάμεσα, στους λόφους του Άγρα και Αρδηττού, το 329 πΧ, επί Λυκούργου, το στάδιο ορθομαρμαρώθηκε, καθώς, μέχρι τότε, τα καθίσματα ήταν ξύλινα. Το 140 μΧ, επί Ηρώδη του Αττικού, έγινε μια μεγάλης κλίμακας ανακαίνιση, καθώς και αύξηση της χωρητικότητάς του, στις 50.000 θέσεις. Σε άγνωστους χρόνους του Μεσαίωνα, είχε απογυμνωθεί, τελείως, από τα μάρμαρά του, όπως και τα πλείστα αρχαία κτίρια της Αθήνας. Όταν ο βασιλιάς Όθων Α’ κήρυξε την Αθήνα πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, στο «καλλιμάρμαρο», μόνο οι δύο κρηπιδότοιχοι των μετώπων, δεξιά και αριστερά, της εισόδου απέμεναν, ως εμφανή ερείπια του, άλλοτε, σταδίου. 

1906. Καλλιμάρμαρο. Το Παναθηναϊκό στάδιο, κατά την περίοδο της

Μεσολυμπιάδας του 1906.

Στο βάθος, δεξιά, το «πανόραμα θων».

1920 (δεκαετία). Η τρίτοξη γέφυρα μπροστά στην είσοδο του Παναθηναϊκού Σταδίου (Καλιμάρμαρο). 

Απέναντι, η οδός Ηρώδου Αττικού, η οποία τελείωνε και τότε, στην γέφυρα, στην είσοδο του Σταδίου. Στοο βάθος, διακρίνεται ο Λυκαβηττός. Το εντυπωσιακό γνωστό κτίριο «Πανόραμα Θων» (1895 - 1921) έχει, ήδη, κατεδαφιστεί, άρα η φωτογραφία είναι, μετά το 1921. Στο διαδίκτυο, η φωτογραφία, παντού, αναφέρεται, για 1918.

1890 (τέλη δεκαετίας). Ο Ναός του Ολυμπίου Διός και η γύρω περιοχή, με φόντο την Ακρόπολη.

1900. Πλατεία Συντάγματος.

Απέναντι, η οδός Φιλελλήνων και στο βάθος, διακρίνεται η Ρώσικη εκκλησία.

1930 (δεκαετία). Εξάρχεια. Η Μπλε πολυκατοικία.

Είναι μια από τις παλαιότερες πολυκατοικίες της Αθήνας και αποτελεί σταθμό, στην ιστορία της ελληνικής αρχιτεκτονικής.

Κατασκευάστηκε την περίοδο 1932-1933, από τον αρχιτέκτονα Κυριάκο Παναγιωτάκο και βρίσκεται, στην διασταύρωση των οδών Αραχώβης και Θεμιστοκλέους, στα Εξάρχεια, δεσπόζοντας, πάνω από το βόρειο τμήμα της πλατείας. Βρίσκεται, στους πρόποδες του λόφου Στρέφη, ενώ έχει θέα και προς τον Λυκαβηττό.

Το όνομά της οφείλεται, στο αρχικό της μπλε χρώμα, που επιμελήθηκε ο γνωστός ζωγράφος Σπύρος Παπαλουκάς. Το έργο αυτό, για την εποχή του, ήταν πρωτοποριακό και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα του μοντερνισμού της δεκαετίας του 1930. Κατά καιρούς, στο κτίριο, διέμειναν σημαντικές προσωπικότητες, όπως οι Ρένος Αποστολίδης, Λεωνίδας Κύρκος, Σοφία Βέμπο, Λιλή Ζωγράφου, Δημήτρης Χορν, Αλέξης Μινωτής, Κατίνα Παξινού, Φρέντυ Γερμανός, Δημήτρης Μυράτ, κ.ά.

Σήμερα, η πολυκατοικία είναι βαμμένη, με λευκό χρώμα. Για την ιστορία της μπλε πολυκατοικίας, έχει κυκλοφορήσει το ομώνυμο βιβλίο, από την ανηψιά του Παναγιωτάκου, Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη.

1963. “Εθνικό Θέατρο” : Κατίνα Παξινού και Γιάννης Αποστολιδης, στο έργο «Η θυσία του Αβραάμ», του Βιτσέντζου Κορνάρου.

3ος αιώνας πΧ (246 πΧ-208 πΧ). Ο «πήλινος στρατός» 8000 Κινέζων στρατιωτών, σε φυσικό μέγεθος, ανακαλύπτεται, τυχαία, στις 29/3/1974, από αγρότες, που έσκαβαν, για να βρουν νερό, για να καλλιεργήσουν το έδαφος.

Οι αγρότες συνεχίζουν, προσεκτικά. Νομίζουν πως έχουν πέσει, σε πιθάρι με θησαυρό. Το εύρημα είναι θησαυρός· αλλά εθνικός. Ή, καλύτερα, παγκόσμιος. Η μύτη του σκαπτικού εργαλείου έχει ανοίξει, στα δύο ένα κρανίο, από τερακότα.

Η ανασκαφή, που ακολουθεί, θα αποκαλύψει ότι το κεφάλι ανήκει, σε ομοίωμα στρατιώτη και μάλιστα, σε φυσικό μέγεθος. Καθώς ο χρόνος περνάει και η αρχαιολογική έρευνα φθάνει, στα επτά μέτρα, κάτω από την επιφάνεια του εδάφους και σε εμβαδόν, διαρκώς, αυξανόμενο, τα αγάλματα δεν έχουν τελειωμό. Στα έκπληκτα μάτια των αρχαιολόγων αποκαλύπτονται, ο ένας μετά τον άλλο, πήλινοι στρατιώτες ύψους οι περισσότεροι 1.80 μ. και κάποιοι, ολίγοι, 1.90 μ. Μελετώντας τα διακριτικά, στις στολές, που «φορούν» οι πολεμιστές, οι επιστήμονες καταλήγουν ότι ψηλότεροι είναι οι βαθμοφόροι.

Τις επόμενες δεκαετίες, μια εκτεταμένη ανασκαφή, σε τρεις διαφορετικούς θαλάμους, φέρνει, στο φως, δεκάδες χιλιάδες άρματα και χάλκινα όπλα, εκατοντάδες ομοιώματα αλόγων, επίσης, σε φυσικό μέγεθος και 8.000 πήλινους στρατιώτες. Σε, εντυπωσιακά, καλή κατάσταση είναι κάτι παραπάνω, από 5.000. Οι υπόλοιποι είναι θρυμματισμένοι. Τα ευρήματα χρονολογούνται, στον 3ο αιώνα πΧ. Για την ακρίβεια, τοποθετούνται, ανάμεσα, στο 246 πΧ και το 208 πΧ. Αν και οι ιστορικοί μελετητές λένε ότι οι θρυμματισμένοι πήλινοι στρατιώτες, δεν διαλύθηκαν, από τον χρόνο, αλλά, από αντίπαλες δυναστείες, που επέδραμαν στο μαυσωλείο του αυτοκράτορα, και κατέστρεψαν ό,τι πρόλαβαν, πριν το σκεπάσουν οι αιώνες.

Είναι η περίοδος της βασιλείας του Zhao Zheng. Το 246 π.Χ., στα μόλις 13 του χρόνια χρίζεται βασιλιάς όταν τον τοποθετεί, στον θρόνο, ο Lu Buwei, ένας πανίσχυρος έμπορος, του οποίου παλλακίδα είναι η μητέρα του νεαρού. Ο ίδιος, δε, ο Lu ασκεί καθήκοντα αντιβασιλέα, έως ότου ενηλικιωθεί ο Zhao. Ακούγεται, τουλάχιστον, παράξενο, ένας νέος υγιής άνδρας, ένας έφηβος, να δρομολογεί την συνοδεία της σωρού του, αλλά ο Zhao το κάνει. Πολύ πριν ενηλικιωθεί, δίνει εντολή, για την κατασκευή των στρατιωτών. Κι όταν ενηλικιώνεται, εκτελεί τον εραστή της μητέρας του και ανεμπόδιστος βαδίζει, προς την υλοποίηση του ονείρου του να γίνει αυτοκράτορας της Κίνας. Έως το 221 πΧ, μέσα από ένα αποτελεσματικό δίκτυο κατασκοπείας και δωροδοκιών, που στήνουν οι προικισμένοι στρατηγοί του, ο Zho καταφέρνει να εξαλείψει, μία προς μία, τις έξι αντίπαλες εθνότητες, που διεκδικούν εδάφη, στην περιοχή και να ενοποιήσει μία χώρα, υπό την ηγεσία του. 

秦始皇 (Qin Shi Huang 2/259 πΧ - 12/7/210 πΧ). Ιδρυτής και αυτοκράτορας της Κίνας, από το 221 πΧ, μέχρι τον θάνατό του.

Αυτοανακηρύσσεται και ονομάζεται Τσιν Σι Χουάνγκ (Qin Shi Huang) ήτοι «Πρώτος Κυρίαρχος Αυτοκράτορας») και δίνει, στην ενιαία χώρα του, το όνομά του και δηλώνει ότι δυναστεία του θα διαρκέσει 10.000 γενιές.

Monica Vitti (3/11/1931 - 2/2/2022).

Δεν χρειάζονται σχόλια…