Η Ελλάδα, η Ευρωζώνη, οι αιτίες της οικονομικής ύφεσης και οι συντηρητικοποιημένοι "ανανεωτικοί".
"Οι συνθήκες, που επικρατούσαν στην Ελλάδα το 2007 - 2008 ήσαν φυσιολογικές και αυτό αποδεικνύεται από τα νούμερα που κατέβασα από το site της CIA.
Και δεν κατέβασα τυχαία τα στοιχεία για την Γερμανία και την Ελλάδα. Η Γερμανία - υποτίθεται ότι - είναι το μοντέλο της "καλής" διαχείρισης και η Ελλάδα - υποτίθεται ότι - είναι το μοντέλο της "κακής" διαχείρισης. Όμως, η απλή ανάγνωση των στοιχείων δείχνει του λόγου μου το αληθές.
Η οικονομική ύφεση δεν γνωρίζει "καλούς" και "κακούς". Είναι ορμητική και κατακλυσμιαία και κτυπά τους πάντες και αποδεικνύει την σαθρότητα των επιχειρημάτων όσων θέλουν να βλέπουν τις διαρθρωτικές λειτουργίες των οικονομιών, ως αιτία της ύφεσης και των όποιων προβλημάτων προκύπτουν από την οικονομική ύφεση, της οποίας οι αιτίες βρίσκονται αλλού και όχι στις διαρθρωτικές αδυναμίες ή τις δυνατότητες των οικονομιών και των κοινωνιών. (Οι διαρθρωτικές αδυναμίες μπορούν να επιτείνουν τα αποτελέσματα της οικονομικής ύφεσης, ή και να τα απαλύνουν, αλλά δεν είναι οι αιτίες της ύφεσης, την οποία, πολλές φορές, η αντιμετώπιση των διαρθρωτικών αυτών προβλημάτων οξύνει και την οδηγεί σε αδιέξοδο, δηλαδή στην μετατροπή της σε οξεία οικονομική κρίση και στην συνέχεια και πάλι σε οικονομική ύφεση - χρονία αυτή την φορά, με εναλλασσόμενες μεταπτώσεις σε οικονομική κρίση, όπως το μοντέλο της οικονομικής κρίσης της δεκαετίας του 1930. Μάλιστα, η θεραπεία του θεμελιακού ζητήματος, που οδηγεί στην ύφεση - και το οποίο είναι η ανεπάρκεια της συναθροιστικής ενεργού ζητήσεως -, λύνει το πρόβλημα, χωρίς να αγγιχθούν οι θεμελιώδεις παραγωγικές διαρθρωτικές αδυναμίες ή δυνατότητες μιας οικονομίας).
Και προς επίρρωση των όσων λέω, ας κατεβάσω και τα υπόλοιπα στοιχεία, για τον αναπτυγμένο καπιταλιστικό κόσμο :
ΓΑΛΛΙΑ :
2008 :
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 33.300 $.
ΑΕΠ : 2,133 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ : 1,407 τρισ. $
ΕΞΟΔΑ : 1,506 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 65,82%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 70,60%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 68,1%.
2009:
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 32.800 $.
ΑΕΠ : 2,113 τρισ. $
ΑΝΑΠΤΥΞΗ : -2,1%
ΕΣΟΔΑ : 1,227 τρισ.$
ΕΞΟΔΑ : 1,245 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 58,07%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 68,39%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 79,7%
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/fr.html
ΒΡΕΤΑΝΙΑ :
2008:
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 37.100 $.
ΑΕΠ : 2,236 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ : 1,056 τρισ. $
ΕΞΟΔΑ : 1,204 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 47,04%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 53,85%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 51,8%.
2009:
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 35.400 $.
ΑΝΑΠΤΥΞΗ : -4,3%
ΑΕΠ : 2,165 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ : 819,9 δισ. $
ΕΞΟΔΑ : 1,132 δισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 37,87%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 52,29%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 68,5%
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/uk.html
ΣΟΥΗΔΙΑ :
2008:
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 38.200 $.
ΑΕΠ : 345,1 δισ. $
ΕΣΟΔΑ : 259,9 δισ. $
ΕΞΟΔΑ : 248,1 δισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 75,31%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 71,89%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 36,7%
2009:
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 36.800 $.
ΑΝΑΠΤΥΞΗ : -4,6%
ΑΕΠ : 333,2 δισ. $
ΕΣΟΔΑ : 196,9 δισ. $
ΕΞΟΔΑ : 211,4 δισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 59,09%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 63,44%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 43,2%
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sw.html
ΟΛΛΑΝΔΙΑ :
2008:
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 40.500 $
ΑΕΠ : 673,5 δισ. $
ΕΣΟΔΑ : 405,9 δισ. $
ΕΞΟΔΑ : 397,3 δισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 60,27%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 58,99%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 58,2%.
2009 :
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 36.800 $
ΑΝΑΠΤΥΞΗ : -4,3%
ΑΕΠ : 652,3 δισ. $
ΕΣΟΔΑ : 335,4 δισ. $
ΕΞΟΔΑ : 372,5 δισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 51,42%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 57,11%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 62,3%
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/nl.html
ΔANΙΑ :
2008 :
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 37.200 $.
ΑΕΠ : 204,1 δισ. $
ΕΣΟΔΑ : 188,6 δισ. $
ΕΞΟΔΑ : 176,3 δισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 92,46%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 86,38%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 35,5%
2009 :
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 36.200 $.
ΑΕΠ : 199,1 δισ. $
ΕΣΟΔΑ : 162,1δισ. $
ΕΞΟΔΑ : 170,7 δισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 81,42%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 85,74%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 38,1%
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/da.html
ΙΡΛΑΝΔΙΑ:
2008:
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 45.500 $.
ΑΕΠ : 189 δισ.
ΕΣΟΔΑ : 92,57 δισ.
ΕΞΟΔΑ : 109,9 δισ.
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 48,98%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 58,15%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 44,2%
2009:
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 42.200 $
ΑΝΑΠΤΥΞΗ : -7,3%
ΑΕΠ : 177,3 δισ.
ΕΣΟΔΑ : 74,82 δισ.
ΕΞΟΔΑ : 104,6 δισ.
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 42,20%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 59,00%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 63,7%
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ei.html
ΙΤΑΛΙΑ:
2008 :
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 31.400 $.
ΑΕΠ : 1,827 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ : 1,066 τρισ. $
ΕΞΟΔΑ : 1,132 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 58,34%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 61,96%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 105,8%.
2009 :
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 30.200 $
ΑΝΑΠΤΥΞΗ : -5%
ΑΕΠ : 1,756 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ : 960,1 δισ. $
ΕΞΟΔΑ : 1,068 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 54,67%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 60,82%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 115,2%
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/it.html
ΙΣΠΑΝΙΑ:
2008 :
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 34.600 $
ΑΕΠ : 1,402 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ : 598,1 δισ. $
ΕΞΟΔΑ : 659,1 δισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 42,66%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 47,01%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 40,7%
2009:
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 33.700 $
ΑΝΑΠΤΥΞΗ : -3,7%
ΑΕΠ : 1,367 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ : 489,2 δισ. $
ΕΞΟΔΑ : 640,3 δισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 35,79%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 46,84%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 59,5%
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sp.html
ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ:
2008:
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 22.200 $
ΑΕΠ : 237,3 δισ. $
ΕΣΟΔΑ : 105,5 δισ. $
ΕΞΟΔΑ : 111,9 δισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 44,45%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 47,16%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 66,4%
2009:
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 21.700 $
ΑΝΑΠΤΥΞΗ : -3,3%
ΑΕΠ : 232,2 δισ. $
ΕΣΟΔΑ : 91,89 δισ. $
ΕΞΟΔΑ : 106,8 δισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 40,43%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 45,99%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 75,2%
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/po.html
ΗΠΑ:
2008 :
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 47.500 $.
ΑΕΠ : 14,440 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ : 2,524 τρισ. $
ΕΞΟΔΑ : 2,978 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 17,48%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 20,62%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 34,6%
2009 :
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 46.400 $
ΑΝΑΠΤΥΞΗ : -2,4%
ΑΕΠ : 14,250 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ : 1,914 τρισ. $
ΕΞΟΔΑ : 3,615 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 13,43%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 25,37%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 39,7%
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/us.html
Έτσι έχουν τα πράγματα και γι’ αυτό καλόν είναι να μην τα συγχέουμε. Άλλες είναι οι αιτίες της γέννησης των οικονομικών υφέσεων και κρίσεων και άλλες είναι οι αιτίες των διαρθρωτικών αδυναμιών, ή δυνατοτήτων, των οικονομιών στον σύγχρονο κόσμο - δες στο μπλογκ μου το θέμα : «Η αριθμητική της βαθιάς ύφεσης στην παγκόσμια οικονομία (προϊόν της βλακώδους και συμφεροντολογικής πολιτικής της ελίτ των γραφειοκρατικών χρηματοπιστωτικών αγορών)» http://tassosanastassopoulos.blogspot.com/2010/02/2008-2009.html .
Με λίγα λόγια : Η αιτία των οικονομικών υφέσεων και κρίσεων έχει να κάνει με την ανεπάρκεια της συνολικής ζήτησης και όχι με οποιεσδήποτε διαρθρωτικές αδυναμίες ή δυνατότητες των οικονομιών, οι οποίες διαρθρωτικές αδυναμίες ή δυνατότητες μπορούν, κάλλιστα, να υφίστανται και σε περιόδους ανάπτυξης, ή ύφεσης, και να παραμένουν όταν οι υφέσεις ξεπερνιώνται.
Θα αναφέρω εδώ από το βιβλίο του Πωλ Κρούγκμαν, για την σύγχρονη ύφεση του 2008 ("Η κρίση του 2008 και η επιστροφή των οικονομικών της ύφεσης"), μια ενδιαφέρουσα και χαριτωμένα περιεκτική ιστορία, που έχει σχέση με τα προαναφερόμενα :
«Την ιστορία την διηγούνται οι Τζόαν και Ρίτσαρντ Σουίνι, σε άρθρο τους που δημοσιεύτηκε το 1978, με τον τίτλο «Η μονεταριστική θεωρία και η κρίση του συνεταιρισμού φύλαξης νηπίων του Λόφου του Καπιτωλίου».
Μην παραξενεύεστε με τον τίτλο, το θέμα είναι σοβαρό.
Στη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, οι Σουίνι ήταν μέλη μιας συνεταιριστικής οργάνωσης φύλαξης νηπίων: μιας ένωσης νεαρών ζευγαριών, στην προκειμένη περίπτωση κυρίως εργαζομένων στο Κογκρέσο, που κρατούσαν εναλλάξ τα παιδιά τους. Η οργάνωση ήταν ασυνήθιστα πολυπληθής, συμμετείχαν περίπου 150 ζευγάρια, πράγμα που δεν σήμαινε απλώς ότι υπήρχε πληθώρα δυνητικών νταντάδων, αλλά και ότι η διεύθυνση του συνεταιρισμού – και ιδίως η εξασφάλιση ότι το κάθε ζευγάρι θα έπαιρνε το μερίδιο που πραγματικά του αναλογούσε - δεν ήταν εύκολη υπόθεση.
Όπως πολλά τέτοια εγχειρήματα (και άλλα σχήματα αντιπραγματισμού) ο συνεταιρισμός έλυσε το πρόβλημα εκδίδοντας ένα είδος χρεωστικού ομόλογου: κουπόνια που έδιναν στον φέροντα το δικαίωμα μιας ώρας φύλαξης. Όταν φύλαγαν παιδιά, οι μπέιμπι σίτερ λάμβαναν τον ανάλογο αριθμό κουπονιών από τους γονείς. Το σύστημα ήταν έτσι οργανωμένο ώστε να αποφεύγεται η ανευθυνότητα: εξασφάλιζε αυτόματα ότι κάθε ζευγάρι θα προσέφερε πάντα ακριβώς τις ίδιες ώρες φύλαξης που θα λάμβανε.
Το θέμα όμως δεν ήταν τόσο απλό. Διότι ένα τέτοιο σύστημα χρειάζεται να κυκλοφορούν πολλά κουπόνια. Τα ζευγάρια που είχαν αρκετά ελεύθερα απογεύματα στη σειρά και δεν σχεδίαζαν εξόδους άμεσα, θα προσπαθούσαν να μαζέψουν αποθέματα για το μέλλον – αυτή η συσσώρευση θα αντιστοιχούσε με εξάντληση των αποθεμάτων άλλων ζευγαριών, αλλά, συν τω χρόνω, το κάθε ζευγάρι, κατά μέσο όρο, θα ήθελε πιθανώς να κρατάει αρκετά κουπόνια ώστε να βγαίνει αρκετές φορές ανάμεσα στις βάρδιες φύλαξης. Έτσι η έκδοση των κουπονιών ήταν μια περίπλοκη υπόθεση: τα ζευγάρια έπαιρναν κουπόνια όταν γίνονταν μέλη, τα οποία υποτίθεται πως θα εξοφλούσαν όταν έφευγαν, αλλά πλήρωναν και αμοιβές σε κουπόνια φύλαξης, τα οποία χρησιμοποιούνταν για να πληρώνονται τα στελέχη του συνεταιρισμού και ούτω καθεξής. Οι λεπτομέρειες δεν είναι σημαντικές· η ουσία είναι ότι ήρθε η στιγμή που κυκλοφορούσαν σχετικά λίγα κουπόνια – πολύ λίγα για να ικανοποιηθούν οι ανάγκες του συνεταιρισμού.
Αυτό το αποτέλεσμα ήταν παράξενο. Τα ζευγάρια που θεωρούσαν ανεπαρκή τα αποθέματα τους σε κουπόνια ήθελαν πολύ να φυλάνε παιδάκια και ήταν απρόθυμα να βγουν έξω. Στο συγκεκριμένο σύστημα όμως, όταν κάποιο ζευγάρι αποφάσιζε να βγει έξω αυτό σήμαινε ότι κάποιο άλλο ζευγάρι είχε την ευκαιρία να κάνει φύλαξη έτσι έγινε δύσκολο να βρεθούν ευκαιρίες για φύλαξη, κάτι που έκανε τα ζευγάρια ακόμη πιο απρόθυμα να χρησιμοποιήσουν τα αποθέματα τους σε κουπόνια πλην ειδικών περιπτώσεων, κάτι που με τη σειρά του έκανε τις ευκαιρίες για φύλαξη ακόμη πιο σπάνιες …
Εν ολίγοις, ο συνεταιρισμός εισήλθε σε ύφεση.
Διάλειμμα τώρα. Πώς σας φαίνεται αυτή η ιστορία;
Εάν απορείτε – μήπως αυτό το βιβλίο δεν αφορά την παγκόσμια οικονομική κρίση, αλλά την παιδική μέριμνα; – έχετε χάσει την ουσία. Ο μόνος τρόπος για να κατανοήσουμε οποιοδήποτε περίπλοκο σύστημα, είτε πρόκειται για τις καιρικές συνθήκες, είτε για την παγκόσμια οικονομία, είναι να δουλέψουμε με μοντέλα – απλουστευμένες αναπαραστάσεις του συστήματος, που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τη λειτουργία του. Ενίοτε τα μοντέλα αποτελούνται από συστήματα εξισώσεων, άλλες από προγράμματα υπολογιστών (όπως οι προσομοιώσεις στα καθημερινά δελτία πρόγνωσης καιρού)· ορισμένες φορές όμως μοιάζουν με μοντέλα αεροπλάνων, που οι σχεδιαστές τα δοκιμάζουν, μέσα σε αεροδυναμικές σήραγγες, μικρής κλίμακας παραλλαγές των πραγματικών, που είναι πιο πρόσφορες για παρατήρηση και πειραματισμό. Ο συνεταιρισμός φύλαξης νηπίων τον Λόφου του Καπιτωλίου ήταν η μινιατούρα μιας οικονομίας, στην πραγματικότητα ήταν η πιο μικρή οικονομία, που μπορούσε να πληγεί από μια ύφεση. Και αυτό που πέρασε ήταν μια πραγματική ύφεση, όπως η ανύψωση, που δημιουργούν οι πτέρυγες ενός μοντέλου αεροπλάνου, είναι πραγματική ανύψωση και όπως ακριβώς η συμπεριφορά του μοντέλου αυτού μπορεί να δώσει στους σχεδιαστές πολύτιμες ιδέες, σχετικά με τη λειτουργία ενός τζάμπο τζετ, τα σκαμπανεβάσματα του συνεταιρισμού μας μπορούν να μας δώσουν ζωτικά πληροφορίες για το πως επιτυγχάνουν, ή αποτυγχάνουν, οι μεγάλες οικονομίες.
Εάν δεν είστε τόσο πολύ προβληματισμένοι, όσο προσβεβλημένοι – υποτίθεται πως εδώ συζητούμε σημαντικά θέματα και αντ’ αυτών σας αφηγούνται χαριτωμένες μικρές παραβολές για τους γιάπις της Ουάσιγκτον – η ντροπή είναι δική σας. Θυμηθείται το τι είπα στην εισαγωγή : Το να είναι κανείς φιλοπαίγμων, να έχει τη διάθεση να παίξει με τις ιδέες δεν είναι απλώς κάτι διασκεδαστικό, αλλά ουσιαστικό σε καιρούς σαν τους σημερινούς. Μην εμπιστεύεστε ποτέ ένα σχεδιαστή αεροπλάνων που δεν παίζει με μοντέλα αεροπλάνων, ούτε έναν οικονομολόγο που δεν παίζει με μοντέλα οικονομίας.
Εκτός των άλλων, η ιστορία του συνεταιρισμού φύλαξης νηπίων θα αποδειχθεί πολύ χρήσιμο εργαλείο κατανόησης των καθόλου διασκεδαστικών προβλημάτων των πραγματικών οικονομιών. Τα θεωρητικά μοντέλα που χρησιμοποιούν οι οικονομολόγοι, κυρίως μαθηματικές κατασκευές, συχνά φαίνονται πολύ πιο περίπλοκα από όσο είναι· συνήθως όμως τα διδάγματα τους μπορούν να μεταφραστούν σε απλές παραβολές σαν αυτή με το συνεταιρισμό που παραθέσαμε (και αν δεν μπορούν, αυτό είναι συχνά σημάδι ότι κάτι δεν πάει καλά με το ίδιο το μοντέλο). Θα επανέλθω στην ιστορία του συνεταιρισμού φύλαξης πολλές φορές στην πορεία του βιβλίου και σε διαφορετικά συμφραζόμενα. Προς το παρόν, ας εξετάσουμε δύο κρίσιμες επιπτώσεις: η μία αφορά το πώς επέρχονται οι υφέσεις και η άλλη την αντιμετώπισή τους.
Πρώτον, γιατί εισήλθε σε ύφεση ο συνεταιρισμός;
Όχι επειδή τα μέλη του έκαναν ελλιπώς τη δουλειά της φύλαξης: ίσως την έκαναν ελλιπώς ίσως όχι, αυτό όμως είναι ένα άλλο ζήτημα. Ούτε επειδή ο συνεταιρισμός πίστευε στις «αξίες του Καπιτωλίου», ή επειδή «ευνοήθηκαν οι πολιτικοί φίλοι», ή δεν κατάφερε να προσαρμοστεί στις τεχνολογικές αλλαγές της φύλαξης νηπίων, όπως οι ανταγωνιστές του. Το πρόβλημα δεν εντοπίζεται στην παραγωγική ικανότητα του συνεταιρισμού, αλλά στην έλλειψη «ενεργού ζήτησης»: ελάχιστη δαπάνη, για πραγματικά αγαθά (χρόνο φύλαξης), επειδή οι άνθρωποι προσπαθούσαν να συσσωρεύσουν μετρητά (κουπόνια φύλαξης). Το δίδαγμα που βγαίνει για τον πραγματικό κόσμο είναι πως η τρωτότητά στον οικονομικό κύκλο δεν σχετίζεται πολύ, ίσως και καθόλου, με τα πιο καίρια οικονομικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα μας: και στις καλές οικονομίες συμβαίνουν κακά πράγματα.
Δεύτερον, ποιά ήταν η λύση στην περίπτωση του συνεταιρισμού;
Οι Σουίνι ανέφεραν ότι δυσκολεύτηκαν αρκετά να πείσουν τη διοικούσα επιτροπή, που αποτελούνταν κυρίως από δικηγόρους, πως το πρόβλημα ήταν κατ’ ουσία τεχνικό και ότι διορθωνόταν εύκολα. Τα στελέχη του συνεταιρισμού το αντιμετώπισαν αρχικά σαν να ήταν αυτό που ένας οικονομολόγος θα αποκαλούσε «διαρθρωτικό» πρόβλημα, το οποίο απαιτούσε άμεση δράση: ψηφίστηκε ένας κανονισμός που απαιτούσε από κάθε ζευγάρι να βγαίνει έξω τουλάχιστον δύο φορές το μήνα. Τελικά όμως επικράτησαν οι οικονομολόγοι και έτσι αυξήθηκε η προσφορά των κουπονιών. Τα αποτελέσματα ήταν μαγικά: με μεγαλύτερα αποθέματα κουπονιών, τα ζευγάρια ήταν πιο πρόθυμα να βγαίνουν έξω, πολλαπλασιάζοντας τις ευκαιρίες φύλαξης, κάτι που ώθησε και άλλα ζευγάρια να βγαίνουν έξω και ούτω καθεξής. Το ακαθάριστο προϊόν φύλαξης του συνεταιρισμού – που μετριόταν με τον αριθμό παιδιών που φυλάσσονταν, αυξήθηκε κατακόρυφα. Και αυτό πάλι δεν έγινε επειδή τα ζευγάρια ξαφνικά έκαναν καλύτερα τη δουλειά της φύλαξης, ή γιατί ο συνεταιρισμός προχώρησε σε ουσιώδεις μεταρρυθμίσεις – έγινε απλώς γιατί διορθώθηκε το νομισματικό μπέρδεμα».
Δες στο μπλογκ μου το θέμα : "Η κρίση του συνεταιρισμού φύλαξης νηπίων του Λόφου του Καπιτωλίου (1978) και η δήλωση Τρισέ (11/2009), για την μη αποδοχή των ελληνικών ομολόγων από την Ε.Κ.Τ., ως μέσων πληρωμών" http://tassosanastassopoulos.blogspot.com/2010/03/1978-112009.html .
Αυτά για να ξεφύγουμε από την λαγνεία του διαρθρωτισμού, που είναι αποπροσανατολιστική και αποσπά την προσοχή από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε και τις προτεραιότητες που πρέπει να θέσουμε για την λύση τους.
Ας έλθουμε τώρα στον κ. πρώην Υπουργό Δικαιοσύνης και την παρέα του :
Ότι, συμμετέχοντας στην κυβέρνηση Τζαννετάκη, έπραξε, όπως πίστευε, είναι απολύτως βέβαιο. Και φυσικά το να αναλάβει το Υπουργείο Δικαιοσύνης ήταν και δική του επιλογή. Και δεν ήταν δευτερεύουσα επιλογή. Ήταν μια πολύ σημαντική επιλογή, την οποία, αν ήθελε, μπορούσε να αρνηθεί. Ουδείς του επέβαλε την αποδοχή της - εκτός αν πιστεύεις ότι λειτούργησε σαν κομματικός στρατιώτης. Αλλά και σε αυτή την περίπτωση, η προσωπική του ευθύνη δεν απεμπολείται.
Ψάχνω να βρω την συνεισφορά του, ως Υπουργού Δικαιοσύνης, εκείνη την εποχή και ειλικρινά δεν μπορώ να την βρώ. Αν την βρεις γράψε μου....
(Υπάρχει μια σημαντική συνεισφορά του - του ιδίου και του Συνασπισμού εκείνης της εποχής - : Βοήθησαν στον περαιτέρω εκτροχιασμό του δημοσιονομικού ελλείμματος εκείνη την εποχή και στην διόγκωση του ελληνικού δημόσιου χρέους, καθώς και στην ανάληψη της εξουσίας από τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, ο οποίος χρησιμοποίησε τον Συνασπισμό, σαν βοηθητικό εργαλείο και εφαλτήριο, για την άνοδό του στην εξουσία).
Το θέμα της παραπομπής του Ανδρέα Παπανδρέου δεν το αγγίζω, όχι διότι ο αείμνηστος γέροντας δεν υπέπεσε στον πειρασμό, αλλά επειδή τώρα πια είναι εντελώς αστείος και έωλος ο ισχυρισμός, εκείνης της παράταιρης κυβερνητικής συμμαχίας, ότι έκαναν αυτή την κυβέρνηση για την "κάθαρση". Μάλλον για την SIEMENS την έκαναν (και για εντελώς μικροπολιτικούς σκοπούς που απέτυχαν οικτρά) και γι' αυτό στην επόμενη οικουμενική κυβέρνηση του Ξενοφώντα Ζολώτα έδωσαν στον Σωκράτη Κόκκαλη και στους Γερμανούς τις ψηφιακές παροχές και ουσιαστικά έβαλαν τις βάσεις για την άλωση του ΟΤΕ από τα ιδιωτικά (και τα κρατικά) συμφέροντα των γερμανικών εταιριών. Και οι εξελίξεις που ακολούθησαν απέδειξαν του λόγου μου το αληθές και κονιορτοποίησαν το παραμύθι της "κάθαρσης". Αλλά, αφού ανέφερες την παραπομπή αυτή, που έγινε με εν πολλοίς στημένα στοιχεία (όχι σε όλες τις υποθέσεις), πρέπει να πω ότι η ευθύνη του τότε Υπουργού Δικαιοσύνης Φώτη Κουβέλη είναι τεράστια, άμεση, προσωπική και αυταπόδεικτη, ως εκ της θέσεως που κατείχε.
Δεν είναι μόνον γερασμένοι, ως άτομα οι "ανανεωτικοί". Κυρίως είναι γερασμένοι, ως ιδέες και ως ιδεολογική πλατφόρμα και τούτο διότι, πάντοτε, σε αυτόν τον μίζερο χώρο, έλειπε ο ριζοσπαστισμός (τώρα που δεν έχουν και τον αξιολογότατο Μιχάλη Παπαγιαννάκη, που δεν ήταν Κουβέλης, ούτε Παπαδημούλης, διότι δεν είχε την νοοτροπία του "επαγγελματικού στελέχους", όπως αυτοί, τα πράγματα γι' αυτούς θα πάνε ακόμα χειρότερα).
Το κυριότερο είναι ότι η πολιτικοϊδεολογική τους πλατφόρμα, που στηριζόταν στην ΕΟΚ, την ευρωζώνη, το ευρώ και το Μάαστριχτ, περνάει θυελλώδη κρίση και αμφισβήτηση και δείχνει ότι ότι κινδυνεύει να καταρρεύσει, λόγω των χασματικών θεσμικών ανεπαρκειών τους, που έχουν φέρει το ευρωπαϊκό οικοδόμημα στα όρια της διάλυσης και το οδηγούν στην κοινωνική απαξίωση, η οποία είναι ραγδαία και θα είναι πλήρης και άνευ αντιστροφής, εάν οι ηγετικές ευρωπαϊκές ελίτ δεν δράσουν, γρήγορα και αποτελεσματικά, για να αποτρέψουν αυτήν την απαξίωση. Αυτό είναι που "τρελλαίνει" τους συντηρητικούληδες "ανανεωτές" μας, οι οποίοι χρησιμοποιούν πλέον την καραμέλλα της "ανανέωσης", για να κρύψουν τον συντηρητισμό τους.
Και φυσικά η όποια ανανέωση στην Αριστερά - αν έλθει - θα έλθει από αλλού και όχι από αυτούς τους παλαιομοδίτες "ανανεωτές", ακριβώς επειδή το αίτημα της ανανέωσης έχει αλλάξει περιεχόμενο και πεδίο κοινωνικών αναφορών - πολύ περισσότερο τώρα, που η επιμονή των ηγετικών χρηματοπιστωτικών κύκλων στην Ευρώπη και των πολιτικών θεραπαινίδων τους, στο να συντηρήσουν και να εμβαθύνουν την οικονομική ύφεση στην Ευρώπη, θα οξύνει τις κοινωνικές συγκρούσεις και θα καταστήσει ακόμα πιο αναχρονιστικές τις θέσεις των συντηρητικών "ανανεωτών" μας.
Ουδείς φωνάζει, Γιάννη μου. Και πάντως όχι εγώ. Ακόμα τις φωνές δεν τις έχεις ακούσει. Και δεν θα είναι από εμένα. Θα είναι από την ελληνική κοινωνία στο σύνολό της. Θα είναι και από εσένα τον ίδιο, διότι το χειρότερο κομμάτι του τραγελαφικού έργου "Ο ΓΑΠ πρωθυπουργός" δεν το έχουμε ζήσει και υπάρχει άφθονος καιρός, μέχρι να φθάσουμε σε αυτό το κομμάτι.
Φαίνεται ότι δεν έχεις αντιληφθεί, ακόμα, το που πάμε. Για την ακρίβεια, το που μας οδηγούν οι κατακτητές της χώρας, που προσκάλεσε και έφερε εδώ ο ευήθης ΓΑΠ, ο οποίος τους παρέδωσε την εξουσία με τα κλειδιά στα χέρια (και το ... διαφήμισε κιόλας!).
Θα το επαναλάβω για μία ακόμη φορά : Η χώρα βρίσκεται υπό μια μοντέρνα μεταναζιστική γερμανοτραφή Κατοχή και οι "κυβερνώντες" την χώρα έχουν αυτοπεριοριστεί στον ρόλο του διεκπεραιωτή των εντολών των αφεντικών τους, οι οποίοι είναι αυτοί που πραγματικά και ουσιαστικά μας κυβερνούν. Αυτοί οι κατακτητές ανησυχούν μόνον από την πιθανότητα - δεν είναι βεβαιότητα - των αντιδράσεων του ελληνικού λαού και γι' αυτό ψάχνουν για συμμάχους, που θα στηρίξουν, ή θα διευρύνουν, το παρόν "κυβερνητικό" σχήμα.
Και εδώ υφίσταται ο κίνδυνος του γερμανοτσολιαδισμού, ο οποίος είναι άμεσος. Γι' αυτό καλά θα κάνει ο κ. Κουβέλης και η παρέα του να προσέξουν, διότι, αν στηρίξουν το καταστροφικό πρόγραμμα των κατακτητών και την αποκαλούμενη κυβέρνηση που το εφαρμόζει, ο ελληνικός λαός δεν θα τους συγχωρήσει ποτέ...
(Αφού προτιμάς τον ... ΓΑΠ, να είσαι σίγουρος ότι θα τον έχεις! Εγώ, πάντως, θα τον απολαύσω, μετά δακρύων...).
Υ.Γ. (1) : Και η ... πατάτα που πήρε στα χέρια του δεν ήταν καυτή όταν την πήρε. Ήταν, απλώς ζεστή. Αυτός την έβαλε στον φούρνο και την έκαψε! Γι' αυτό και έχει καταφέρει το απίθανο : Πολλοί ψηφοφόροι του - και μάλιστα του σκληρού πυρήνα του ΠΑΣΟΚ - να καταρώνται την τύχη τους, να σκίζουν τις κομματικές τους ταυτότητες και να νοσταλγούν τον ... Καραμανλή! Σου υπόσχομαι - ή μάλλον καλύτερα, ο ΓΑΠ μας υπόσχεται - άφθονο γέλιο και πολύν πόνο. Έχει να γίνει αυτό που δεν φαντάζεσαι. Και φυσικά δεν θα υπάρξει καμμία έξοδος από την κρίση (όσο εφαρμόζεται το πρόγραμμα των σύγχρονων και μοντέρνων κατακτητών, το οποίο, εκ των πραγμάτων, θα ανατραπεί), αλλά απίθανης έκτασης βάθεμά της, διότι η υπέρβαση της κρίσης δεν αποτελεί επιδίωξη των μοντέρνων κατακτητών της χώρας. Το αντίθετο, μάλιστα. Αρκεί να έχεις λίγη - για την ακρίβεια, ελάχιστη - υπομονή...
Υ.Γ (2) : Και μην τσιμπάς με την φιλολογία περί δανεικών : Δεν είναι αυτό το κύριο πρόβλημα της χώρας. (Όχι ότι δεν έπρεπε να αντιμετωπισθεί, αλλά δεν ήταν το πρώτο πρόβλημα της χώρας και δεν ήταν τώρα η ώρα, για να αντιμετωπισθεί). Το κατέστησε κύριο πρόβλημα ο ΓΑΠ. Και τώρα που το κατέστησε πρώτο πρόβλημα της χώρας ... καλά ξεμπερδέματα...
Υ.Γ. (3) : Καλός ο Κώστας Καλλωνιάτης και σε γενικές γραμμές συμφωνώ, με όσα γράφει, διότι, όντως, τα χρέη αντιμετωπίζονται με επαναφορά της αναπτυξιακής διαδικασίας και όχι με την παγίωση της ... υπανάπτυξης, στην οποία οδηγούν την χώρα μας και όλες τις χώρες της ευρωζώνης οι ανεξέλεγκτοι τραπεζίτες της Ε.Κ.Τ. και οι γερμανοτραφείς κατακτητές της χώρας και της ευρωζώνης ολόκληρης (κρατώ, βέβαια, κάποιες, επιμέρους, διαφωνίες μου, με όσα γράφει ο Καλλωνιάτης, αλλά δεν είναι σε αυτές η ουσία). Το θέμα είναι το πως αντιλαμβανόμαστε τα γραφόμενα. Πάντως, είναι σημαντικό, που αρχίζει να βλέπει - έστω και δυσφορώντας - ότι δεν μπορούμε να σταθούμε, μέσα σε μια ευρωζώνη, με σκληρή νεοφιλελεύθερη (και πολιτικά και κοινωνικά αντιδημοκρατική, προσθέτω εγώ) οικονομική και δημοσιονομική πολιτική, που υποτάσσει τα πάντα στα συμφέροντα των χρηματοπιστωτικών ελίτ. Και ως εκ τούτου, είναι σημαντικό ότι, στην περίπτωση αυτή, θέτει και το ζήτημα εξόδου από την ευρωζώνη και κάπως έτσι το βλέπω και εγώ. Αν και δεν αναφέρεται στις τεράστιες χασματικές πολιτικές και θεσμικές ανεπάρκειες της ευρωζώνης, οι οποίες ανεπάρκειες βρίσκονται στον πυρήνα του θεμελειακού προβλήματος, που αντιμετωπίζει η Ευρώπη. Όμως, εκεί βρίσκεται το σύγχρονο ευρωπαϊκό οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα και η μετατροπή της διεθνούς ύφεσης σε τοπικό πρόβλημα της ευρωζώνης, η οποία απειλείται από τον μετασχηματισμό της ύφεσης, σε κρίση με καθαρά ευρωπαϊκά χαρακτηριστικά και διαστάσεις. Οι Η.Π.Α., η Ιαπωνία, η Κίνα αποτελούν ενιαία (ομοσπονδιακά, ή μη) κράτη, με ισχυρές κεντρικές κυβερνήσεις, με τεράστιους εσωτερικούς οικονομικούς χώρους και έχουν τα μακροοικονομικά εργαλεία, για την αντιμετώπιση των κρίσεων και των υφέσεων, τονώνοντας την ζήτηση και καθοδηγώντας τις Κεντρικές τους τράπεζες σε στοχευμένες αναπτυξιακές πολιτικές. Η Ευρώπη και η ευρωζώνη πολύ απέχουν από κάτι τέτοιο και αυτό είναι κάτι το εντελώς καταστροφικό, για όλους. Και πολύ περισσότερο, για την χώρα μας, η οποία, βέβαια, πρέπει να περιμένει τις εξελίξεις στην ευρωζώνη. Αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει για ακαθόριστο χρονικό διάστημα, παρακολουθώντας την αποσάρθρωση του παραγωγικού ιστού της χώρας. Πολύ περισσότερο, δεν μπορεί η χώρα να περιμένει επ' άπειρον τους ευρωζωνίτες, που είναι χαρακτηριστικά αργοί και αναποτελεσματικοί, αφού στην ουσία έχει τεθεί το ζήτημα της διάλυσης της ευρωζώνης, η οποία διάλυση δεν είναι καθόλου δεδομένη, αλλά, είναι υπαρκτή και ρεαλιστική (ως πιθανότητα), μια διάλυση - η οποία μπορεί να τέθηκε, ως ζήτημα, με αφορμή την "ελληνική περίπτωση", όπως και ο Καλλωνιάτης το λέει και όπως το έχω γράψει και εγώ -, αλλά μπορεί να επέλθει ανεξάρτητα από το τι θα συμβεί, ή δεν θα συμβεί στην Ελλάδα, αφού το πρόβλημα της ευρωζώνης είναι, όπως είπα, πρόβλημα οξύτατων θεσμικών ανεπαρκειών, με ένα εντελώς χαώδες περιεχόμενο, που απαιτεί γρήγορες λύσεις, οι οποίες δεν δίδονται. Και γι' αυτό, η Ελλάδα πρέπει να πάρει τα μέτρα της, έχοντας υπόψη της ότι είναι πλέον πολύ πιθανό να βγει από την ευρωζώνη και να δουλέψει και με αυτό το σενάριο. Αλλά με ποιό επιτελείο και με ποιούς κυβερνήτες να το κάνει αυτό; Με τον ... ΓΑΠ; Ο ... θεός να βάλει το χέρι του..."
(Σχόλιό μου http://www.phpbbserver.com/pfor/viewtopic.php?p=9117&mforum=pfor#9117 , της 16/6/2010, στο θέμα, που έχω ανοίξει στο "PETROUPOLIS FORUMS", με τίτλο : "Διάσπαση του ΣΥΝ : Η θύελλα συσπειρώνει τους καθεστωτικούς" http://www.phpbbserver.com/pfor/viewtopic.php?t=2057&start=0&postdays=0&postorder=asc&highlight=&mforum=pfor ).
Και δεν κατέβασα τυχαία τα στοιχεία για την Γερμανία και την Ελλάδα. Η Γερμανία - υποτίθεται ότι - είναι το μοντέλο της "καλής" διαχείρισης και η Ελλάδα - υποτίθεται ότι - είναι το μοντέλο της "κακής" διαχείρισης. Όμως, η απλή ανάγνωση των στοιχείων δείχνει του λόγου μου το αληθές.
Η οικονομική ύφεση δεν γνωρίζει "καλούς" και "κακούς". Είναι ορμητική και κατακλυσμιαία και κτυπά τους πάντες και αποδεικνύει την σαθρότητα των επιχειρημάτων όσων θέλουν να βλέπουν τις διαρθρωτικές λειτουργίες των οικονομιών, ως αιτία της ύφεσης και των όποιων προβλημάτων προκύπτουν από την οικονομική ύφεση, της οποίας οι αιτίες βρίσκονται αλλού και όχι στις διαρθρωτικές αδυναμίες ή τις δυνατότητες των οικονομιών και των κοινωνιών. (Οι διαρθρωτικές αδυναμίες μπορούν να επιτείνουν τα αποτελέσματα της οικονομικής ύφεσης, ή και να τα απαλύνουν, αλλά δεν είναι οι αιτίες της ύφεσης, την οποία, πολλές φορές, η αντιμετώπιση των διαρθρωτικών αυτών προβλημάτων οξύνει και την οδηγεί σε αδιέξοδο, δηλαδή στην μετατροπή της σε οξεία οικονομική κρίση και στην συνέχεια και πάλι σε οικονομική ύφεση - χρονία αυτή την φορά, με εναλλασσόμενες μεταπτώσεις σε οικονομική κρίση, όπως το μοντέλο της οικονομικής κρίσης της δεκαετίας του 1930. Μάλιστα, η θεραπεία του θεμελιακού ζητήματος, που οδηγεί στην ύφεση - και το οποίο είναι η ανεπάρκεια της συναθροιστικής ενεργού ζητήσεως -, λύνει το πρόβλημα, χωρίς να αγγιχθούν οι θεμελιώδεις παραγωγικές διαρθρωτικές αδυναμίες ή δυνατότητες μιας οικονομίας).
Και προς επίρρωση των όσων λέω, ας κατεβάσω και τα υπόλοιπα στοιχεία, για τον αναπτυγμένο καπιταλιστικό κόσμο :
ΓΑΛΛΙΑ :
2008 :
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 33.300 $.
ΑΕΠ : 2,133 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ : 1,407 τρισ. $
ΕΞΟΔΑ : 1,506 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 65,82%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 70,60%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 68,1%.
2009:
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 32.800 $.
ΑΕΠ : 2,113 τρισ. $
ΑΝΑΠΤΥΞΗ : -2,1%
ΕΣΟΔΑ : 1,227 τρισ.$
ΕΞΟΔΑ : 1,245 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 58,07%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 68,39%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 79,7%
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/fr.html
ΒΡΕΤΑΝΙΑ :
2008:
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 37.100 $.
ΑΕΠ : 2,236 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ : 1,056 τρισ. $
ΕΞΟΔΑ : 1,204 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 47,04%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 53,85%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 51,8%.
2009:
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 35.400 $.
ΑΝΑΠΤΥΞΗ : -4,3%
ΑΕΠ : 2,165 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ : 819,9 δισ. $
ΕΞΟΔΑ : 1,132 δισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 37,87%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 52,29%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 68,5%
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/uk.html
ΣΟΥΗΔΙΑ :
2008:
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 38.200 $.
ΑΕΠ : 345,1 δισ. $
ΕΣΟΔΑ : 259,9 δισ. $
ΕΞΟΔΑ : 248,1 δισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 75,31%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 71,89%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 36,7%
2009:
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 36.800 $.
ΑΝΑΠΤΥΞΗ : -4,6%
ΑΕΠ : 333,2 δισ. $
ΕΣΟΔΑ : 196,9 δισ. $
ΕΞΟΔΑ : 211,4 δισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 59,09%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 63,44%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 43,2%
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sw.html
ΟΛΛΑΝΔΙΑ :
2008:
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 40.500 $
ΑΕΠ : 673,5 δισ. $
ΕΣΟΔΑ : 405,9 δισ. $
ΕΞΟΔΑ : 397,3 δισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 60,27%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 58,99%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 58,2%.
2009 :
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 36.800 $
ΑΝΑΠΤΥΞΗ : -4,3%
ΑΕΠ : 652,3 δισ. $
ΕΣΟΔΑ : 335,4 δισ. $
ΕΞΟΔΑ : 372,5 δισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 51,42%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 57,11%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 62,3%
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/nl.html
ΔANΙΑ :
2008 :
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 37.200 $.
ΑΕΠ : 204,1 δισ. $
ΕΣΟΔΑ : 188,6 δισ. $
ΕΞΟΔΑ : 176,3 δισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 92,46%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 86,38%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 35,5%
2009 :
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 36.200 $.
ΑΕΠ : 199,1 δισ. $
ΕΣΟΔΑ : 162,1δισ. $
ΕΞΟΔΑ : 170,7 δισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 81,42%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 85,74%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 38,1%
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/da.html
ΙΡΛΑΝΔΙΑ:
2008:
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 45.500 $.
ΑΕΠ : 189 δισ.
ΕΣΟΔΑ : 92,57 δισ.
ΕΞΟΔΑ : 109,9 δισ.
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 48,98%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 58,15%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 44,2%
2009:
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 42.200 $
ΑΝΑΠΤΥΞΗ : -7,3%
ΑΕΠ : 177,3 δισ.
ΕΣΟΔΑ : 74,82 δισ.
ΕΞΟΔΑ : 104,6 δισ.
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 42,20%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 59,00%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 63,7%
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ei.html
ΙΤΑΛΙΑ:
2008 :
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 31.400 $.
ΑΕΠ : 1,827 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ : 1,066 τρισ. $
ΕΞΟΔΑ : 1,132 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 58,34%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 61,96%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 105,8%.
2009 :
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 30.200 $
ΑΝΑΠΤΥΞΗ : -5%
ΑΕΠ : 1,756 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ : 960,1 δισ. $
ΕΞΟΔΑ : 1,068 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 54,67%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 60,82%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 115,2%
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/it.html
ΙΣΠΑΝΙΑ:
2008 :
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 34.600 $
ΑΕΠ : 1,402 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ : 598,1 δισ. $
ΕΞΟΔΑ : 659,1 δισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 42,66%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 47,01%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 40,7%
2009:
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 33.700 $
ΑΝΑΠΤΥΞΗ : -3,7%
ΑΕΠ : 1,367 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ : 489,2 δισ. $
ΕΞΟΔΑ : 640,3 δισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 35,79%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 46,84%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 59,5%
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sp.html
ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ:
2008:
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 22.200 $
ΑΕΠ : 237,3 δισ. $
ΕΣΟΔΑ : 105,5 δισ. $
ΕΞΟΔΑ : 111,9 δισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 44,45%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 47,16%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 66,4%
2009:
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 21.700 $
ΑΝΑΠΤΥΞΗ : -3,3%
ΑΕΠ : 232,2 δισ. $
ΕΣΟΔΑ : 91,89 δισ. $
ΕΞΟΔΑ : 106,8 δισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 40,43%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 45,99%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 75,2%
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/po.html
ΗΠΑ:
2008 :
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 47.500 $.
ΑΕΠ : 14,440 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ : 2,524 τρισ. $
ΕΞΟΔΑ : 2,978 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 17,48%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 20,62%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 34,6%
2009 :
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 46.400 $
ΑΝΑΠΤΥΞΗ : -2,4%
ΑΕΠ : 14,250 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ : 1,914 τρισ. $
ΕΞΟΔΑ : 3,615 τρισ. $
ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 13,43%
ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 25,37%
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 39,7%
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/us.html
Έτσι έχουν τα πράγματα και γι’ αυτό καλόν είναι να μην τα συγχέουμε. Άλλες είναι οι αιτίες της γέννησης των οικονομικών υφέσεων και κρίσεων και άλλες είναι οι αιτίες των διαρθρωτικών αδυναμιών, ή δυνατοτήτων, των οικονομιών στον σύγχρονο κόσμο - δες στο μπλογκ μου το θέμα : «Η αριθμητική της βαθιάς ύφεσης στην παγκόσμια οικονομία (προϊόν της βλακώδους και συμφεροντολογικής πολιτικής της ελίτ των γραφειοκρατικών χρηματοπιστωτικών αγορών)» http://tassosanastassopoulos.blogspot.com/2010/02/2008-2009.html .
Με λίγα λόγια : Η αιτία των οικονομικών υφέσεων και κρίσεων έχει να κάνει με την ανεπάρκεια της συνολικής ζήτησης και όχι με οποιεσδήποτε διαρθρωτικές αδυναμίες ή δυνατότητες των οικονομιών, οι οποίες διαρθρωτικές αδυναμίες ή δυνατότητες μπορούν, κάλλιστα, να υφίστανται και σε περιόδους ανάπτυξης, ή ύφεσης, και να παραμένουν όταν οι υφέσεις ξεπερνιώνται.
Θα αναφέρω εδώ από το βιβλίο του Πωλ Κρούγκμαν, για την σύγχρονη ύφεση του 2008 ("Η κρίση του 2008 και η επιστροφή των οικονομικών της ύφεσης"), μια ενδιαφέρουσα και χαριτωμένα περιεκτική ιστορία, που έχει σχέση με τα προαναφερόμενα :
Paul Krugman
«Την ιστορία την διηγούνται οι Τζόαν και Ρίτσαρντ Σουίνι, σε άρθρο τους που δημοσιεύτηκε το 1978, με τον τίτλο «Η μονεταριστική θεωρία και η κρίση του συνεταιρισμού φύλαξης νηπίων του Λόφου του Καπιτωλίου».
Μην παραξενεύεστε με τον τίτλο, το θέμα είναι σοβαρό.
Στη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, οι Σουίνι ήταν μέλη μιας συνεταιριστικής οργάνωσης φύλαξης νηπίων: μιας ένωσης νεαρών ζευγαριών, στην προκειμένη περίπτωση κυρίως εργαζομένων στο Κογκρέσο, που κρατούσαν εναλλάξ τα παιδιά τους. Η οργάνωση ήταν ασυνήθιστα πολυπληθής, συμμετείχαν περίπου 150 ζευγάρια, πράγμα που δεν σήμαινε απλώς ότι υπήρχε πληθώρα δυνητικών νταντάδων, αλλά και ότι η διεύθυνση του συνεταιρισμού – και ιδίως η εξασφάλιση ότι το κάθε ζευγάρι θα έπαιρνε το μερίδιο που πραγματικά του αναλογούσε - δεν ήταν εύκολη υπόθεση.
Όπως πολλά τέτοια εγχειρήματα (και άλλα σχήματα αντιπραγματισμού) ο συνεταιρισμός έλυσε το πρόβλημα εκδίδοντας ένα είδος χρεωστικού ομόλογου: κουπόνια που έδιναν στον φέροντα το δικαίωμα μιας ώρας φύλαξης. Όταν φύλαγαν παιδιά, οι μπέιμπι σίτερ λάμβαναν τον ανάλογο αριθμό κουπονιών από τους γονείς. Το σύστημα ήταν έτσι οργανωμένο ώστε να αποφεύγεται η ανευθυνότητα: εξασφάλιζε αυτόματα ότι κάθε ζευγάρι θα προσέφερε πάντα ακριβώς τις ίδιες ώρες φύλαξης που θα λάμβανε.
Το θέμα όμως δεν ήταν τόσο απλό. Διότι ένα τέτοιο σύστημα χρειάζεται να κυκλοφορούν πολλά κουπόνια. Τα ζευγάρια που είχαν αρκετά ελεύθερα απογεύματα στη σειρά και δεν σχεδίαζαν εξόδους άμεσα, θα προσπαθούσαν να μαζέψουν αποθέματα για το μέλλον – αυτή η συσσώρευση θα αντιστοιχούσε με εξάντληση των αποθεμάτων άλλων ζευγαριών, αλλά, συν τω χρόνω, το κάθε ζευγάρι, κατά μέσο όρο, θα ήθελε πιθανώς να κρατάει αρκετά κουπόνια ώστε να βγαίνει αρκετές φορές ανάμεσα στις βάρδιες φύλαξης. Έτσι η έκδοση των κουπονιών ήταν μια περίπλοκη υπόθεση: τα ζευγάρια έπαιρναν κουπόνια όταν γίνονταν μέλη, τα οποία υποτίθεται πως θα εξοφλούσαν όταν έφευγαν, αλλά πλήρωναν και αμοιβές σε κουπόνια φύλαξης, τα οποία χρησιμοποιούνταν για να πληρώνονται τα στελέχη του συνεταιρισμού και ούτω καθεξής. Οι λεπτομέρειες δεν είναι σημαντικές· η ουσία είναι ότι ήρθε η στιγμή που κυκλοφορούσαν σχετικά λίγα κουπόνια – πολύ λίγα για να ικανοποιηθούν οι ανάγκες του συνεταιρισμού.
Αυτό το αποτέλεσμα ήταν παράξενο. Τα ζευγάρια που θεωρούσαν ανεπαρκή τα αποθέματα τους σε κουπόνια ήθελαν πολύ να φυλάνε παιδάκια και ήταν απρόθυμα να βγουν έξω. Στο συγκεκριμένο σύστημα όμως, όταν κάποιο ζευγάρι αποφάσιζε να βγει έξω αυτό σήμαινε ότι κάποιο άλλο ζευγάρι είχε την ευκαιρία να κάνει φύλαξη έτσι έγινε δύσκολο να βρεθούν ευκαιρίες για φύλαξη, κάτι που έκανε τα ζευγάρια ακόμη πιο απρόθυμα να χρησιμοποιήσουν τα αποθέματα τους σε κουπόνια πλην ειδικών περιπτώσεων, κάτι που με τη σειρά του έκανε τις ευκαιρίες για φύλαξη ακόμη πιο σπάνιες …
Εν ολίγοις, ο συνεταιρισμός εισήλθε σε ύφεση.
Διάλειμμα τώρα. Πώς σας φαίνεται αυτή η ιστορία;
Εάν απορείτε – μήπως αυτό το βιβλίο δεν αφορά την παγκόσμια οικονομική κρίση, αλλά την παιδική μέριμνα; – έχετε χάσει την ουσία. Ο μόνος τρόπος για να κατανοήσουμε οποιοδήποτε περίπλοκο σύστημα, είτε πρόκειται για τις καιρικές συνθήκες, είτε για την παγκόσμια οικονομία, είναι να δουλέψουμε με μοντέλα – απλουστευμένες αναπαραστάσεις του συστήματος, που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τη λειτουργία του. Ενίοτε τα μοντέλα αποτελούνται από συστήματα εξισώσεων, άλλες από προγράμματα υπολογιστών (όπως οι προσομοιώσεις στα καθημερινά δελτία πρόγνωσης καιρού)· ορισμένες φορές όμως μοιάζουν με μοντέλα αεροπλάνων, που οι σχεδιαστές τα δοκιμάζουν, μέσα σε αεροδυναμικές σήραγγες, μικρής κλίμακας παραλλαγές των πραγματικών, που είναι πιο πρόσφορες για παρατήρηση και πειραματισμό. Ο συνεταιρισμός φύλαξης νηπίων τον Λόφου του Καπιτωλίου ήταν η μινιατούρα μιας οικονομίας, στην πραγματικότητα ήταν η πιο μικρή οικονομία, που μπορούσε να πληγεί από μια ύφεση. Και αυτό που πέρασε ήταν μια πραγματική ύφεση, όπως η ανύψωση, που δημιουργούν οι πτέρυγες ενός μοντέλου αεροπλάνου, είναι πραγματική ανύψωση και όπως ακριβώς η συμπεριφορά του μοντέλου αυτού μπορεί να δώσει στους σχεδιαστές πολύτιμες ιδέες, σχετικά με τη λειτουργία ενός τζάμπο τζετ, τα σκαμπανεβάσματα του συνεταιρισμού μας μπορούν να μας δώσουν ζωτικά πληροφορίες για το πως επιτυγχάνουν, ή αποτυγχάνουν, οι μεγάλες οικονομίες.
Εάν δεν είστε τόσο πολύ προβληματισμένοι, όσο προσβεβλημένοι – υποτίθεται πως εδώ συζητούμε σημαντικά θέματα και αντ’ αυτών σας αφηγούνται χαριτωμένες μικρές παραβολές για τους γιάπις της Ουάσιγκτον – η ντροπή είναι δική σας. Θυμηθείται το τι είπα στην εισαγωγή : Το να είναι κανείς φιλοπαίγμων, να έχει τη διάθεση να παίξει με τις ιδέες δεν είναι απλώς κάτι διασκεδαστικό, αλλά ουσιαστικό σε καιρούς σαν τους σημερινούς. Μην εμπιστεύεστε ποτέ ένα σχεδιαστή αεροπλάνων που δεν παίζει με μοντέλα αεροπλάνων, ούτε έναν οικονομολόγο που δεν παίζει με μοντέλα οικονομίας.
Εκτός των άλλων, η ιστορία του συνεταιρισμού φύλαξης νηπίων θα αποδειχθεί πολύ χρήσιμο εργαλείο κατανόησης των καθόλου διασκεδαστικών προβλημάτων των πραγματικών οικονομιών. Τα θεωρητικά μοντέλα που χρησιμοποιούν οι οικονομολόγοι, κυρίως μαθηματικές κατασκευές, συχνά φαίνονται πολύ πιο περίπλοκα από όσο είναι· συνήθως όμως τα διδάγματα τους μπορούν να μεταφραστούν σε απλές παραβολές σαν αυτή με το συνεταιρισμό που παραθέσαμε (και αν δεν μπορούν, αυτό είναι συχνά σημάδι ότι κάτι δεν πάει καλά με το ίδιο το μοντέλο). Θα επανέλθω στην ιστορία του συνεταιρισμού φύλαξης πολλές φορές στην πορεία του βιβλίου και σε διαφορετικά συμφραζόμενα. Προς το παρόν, ας εξετάσουμε δύο κρίσιμες επιπτώσεις: η μία αφορά το πώς επέρχονται οι υφέσεις και η άλλη την αντιμετώπισή τους.
Πρώτον, γιατί εισήλθε σε ύφεση ο συνεταιρισμός;
Όχι επειδή τα μέλη του έκαναν ελλιπώς τη δουλειά της φύλαξης: ίσως την έκαναν ελλιπώς ίσως όχι, αυτό όμως είναι ένα άλλο ζήτημα. Ούτε επειδή ο συνεταιρισμός πίστευε στις «αξίες του Καπιτωλίου», ή επειδή «ευνοήθηκαν οι πολιτικοί φίλοι», ή δεν κατάφερε να προσαρμοστεί στις τεχνολογικές αλλαγές της φύλαξης νηπίων, όπως οι ανταγωνιστές του. Το πρόβλημα δεν εντοπίζεται στην παραγωγική ικανότητα του συνεταιρισμού, αλλά στην έλλειψη «ενεργού ζήτησης»: ελάχιστη δαπάνη, για πραγματικά αγαθά (χρόνο φύλαξης), επειδή οι άνθρωποι προσπαθούσαν να συσσωρεύσουν μετρητά (κουπόνια φύλαξης). Το δίδαγμα που βγαίνει για τον πραγματικό κόσμο είναι πως η τρωτότητά στον οικονομικό κύκλο δεν σχετίζεται πολύ, ίσως και καθόλου, με τα πιο καίρια οικονομικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα μας: και στις καλές οικονομίες συμβαίνουν κακά πράγματα.
Δεύτερον, ποιά ήταν η λύση στην περίπτωση του συνεταιρισμού;
Οι Σουίνι ανέφεραν ότι δυσκολεύτηκαν αρκετά να πείσουν τη διοικούσα επιτροπή, που αποτελούνταν κυρίως από δικηγόρους, πως το πρόβλημα ήταν κατ’ ουσία τεχνικό και ότι διορθωνόταν εύκολα. Τα στελέχη του συνεταιρισμού το αντιμετώπισαν αρχικά σαν να ήταν αυτό που ένας οικονομολόγος θα αποκαλούσε «διαρθρωτικό» πρόβλημα, το οποίο απαιτούσε άμεση δράση: ψηφίστηκε ένας κανονισμός που απαιτούσε από κάθε ζευγάρι να βγαίνει έξω τουλάχιστον δύο φορές το μήνα. Τελικά όμως επικράτησαν οι οικονομολόγοι και έτσι αυξήθηκε η προσφορά των κουπονιών. Τα αποτελέσματα ήταν μαγικά: με μεγαλύτερα αποθέματα κουπονιών, τα ζευγάρια ήταν πιο πρόθυμα να βγαίνουν έξω, πολλαπλασιάζοντας τις ευκαιρίες φύλαξης, κάτι που ώθησε και άλλα ζευγάρια να βγαίνουν έξω και ούτω καθεξής. Το ακαθάριστο προϊόν φύλαξης του συνεταιρισμού – που μετριόταν με τον αριθμό παιδιών που φυλάσσονταν, αυξήθηκε κατακόρυφα. Και αυτό πάλι δεν έγινε επειδή τα ζευγάρια ξαφνικά έκαναν καλύτερα τη δουλειά της φύλαξης, ή γιατί ο συνεταιρισμός προχώρησε σε ουσιώδεις μεταρρυθμίσεις – έγινε απλώς γιατί διορθώθηκε το νομισματικό μπέρδεμα».
Δες στο μπλογκ μου το θέμα : "Η κρίση του συνεταιρισμού φύλαξης νηπίων του Λόφου του Καπιτωλίου (1978) και η δήλωση Τρισέ (11/2009), για την μη αποδοχή των ελληνικών ομολόγων από την Ε.Κ.Τ., ως μέσων πληρωμών" http://tassosanastassopoulos.blogspot.com/2010/03/1978-112009.html .
Αυτά για να ξεφύγουμε από την λαγνεία του διαρθρωτισμού, που είναι αποπροσανατολιστική και αποσπά την προσοχή από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε και τις προτεραιότητες που πρέπει να θέσουμε για την λύση τους.
Φώτης Κουβέλης - Υπουργός Δικαιοσύνης στην κυβέρνηση Ν. Δ. - ΣΥΝ - Κ. Κ .Ε., υπό τον Τζαννή Τζαννετάκη.
Ας έλθουμε τώρα στον κ. πρώην Υπουργό Δικαιοσύνης και την παρέα του :
Ότι, συμμετέχοντας στην κυβέρνηση Τζαννετάκη, έπραξε, όπως πίστευε, είναι απολύτως βέβαιο. Και φυσικά το να αναλάβει το Υπουργείο Δικαιοσύνης ήταν και δική του επιλογή. Και δεν ήταν δευτερεύουσα επιλογή. Ήταν μια πολύ σημαντική επιλογή, την οποία, αν ήθελε, μπορούσε να αρνηθεί. Ουδείς του επέβαλε την αποδοχή της - εκτός αν πιστεύεις ότι λειτούργησε σαν κομματικός στρατιώτης. Αλλά και σε αυτή την περίπτωση, η προσωπική του ευθύνη δεν απεμπολείται.
Ψάχνω να βρω την συνεισφορά του, ως Υπουργού Δικαιοσύνης, εκείνη την εποχή και ειλικρινά δεν μπορώ να την βρώ. Αν την βρεις γράψε μου....
(Υπάρχει μια σημαντική συνεισφορά του - του ιδίου και του Συνασπισμού εκείνης της εποχής - : Βοήθησαν στον περαιτέρω εκτροχιασμό του δημοσιονομικού ελλείμματος εκείνη την εποχή και στην διόγκωση του ελληνικού δημόσιου χρέους, καθώς και στην ανάληψη της εξουσίας από τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, ο οποίος χρησιμοποίησε τον Συνασπισμό, σαν βοηθητικό εργαλείο και εφαλτήριο, για την άνοδό του στην εξουσία).
Το θέμα της παραπομπής του Ανδρέα Παπανδρέου δεν το αγγίζω, όχι διότι ο αείμνηστος γέροντας δεν υπέπεσε στον πειρασμό, αλλά επειδή τώρα πια είναι εντελώς αστείος και έωλος ο ισχυρισμός, εκείνης της παράταιρης κυβερνητικής συμμαχίας, ότι έκαναν αυτή την κυβέρνηση για την "κάθαρση". Μάλλον για την SIEMENS την έκαναν (και για εντελώς μικροπολιτικούς σκοπούς που απέτυχαν οικτρά) και γι' αυτό στην επόμενη οικουμενική κυβέρνηση του Ξενοφώντα Ζολώτα έδωσαν στον Σωκράτη Κόκκαλη και στους Γερμανούς τις ψηφιακές παροχές και ουσιαστικά έβαλαν τις βάσεις για την άλωση του ΟΤΕ από τα ιδιωτικά (και τα κρατικά) συμφέροντα των γερμανικών εταιριών. Και οι εξελίξεις που ακολούθησαν απέδειξαν του λόγου μου το αληθές και κονιορτοποίησαν το παραμύθι της "κάθαρσης". Αλλά, αφού ανέφερες την παραπομπή αυτή, που έγινε με εν πολλοίς στημένα στοιχεία (όχι σε όλες τις υποθέσεις), πρέπει να πω ότι η ευθύνη του τότε Υπουργού Δικαιοσύνης Φώτη Κουβέλη είναι τεράστια, άμεση, προσωπική και αυταπόδεικτη, ως εκ της θέσεως που κατείχε.
Δεν είναι μόνον γερασμένοι, ως άτομα οι "ανανεωτικοί". Κυρίως είναι γερασμένοι, ως ιδέες και ως ιδεολογική πλατφόρμα και τούτο διότι, πάντοτε, σε αυτόν τον μίζερο χώρο, έλειπε ο ριζοσπαστισμός (τώρα που δεν έχουν και τον αξιολογότατο Μιχάλη Παπαγιαννάκη, που δεν ήταν Κουβέλης, ούτε Παπαδημούλης, διότι δεν είχε την νοοτροπία του "επαγγελματικού στελέχους", όπως αυτοί, τα πράγματα γι' αυτούς θα πάνε ακόμα χειρότερα).
Το κυριότερο είναι ότι η πολιτικοϊδεολογική τους πλατφόρμα, που στηριζόταν στην ΕΟΚ, την ευρωζώνη, το ευρώ και το Μάαστριχτ, περνάει θυελλώδη κρίση και αμφισβήτηση και δείχνει ότι ότι κινδυνεύει να καταρρεύσει, λόγω των χασματικών θεσμικών ανεπαρκειών τους, που έχουν φέρει το ευρωπαϊκό οικοδόμημα στα όρια της διάλυσης και το οδηγούν στην κοινωνική απαξίωση, η οποία είναι ραγδαία και θα είναι πλήρης και άνευ αντιστροφής, εάν οι ηγετικές ευρωπαϊκές ελίτ δεν δράσουν, γρήγορα και αποτελεσματικά, για να αποτρέψουν αυτήν την απαξίωση. Αυτό είναι που "τρελλαίνει" τους συντηρητικούληδες "ανανεωτές" μας, οι οποίοι χρησιμοποιούν πλέον την καραμέλλα της "ανανέωσης", για να κρύψουν τον συντηρητισμό τους.
Και φυσικά η όποια ανανέωση στην Αριστερά - αν έλθει - θα έλθει από αλλού και όχι από αυτούς τους παλαιομοδίτες "ανανεωτές", ακριβώς επειδή το αίτημα της ανανέωσης έχει αλλάξει περιεχόμενο και πεδίο κοινωνικών αναφορών - πολύ περισσότερο τώρα, που η επιμονή των ηγετικών χρηματοπιστωτικών κύκλων στην Ευρώπη και των πολιτικών θεραπαινίδων τους, στο να συντηρήσουν και να εμβαθύνουν την οικονομική ύφεση στην Ευρώπη, θα οξύνει τις κοινωνικές συγκρούσεις και θα καταστήσει ακόμα πιο αναχρονιστικές τις θέσεις των συντηρητικών "ανανεωτών" μας.
Ουδείς φωνάζει, Γιάννη μου. Και πάντως όχι εγώ. Ακόμα τις φωνές δεν τις έχεις ακούσει. Και δεν θα είναι από εμένα. Θα είναι από την ελληνική κοινωνία στο σύνολό της. Θα είναι και από εσένα τον ίδιο, διότι το χειρότερο κομμάτι του τραγελαφικού έργου "Ο ΓΑΠ πρωθυπουργός" δεν το έχουμε ζήσει και υπάρχει άφθονος καιρός, μέχρι να φθάσουμε σε αυτό το κομμάτι.
Φαίνεται ότι δεν έχεις αντιληφθεί, ακόμα, το που πάμε. Για την ακρίβεια, το που μας οδηγούν οι κατακτητές της χώρας, που προσκάλεσε και έφερε εδώ ο ευήθης ΓΑΠ, ο οποίος τους παρέδωσε την εξουσία με τα κλειδιά στα χέρια (και το ... διαφήμισε κιόλας!).
Θα το επαναλάβω για μία ακόμη φορά : Η χώρα βρίσκεται υπό μια μοντέρνα μεταναζιστική γερμανοτραφή Κατοχή και οι "κυβερνώντες" την χώρα έχουν αυτοπεριοριστεί στον ρόλο του διεκπεραιωτή των εντολών των αφεντικών τους, οι οποίοι είναι αυτοί που πραγματικά και ουσιαστικά μας κυβερνούν. Αυτοί οι κατακτητές ανησυχούν μόνον από την πιθανότητα - δεν είναι βεβαιότητα - των αντιδράσεων του ελληνικού λαού και γι' αυτό ψάχνουν για συμμάχους, που θα στηρίξουν, ή θα διευρύνουν, το παρόν "κυβερνητικό" σχήμα.
Και εδώ υφίσταται ο κίνδυνος του γερμανοτσολιαδισμού, ο οποίος είναι άμεσος. Γι' αυτό καλά θα κάνει ο κ. Κουβέλης και η παρέα του να προσέξουν, διότι, αν στηρίξουν το καταστροφικό πρόγραμμα των κατακτητών και την αποκαλούμενη κυβέρνηση που το εφαρμόζει, ο ελληνικός λαός δεν θα τους συγχωρήσει ποτέ...
(Αφού προτιμάς τον ... ΓΑΠ, να είσαι σίγουρος ότι θα τον έχεις! Εγώ, πάντως, θα τον απολαύσω, μετά δακρύων...).
Υ.Γ. (1) : Και η ... πατάτα που πήρε στα χέρια του δεν ήταν καυτή όταν την πήρε. Ήταν, απλώς ζεστή. Αυτός την έβαλε στον φούρνο και την έκαψε! Γι' αυτό και έχει καταφέρει το απίθανο : Πολλοί ψηφοφόροι του - και μάλιστα του σκληρού πυρήνα του ΠΑΣΟΚ - να καταρώνται την τύχη τους, να σκίζουν τις κομματικές τους ταυτότητες και να νοσταλγούν τον ... Καραμανλή! Σου υπόσχομαι - ή μάλλον καλύτερα, ο ΓΑΠ μας υπόσχεται - άφθονο γέλιο και πολύν πόνο. Έχει να γίνει αυτό που δεν φαντάζεσαι. Και φυσικά δεν θα υπάρξει καμμία έξοδος από την κρίση (όσο εφαρμόζεται το πρόγραμμα των σύγχρονων και μοντέρνων κατακτητών, το οποίο, εκ των πραγμάτων, θα ανατραπεί), αλλά απίθανης έκτασης βάθεμά της, διότι η υπέρβαση της κρίσης δεν αποτελεί επιδίωξη των μοντέρνων κατακτητών της χώρας. Το αντίθετο, μάλιστα. Αρκεί να έχεις λίγη - για την ακρίβεια, ελάχιστη - υπομονή...
Υ.Γ (2) : Και μην τσιμπάς με την φιλολογία περί δανεικών : Δεν είναι αυτό το κύριο πρόβλημα της χώρας. (Όχι ότι δεν έπρεπε να αντιμετωπισθεί, αλλά δεν ήταν το πρώτο πρόβλημα της χώρας και δεν ήταν τώρα η ώρα, για να αντιμετωπισθεί). Το κατέστησε κύριο πρόβλημα ο ΓΑΠ. Και τώρα που το κατέστησε πρώτο πρόβλημα της χώρας ... καλά ξεμπερδέματα...
Υ.Γ. (3) : Καλός ο Κώστας Καλλωνιάτης και σε γενικές γραμμές συμφωνώ, με όσα γράφει, διότι, όντως, τα χρέη αντιμετωπίζονται με επαναφορά της αναπτυξιακής διαδικασίας και όχι με την παγίωση της ... υπανάπτυξης, στην οποία οδηγούν την χώρα μας και όλες τις χώρες της ευρωζώνης οι ανεξέλεγκτοι τραπεζίτες της Ε.Κ.Τ. και οι γερμανοτραφείς κατακτητές της χώρας και της ευρωζώνης ολόκληρης (κρατώ, βέβαια, κάποιες, επιμέρους, διαφωνίες μου, με όσα γράφει ο Καλλωνιάτης, αλλά δεν είναι σε αυτές η ουσία). Το θέμα είναι το πως αντιλαμβανόμαστε τα γραφόμενα. Πάντως, είναι σημαντικό, που αρχίζει να βλέπει - έστω και δυσφορώντας - ότι δεν μπορούμε να σταθούμε, μέσα σε μια ευρωζώνη, με σκληρή νεοφιλελεύθερη (και πολιτικά και κοινωνικά αντιδημοκρατική, προσθέτω εγώ) οικονομική και δημοσιονομική πολιτική, που υποτάσσει τα πάντα στα συμφέροντα των χρηματοπιστωτικών ελίτ. Και ως εκ τούτου, είναι σημαντικό ότι, στην περίπτωση αυτή, θέτει και το ζήτημα εξόδου από την ευρωζώνη και κάπως έτσι το βλέπω και εγώ. Αν και δεν αναφέρεται στις τεράστιες χασματικές πολιτικές και θεσμικές ανεπάρκειες της ευρωζώνης, οι οποίες ανεπάρκειες βρίσκονται στον πυρήνα του θεμελειακού προβλήματος, που αντιμετωπίζει η Ευρώπη. Όμως, εκεί βρίσκεται το σύγχρονο ευρωπαϊκό οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα και η μετατροπή της διεθνούς ύφεσης σε τοπικό πρόβλημα της ευρωζώνης, η οποία απειλείται από τον μετασχηματισμό της ύφεσης, σε κρίση με καθαρά ευρωπαϊκά χαρακτηριστικά και διαστάσεις. Οι Η.Π.Α., η Ιαπωνία, η Κίνα αποτελούν ενιαία (ομοσπονδιακά, ή μη) κράτη, με ισχυρές κεντρικές κυβερνήσεις, με τεράστιους εσωτερικούς οικονομικούς χώρους και έχουν τα μακροοικονομικά εργαλεία, για την αντιμετώπιση των κρίσεων και των υφέσεων, τονώνοντας την ζήτηση και καθοδηγώντας τις Κεντρικές τους τράπεζες σε στοχευμένες αναπτυξιακές πολιτικές. Η Ευρώπη και η ευρωζώνη πολύ απέχουν από κάτι τέτοιο και αυτό είναι κάτι το εντελώς καταστροφικό, για όλους. Και πολύ περισσότερο, για την χώρα μας, η οποία, βέβαια, πρέπει να περιμένει τις εξελίξεις στην ευρωζώνη. Αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει για ακαθόριστο χρονικό διάστημα, παρακολουθώντας την αποσάρθρωση του παραγωγικού ιστού της χώρας. Πολύ περισσότερο, δεν μπορεί η χώρα να περιμένει επ' άπειρον τους ευρωζωνίτες, που είναι χαρακτηριστικά αργοί και αναποτελεσματικοί, αφού στην ουσία έχει τεθεί το ζήτημα της διάλυσης της ευρωζώνης, η οποία διάλυση δεν είναι καθόλου δεδομένη, αλλά, είναι υπαρκτή και ρεαλιστική (ως πιθανότητα), μια διάλυση - η οποία μπορεί να τέθηκε, ως ζήτημα, με αφορμή την "ελληνική περίπτωση", όπως και ο Καλλωνιάτης το λέει και όπως το έχω γράψει και εγώ -, αλλά μπορεί να επέλθει ανεξάρτητα από το τι θα συμβεί, ή δεν θα συμβεί στην Ελλάδα, αφού το πρόβλημα της ευρωζώνης είναι, όπως είπα, πρόβλημα οξύτατων θεσμικών ανεπαρκειών, με ένα εντελώς χαώδες περιεχόμενο, που απαιτεί γρήγορες λύσεις, οι οποίες δεν δίδονται. Και γι' αυτό, η Ελλάδα πρέπει να πάρει τα μέτρα της, έχοντας υπόψη της ότι είναι πλέον πολύ πιθανό να βγει από την ευρωζώνη και να δουλέψει και με αυτό το σενάριο. Αλλά με ποιό επιτελείο και με ποιούς κυβερνήτες να το κάνει αυτό; Με τον ... ΓΑΠ; Ο ... θεός να βάλει το χέρι του..."
(Σχόλιό μου http://www.phpbbserver.com/pfor/viewtopic.php?p=9117&mforum=pfor#9117 , της 16/6/2010, στο θέμα, που έχω ανοίξει στο "PETROUPOLIS FORUMS", με τίτλο : "Διάσπαση του ΣΥΝ : Η θύελλα συσπειρώνει τους καθεστωτικούς" http://www.phpbbserver.com/pfor/viewtopic.php?t=2057&start=0&postdays=0&postorder=asc&highlight=&mforum=pfor ).
Σχόλια