Ο τάφος της “Αινείας” (350 πΧ-325 πΧ), η Αθήνα (1850-1982), ο Σπύρος Λούης, στον Μαραθώνιο του 1896, Θεσσαλονίκη (1917-2017), το αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας, το 1923, ο Ελευθέριος Βενιζέλος προτείνει τον Mustafa Kemal, ως υποψήφιο, για το βραβείο Nobel Ειρήνης, το 1930, η Αίγινα, το 1930, με την οικία του 16ου αιώνα, η Αράχωβα, η Ιτέα, τα Μεσόγεια Αττικής, το Ναύπλιο, το 1934, Εβραίοι απελευθερώνονται, από τρένο θανάτου, στο Belsen Belsen, το 1945, η καταστολή της εξέγερσης της 4/6/1989, στην πλατεία Τιεν Αν Μεν, στο Πεκίνο και μετέπειτα (155).

350 πΧ - 325 πΧ. Θεσσαλονίκη. Κιβωτιόσχημος τάφος ο επονομαζόμενος της “Αινείας”, τοποθετημένος στο κέντρο της μεγάλης αίθουσας του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης. Ο τάφος βρέθηκε και αποκολλήθηκε ολόκληρος, στην διάρκεια ανασκαφής της τραπεζιόσχημης τούμπας, στα νότια παράλια της χερσονήσου Καραμπουρνού. Η περιοχή έχει ταυτισθεί, με βάση τις πληροφορίες του Ηροδότου και του Λίβιου, με την αρχαία πόλη Αίνεια. Ο τάφος βρέθηκε ασύλητος. Το εσωτερικό του είναι ζωγραφισμένο, με εξαιρετικής ποιότητας τοιχογραφίες, πολύχρωμη κοσμοφόρος που περιτρέχει και τις τέσσερις πλευρές, με βλαστούς, άνθη, περιστέρια, κορδέλες και προσωπικά είδη της νεκρής νεαρής γυναίκας.

Η νεαρή αριστοκράτισσα νεκρή αναπαύεται, επί 2.300 χρόνια, με όλο της τον θησαυρό. Τα ταφικά σύμβολα, περιστέρια, κουκουνάρια και ανθέμια που παρεμβάλλονται, καθώς και τα αντικείμενα της καθημερινής ζωής, από τον γυναικείο θάλαμο (στεφάνι, ταινίες, γυναικεία προτομή, αλάβαστρο, κιβώτιο με τα είδη καλλωπισμού), δίνουν ένα έξοχο σύνολο ζωγραφικής του 4ου π.Χ. αιώνα, από τα πιο πρώιμα, στην Μακεδονία, είναι ενδεικτικά του πολυτελούς τρόπου ζωής και αντανακλούν το πλαίσιο των θρησκευτικών αντιλήψεων της αριστοκράτισσας νεκρής. Η πόλη της Αινείας (σημερινή Νέα Μηχανιώνα) πήρε το όνομα, από τον ιδρυτή της Αινεία, τον θρυλικό ήρωα της Τροίας, γιο της θεάς Αφροδίτης και του Αγχίση. Τελικός στόχος του ταξιδιού του ήταν το Λάτιο, στην σημερινή Ιταλία, ωστόσο ο Αινείας έκανε μια αναγκαστική στάση - εγκατάσταση, στο μεγάλο Καραμπουρνού. Εδώ, αφού έθαψε τον πατέρα του, που δεν άντεξε την ταλαιπωρία της μετακίνησης, έκτισε την πόλη Αίνεια. Από τότε, αυτό, που σήμερα ονομάζεται μεγάλο Καραμπουρνού, ονομάστηκε Αινεία Ακρα και Αιναίον Ακρωτήριο. Ο Αινείας εξακολούθησε το ταξίδι του, στην Ιταλία, αλλά η γυναίκα του Κρέουσα, με τον γιο τους Ασκάνιο και τις θυγατέρες, παρέμεινε στην νεοϊδρυθείσα Αίνεια και βασίλεψε, μέχρι τον θάνατό της.

1840 Πειραϊκή. Ο Σκωτσέζος James Skene σχεδιάζει, στο μπλοκ του, τα απομεινάρια του ταφικού μνημείου του Θεμιστοκλή. Μαζί με αυτά, απαθανατίζει και τον περιβάλλοντα χώρο. Στα αριστερά, στο ύψωμα, επί του οποίου χρόνια, αργότερα, θα οικοδομηθεί η Νέα Καλλίπολη. Διακρίνεται ο ιστός του Σηματογραφικού σταθμού, που, μέσω σημαιών, που αναρτούσαν, πάνω του, έδιναν σήμα, για την είσοδο και την έξοδο των πλοίων, στο λιμάνι του Πειραιά. Ο ιστός αυτός, καθώς, αργότερα, θα μοιάζει, με σταυρό, θα δώσει τοπωνύμιο, στην περιοχή “Θέση Σταυρός”. Βρίσκεται έναν δρόμο,, ψηλότερα, από την σημερινή Πλατεία Σερφιώτη. Οι κύβοι, στην βάση του λόφου, είναι οι λίθοι των Κονώνειων Τειχών, που βρίσκονται διάσπαρτοι, κατά μήκος της Ακτής. O Skene, στην σημείωση της παράστασής του, την πέτρινη αψίδα, δεξιά, του Σηματογραφικού Σταθμού την σημειώνει, ως “Ναό του Δία”.

1850 (δεκαετία). Αθήνα. Σύνταγμα. Η πλατεία αδιαμόρφωτη. Στο κέντρο δεσπόζει η οικία του εύπορου  Έλληνα της διασποράς, Αντώνη Δημητρίου, που είχε ανεγερθεί, το 1842. Ο Αντώνης Δημητρίου αγοράζει, μετά από προτροπή του ίδιου του Όθωνα, μια μεγάλη έκταση, ώστε να χτίσει, για να κοσμήσει την πλατεία, όπου βρισκόταν το παλάτι. Η έπαυλη αυτή των 1760 τ.μ. και των 90 δωματίων υπήρξε το πρώτο ιδιόκτητο οίκημα της Πλατείας Συντάγματος και ήταν το δεύτερο, σε μέγεθος, μετά το Παλάτι, αλλά ξεπερνώντας το, στην πολυτέλεια. Ήταν, επίσης, το πρώτο μη δημόσιο κτίριο, που ηλεκτροδοτήθηκε, το 1888, όταν μεταφέρθηκε, σε αυτό, το ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία, που μέχρι τότε, στεγαζόταν, σε άλλο κτίριο, λίγο πιο κάτω, Σταδίου και Καραγιώργη Σερβίας.

1865 Ακρόπολη.

1870 Αθήνα. Δεξιά, ο Βασιλικός Κήπος, η οδός Ηρώδου του Αττικού, στο κέντρο δεσπόζει το Αμαλίειο Οικοτροφείο και στο βάθος, η εσοχή, όπου, αργότερα, κτίστηκε το Καλλιμάρμαρο Στάδιο, με την τρικάμαρη γέφυρα του Ιλισού. Δεξιά επάνω, ο Αρδηττός και στο βάθος, όπου τα κυπαρίσσια, το Α' νεκροταφείο. Φωτογράφος : Pascal Sebah.

 

1874 Ακρόπολη. Πριν την αναστύλωση.

 

1887 Αθήνα, Κολωνάκι. Η μονή Αγίων Ασώματων (Πετράκη).

1896 Αθήνα. Ο Σπύρος Λούης, στην μέση, στον Μαραθώνιο των 1ων ολυμπιακών αγώνων.

1903 Αθήνα. Πλατεία Ομονοίας.

1908 Αθήνα, Κολωνάκι. Όρθιος ο ιστορικός και λογοτέχνης Γιάννης Βλαχογιάννης και δίπλα του, καθισμένος ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, στο καφενεδάκι της Δεξαμενής.

1908 Αθήνα. Κολωνάκι, Η χωμάτινη οδός Πλουτάρχου.

12/1909 Newark, New Jersey, ΗΠΑ. Νεαροί εφημεριδοπώλες.

1900 (δεκαετία). Αθήνα, οι φυλακές Αβέρωφ. Η Λεωφόρος Αλεξάνδρας είναι καρόδρομος και η κάθετη οδός Κυρίλλου Λουκάρεως, απλώς, δεν υπάρχει.

1914 (καλοκαίρι). Η Πρώτη των Πριγκηπονήσιων, Οωμανικη Τουρκία, Μαρμαράς.

1917 - 2017 Θεσσαλονίκη. Η οδός Αναγεννήσεως.

   

1920 Αθήνα. Η οδός Ερμού.

1922 Πεντέλη. Βλάχικες καλύβες. Εκεί, από πολύ παλιά, την κατοικούσαν τα Σαρακατσάνικα σινάφια. Είχαν έλθει την εποχή της τουρκοκρατίας, για να δουλέψουν, ως τσοπαναραίοι, στα γιδοπρόβατα, που είχε κατορθώσει να διατηρεί η Μονή, με την άδεια του Σουλτάνου. Έτσι, σιγά - σιγά, βρέθηκαν, αργότερα, εγκατεστημένοι, στην Πεντέλη, με τα δικά τους κοπάδια.

1922 Στην Μικρά Ασία.

1923 Δημητσάνα. Σκηνή, στο λιθόστρωτο.

1923 Ολυμπία. Το πρώτο αρχαιολογικό Μουσείο.

1923 Αλωνίσταινα, Αρκαδία.

1926 Αθήνα. Η οδός Σταδίου.

1926. Μαρούσι. Λεωφόρος Κηφισίας, ρέμα Σαπφούς (ΗΒΗ).

1927 Κηφισιά. Το πρώτο πρατήριο υγρών καυσίμων, επί της Λεωφόρου Κηφισίας, στην πλατεία Πλάτανου.

1929 Διαπλέοντας τον Ισθμό της Κορίνθου.

1930 Αθήνα. Κανταδόροι, στην οδό Σκουφά.

  

1930 Ο Ελευθέριος Βενιζέλος προτείνει τον Mustafa Kemal, ως υποψήφιο, για το βραβείο Nobel Ειρήνης.

1930 Αίγινα. Οικία του 16ου αιώνα, στην πόλη.

1930 Πειραιάς. Η οδός Βασιλέως Γεωργίου Β’.

1932 Μάνδρα. Βοσκός διασχίζει τον δρόμο, προς την Θήβα.

1933 Αράχωβα. Πάσχα.

3/1934 Βουλιαγμένη, Λαιμός. Ψαράδες τραβούν τα δίκτυα.

1934 Ιτέα.

1934 Μεσόγεια Αττικής.

3/1934 Ναύπλιο.

1930 (δεκαετία). Παλαιό Φάληρο. Λεωφόρος Ποσειδώνος. «Φλοίσβος».

1939 Γλυφάδα, Τερψιθέα. Φωτογράφιση μητέρας, με το παιδί της, στο μπαλκόνι του σπιτιού τους, στην συμβολή των οδών Παλαιολόγου και Β. Κωνσταντίνου, δίπλα από τους κήπους της Τερψιθέας. Στο τέρμα της οδού Παλαιολόγου (που, σήμερα, είναι πεζόδρομος) διέρχεται η οδός Καραΐσκου, όπου διακρίνεται το κτίριο του Λύκειου "ΑΘΗΝΑ" του Α.Μ. Συρίγου.  Το Αρρεναγωγείον - Παρθεναγωγείον ΑΘΗΝΑ ιδρύθηκε, το 1933, ενώ το κτίριο, που στεγαζόταν και σώζεται, μέχρι σήμερα, μεταπολεμικά, στέγασε την Σχολή Μηχανικών του Πειραϊκού Συνδέσμου.

  

1940 Πέραμα. Μαθήτριες της Τρίτης Τάξης του Λυκείου ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ του Κυριάκου Σταυριανού, σε εκδρομή, με φόντο ένα από τα Καρνάγια. Έτος σταθμός, στην πορεία του Περάματος, υπήρξε το 1928, που όλα τα μεγάλα ναυπηγεία ξύλινων σκαφών και ιστιοφόρων μεταφέρθηκαν, από τον λιμένα των Αλών, μπροστά, δηλαδή, από τον σημερινό Ηλεκτρικό Σταθμό Πειραιώς και τον διπλανό Άγιο Διονύσιο, όπου βρισκόντουσαν και εγκαταστάθηκαν, στην περιοχή του Περάματος. Οι νέοι οικιστές του Περάματος ήταν ξυλουργοί, μαραγκοί και ένα πλήθος, από ειδικότητες, που είχαν να κάνουν, με τα ξυλοναυπηγεία. Αυτοί αποτέλεσαν και την βάση, τον πυρήνα ενός πληθυσμού, που βρήκε το Πέραμα, στις αρχές της δεκαετίας του 1930, να διαθέτει, περί τους 10.000 κατοίκους.

1940 Βέλγιο. Γερμανοί στρατιώτες, πάνω, σε άλογα.

1941 Πειραιάς, Κατοχή. Πασαλιμάνι.

6/6/1944 παραλία Ομάχα, Νορμανδία, Γαλλία. Το 90% των Αμερικάνων στρατιωτών, που αποβιβάστηκαν, στην παραλία, δεν επέζησαν, για να δουν το σούρουπο.

1945 Belsen Belsen, Γερμανία. Εβραίοι κρατούμενοι, μετά την απελευθέρωσή τους από τρένο θανάτου.

   

1940 (τέλος δεκαετίας). Θεσσαλονίκη. Λευκός Πύργος.

  

3/6/1946 Παρίσι. Η Micheline Bernardini, με μπικίνι, σπάει την παράδοση. Το πρώτο μπικίνι κάνει την εμφάνισή του στις πασαρέλες του Παρισιού, προκαλώντας πολλά και όχι, απαραιτήτως, θετικά σχόλια. Το μπικίνι, με την έννοια του ενδύματος, που χωρίζεται, σε δύο μέρη, είναι γνωστό, από την αρχαιότητα. Ανάλογα ενδύματα συναντάμε, σε απεικονίσεις αθλητριών, σε αρχαιοελληνικές υδρίες και τοιχογραφίες. Το πρώτο σύγχρονο μπικίνι, σχεδιασμένο (όχι από σχεδιαστή μόδας), αλλά από τον γάλλο μηχανικό Louis Réard (Λουί Ρεάρ), παρουσιάστηκε, σε υπαίθρια επίδειξη μόδας, στο Παρίσι. Πήρε το όνομά του, από την ατόλη (κοραλλιογενές νησί) «Bikini», όπου οι ΗΠΑ, εκείνη την εποχή, ξεκινούσαν να δοκιμάζουν την πυρηνική βόμβα.

Ο Réard επέλεξε να δώσει, στο μαγιό, που έφτιαξε το όνομα  της ατόλης, γιατί πίστευε ότι, με το να δημιουργήσει το μικρότερο κοστούμι θαλάσσης, που είχε κατασκευαστεί, ποτέ, στον κόσμο (για την δημιουργία του, απαιτούνταν, μόνο, 30 ίντσες υφάσματος), θα προκαλούσε σοκ, αλλά και αντιδράσεις, στην παγκόσμια κοινότητα, ανάλογες, με εκείνες, που είχε προκαλέσει η πυρηνική βόμβα. Το πρόβλημά του  Réard  ήταν ότι δεν έβρισκε κανένα μοντέλο που να τολμά να το φορέσει στην επίδειξη. Την λύση έδωσε, τελικά, η Micheline Bernardini (Μισελίν Μπερναρντινί), μία αισθησιακή χορεύτρια, που εργαζόταν, στο Καζίνο του Παρισιού. Χρειάστηκαν δεκαπέντε ολόκληρα χρόνια, μέχρι το μπικίνι να γίνει αποδεκτό, στις ΗΠΑ. Μάλιστα, το 1951, η χρήση του απαγορεύτηκε, στον διεθνή διαγωνισμό ομορφιάς, για την ανάδειξη της "Μις Υφήλιος". Ωστόσο, το μπικίνι της  Brigitte  Bardot, στην ταινία του Roger Vadim (1957) "Και ο Θεός έπλασε την γυναίκα", (Et Dieu créa la Femme) δημιούργησε μια νέα τάση, στην αγορά των μαγιό, που «απογειώθηκε», το 1960, μετά την ποπ επιτυχία του Brian Hyland (Μπράιαν Χίλαντ) "Itsy Bitsy Teenie Weenie Yellow Polka Dot Bikini".

  

1950 (δεκαετία). Hawel, Βερολίνο. Ο Τάφος τριών Γερμανών στρατιωτών, ενώ οι άλλοι απολαμβάνουν το μπάνιο τους, στο ποτάμι. Απαίσιο…

1950 Καλαμαριά. Η πλαζ Αρετσούς όταν, ακόμη, μπορούσες να κολυμπήσεις, πριν γίνουν τα περιβαλλοντικά εγκλήματα, με επιχωματώσεις, μόλυνση της θάλασσας, από την υπερεκμετάλλευση κλπ. Σήμερα, δυστυχώς, εκτός από την περιβαλλοντική καταστροφή, που έχει γίνει, διαχρονικά, από την ανευθυνότητα και την οικονομική λαιμαργία, για ανάπτυξη, χωρίς κανόνες, έχουμε και στο σβέρκο μας, την ΕΤΑΔ και το Υπερταμείο, ξενόφερτους οργανισμούς των Μνημονίων και δυστυχώς,  φθάσαμε να διεκδικούμε, ακόμη και τα αυτονόητα, η πλαζ το παραλιακό μέτωπο  να ανήκουν στην Καλαμαριά, στους πολιτες της, χωρίς εισιτήριο. 

 Η Πλαζ Αρετσούς, στην Καλαμαριά, ήταν ένα, από τα πιο κοντινά μέρη, για μπάνιο της εποχής, με τα πολλά προβλήματα, αλλά και το πολύ κέφι. “Ταυτόχρονα τόπος ιστορικής μνήνης, λόγω των απολυμαντηρίων. Αυτά, που διακρίνονται, στο βάθος, πρέπει να ήσαν τα ξύλινα παραπήγματα, απομεινάρια, από τους συμμάχους. Σε αυτά, βάζανε τους ταλαιπωρημένους πρόσφυγες, για απολύμανση, για να μη μεταδώσουν, στην πόλη, κάποιες αρρώστειες, που, ίσως, να είχαν, όπως τύφο και τα ρούχα τους και ό,τι αντικείμενα κουβαλούσαν, στον κλίβανο. Τα ρούχα τους κάποιες φορές βγαίναν, σε σμίκρυνση, οπότε οι άνθρωποι έμεναν γυμνοί και πολλοί πέθαναν, εδώ, από το κρύο και τις κακουχίες. Τους κούρευαν, με το ζόρι, για υποτιθέμενες ψείρες, κάτι, που, γι’ αυτούς τους ανθρώπους, ήταν πολύ ταπεινωτικό και κυρίως, για τις γυναίκες. Εδώ, έμεναν, περίπου, 2 εβδομάδες και στην συνέχεια, τους μετακινούσαν, σε άλλες περιοχές, σε αντίσκηνα, ή κάποια παραπήγματα. Ο τόπος αυτός ανήκει, στην Καλαμαριά και στους πολίτες της, είναι ένας τόπος, άρρηκτα, δεμένος, με την ιστορική μνήμη των προσφύγων προγόνων μας, που, όταν οι νεότουρκοι ξεκλήρισαν τον Ελληνισμό, από τις προγονικές μας πατρίδες της Μικράς Ασίας, του Πόντου,  εδώ, στην Καλαμαριά, προσάραξαν οι βάρκες και τα πλοιάρια, με τους κατατρεγμένους αδελφούς μας, εδώ, σε αυτήν την παραλία,   βρίσκονταν τα απολυμαντήρια, αποβιβάστηκαν, από το 1922, 355.000 πρόσφυγες, από την κατεστραμμένη και υποδουλωμένη Μικρά Ασία, Πόντο, Καύκασο, Καππαδοκία, Ανατολική Θράκη, 22.000 ψυχές μαρτύρησαν, έχασαν την ζωή τους, στον καταυλισμό της Καλαμαριάς, από τις ασθένειες και τις κακουχίες. Δεν πρέπει, ποτέ, να παραιτηθούμε, από την διαρκή διεκδίκηση της παραχώρησης της πλαζ Αρετσούς και όλου του παραλιακού μετώπου, στο Δήμον Καλαμαριας, είναι η γη μας, η ιστορία μας, είναι η παραλία του τόπου μας και είναι δίκαιο να ανήκει στην Καλαμαριά, στους πολιτες της.

1950 Αθήνα.

1955 Πύλος.

1955 Η πλατεία Karl Marx και Friedrich Engels.

1957 Η πλατεία Karl Marx και Friedrich Engels.

 

1958 Θεσσαλονίκη, Ξηροκρήνη.

1960 (αρχές δεκαετίας). Μια σπάνια φωτογραφία, με την Άννα Κυριακού, σε νεαρή ηλικία, μαζί με τον γιο της Χρήστο, να συναντά, στην πλαζ, τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ και την Δέσπω Διαμαντίδου, όταν οι δυο τους είχαν δεσμό. Η μακροχρόνια σχέση του Παπαμιχαήλ και της Διαμαντίδου είχε ξεκινήσει, από τη προηγούμενη δεκαετία και μετρούσε πολλές θεατρικές και κινηματογραφικές συνεργασίες. Θα λάμβανε ξαφνικό τέλος την σεζόν 1964-1965.  Οι δυο τους έπαιζαν, στην «Κολόμπ» του Ανούιγ, με πρωταγωνίστρια την Αλίκη Βουγιουκλάκη. «Πάρε τα μέτρα σου» λέγεται ότι είπε η Μελίνα, στην Δέσπω. Πριν περάσουν, όμως, μερικοί μήνες, ο Παπαμιχαήλ έκανε πρόταση γάμου, στην Αλίκη, επί σκηνής. Όταν το έργο κατέβηκε και έπειτα από το γάμο Παπαμιχαήλ- Βουγιουκλάκη, η Δέσπω Διαμαντίδου έφυγε, για την Αμερική. Θα έμενε, για, σχεδόν, μια δεκαετία. Εκεί, την περίμεναν σπουδαίοι ρόλοι, στο θέατρο και τον κινηματογράφο. Αλλά και συνεργασίες, με δημιουργούς όπως ο Γούντι Άλεν. Επέστρεψε, στην Ελλάδα, με την μεταπολίτευση, διατηρώντας καλές σχέσεις, τόσο με τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ όσο και με την Αλίκη Βουγιουκλάκη, συνεργάστηκε, δε, με τον καθένα τους, στο θέατρο, χωρίς ίχνος πικρίας.

1960 (δεκαετία). Αθήνα. Η Μαρία Κάλλας, στο Ηρώδειο, μαζί με τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, ως θεατές.

2/1967 Greiz DDR. Εκχιονίζοντας, στην Friedrich-Engels-Straße.

1969 Bogside. Βόρεια Ιρλανδία. Κορίτσια ετοιμάζουν βόμβες μολότωφ, για την μάχη.

1982 Αθήνα. Το πρώτο leyland Olympus διόροφο λεωφορείο κάνει δρομολόγιο, περνώντας, από την Ομόνοια. Μετέφεραν, ως 114 άτομα και εξυπηρέτησαν, την Αθήνα, ως τον Οκτώβριο του 1994.

1983 Κόρινθος. Bedford SB 8, αμάξωμα Μπουχάγερ λεωφορείο 61ου ΚΤΕΛ.

 

4/6/1989 Πεκίνο, πλατεία Τιεν Αν Μεν. Τερματίζονται οι διαδηλώσεις και η εξέγερση, μετά από την επέμβαση του κινεζικού στρατού. Η φωτογραφία με τον νεαρό διαδηλωτή, να αψηφά τα τανκς, που τράβηξε ο αμερικανός φωτογράφος Τζεφ Βίντενερ, είναι η πιο συγκλονιστική εικόνα, που, ιστορικά, θα θυμίζει τα γεγονότα.

Οι δειλές μεταρρυθμίσεις του Μάο Τσετούνγκ, για το άνοιγμα της οικονομίας, επιταχύνθηκαν, από τους διαδόχους του. μετά το θάνατο του «μεγάλου τιμονιέρη» το 1976. Ο Ντενγκ Σιαοπίνγκ, που ήταν ο ιθύνων νους, οδήγησε την Κίνα, σταδιακά, στην οριστική εγκατάλειψη της κολεκτιβοποίησης και στην ταχύτερη οικονομική φιλελευθεροποίηση, με το σύνθημα «η οικονομία έχει τον πρώτο λόγο», κρατώντας τον κεντρικό σχεδιασμό και την απόλυτη εξουσία του κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Η ουσία είναι ότι η ελίτ του κόμματος διχάστηκε, καθώς ο γενικός γραμματέας του κόμματος Ζάο Ζιγιανγκ και ένα σημαντικό τμήμα της κομμουνιστικής γραφειοκρατίας είχαν επιλέξει την κατάργηση της μονοκομματικής εξουσίας του ΚΚΚ και την υιοθέτηση του πολιτικού συστήματος των καθεστώτων του γραφειοκρατικού καπιταλισμού της Δύσης, ανάλογα με όσα έπραττε ο Μιχαήλ Γκορμπατσώφ,  στην “Σοβιετική Ένωση”.

Ο θάνατος του πρώην γενικού γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος Χου Γιαομπάνγκ (που είχε καθαιρέσει, το 1987, ο Ντενγκ Ξιαοπίνγκ), στις 14 Απριλίου 1989 έδρασε, καταλυτικά και οδήγησε, σε διαδηλώσεις, κατά της διαφθοράς και υπέρ των πολιτικών μεταρρυθμίσεων. Στο επίκεντρο βρέθηκε η πλατεία της Ουράνιας Γαλήνης (Τιεν Αν Μεν), που βρίσκεται, δίπλα, στην «Απαγορευμένη Πόλη» και είναι το συμβολικό κέντρο της χώρας.

Από τις 22 Απριλίου, ημέρα της κηδείας του Χου Γιαομπάνγκ, ομάδες νεολαίων και κυρίως φοιτητών διαδήλωναν καθημερινά, διεκδικώντας δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις. Το πλήθος, ημέρα με την ημέρα μεγάλωνε. Το Κομμουνιστικό Κόμμα θορυβήθηκε, καθώς έβλεπε να χάνει την πρωτοβουλία των κινήσεων. Η φιλελευθεροποίηση είχε δρομολογηθεί, αλλά με τους δικούς του όρους. Οι συντηρητικοί βρήκαν την ευκαιρία να ξεκινήσουν εκστρατεία, κατά της «πνευματικής μόλυνσης» και της «διάβρωσης, από τις ιδέες της μπουρζουαζίας».

Ο Ντενγκ Ξιαοπίνγκ συγκάλεσε την Κεντρική Επιτροπή του κόμματος, χωρίς να έχει κανένα αξίωμα ο ίδιος, όπου συμμετείχε όλη η παλιά φρουρά της επανάστασης και του εμφυλίου πολέμου την περίοδο 1945 - 1949. Η άποψή του ήταν ότι δεν έπρεπε η χώρα να μετατραπεί σε ένα δυτικής μορφής τσίρκο και ως εκ τούτου, έπρεπε να μείνει αλώβητη η μονοκρατορία του κομμουνιστικού κόμματος.

Ακολουθεί σύσκεψη στις 17 Μαΐου : Η κομμουνιστική ηγεσία βάζει στη γωνία το Ζhao Ziyang επειδή κατά τη συνάντησή του με τον Γκορμπατσόφ είχε αναφερθεί στον Xiaoping ως υπέρτατο αρχηγό (που ήταν). Το σχόλιό του εξελήφθη ως έμμεση επίρριψη ευθυνών σε εκείνον και για τα γεγονότα στην Τιεν Αν Μεν.

Ακολουθεί ο εξής διάλογος:

Yao Yilin: ... Δεν καταλαβαίνω γιατί ο σύντροφος Ziyang ανέφερε τον σύντροφο Xiaoping στη χθεσινή συνομιλία του με τον Γκορμπατσόφ. Ετσι πως έχουν τα πράγματα αυτή τη στιγμή, αυτό το μόνο που μπορεί να είχε σκοπό ήταν να μεταφέρει στο σύντροφο Xiaoping όλη την ευθύνη και να κάνει τους φοιτητές να στοχοποιήσουν τον σύντροφο Xiaoping.  Αυτό έκανε το όλο χάος πολύ χειρότερο.

Zhao Ziyang: (…) Σχετικά με τα χθεσινά σχόλιά μου στον Γκορμπατσόφ: Από το 13ο Συνέδριο του Κόμματος, όποτε συναντώ ηγέτες του Κομμουνιστικού Κόμματος από άλλες χώρες, ξεκαθαρίζω ον ρόλο του συντρόφου Xiaoping. Το κάνω αυτό για να βεβαιώσω ότι ο κόσμος έχει μια πιο ξεκάθαρη κατανόηση ότι η συνεχιζόμενη ισχύς του συντρόφου Xiaoping εντός του Κόμματός μας είναι νόμιμη παρά τη συνταξιοδότησή του (σσ: από τα τυπικά κυβερνητικά καθήκοντα και αξιώματα).

Deng Xiaoping: Σύντροφε Ziyang, η ομιλία σου στις 4 Μαΐου στο ADB ήταν σημείο καμπής. (σσ: άλλο σημείο τριβής). Από τότε το φοιτητικό κίνημα χειροτερεύει σταθερά. Φυσικά θέλουμε να οικοδομήσουμε τη σοσιαλιστική δημοκρατία, αλλά δεν μπορούμε να το κάνουμε βιαστικά, και αυτό που δεν θέλουμε καθόλου είναι αυτά τα δυτικού τύπου πράγματα. Αν το ένα δισεκατομμύριο του λαού μας πήγαινε ξαφνικά σε πολυκομματικές εκλογές, θα είχαμε χάος όπως ο εμφύλιος πόλεμος που είδαμε κατά τη διάρκεια της Πολιτιστικής Επανάστασης…

(…) Αφού το σκέφτηκα πολύ και επώδυνα, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι πρέπει να κατεβάσουμε τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό [PLA] και να κηρύξουμε στρατιωτικό νόμο στο Πεκίνο, πιο συγκεκριμένα, στις αστικές περιοχές του Πεκίνου. Ο στόχος του στρατιωτικού νόμου θα είναι η καταστολή των αναταραχών μια και καλή και η επαναφορά γρήγορα στην κανονικότητα.

Zhao Ziyang: Είναι πάντα καλύτερο να παίρνεις μια απόφαση παρά να μην την έχεις. Αλλά σύντροφε Xiaoping, θα είναι δύσκολο για μένα να πραγματοποιήσω αυτό το σχέδιο. Έχω δυσκολίες με αυτό.

Deng Xiaoping: Η μειοψηφία υποτάσσεται στην πλειοψηφία!

Zhao Ziyang: Θα υποκύψω στην κομματική πειθαρχία. Η μειοψηφία υποχωρεί στην πλειοψηφία.

18 Μαΐου ή «Μην τους δείχνετε έλεος»

Το πρωί της 18 Μαΐου, οι Οκτώ Πρεσβύτεροι, (Deng Xiaoping, Chen Yun, Li Xiannian, Peng Zhen, Deng Yingchao, Yang Shangkun, Bo Yibo, και Wang Zhen) συναντώνται με το Πολίτμπιρο και συμφωνούν επισήμως να κηρύξουν στρατιωτικό νόμο. Ο Zao Ziyang δεν παρίσταται και ένας εκ των παρισταμένων σοφών γερόντων τον επιτιμά αγρίως:

Li Peng: Ο λόγος που ο σύντροφος Zhao Ziyang δεν ήρθε σήμερα είναι ότι αντιτίθεται στον στρατιωτικό νόμο. Ενεθάρρυνε τους φοιτητές από την αρχή. (…) Ήταν προφανές ότι οι απόψεις του συντρόφου Zhao Ziyang ήταν διαφορετικές από αυτές του συντρόφου Xiaoping και της πλειοψηφίας των συντρόφων.

Wang Zhen: Αυτοί οι άνθρωποι πραγματικά τα θέλουν! Θα πρέπει να συλληφθούν μόλις ξαναβγούν έξω. Μην τους δείχνετε έλεος! Οι φοιτητές είναι τρελοί αν νομίζουν ότι μια χούφτα ανθρώπων μπορεί να ανατρέψει το Κόμμα και την κυβέρνησή μας!

Bo Yibo: Όλος ο ιμπεριαλιστικός δυτικός κόσμος θέλει οι σοσιαλιστικές χώρες να εγκαταλείψουν τον σοσιαλιστικό δρόμο και να γίνουν δορυφόροι στο σύστημα του διεθνούς μονοπωλιακού καπιταλισμού. Οι άνθρωποι (…) που βρίσκονται πίσω από αυτό το φοιτητικό κίνημα έχουν υποστήριξη από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη και από τους αντιδραστικούς του KMT [Kuomintang] στην Ταϊβάν. Υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι το Κογκρέσο των ΗΠΑ και άλλα δυτικά κοινοβούλια [έχουν αναμειχθεί στο φοιτητικό κίνημα] …

19 Μαΐου ή Τελευταία Δάκρυα

Στις 4 το πρωί της 19ης Μαΐου, μετά τη συνεδρίαση της Μόνιμης Επιτροπής του Πολίτμπιρο, οι Zhao Ziyang και Li Peng επισκέπτονται την Τιεν Αν Μεν. Γνωρίζοντας ότι η πολιτική του σταδιοδρομία πλησίαζε στο τέλος της, ο Zhao θα πει «μερικά πράγματα που κάποιους τους έκαναν να δακρύσουν». «Ήρθαμε πολύ αργά», είπε και παρακάλεσε τους φοιτητές να προστατέψουν την υγεία τους, να σταματήσουν την απεργία πείνας και να φύγουν από την πλατεία πριν να είναι πολύ αργά.

«Ξαπλώναμε στις γραμμές των τραίνων όταν ήμασταν νέοι, και δεν σκεφτόμασταν το μέλλον», είπε στους φοιτητές. «Αλλά πρέπει να σας ζητήσω να σκεφτείτε προσεκτικά το μέλλον. Πολλά θέματα θα λυθούν τελικά. Σας ικετεύω να τερματίσετε την απεργία πείνας.»

Ο Zhao ήταν εξαντλημένος και ο γιατρός του τον παρότρυνε να ξεκουραστεί. Το πρωί της 19ης Μαΐου ζήτησε τριήμερη αναρρωτική άδεια. Λίγο αργότερα θα έπαιρνε οριστική άδεια από τα κομματικά/κυβερνητικά του καθήκοντα.

Στις 20 Μαΐου 1989, κηρύχθηκε στρατιωτικός νόμος και στις 3 και 4 Ιουνίου ο στρατός, εισήλθε στην πλατεία και διέλυσε το συγκεντρωμένο πλήθος, με πεζοπόρα τμήματα, αλλά και άρματα μάχης, προκαλώντας πολλά θύματα, μεταξύ των φοιτητών και των πολιτών. Οι νεκροί, σύμφωνα με τις κινεζικές αρχές ήταν 251, από τους οποίους 218 διαδηλωτές, 23 αστυνομικοί και 10 στρατιώτες. Οι φοιτητές ανέβασαν τον αριθμό των νεκρών, στους 3.000. Πιο κοντά, προς την πραγματικότητα, φαίνεται ότι βρίσκονται τα στοιχεία που προέρχονται, από δυτικές πηγές, που κάνουν λόγο, για 300 έως 1000 νεκρούς (Διεθνής Αμνηστία, Νιου Γιορκ Τάιμς, διπλωματικές πηγές).

Μετά την καταστολή των διαδηλώσεων, πολλά μέλη του Κόμματος που υποστήριξαν τους διαμαρτυρόμενους φοιτητές απομακρύνθηκαν από τις θέσεις τους και τέθηκαν σε κατ’ οίκο περιορισμό, με πιο χαρακτηριστική περίπτωση τον γενικό γραμματέα του Κ.Κ.Κ. Ζάο Ζιγιάνγκ, που, εν τω μεταξύ, είχε καθαιρεθεί. Στην θέση, του εκλέχθηκε ο Ζιάνγκ Ζεμίν, ο οποίος πιστός, στο μείγμα πολιτικής του Ντεγκ Σιαοπίνγκ, επιτάχυνε τις διαρθρωτικές αλλαγές, στην κινεζική οικονομία, οι οποίες εγκρίθηκαν, στο κομματικό συνέδριο του 1997.

2025 Πχνομ Κουλέν. Καμπότζη. Αρμονικές αντιθέσεις.