1941-1945. Το Auschwitz (οι δολοφονημένοι και το στρατόπεδο). 1942. Ο Γερμανός λοχίας Anton Schmid σηκώνει, στις πλάτες έναν γέρο και ανήμπορο Εβραίο. 1941-1944. Ο Γερμανός αξιωματικός Albert Battel, σώζει Εβραίους, στην Λιθουανία. 3-2-1944 Mauthausen. Οκτώβριος 1942. Οι Αφροαμερικανίδες, στον πόλεμο. Ιούνιος 1942. Αντάρτικη ομάδα, στην Κρήτη. 1945. “Οι γαμημένοι στρατιώτες", στην Πολωνία. 1945-1949. Η καταδίωξη των συνεργατών των Γερμανών ναζιστών, στην Ευρώπη. 1966. ΗΠΑ. Η Raquel Welch. 1960. Ο Πειραιάς. 1978. Η Έλλη Λαμπέτη και η Σαπφώ Νοταρά. 17-11-1980. Πολυτεχνείο. Οι νεκροί Ιάκωβος Κουμής και Σταματίνα Κανελλοπούλου, τα ΜΑΤ και τα ΚΝΑΤ. Νοέμβριος 1974. “Απόρρητα έγγραφα της Κύπρου, για το Κυπριακό. Ιούλιος-Αύγουστος 1974” και μετέπειτα (193).

Νοεμβρίου 18, 2025

17/11/1914. Ένας Πολωνός, γεννήθηκε στην Κρακοβία ο Φράνσιζεκ Τσάλκαρζ. Ένας λογιστής.

Στο Άουσβιτς, από τις 15 Ιουνίου 1942.

Αριθ. 39520

Πέθανε, στο στρατόπεδο, στις 2 Ιανουαρίου 1943.

---

Διαδικτυακό μάθημα «Πολωνοί στο KL Άουσβιτς»: http://lekcja.auschwitz.org/en_2020_06_polacy/

17/11/1913 - 4/8/1942. Ο Πολωνοεβραίος Gersz Zyskind, που γεννήθηκε, στο Łódź.

Στο Άουσβιτς, από 9 Ιουλίου 1942.

Αριθμός. 39178.

Πέθανε, στο στρατόπεδο, στις 4 Αυγούστου 1942.

13/4/1942. Δεν υπάρχουν αγάλματα του Anton Schmid.

Κανένας δρόμος δεν φέρει το όνομά του. Καμία ταινία δεν λέει την ιστορία του.

Αλλά, σε μια μικρή γωνιά του Yad Vashem, το όνομά του είναι σκαλισμένο, σε πέτρα, μαζί με τις λέξεις "Δίκαιος Μεταξύ των Εθνών".

Γιατί μερικές φορές οι μεγαλύτεροι ήρωες είναι αυτοί, που, σχεδόν, ξέχασε η Ιστορία.

Ο Schmid δεν έπρεπε να είναι ήρωας. Ήταν, απλά, ένας κουρασμένος 34χρονος ραδιοφωνικός λοχίας, από την Βιέννη, κολλημένος, πίσω από ένα γραφείο, στην κατεχόμενη, από τους Ναζί, Λιθουανία. Η δουλειά του ήταν απλή : διαδικασία γραφειοκρατίας, για τους χαμένους Γερμανούς στρατιώτες.

Κράτα χαμηλά το κεφάλι σου. Ακολουθήστε τις εντολές. Μείνε ζωντανός.

Αυτό ήταν το σχέδιο.

Αλλά, μετά βγήκε, έξω, από το γραφείο του, ένα πρωί του 1941 και είδε τί είχε γίνει, στο Βίλνιους.

Η εβραϊκή συνοικία είχε μετατραπεί, σε γκέτο. Συρματόπλεγμα, παντού. Φρουροί, με καραμπίνες. Και κάθε ημέρα, στήλες Εβραίων ανδρών και γυναικών περπατούσαν, στους δρόμους, για καταναγκαστική εργασία.

Όποιος σκόνταψε, έφαγε ξύλο. Όποιος έπεσε έμεινε, πίσω.

Κατά την διάρκεια μιας, από αυτές τις πορείες, άλλαξαν όλα.

Ένας ηλικιωμένος Εβραίος - ίσως 70, ίσως μεγαλύτερος -, απλά, κατέρρευσε. Όχι, από ξύλο. Όχι, επειδή τον έσπρωξαν. Απλά, κατέρρευσε, στο παγωμένο έδαφος, σαν να είχε, τελικά, παραιτηθεί το σώμα του.

Οι φρουροί του φώναξαν να σηκωθεί.

Δεν μπορούσε.

Και τότε, ήταν, που ο Schmid έκανε κάτι, που τους έκανε όλους να σταματήσουν και να κοιτάνε.

Περπάτησε, προς τον γέρο. Πέρα, από τους φρουρούς. Πέρα, από τα όπλα. Πέρα, από κάθε κανονισμό, που έλεγε ότι δεν είχε καμία δουλειά, εκεί.

Γονάτισε, στο χιόνι.

Και τότε - μπροστά, σε Λιθουανούς συνεργάτες, αξιωματικούς των SS και τους δικούς του συναδέλφους - σήκωσε αυτόν τον Εβραίο, στην πλάτη του.

Ένας επιζών, που το είδε, αργότερα, είπε : “Νόμιζα ότι ονειρευόμουν. Γερμανός στρατιώτης κουβαλούσε έναν Εβραίο, σαν να ήταν πατέρας του".

Schmid τον μετέφερε, σε όλη τη διάρκεια αυτής της πορείας. Βήμα βήμα. Τετράγωνο- τετράγωνο.

Όταν κάποιος απαίτησε να μάθει, τί νομίζει ότι κάνει, ο Schmid κοίταξε ψηλά και είπε, απλά : "Ένας άνθρωπος έπεσε. Τον βοηθάω".

Εκείνη την στιγμή έσπασε κάτι, στον Schmid. Ή, ίσως, αποκάλυψε αυτό, που υπήρχε, ήδη, εκεί.

Δεν μπορούσε να ξεχάσει, αυτό, που είχε δει. Και δεν ήθελε.

Έτσι άρχισε να χρησιμοποιεί ό,τι είχε - το γραφείο του, τα χαρτιά του, την πρόσβασή του, σε στρατιωτικά φορτηγά - για να σώσει ανθρώπους.

Έκρυβε Εβραϊκές οικογένειες στους στρατώνες του. Έβγαλε, λαθραία, ανθρώπους από το γκέτο, με στρατιωτικά οχήματα. Πλαστογράφησε άδειες εργασίας, που τους άφηναν να διαφύγουν, στα δάση και να ενταχθούν, σε μαχητές των παρτιζάνων.

Ένας άντρας, την φορά. Μια οικογένεια, την φορά. Μια ζωή, την φορά.

Οι άνθρωποι, που έσωσε είπαν, αργότερα, ότι βοήθησε, τόσο φυσικά, όσο και η αναπνοή. Σαν να μην του πέρασε, ποτέ, από το μυαλό να κάνει κάτι άλλο.

Η φήμη διαδόθηκε, στο γκέτο, με ψίθυρους: Υπάρχει ένας Γερμανός λοχίας, που θα σας βοηθήσει. Βρες τον Σμιντ. Εμπιστέψου τον Schmid.

Τους επόμενους μήνες έσωσε περισσότερους, από 250 ανθρώπους.

Αλλά το έλεος ήταν έγκλημα, στην Ναζιστική Γερμανία.

Ανακαλύφθηκαν οι πράξεις του. Συνελήφθη τον Ιανουάριο του 1942 και κατηγορήθηκε για «βοήθεια Εβραίων και υπονόμευση της Γερμανικής στρατιωτικής αρχής".

Η δίκη ήταν γρήγορη. Η ετυμηγορία ήταν σίγουρη.

Θάνατος.

Πριν την εκτέλεσή του, τον άφησαν να γράψει ένα τελευταίο γράμμα στην σύζυγό του, πίσω, στην Βιέννη.

Θα μπορούσε να γράψει, για την αδικία. Για την τρέλα του πολέμου. Για το ότι δεν του άξιζε να πεθάνει.

Αντ' αυτού, έγραψε : «Συμπεριφέρθηκα, μόνο, ως άνθρωπος και δεν ήθελα να βλάψω κανέναν”.

Τον πυροβόλησαν, στις 13 Απριλίου 1942.

Ήταν 34 ετών.

Για χρόνια, μετά τον πόλεμο, η σύζυγος και η κόρη του ζούσαν, με την ντροπή να πιστεύουν ότι ήταν προδότης. Αυτό είναι το μόνο, που τους είπαν.

Αλλά οι άνθρωποι, που έσωσε ο Σμιντ, δεν τον ξέχασαν, ποτέ.

Έψαξαν, για το όνομά του, στα αρχεία. Έγραψαν μαρτυρίες. Έλεγαν, σε όποιον θα άκουγε, για τον Γερμανό λοχία, που επέλεξε την ανθρωπότητα, από τις εντολές.

Το 1964, είκοσι δύο χρόνια, μετά το θάνατό του, οι επιζώντες συγκεντρώθηκαν, στο Yad Vashem, στο Ισραήλ.

Μίλησαν, για τον άνθρωπο, που κουβαλούσε, στην πλάτη του, έναν γέρο Εβραίο ξένο. Που ρίσκαρε τα πάντα, για να σώσει ανθρώπους, που δεν είχε γνωρίσει, ποτέ. Που πέθανε, επειδή αρνήθηκε να αφήσει την σκληρότητα να είναι φυσιολογική.

Η κόρη του Schmid κλήθηκε να παραλάβει το μετάλλιο, εκ μέρους του.

Αργότερα, είπε ότι ήταν η πρώτη φορά, που κατάλαβε ποιός ήταν, πραγματικά, ο πατέρας της. Όχι προδότης. Δεν είναι εγκληματίας.

Ένα ανθρώπινο ον, που είδε έναν άλλο άνθρωπο να έχει ανάγκη και δεν μπορούσε να φύγει.

Σήμερα, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν ακούσει, ποτέ για τον Anton Schmid. Η ιστορία του θάβεται, κάτω από τα μεγαλύτερα ονόματα, τις διάσημες μάχες, τις μεγάλες χειρονομίες της ιστορίας.

Αλλά, ίσως, γι' αυτό, ακριβώς, έχει σημασία.

Επειδή ο Schmid αποδεικνύει ότι δεν χρειάζεσαι δύναμη, για να κάνεις την διαφορά. Δεν χρειάζεσαι εξουσία, ή όπλα, ή μεγάλα σχέδια.

Μερικές φορές, απλά, χρειάζεται να δεις κάποιον να πέφτει και να αποφασίσεις ότι θα τον βοηθήσεις να σηκωθεί, ξανά.

Ακόμη και όταν σου κοστίζει τα πάντα.

Ειδικά τότε.

#CourageInDarkness #RighteousAmongTheNations

~Ξεχασμένες Ιστορίες.

Albert Battel ( Πρεζίνκα, Πολωνία 21/1/1891 - Φραγκφούρτη, Γερμανία 1952). Η καλοκαιρινή ζέστη, στο Przemyśl ήταν ασφυκτική. Αλλά δεν ήταν μόνο ο καιρός.

Γερμανικές σημαίες κρέμονται, από κάθε κτίριο. Η απαγόρευση κυκλοφορίας άδειασε τους δρόμους, όταν νυχτώσει. Και οι Εβραϊκές οικογένειες, που ζούσαν, εδώ για γενιές, ήσαν, τώρα, παγιδευμένες, πίσω από συρματόπλεγμα, σε ένα στριμωγμένο γκέτο.

Όλοι ήξεραν τί ερχόταν. Οι ψίθυροι εξαπλώνονταν, για εβδομάδες.

Ο Albert Battel στεκόταν, στην γέφυρα του ποταμού San, εκείνο το πρωί, βλέποντας τα φορτηγά των SS να προχωρούν, προς την πόλη. Στα σαράντα εννέα, ήταν, απλά, ένας αξιωματικός της Βέρμαχτ, που προσπαθούσε να κάνει τη δουλειά του. Ένας δικηγόρος, από το Μπρεσλάου, που είχε στρατολογηθεί, σε αυτόν τον εφιάλτη.

Δεν ήταν ήρωας. Δεν συμμετείχε, σε κανένα αντιστασιακό κίνημα. Ήταν, απλά, ένας μεσήλικας, με γερμανική στολή, που βαρέθηκε να βλέπει αθώους ανθρώπους να εξαφανίζονται.

Η πομπή πλησίασε. Μαύρα φορτηγά γεμάτα, με στρατιώτες των SS, κατευθύνονται, κατευθείαν, προς το γκέτο για να ξεκινήσουν "επανεγκατάσταση".

Ο Battel έκανε μια επιλογή, που θα σκότωνε τους περισσότερους άνδρες, επί τόπου.

Διέταξε τους στρατιώτες του να κατεβάσουν το φράγμα της γέφυρας. Στην συνέχεια, τοποθέτησε οπλισμένα στρατεύματα της Βέρμαχτ, σε όλο το διάστημα.

Όταν ο διοικητής των SS απαίτησε να περάσει, ο Battel τον κοίταξε, στα μάτια και είπε όχι.

Όχι σήμερα. Όχι, στην γέφυρά του.

Ο αξιωματικός των SS ήταν έξαλλος. Απείλησε να περάσει στρατοδικείο, εκτέλεση, οτιδήποτε μπορούσε να σκεφτεί. Αλλά οι άνδρες του Battel κράτησαν το έδαφος τους.

Τα φορτηγά έπρεπε να γυρίσουν, πίσω. Το μάζεμα μπλοκαρίστηκε.

Αλλά ο Άλμπερτ Μπάτελ δεν είχε τελειώσει.

Ενώ τα SS θα ανασυνταχθούν, αυτός επέταξε φορτηγά της Βέρμαχτ και μπήκε, κατευθείαν, στο γκέτο. Είπε στις οικογένειες των Εβραίων να αρπάξουν ό,τι μπορούσαν να μεταφέρουν και να ανέβουν, στα οχήματά του.

«Στρατιωτική ανάγκη», έλεγε, σε όποιον ρωτούσε. Απλά, ακολουθώ εντολές.

Δεκάδες άνθρωποι. Ηλικιωμένοι παππούδες και γιαγιάδες κρατούν φωτογραφίες. Μητέρες κρατούν μωρά. Παιδιά, που δεν καταλάβαιναν, γιατί ο Γερμανός αξιωματικός ήταν καλός μαζί τους.

Τους έφερε, στους στρατώνες και τα γραφεία της Βέρμαχτ. Τους τάισε. Έβαλε φρουρούς, για να είναι ασφαλείς. Είπε, στους άνδρες του, ότι αυτοί οι άνθρωποι ήσαν, υπό στρατιωτική προστασία.

Για ώρες, ο Battel περίμενε την εντολή, που θα τερματίσει την καριέρα του. Ή την ζωή του.

Ποτέ δεν ήλθε.

Εκείνο το βράδυ, ο Przemyśl ήταν πιο ήσυχο, από ό,τι περίμενε Τα τρένα απέλασης έφυγαν, με λιγότερα αυτοκίνητα, από τα προγραμματισμένα.

Και κάπου, σε έναν στρατώνα της Βέρμαχτ, τα Εβραιόπουλα κοιμήθηκαν, ξέροντας ότι θα δουν άλλη μια ανατολή.

Τα SS δεν ξέχασαν. Ούτε το Βερολίνο.

Ο Battel μπήκε, στην μαύρη λίστα, από το Κόμμα των Ναζί. Το όνομά του μπήκε, στην προσωπική λίστα προδοτών του Heinrich Himmler. Το ονόμασαν "ασυγχώρητη συναναστροφή, με τους Εβραίους. "

Αλλά, πριν μπορέσουν να τον περάσουν στρατοδικείο, η ασθένεια ανάγκασε τον Battel να φύγει, από την ενεργό δράση Επέστρεψε, στην πολιτική ζωή, καταστράφηκε η στρατιωτική του καριέρα.

Ποτέ, δεν ζήτησε συγγνώμη, για ό,τι έκανε.

Μετά τον πόλεμο, οι επιζώντες τον έψαξαν. Ο αξιωματικός, που είχε σώσει τις ζωές τους, ενώ κανείς άλλος δεν το έκανε.

Το 1963, το Yad Vashem τίμησε τον Albert Battel, ως Δίκαιο Μεταξύ των Εθνών. Είναι η υψηλότερη τιμή, που δίνει το Ισραήλ, στους μη Εβραίους, που ρίσκαραν τα πάντα, για να σώσουν ζωές Εβραίων, κατά την διάρκεια του Ολοκαυτώματος.

Ο Battel είχε πεθάνει, έντεκα χρόνια νωρίτερα, ξεχασμένος, σε μεγάλο βαθμό, στην μεταπολεμική Γερμανία. Ποτέ, δεν έγραψε απομνημονεύματα. Ποτέ, δεν επεδίωξε αναγνώριση. Ποτέ, δεν μίλησε, για εκείνη την ημέρα, στην γέφυρα.

Αλλά οι άνθρωποι, που έσωσε, δεν ξέχασαν, ποτέ.

Είπαν, στα παιδιά τους, για τον Γερμανό αξιωματικό, που επέλεξε την ανθρωπιά, από τις εντολές, που απέδειξε ότι, ακόμη και με την πιο σκοτεινή στολή, η συνείδηση θα μπορούσε, ακόμη, να λάμψει.

Η στιγμή του, στην γέφυρα, κράτησε, μόνο, ώρες. Αλλά αντηχεί, μέσα από δεκαετίες.

Επειδή ο Albert Battel μας έδειξε κάτι, που πρέπει, απεγνωσμένα, να θυμόμαστε : ότι οι απλοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν εξαιρετικές επιλογές, κάθε ημέρα. Αυτό το θάρρος δεν είναι η απουσία φόβου - είναι η απόφαση ότι ο φόβος δεν θα κάνει τις επιλογές σου, για σένα.

Και ότι μερικές φορές, το πιο δυνατό πράγμα, που μπορείς να κάνεις, είναι απλά να σταθείς εμπόδιο, σε κάποιον και να πεις : "Όχι σήμερα".

Σε έναν κόσμο γεμάτο ανθρώπους, που, απλά, ακολουθούν εντολές, ακολούθησε την καρδιά του, αντ' αυτών.

#CourageInDarkTimes #RighteousAmongNations

~Ξεχασμένες Ιστορίες.

31/10/1942. Μπρίστολ, Αγγλία. Οι πρώτες πέντε Αφροαμερικανίδες γυναίκες του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού, που έφθασαν, στην Βρετανία, κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, Αποστολή τους, στο Ηνωμένο Βασίλειο, ήταν να διοικήσουν το American Red Cross Club, στην οδό Great George, μια αποκλειστική στρατιωτική λέσχη μαύρων, η πρώτη του είδους Αριστερά, προς τα δεξιά : Sydney Taylor Brown, από το Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, Henrine Ward του Σικάγο, Ιλινόις, Carol Jarett, από το Ντένβερ, Κολοράντο, Magnolia Latimer της Ατλάντα της Γεωργίας και Gladys Edward Martin της Τοπέκα του Κάνσας.

Αρχική ανάρτηση : Picture Post - 1277 - Οι πρώτες Αφροαμερικανίδες του Ερυθρού Σταυρού πηγαίνουν, για δουλειά, στην Βρετανία - pub. 31 Οκτωβρίου 1942.

1940 (δεκαετία). Τίρανα. Ο Σούρτζα Κοκαλάρι (αριστερά), με δύο γιους να περπατούν, στην πρωτεύουσα. Στην σφαγή του ξενοδοχείου «Μπρίστολ», στα Τίρανα, την νύχτα της 12ης Νοεμβρίου 1944, εκτός από τους αδελφούς Μουζίν Κοκαλάρι Μουμτάζ και Βεσίμ, υπήρχε και άλλος ένας Κοκαλάρι, ο ξάδερφός τους, ο Surjau.

Ο Surjau δεν είχε, ποτέ, εμπλακεί, με την πολιτική. Ήταν εξέχων τεχνίτης, στο επάγγελμά του, ως ράφτης, μορφωμένος, στην Ιταλία. Ήταν ένας οικογενειάρχης, που φρόντιζε την ευημερία της οικογένειας και την ανάπτυξη των παιδιών.

Αλλά το βάρος του επώνυμου, που κουβαλούσε, θα ζύγιζε βαρύ, συμπεριλαμβανομένου, στις λίστες των εκτελέσεων των τελευταίων ημερών του πολέμου.

Μετά την δολοφονία του, η οικογένεια θα προσπαθούσε να επιβιώσει, αλλά δεν θα έπαιρνε πολύ και η κόρη Βέρα συλλαμβάνεται και καταδικάζεται, σε φυλάκιση, κατηγορούμενη ότι είναι πράκτορες της UNRRA και σαμποτάζ, ενώ δεν ήταν, ακόμη, 21 ετών.

17/11/1944. Τίρανα. Όποιος αρνείται την αντίσταση του λαού των Τιράνων και του αλβανικού λαού, για την απελευθέρωση της πρωτεύουσας, αρνείται το αίμα των ηρώων της πατρίδας για ελευθερία. Τότε, αυτό, που συνέβη, σε αυτή την ελευθερία και αυτό το αίμα, δηλαδή η εγκατάσταση του κομμουνιστικού καθεστώτος και η εκτέλεση πολιτικών αντιπάλων, αυτό είναι, εντελώς, άλλο πράγμα. Αλλά, πρέπει να είμαστε, μόνο, υπερήφανοι, για όσα έκανε η γενιά των παππούδων μας, στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Σε κάθε ξένο βιβλίο και μελέτη, που αναφέρει την Αλβανία, κατά την διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, αυτή η αντίσταση εκτιμήθηκε και σε καμία περίπτωση, δεν διαψεύστηκε Αυτό δείχνει ότι οι νέοι και οι νέες, που συμμετείχαν, δεν θυσιάστηκαν, στο όνομα του κομμουνισμού, αλλά στο όνομα του ιδεαλισμού, για την πατρίδα. Η μάχη, για την απελευθέρωση των Τιράνων, ήταν και παραμένει ο σημαντικότερος επίλογος και κεφάλαιο αντίστασης, που μας κατέταξε, ανάμεσα, στους λαούς της Ευρώπης και του Κόσμου, που πολέμησαν με όπλα τον ναζιστικό φασισμό, κατατάσσοντάς μας, στη σωστή πλευρά της Ιστορίας. Αιώνια τιμή, σε όσους έδωσαν την ζωή τους, για την ελευθερία της Αλβανίας!

Μια εικόνα 1000 λέξεις : Κέντρο Τιράνων, στις 17 Νοεμβρίου 1944. Πάλεψε, με όπλα, όχι, με λόγια.

Roland Qafoku.

(O, παραπάνω, συγγραφέας υπερβάλλει. Οι νέοι και οι νέες της Αλβανίας, τότε, προφανώς, πάλευαν, για την πατρίδα, αλλά και για τον κομμουνισμό, ως μια ιδέα ενσάρκωσης της κοινωνικής ισότητας. Μπορεί να έπεσαν, έξω και να έσφαλαν. Και προφανώς, έπραξαν αυτά τα δύο. Αλλα, έτσι, γράφεται η Ιστορία, ως αφήγηση των γεγονότων).

Τάσος Αναστασόπουλος.

Μάιος 1945. Πράγα. Το τραγικό τέλος των Μεραρχιών ROA (Ρωσικός Απελευθερωτικός Στρατός), στην Πράγα.

Η Πράγα σώθηκε, από πνιγμό, στο αίμα, από μονάδες στρατιωτικών σχολών των SS και στρατόπεδα εκπαίδευσης της Πράγας, στις 6 και 7 Μαΐου 1945.

Το 1ο Σύνταγμα ROA αγωνίστηκε, εναντίον του Kampfgruppe «'Wallenstein», ενώ το 2ο Σύνταγμα απέκλεισε τον Kampfgrouppe «'Klein».

Με την σειρά του, το 4ο Σύνταγμα κατέλαβε τον λόφο Πέτρινο, όπου βρίσκονταν θέσεις γερμανικού πυροβολικού. Το 3ο Σύνταγμα απέκλεισε το αεροδρόμιο Ruzyne, από όπου απογειώνονταν τα γερμανικά αεροπλάνα, που βομβάρδισαν την πόλη, και στην συνέχεια, το κατέλαβαν. Στην συνέχεια, οι στρατιώτες του Βλάσοφ διέσχισαν την Μολδαβία και εξασφάλισαν τις γέφυρες.

Στην φωτογραφία ; Στρατιώτες της 1ης Μεραρχίας ROA/KONR του στρατηγού Sergei Buniachenko στην Πράγα περικυκλωμένοι, από αντάρτες και νοσοκόμες της Πράγας, Μάιος 1945.

Ακόμη, δεν γνωρίζουν ότι, στην «εκτίμηση», για τον αγώνα τους, οι Τσέχοι θα τους διατάξουν να φύγουν, από την πόλη, θα ανακοινώσουν, ψευδώς, ραδιοφωνικά, στην κοινή γνώμη (και μάλιστα, στους Σοβιετικούς αναμενόμενους) ότι κανείς δεν κάλεσε τους στρατιώτες του Βλάσοφ και ότι δεν θέλουν να μάθουν τίποτε, από αυτούς, παρόλο που οι ίδιοι είχαν, προηγουμένως, παρακαλέσει, για την άφιξή του. Όσοι παραμένουν, στην πόλη - σε απομονωμένους λέβητες, ή τραυματίες -, θα παραδοθούν στην ΝΚΒΔ, που θα τους εκτελέσει.

Ο Στρατηγός Buniachenko θα απαντήσει, μόνο, με αξιοπρέπεια : «Ήταν κρίμα, που κάθε σταγόνα αίματος των στρατιωτών μου, χύθηκε, για την Πράγα", Περίπου, 300 στρατιώτες του Βλάσοφ σκοτώθηκαν και τραυματίστηκαν. Μα, δεν άλλαξαν την μοίρα τους....

Η ROA είχε συνεργαστεί, με τους ναζί, κατά της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά, προς το τέλος του πολέμου, ήταν ξεκάθαρο ότι η Γερμανία θα έχανε. Ο Βλάσοφ και οι αξιωματούχοι του είδαν, στην βοήθεια της Τσέχικης αντίστασης, έναν τρόπο να παρουσιαστούν, στους Δυτικούς Συμμάχους (ιδίως, στις Ηνωμένες Πολιτείες), ως ανεξάρτητη αντικομμουνιστική δύναμη και όχι, απλά, ως συνεργάτες των ναζί. Ήλπιζαν ότι αυτό θα τους βοηθούσε να αποφύγουν την επιστροφή τους, στην ΕΣΣΔ, όπου ήξεραν ότι θα θα εκτελεστούν, ή θα σταλούν, στο Γκούλαγκ.

Αν και δημιουργήθηκε, με την υποστήριξη των Ναζί, πολλοί αξιωματικοί και στρατιώτες του δεν μοιράστηκαν, ποτέ, την ιδεολογία των Ναζί. Είχαν πολεμήσει, εναντίον του Στάλιν, όχι του Χίτλερ. Όταν το τελικό χάος του πολέμου το επέτρεψε, κάποιοι προσπάθησαν να αποσυνδεθούν, ενεργά, από το ναζιστικό καθεστώς.

Εν ολίγοις, πολέμησε τους Γερμανούς, στην Πράγα, με έναν συνδυασμό πολιτικού οπορτουνισμού, απόρριψης του Ναζισμού και ένα απελπισμένο στοίχημα, για να εξιλεωθεί, στους Δυτικούς Συμμάχους. Ήταν μια τελευταία προσπάθεια επιβίωσης, από το τέλος του πολέμου και την κρίση της Ιστορίας.

Το τραγικό τέλος των Μεραρχιών ROA (Ρωσικός Απελευθερωτικός Στρατός), στην Πράγα, τον Μάιο του 1945, είναι ένα σκοτεινό και ελάχιστα, γνωστό επεισόδιο του τέλους του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, όπου η απελπισία, ο οπορτουνισμός και οι αναπόφευκτες συνέπειες των αποφάσεων, που λαμβάνονται, στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου πολέμου.

Η ROA, γνωστή και ως Στρατός Βλάσοφ, ήταν μια δύναμη αποτελούμενη, κυρίως, από Σοβιετικούς αιχμαλώτους πολέμου και Ρώσους εθελοντές, που συνεργάστηκαν, με την Ναζιστική Γερμανία, στον αγώνα της, κατά του κομμουνισμού και του Στάλιν. Ηγήθηκε, από τον Στρατηγό Αντρέι Βλάσοφ, πρώην αξιωματικό του Κόκκινου Στρατού, που συνελήφθη, από τους Γερμανούς και αργότερα, έγινε ένας, από τους πιο διαβόητους συνεργάτες του Τρίτου Ράιχ.

Τον Μάιο του 1945, με την επικείμενη γερμανική ήττα, η 1η Μεραρχία του ROA, υπό τις διαταγές του στρατηγού Bunyachenko, έλαβε μέρος, στην Εξέγερση της Πράγας. Σε μια εκπληκτική τροπή, οι στρατιώτες του ROA πολέμησαν, για λίγο, στο πλευρό των Τσέχων ανταρτών, εναντίον Γερμανικών στρατευμάτων, ελπίζοντας ότι αυτή η ενέργεια θα μπορούσε να βελτιώσει την θέση τους, έναντι των Δυτικών Συμμάχων. Ωστόσο, αυτή η ενέργεια δεν άλλαξε την τύχη τους.

Μετά την παράδοση των Γερμανών, οι μονάδες ROA υποχώρησαν, δυτικά, με την ελπίδα να παραδοθούν, στους Αμερικανούς. Η 1η Μεραρχία έφτασε, στην περιοχή του Πίλσεν, όπου, αρχικά, αφοπλίστηκε, από τους Αμερικανούς. Ωστόσο, σύμφωνα με τους όρους των συμφωνιών, μεταξύ των Συμμάχων, οι στρατιώτες ROA παραδόθηκαν, στις σοβιετικές αρχές.

Αυτό, που ακολούθησε ήταν τραγικό. Παρά τις διαμαρτυρίες πολλών Αμερικανών αξιωματικών, που εναντιώθηκαν, στον αναγκαστικό επαναπατρισμό, οι περισσότεροι άνδρες της ROA επέστρεψαν, στην ΕΣΣΔ. Πολλοί εκτελέστηκαν, σε λίγο, άλλοι στάλθηκαν, στα γκουλάγκ, όπου λίγοι επέζησαν. Ο Στρατηγός Bunyachenko και άλλοι ηγέτες δικάστηκαν και εκτελέστηκαν, το 1946, στην Μόσχα. Ο Βλάσοφ, που συνελήφθη, από τους Σοβιετικούς, τον Μάιο, δικάστηκε και απαγχονίστηκε.

Η 2η Μεραρχία ROA, λιγότερο γνωστή και σχηματισμένη, πολύ αργά, στον πόλεμο, είχε παρόμοια μοίρα. Αποδιοργάνωτη και χωρίς πραγματική ικανότητα μάχης, προσπάθησε και αυτή να διαφύγει, στη Δύση, αλλά συνελήφθη και παραδόθηκε, στους Σοβιετικούς. Τα μέλη τους είχαν την ίδια τύχη : εκτέλεση ή, στα πεδία του Γκουλάγκ.

Το τέλος του ROA, στην Πράγα, συμβολίζει μία, από τις πολλές ανθρώπινες και πολιτικές τραγωδίες του τέλους του πολέμου. Ήταν μια ιστορία, που χαρακτηρίστηκε, από προδοσίες, αδύνατες αποφάσεις και την βάναυση σύγκρουση δύο ολοκληρωτισμών. Άνδρες του ROA παγιδεύτηκαν, ανάμεσα σε δύο πυρκαγιές : καταδικάστηκαν, από τον Στάλιν, ως προδότες και απορρίφθηκαν, από τους Συμμάχους ως συνεργάτες των ναζί. Για πολλούς, η λύτρωση δεν ήταν δυνατή.

-Total war «Ολικός πόλεμος: στρατηγικές, τακτικές και τεχνολογίες της σύγχρονης σύγκρουσης» De Fouad Sabry · 2024

-Δέκα κρυμμένα πρόσωπα του κομμουνισμού De François Kersaudy · 2024

Επιχείρηση Barbaroja Στρατηγικός Πόλεμος, στο Ανατολικό Μέτωπο, 1941

Του Fouad Sabry · 2024

https://hitlerparody.fandom.com/.../Ej%C3%A9rcito_Ruso_de...

https://es.wikipedia.org/wiki/SS_Sturmbrigade_RONA

https://www.labrujulaverde.com/.../ejercito-ruso...

1941 - 1945. Το Κρυφό Δίκτυο: Υποστρατόπεδα του Άουσβιτς.

Το Άουσβιτς δεν ήταν μόνο ένα στρατόπεδο - ήταν, σχεδόν, πενήντα. Μέχρι το 1945, τα υποστρατόπεδα του κρατούσαν περισσότερους αιχμαλώτους, από το ίδιο το Μπιρκενάου.

Όταν οι περισσότεροι άνθρωποι ακούνε "Άουσβιτς", φαντάζονται ένα μέρος - ένα, μόνο, στρατόπεδο, πίσω από συρματόπλεγμα.

Αλλά, στην πραγματικότητα, το Άουσβιτς δεν ήταν ένα στρατόπεδο. Ήταν ένα τεράστιο δίκτυο, σχεδόν, πενήντα υποστρατοπέδων, διασκορπισμένο, στην νότια Πολωνία - κρυμμένα κομμάτια μιας μεγαλύτερης μηχανής καταναγκαστικής εργασίας και εξόντωσης.

Μερικά, από αυτά τα υπο-στρατόπεδα, όπως το Monowitz, το Jaworzno και το Blechhammer, απλώνονταν βιομηχανικές ενώσεις, όπου οι κρατούμενοι έχτιζαν εργοστάσια, εξόρυξαν άνθρακα, ή παρήγαγαν συνθετικά καύσιμα, για την γερμανική πολεμική μηχανή. Άλλοι ήσαν μικροσκοπικοί - μερικοί στρατώνες, πίσω από μια αποθήκη, ή ένα αγρόκτημα - όπου οι κρατούμενοι κοιμόντουσαν, σε πατώματα, φρουρούμενοι, μόνο, από μια χούφτα άνδρες των SS.

Στα μεγαλύτερα υποστρατόπεδα, οι Ναζί έχτισαν διοικητικά γραφεία, μπλόκα νοσοκομείων, ακόμη και μικρά κρεματόρια. Στο μικρότερο, δεν υπήρχαν φράχτες, ή παρατηρητήρια - μόνο, απομόνωση, πείνα και εξάντληση.

Στις αρχές του 1945, περισσότεροι, από 35.000 άνδρες και γυναίκες φυλακίστηκαν, σε αυτά τα υποστρατόπεδα - περισσότεροι, από τους πληθυσμούς του Άουσβιτς' και του Μπίρκενάου, μαζί. Μοχθούσαν, σε παγωμένα χωράφια, ορυχεία και εργοστάσια, συχνά, κοντά στις τοπικές πόλεις. Λίγα, από τα ονόματά τους, καταγράφηκαν ποτέ.

Σήμερα, τα ίχνη αυτών των τοποθεσιών παραμένουν - μια καμινάδα εδώ, ένα ραγισμένο θεμέλιο, εκεί - υπενθυμίζουν, πόσο μακριά ήταν πραγματικά η εμβέλεια του Άουσβιτς.

Κάθε υπο-στρατόπεδο λέει την δική του ιστορία δεινών και επιβίωσης, αλλά μαζί αποκαλύπτουν μια στοιχειωμένη αλήθεια :

Το Άουσβιτς δεν ήταν μέρος.

Ήταν ένα σύστημα - σχεδιασμένο να καταναλώνει ανθρώπινες ζωές, στην σιωπή.

#Auschwitz #HolocaustHistory #SubCamps #WWIIMemory #NeverForget

Ιούνιος 1942. Μετά την Μάχη της Κρήτης, άρχισε η Αντίσταση ενάντια στον Γερμανό Κατακτητή. Τρίτο δεκαήμερο του Ιουνίου του 1942, στη θέση "Πισοκάμινο", στου Ρούβα. Βλέπουμε την πρώτη Αντάρτικη ομάδα του Καπετάν-Πετρακογιώργη.

Από αριστερά, Γεώργιος Πετράκης - Πετρακογιώργης, Εμμανουήλ Βεϊσάκης - Μανουσομανόλης, Γεώργιος Φαραγκουλιτάκης - Σκουτελογιώργης, Γεώργιος Καργάκης - Ψαρογιώργης, Διονύσης Φραγκιαδάκης - Τσελεκοδιονύσης και Γεώργιος Χαραλαμπάκης - Μπαλάσκας.

Φωτογραφία Patrick Leigh Fermor.

Φωτογραφία - Πληροφορίες.

Γεώργιος Αντωνίου Καλογεράκης.

Διδάκτορας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Διευθυντής 12θεσίου Δημοτικού σχολείου Καστελλίου Πεδιάδος

Πρόεδρος Δημοτικού συμβουλίου Δήμου Μινώα Πεδιάδος.

3/2/1944. Mauthausen, Αυστρία. Τότε, ξεκίνησε η βάναυση πραγματικότητα των πορείων θανάτου των Ναζί. Οι κρατούμενοι, ήδη, αποδυναμωμένοι, από την εξαντλητική καταναγκαστική εργασία, την πείνα και τις ασθένειες, οδηγήθηκαν, με τα πόδια, σε θερμοκρασίες ψύξης. Ήλθαν, από κάθε γωνιά της κατεχόμενης Ευρώπης, έχοντας, ήδη, υπομείνει φρικιαστικά ταξίδια, από άλλα στρατόπεδα. Η πορεία θανάτου ήταν μέρος της απελπισμένης προσπάθειας των Ναζί να μεταφέρουν κρατούμενους, καθώς οι Σύμμαχοι κλονίζαν την αυτοκρατορία τους.

Καθώς περπατούσαν, στους χιονισμένους δρόμους, πολλοί κρατούμενοι κατέρρευσαν, από εξάντληση, κρυοπαγήματα και πείνα. Όσοι έμειναν, πίσω, ή δεν μπορούσαν άλλο να συνεχίσουν, πυροβολήθηκαν, επί τόπου και τα σώματά τους τα άφησαν να παγώσουν. Οι επιζώντες, σχεδόν, ζωντανοί, συνέχισαν την πορεία, μόνο και μόνο, για να αντιμετωπίσουν μια, ακόμη, χειρότερη μοίρα, μόλις έφτασαν, στο Mauthausen. Τους υποδέχτηκε η ζοφερή πραγματικότητα ενός στρατοπέδου, που, ήδη, ξεχειλίζει, από δεινά.

Ένας Αυστριακός μάρτυρας θυμήθηκε ότι είδε «μια ατέλειωτη γραμμή φαντασμάτων, τυλιγμένη, σε κουρέλια, να κινούνται προς την πύλη» — μια στοιχειωμένη εικόνα των απελπισμένων, αδυνατισμένων φιγούρων να σκοντάφτουν, μπροστά, να προσκολλούνται, στην ζωή. Στις αρχές του 1945, το Μαουτχάουζεν είχε γίνει ο τελικός σταθμός, για χιλιάδες κρατούμενους, ένας ζοφερός προορισμός, στο καταρρέον Τρίτο Ράιχ. Ήταν ένα μέρος, όπου ο θάνατος περίμενε εκείνους, που είχαν επιζήσει, από το μακρύ και βάναυσο ταξίδι, και όπου η φρίκη του Ολοκαυτώματος έφτασε, στα πιο σκοτεινά βάθη της.

1945. ”Οι γαμημένοι στρατιώτες".

«Στα Δάση της Ανατολής : Η 5η Wile «σκα Ταξιαρχία του Εθνικού Στρατού»

Στη φωτογραφία: Παρτιζάνοι της 5ης Ταξιαρχίας Wile Ejska του Εθνικού Στρατού με νοσοκόμες ντυμένες ως αγρότισσες. Έτος. 1945.

Οι «αναθεματισμένοι στρατιώτες» ήταν μέλη της πολωνικής αντικομμουνιστικής αντίστασης που, μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, συνέχισαν να μάχονται ενάντια στη σοβιετική κατοχή και το κομμουνιστικό καθεστώς που επέβαλε η Σοβιετική Ένωση στην Πολωνία. Παρόλο που η κύρια δραστηριότητα τους έλαβε χώρα μεταξύ 1944 και αρχές της δεκαετίας του 1950, πολλοί από αυτούς τους μαχητές είχαν συμμετάσχει στο παρελθόν στον αγώνα κατά των ναζί Μεταξύ αυτών ήταν και η 5η Ταξιαρχία Wile Wska.

Στα πυκνά δάση του Wile queszczyzna της ανατολικής Πολωνίας -εδαφή που σήμερα ανήκει σε μεγάλο βαθμό στη Λιθουανία και τη Λευκορωσία - αντηχούν σποραδικές πυροβολισμοί, ασφυκτικές κραυγές και το θρόισμα κλαδιών κάτω από φθαρμένες μπότες. Εκεί, ανάμεσα στα δέντρα, οι παρτιζάνοι της 5ης Ταξιαρχίας Wile libska του Εθνικού Στρατού υφαίνουν τη σιωπηλή αντίστασή τους, διεξάγοντας έναν σκιώδη πόλεμο εναντίον των κατακτητών που άλλαξαν σημαίες, αλλά όχι την κτηνωδία.

Ήταν 1943. Η ναζιστική κατοχή ζύγιζε βάναυσα την περιοχή. Η ΕΣΣΔ είχε ωθηθεί ανατολικά, αλλά οι πράκτορές της δεν είχαν εξαφανιστεί εντελώς. Αυτή η γωνιά της Ευρώπης ήταν ένα καζάνι εθνικών εντάσεων, πολιτικών αντιπαλότητας και ένοπλων συγκρούσεων. Μέσα σε αυτό το χάος, προέκυψε η 5η Ταξιαρχία Wile aliasska — γνωστή και ως «Enupaszka» Ταξιαρχία, προς τιμήν του διοικητή της, Λοχαγού Zygmunt Szendzielarz, γνωστός και ως Enupazko.

Δεν ήταν κανονικοί στρατιώτες. Ήταν νέοι, αγρότες διανοούμενοι, πρώην αξιωματικοί του πολωνικού στρατού, ακόμα και λιποτάκτες που αρνήθηκαν να παραδοθούν στο Τρίτο Ράιχ ή να υποταχθούν στους Σοβιετικούς δικτάτορες. Ο σκοπός του ήταν ξεκάθαρος: να αποκαταστήσει μια ελεύθερη και ανεξάρτητη Πολωνία, ούτε κάτω από τον κουτσό σταυρό ούτε κάτω από το σφυρί και το σφυρί.

Κατά τη διάρκεια του πολέμου, η ταξιαρχία λειτούργησε ως μέρος του στρατού της Κράχοβα, το κύριο πολωνικό αντιστασιακό κίνημα. Η περιοχή επιχειρήσεων τους περιελάμβανε το Βίλνιους και τη γύρω περιοχή, μια περιοχή ύπουλης γεωγραφίας και κρυφών μονοπατιών, ιδανική για ανταρτοπόλεμο. Έκαναν ενέδρες κατά των Γερμανών, έσωσαν κρατούμενους, κατέστρεψαν στρατιωτικές υποδομές και προστάτεψαν τον άμαχο πληθυσμό, πάντα ανάμεσα σε δύο πυρκαγιές.

Αλλά το τέλος του πολέμου δεν έφερε ειρήνη. Το 1944, μετά την Επιχείρηση Όστρα Μπράμα -μια αποτυχημένη συνεργασία μεταξύ του Στρατού Κράχοβα και του Κόκκινου Στρατού για την απελευθέρωση του Βίλνιους - πολλοί Πολωνοί αντάρτες συνελήφθησαν από το Σοβιετικό NKVD. Η προδοσία ήταν πικρή. Για πολλά μέλη της 5ης Ταξιαρχίας, ο αγώνας κατά των Σοβιετικών έγινε αναπόφευκτη συνέχεια.

Το κομμουνιστικό καθεστώς τους θεωρούσε «ληστές», «φασίστες» ή «προδότες» και ξεκίνησε μια ισχυρή εκστρατεία για να τους δυσφημίσει. Πολλοί συνελήφθησαν, βασανίστηκαν και εκτελέστηκαν μετά από σύντομες ή μυστικές δίκες. Μερικοί επέζησαν κρυμμένοι για χρόνια, ο τελευταίος γνωστός ενεργός αντάρτης, Józef Franczak ("Lalek"), σκοτώθηκε σε αντιπαράθεση με την αστυνομία το 1963.

Ο noupaszko δεν παρέδωσε τα όπλα. Πήρε την ταξιαρχία του βόρεια, προς την Ποντλάκια και τη Μαζούρια, αναδιοργανώνοντας και αντιστεκόμενος στη νέα κομμουνιστική κυριαρχία στη γνωστή ως μάχη των "καταραμένων στρατιωτών" ( alo łnierze wykl oci). Μέχρι το 1947, η ταξιαρχία συνέχισε να λειτουργεί, μερικές φορές με την υποστήριξη του τοπικού πληθυσμού, μερικές φορές παρενοχλούμενη από πληροφοριοδότες, εισβολείς και περιπολίες του νέου πολωνικού καθεστώτος.

Η ιστορία της 5ης Ταξιαρχίας δεν είναι μόνο μία στρατιωτική μονάδα, αλλά μία από τις αιτίες: αυτή μιας χώρας παγιδευμένης ανάμεσα σε δύο αυτοκρατορίες, των οποίων τα παιδιά προτίμησαν να κρύβονται στο δάσος παρά να δεχτούν τη δουλεία. Ήταν μια ιστορία ηρωισμού και τραγωδίας, σημαδεμένη από πίστη σε μια πατρίδα που συχνά έμοιαζε με φάντασμα.

Ο Zygmunt Szendzielarz τελικά συνελήφθη το 1948, βασανίστηκε, δικάστηκε σε δίκη φάρσα και εκτελέστηκε το 1951. Το σώμα του θάφτηκε σε κοινό τάφο και το όνομά του, όπως τόσα πολλά, σβήστηκε από τα επίσημα βιβλία ιστορίας για δεκαετίες.

Μόνο μετά την πτώση του κομμουνισμού το 1989, άρχισε να προκύπτει η αλήθεια για την 5η Ταξιαρχία και τα μέλη της. Το 2016, η σορός του errupaszko βρέθηκε και θάφτηκε με τιμές στη Βαρσοβία. Ο επιτάφιος του, χαραγμένος σε λευκό μάρμαρο, γράφει: «Zgin grab ł za wolno la ć Ojczyzny» — «Πέθανε για την ελευθερία της Πατρίδας "

Οι «αναθεματισμένοι στρατιώτες» άρχισαν να διεκδικούνται ως εθνικοί ήρωες στην Πολωνία. Αναγνωρίζονται για τον αγώνα τους για ανεξαρτησία, αν και έχουν ανοίξει ιστορικές συζητήσεις για περιπτώσεις υπερβολικής βίας, εκδίκησης, ακόμα και αντισημιτισμού ή επιθέσεων κατά μειονοτήτων που διαπράττονται από κάποιες παρατάξεις ή άτομα.

Ενώ η ταξιαρχία θεωρείται ηρωική από πολλούς στην Πολωνία για τον αγώνα της για ανεξαρτησία, υπάρχουν επίσης αντιπαραθέσεις:Το 1946, μια μονάδα υπό την ταξιαρχία κατηγορήθηκε για τη δολοφονία λευκορώσων πολιτών στο χωριό Ντουμπίνκι, ως αντίποινα για το θάνατο Πολωνών ανταρτών. Αυτό και άλλα περιστατικά έχουν συζητηθεί μεταξύ των ιστορικών.

Από το 2011, η 1η Μαρτίου είναι επίσημα η Εθνική Ημέρα Μνήμης των Γαμώτο Στρατιωτών στην Πολωνία.

Η 5η Ταξιαρχία Wile ileska αποτελεί σήμερα ένα από τα πιο αναγνωρισμένα σύμβολα του μεταπολεμικού αντικομμουνιστικού κινήματος στην Πολωνία. Η ιστορία του διδάσκεται στα σχολεία και τιμάται σε μνημεία, βιβλία και ντοκιμαντέρ.

Πηγές στα ισπανικά και τα αγγλικά·

-"Η Πολωνική Αντίσταση 1939-1945" Συγγραφέας: Anita J. Pra žmowska

Editorial: Akal (Συλλογή: Ιστορία του 20ου αιώνα)

-"Πολωνία, 20ος αιώνας: Ιστορία μιας βασανισμένης χώρας" Συγγραφέας: Norman Davies Επιμέλεια: RBA / Κριτική

-"Ανατολική Ευρώπη: από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο στην κατάρρευση του κομμουνισμού" Συγγραφέας: Tony Judt Επιμέλεια: Taurus

-"Οι καταραμένοι στρατιώτες: Ο Αντικομμουνιστικός Πολωνικός Υπόγειος Στρατός 1944-1963", του Marek Jan Chodakiewicz

-"Πόλεμος της Πολωνίας στο Ραδιόφωνο Ελεύθερη Ευρώπη, 1950–1989", de Pawe ł Machcewicz

1945 - 1949 : Η Δικαιοσύνη, στα Ερείπια — Ο Απολογισμός, μετά την νίκη.

Όταν σίγησαν τα όπλα, τον Μάιο του 1945, ο κόσμος δεν γιόρταζε, με αίμα, στους δρόμους. Αντί αυτού, έχτισε δικαστικές αίθουσες. Από το κατεστραμμένο Παλάτι της Δικαιοσύνης, στην Νυρεμβέργη, μέχρι τα αυτοσχέδια δικαστήρια, στο Νταχάου, την Βαρσοβία και το Παρίσι, οι Σύμμαχοι έστησαν ένα ικρίωμα νόμου, πάνω από την άβυσσο της θηριωδίας.

Νυρεμβέργη, 1946-1947 : Είκοσι τέσσερις αρχιτέκτονες του Τρίτου Ράιχ -Γκέρινγκ, Χες, Ρίμπεντροπ, Κάιτελ- κάθονταν στην αποβάθρα κάτω από προβολείς που κάποτε φώτιζαν τις διαδηλώσεις του Χίτλερ. Εισαγγελείς τεσσάρων εθνών κατέθεσαν τρεις κατηγορίες για σιδερένιε ς:

1. Εγκλήματα κατά της Ειρήνης — συνωμοσία και έναρξη επιθετικού πολέμου.

2. Εγκλήματα Πολέμου — σφαγή κρατουμένων, ισοπεδωμένα χωριά, πόλεις που λιμοκτονούν.

3. Εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας — ο συστηματικός αφανισμός έξι εκατομμυρίων Εβραίων, εκατομμυρίων περισσότερων Ρομά, Σλάβων, ανάπηρων και διαφωνούντων στα σιωπηλά εργοστάσια του θανάτου.

Στοιχεία που ξεχύθηκαν: βιβλία δολοφονιών, ταινίες επιζώντων σκελετού, παπούτσια παιδιών στοιβαγμένα σαν ξύλινο κορδόνι. Οι κατηγορούμενοι ισχυρίστηκαν ότι «ακολουθούν μόνο εντολές. ” Το δικαστήριο απάντησε: *Κάποιες εντολές είναι εγκλήματα από μόνες τους.

Την 1η Οκτωβρίου 1946 έπεσε το σφυρί. Δώδεκα καταδικάστηκαν σε απαγχονισμό - Ο Göring εξαπάτησε το σχοινί με κυάνιο, δέκα ταλαντεύτηκαν από την αγχόνη στο γυμναστήριο της Νυρεμβέργης στις 16 Οκτωβρίου. Τα σώματά τους κάηκαν στους φούρνους του Νταχάου και σκορπίστηκαν σε ένα ανώνυμο ρεύμα.

Σε όλη την απελευθερωμένη Ευρώπη, οι δοκιμές πολλαπλασιάστηκαν.

- **Δίκες Νταχάου : 1.600 φρουροί και γιατροί αντιμετώπισαν στρατιωτικά δικαστήρια των ΗΠΑ.

- Δίκη του Άουσβιτς στην Κρακοβία : Ο Höß, διοικητής του στρατοπέδου, ομολόγησε 2,5 εκατομμύρια φόνους, στην συνέχεια, έπεσε, μέσα από την καταπακτή, σε μια κρεμάλα, που χτίστηκε, από το ξύλο του στρατοπέδου.

- Δίκη Einsatzgruppen : Οι δολοφόνοι των SS, που πυροβόλησαν ένα εκατομμύριο πολίτες, σε χαράδρα, από την Ουκρανία, μέχρι τη Λιθουανία, μεταφέρθηκαν, στην φυλακή Landsberg - κάποιοι απαγχονίστηκαν, κάποιοι πυροβολήθηκαν, από εκτελεστικό απόσπασμα, την αυγή.

Οι χαμηλότερες τάξεις συνάντησαν γρήγορο τέλος, εκεί, που γεννήθηκαν τα εγκλήματά τους. Στην Γαλλία, συνεργάτες, που μάζεψαν Εβραίους, πυροβολήθηκαν, στα τείχη, που, κάποτε, φύλαγαν. Στην Πολωνία, οι φρουροί της Τρεμπλίνκα αντιμετώπισαν τα ίδια δάση, όπου έθαψαν τα θύματά τους.

Κάθε εκτέλεση, ακολουθούσε μια απόφαση - υπογεγραμμένη, μάρτυρας, καταγράφηκε. Όχι, συμμορίες, για λιντσάρισμα. Χωρίς μεταμεσονύχτια εκδίκηση. Μόνο, ο ψυχρός, σκόπιμος μηχανισμός της δικαιοσύνης, αλέθει, αργά, αλλά σταθερά.

Το μήνυμα χαράχτηκε, στην σκιά της κρεμάλας : «Ποτέ ξανά, με παραγγελία. Ποτέ ξανά, στην σιωπή». Οι δοκιμασίες δεν έσβησαν το Ολοκαύτωμα, αλλά τράβηξαν μια γραμμή, στην στάχτη : η ανθρωπότητα θα απαντούσε, στο κακό, με νόμο, όχι, μόνο, με οργή.

1952. Χανιά. Η φωτογραφία, σήμερα, είναι τοπική και πολύ ιστορική .... ο παπά Παντελής Μαρκαντωνάκης ευλογεί τις εργασίες, στον πρώτο δρόμο, με άσφαλτο, στην πόλη.

Αυτός ο δρόμος κράτησε, όπως και οι άλλοι, που φτιάχτηκαν, μετά, ως και τις αρχές του 1985, ίσως, να υπάρχει και σήμερα κάπως, αν και μετά τον βιολογικό, έπεσε λίγη άσφαλτος.

Το ενδιαφέρον είναι ο αγιασμός...μιας και τότε, η άσφαλτος ήταν έργο και όχι υποχρέωση, όπως είναι, σήμερα. Αν είχαν και κορδέλα θα έκοβαν...

Για το σήμερα, δεν το κουβεντιάζω. 4-5 εκατοστά άσφαλτο, για να λέμε...

1960. Αθήνα. Ο Ντίνος Ηλιόπουλος, με την αγαπημένη μητέρα του Αθηνά, στα χρόνια των μεγάλων επιτυχιών του, στο θέατρο και τον κινηματογράφο. Γεννημένη, στην Σαναά της Υεμένης, το 1888, με καταγωγή. από την Αμαλιάδα, θα παντρευτεί, το 1907, στην Βηρυτό του Λιβάνου, τον Ηλία Ηλιόπουλο, με καταγωγή, επίσης, από την Αμαλιάδα και θα εγκατασταθούν, στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου θα αποκτήσουν τέσσερα παιδιά. Τα επόμενα χρόνια μετακομίζουν, στην Μασσαλία της Γαλλίας, λόγω εμπορικών δραστηριοτήτων της οικογενειακής επιχείρησης. Οι γονείς, με απίστευτη φινέτσα και αρχοντιά, γαλλικές επιρροές και ελληνικές παραδοσιακές αρχές, θα προσφέρουν, στα παιδιά καλές σπουδές και υπέροχα και ευτυχισμένα παιδικά χρόνια. Την περίοδο του οικονομικού κράχ, εγκαθίσταται, στην Αθήνα, σε ένα μοντέρνο διαμέρισμα της οδού Πατησίων, όπου δύο χρόνια, μετά την πτώχευση της εταιρείας, ο πατέρας του, φεύγει από την ζωή, με την μητέρα Αθηνά να στέκεται, κυριολεκτικά, σαν βράχος, στον Ντίνο και τα αδέρφια του. Είναι ο άνθρωπος, ο οποίος, όταν ο ηθοποιός, σε ηλικία δέκα ετών, ασθενήσει βαριά, από τύφο και μείνει, σχεδόν, σε κώμα, για έξι μήνες, δεν θα λείψει, ούτε λεπτό, από το πλάι του.

arisloupasis

1966. ΗΠΑ. Η Raquel Welch, στα γυρίσματα του “One Million Years B.C.”

1960 (δεκαετία). Πειραιάς. Συμβολή των οδών Γρηγορίου Λαμπράκη, με την Πειραιώς.

1978. Αθήνα. Η Έλλη Λαμπέτη ανέβασε το έργο «Φιλουμένα Μαρτουράνο». Η Λαμπέτη έπαιζε την Φιλουμένα και η Σαπφώ Νοταρά την πιστή υπηρέτρια Ροζαλία.

Είχαμε γίνει φίλοι με τη Σαπφώ, μέναμε και οι δύο στο Κουκάκι, στην ίδια γειτονιά. Μια μέρα, με συνάντησε στο δρόμο :

- Πότε θα έρθεις να με δεις στην Φιλουμένα; Όλοι έχουν έρθει εκτός από εσένα! μου λέει άγρια. Της απάντησα πως θα πάω την Κυριακή να τη δω.

- Να κλείσεις εισιτήρια γιατί γίνεται χαμός!, με προειδοποίησε.

Πράγματι στο θέατρο Σούπερ Σταρ γινόταν χαμός. Όλοι ήταν εξαιρετικοί, αλλά η Σαπφώ έσκιζε.

Κάποια στιγμή έλεγε : ''Μωρέ δεν πάτε να κάνετε ό,τι θέλετε; Εγώ φεύγω!'' Άνοιγε με ορμή την πόρτα, την έκλεινε με θόρυβο και συγχρόνως φώναζε: Μπαααμ! Έπεφτε το θέατρο από τα γέλια. Σηκωνόντουσαν όρθιοι και τη χειροκροτούσαν και στην υπόκλιση, στο τέλος, έπαιρνε τα περισσότερα χειροκροτήματα.

Οι κακές γλώσσες έλεγαν, πως η Λαμπέτη ζήλευε την επιτυχία της Σαπφούς και κάθε φορά, που τη χειροκροτούσαν γινόταν έξαλλη και για να την τιμωρήσει την έβαλε στα πάνω καμαρίνια, που για να πας έπρεπε να ανέβεις από μια στριφογυριστή σκάλα.

Δεν τα πίστευα όλα αυτά,αλλά ήταν αλήθεια. Μετά την παράσταση πήγα να τη συγχαρώ. Το καμαρίνι της Λαμπέτη είναι ανοιχτό, μπαίνω, της φιλάω το χέρι κι ενώ ετοιμάζομαι να της πω συγχαρητηρια, ακούγεται από ψηλά η φωνή της Νοταρά : 'Με έχουν βάλει εδώ πάνω, σε αυτό τον μιναρέ, σαν να είμαι ο χότζας! Να γλιστρήσω καμιά μέρα, να πέσω κάτω! Ο Τσαρούχης κόντεψε να σκοτωθεί! Ζαλίζομαι εδώ πάνω Πνίγομαι!! ούρλιαζε η Σαπφώ.

Η Λαμπέτη έκλεισε τα αυτιά της, με τις παλάμες της. 'Σκάσε σκατόγρια! Βγάλε επιτέλους το σκασμό!!'' Η Σαπφώ δεν σταμάταγε. ''Να πας στο διάολο!'' της φώναζε από κάτω η Λαμπέτη. Έμεινα κόκκαλο. Δεν πίστευα στ' αυτιά μου. Γύρισε και μου είπε : ''Την ακούς την κωλόγρια; Δε σταματάει. Μου έχει σπάσει τα νεύρα, που να ψοφήσει να ησυχάσω πια.'' Και την ίδια στιγμή αλλάζει ύφος, με κοιτάζει εξεταστικά και μου λέει χαμογελαστά :

- Εσάς κάπου σας ξέρω. Έχουμε συναντηθεί στο παρελθόν;

- Πριν δυο χρόνια στο Τρίτο Πρόγραμμα, στην ηχογράφηση του Καβάφη, της λέω.

Η Σαπφώ από την κορυφή της σκάλας δεν σταμάταγε να βρίζει τη Λαμπέτη.

''Κακοχρόνο νά 'χει. Ανάθεμα την ώρα που συνεργάστηκα μαζί της!''.

Αλλά για να δείτε τι παράξενα πλάσματα είναι οι ηθοποιοί, αφού κατέβηκε με προσοχή τη στριφογυριστή σκάλα, μπήκε στο καμαρίνι και μόλις βλέπει τη Λαμπέτη αλλάζει έκφραση. Όλο γλύκες και χαμόγελα.

- Πώς είσαι Ελλίτσα μου τη ρωτάει με ενδιαφέρον. Μια χαρά σε βλέπω πουλάκι μου.

- Καλά είμαι Σαπφούλα μου μην ανησυχείς.

- Φεύγω χρυσό μου, Ω πάω να φάω με το φίλο μου, κι έδειξε εμένα.

- Στο καλό Σαπφούλα μου, στο καλό αγάπη μου, της λέει η Λαμπέτη.

- Καληνύχτα Ελλίτσα μου, αύριο θα σου φέρω σπανακόπιτα!

- Καληνύχτα Σαπφούλα μου! Την περιμένω πώς και πώς!

Αγκαλιάστηκαν και φιλήθηκαν, σα να μη συνέβαινε τίποτα,

με πήρε αγκαζέ και πήγαμε να φάμε στο ''Αυγό του κόκορα''.

Πράγματι, είναι παράξενα πλάσματα οι ηθοποιοί.

Γιώργος Παυριανός

Πηγές :

athensvoice. gr

cosmopoliti. com

Η φωτογραφία είναι από την παράσταση ''Φιλουμένα Μαρτουράνο''.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΕΛΙΔΑ ΠΡΟΣΩΠΑ.

17 Νοέμβρη 1980. Τα ΚΝΑΤ στο Πολυτεχνείο σε ρόλο ΜΑΤ.

Spyros Kanaliotis : (Είχα δημοσιεύσει αυτές τις φωτογραφίες στο μπλοκ μου - στις 27 Δεκέμβρη 2010 - χωρίς να τους δίνω την χρονική ιστορική τους διάσταση. Ένας φίλος έγραψε τότε σε σχόλιο. Αντιγράφω το σχόλιο του για να συνοδεύσω τις φωτογραφίες. )

Άγνωστε φίλε

Χαίρομαι που δημοσίευσες αυτές τις φωτογραφίες.

Δεν μπορώ να είμαι σίγουρος για την ακριβή τους ημερομηνία. Αλλά από τη μαζική παρουσία των ΚΝΑΤ στην οδό Στουρνάρα και την οχύρωση του Πολυτεχνείου μάλλον πρόκειται για την επόμενη μέρα της τότε πορείας του Πολυτεχνείου.

Για να θυμηθούμε τα γεγονότα αφού δεν τα αναφέρεις, η πορεία προς την αμερικάνικη πρεσβεία είχε απαγορευθεί. Οι δυνάμεις της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς συγκρότησαν ένα τεράστιο μπλοκ (10.000;), συγκρούστηκαν με τα ΜΑΤ προκειμένου να σπάσουν το αστυνομικό φράγμα στο ύψος της Βουλής (ΜΑΤ και από πίσω αύρες για όσους τις θυμούνται κλπ) και στην τρομακτική καταστολή που ακολούθησε υπήρχαν δύο νεκροί ο Κουμής και η Κανελοπούλου. Ήταν η εποχή του 17% για το ΚΚΕ και ίσως οι παλαιότεροι να θυμούνται τα ΜΑΤ να ξυλοκοπούν ανελέητα τους διαδηλωτές στα κάθετα στενά της Πανεπιστημίου που δεν είχαν διαφυγή αφού τους εμπόδιζαν οι αλυσίδες του ΚΚΕ που πορεύονταν την ίδια στιγμή στη Σταδίου.

Με συνεχείς συγκρούσεις το μπλοκ των διαδηλωτών υποχώρησε από Πανεπιστημίου – Πατησίων με κατεύθυνση το Πολυτεχνείο το οποίο και κατελήφθη. Οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν όλη τη νύχτα, αποκρούστηκε η προσπάθεια των ΜΑΤ να μπουν στο Πολυτεχνείο και μάλιστα για όσους το θυμούνται στη Στουρνάρα τραυματίστηκε στο στήθος από σφαίρα ο σ. Παπαπολυμέρου που από θαύμα δεν ήταν ο τρίτος νεκρός.(την επόμενη ημέρα δημοσιεύτηκε η φωτογραφία του αστυνομικού που έριχνε με το περίστροφο στο ψαχνό).

Οι δύο νεκροί και οι εκατοντάδες τραυματίες πάγωσαν τις ηγεσίες των εξωκοινοβουλευτικών κομμάτων αφού κανένας τους δεν περίμενε τέτοια καταστολή. Έτσι στην ουσία, την επόμενη ημέρα το Πολυτεχνείο ήταν κατειλημμένο από απλό κόσμο, που έδωσε μεν τη μάχη του όλη τη νύχτα αλλά ουσιαστικά παρέμενε στο χώρο χωρίς σχεδιασμό για το μετέπειτα.

Τις πρωινές ώρες και αφού τα ΜΑΤ είχαν αποσυρθεί έκαναν την εμφάνισή τους οι δυνάμεις του ΚΚΕ. Περιττό να προσθέσω ότι εμείς αρχικά χαρήκαμε που τους είδαμε –πνιγμένοι όλη τη νύχτα από τα δακρυγόνα και κατάκοποι- θεωρώντας ότι επιτέλους ξύπνησαν και έρχονται οργανωμένα να εκδηλώσουν τη συμπαράστασή τους. Γρήγορα διαψευστήκαμε. Θυμάμαι τα μπλοκ της ΕΣΑΚ που έρχονταν από τα γραφεία της ΚΝΕ που ήταν στην Τζώρτζ με τον ανάλογο εξοπλισμό -ξύλα σαν γκλοπ τυλιγμένα σε εφημερίδες για να μην κάνουν μπαμ (φαίνονται σε κάποια από τις φωτογραφίες)– και τον κόσμο να τρέχει έντρομος.

Αυτό που δεν κατάφεραν τα ΜΑΤ το πέτυχαν τα ΚΝΑΤ. Μετά από συγκρούσεις κατέλαβαν το Πολυτεχνείο.

Για την ιστορία έγινε προσπάθεια ανακατάληψης –υπάρχει η γνωστή φωτογραφία με τα κάγκελα στην πύλη της Στουρνάρα να έχουν ξηλωθεί- και εκεί βοήθησαν τα ΜΑΤ. Μάλλον αυτό δείχνει η φωτογραφία με τα δακρυγόνα.

Αυτά που γράφω ίσως στους νεότερους να φαίνονται απίστευτα πλην όμως είχα την ατυχία –σαν απλός αριστερός φοιτητής του Μαθηματικού – να ζήσω από κοντά τόσο την κρατική όσο και την κομματική καταστολή.

Πολύ φοβάμαι ότι οι λογικές του συμβιβασμού και της καταστολής στο εσωτερικό του κινήματος που τότε κυριαρχούσαν στο ΚΚΕ δεν έχουν εξαφανιστεί σήμερα. Το αντίθετο μάλιστα.

Κώστας.

Ο Τριαντάφυλλος Δραβαλιάρης, τότε μέλος της ΚΝΕ στην ΕΦΕΕ, περιγράφει στην «Έρευνα» του Παύλου Τσίμα στο MEGA ένα σκοτεινό σκηνικό τις παραμονές της πορείας του ’80: αυτός και ο Χρήστος Παπουτσής, εκπρόσωπος της νεολαίας ΠΑΣΟΚ στο ΔΣ της ΕΦΕΕ, επισκέφθηκαν στις 2 τα ξημερώματα το σπίτι του Υπουργού Δημόσιας Τάξης Δαβάκη μετά από πρόσκλησή του και ενημερώθηκαν ότι αν η πορεία πήγαινε στην Αμερικάνικη Πρεσβεία, θα γινόταν μακελειό.

Κι όμως, δεν ειπώθηκε λέξη σε κανέναν άλλον. Ούτε στο ΔΣ της ΕΦΕΕ, ούτε δημόσια, ούτε ιδιωτικά. Μια μυστική προειδοποίηση δύο προσώπων πίσω από τις πλάτες όλων, πριν από ένα λουτρό αίματος. Με ποια ιδιότητα κλήθηκαν αυτοί οι συγκεκριμένοι; Ήταν η πρώτη και μοναδική φορά που υπήρχαν τέτοιες μυστικές επαφές

Πληροφορίες λένε ότι υπάρχει και μια άλλη εκδοχή για τη συνάντηση: ότι σε αυτήν ήταν ο Δραβαλιάρης από πλευρά ΚΝΕ, ο Παπαγεωργίου από τη νεολαία ΠΑΣΟΚ και ο Μαργαρίτης από το ΚΚΕ εσ. Σε κάθε περίπτωση, επιβεβαιώνεται το σημαντικό: η συνάντηση έγινε με μέλη της ΕΦΕΕ που ήταν αρεστά στη Δεξιά, χωρίς να ενημερωθεί το όργανο της ΕΦΕΕ και οι άλλες παρατάξεις που συμμετείχαν σε αυτήν.

Θυμάσαι την Ματίνα; Βουρκωμένα αλλά βουβά τα κορίτσια, μόλις που πρόλαβαν να την ντύσουν νυφούλα. Λίγο πριν σηκωθεί το στολισμένο φέρετρο πρώτη φορά σε τέσσερων τον ώμο. Δεν μας επέτρεψαν να μεταφέρουμε την σορό της στο σπίτι των γονιών της για να την κλάψουμε, να την τιμήσουμε όπως εμείς ξέραμε, και να κηδευτεί την επόμενη μέρα. Γι αυτό τα κορίτσια την στόλισαν νύφη την τελευταία στιγμή. Μόλις που κατάφερε ο αείμνηστος δήμαρχος Περιστερίου ο Δημήτρης Φωλόπουλος να την πάρει απ το νεκροτομείο και να την φέρει σπίτι. Ο ιατροδικαστής έγραψε ότι χτυπήθηκε με γκλομπ σε πολλά μέρη του σώματός της αλλά κυρίως στο κεφάλι. με ιδιαίτερη βαναυσότητα. Τα χτυπήματα ήταν αμέτρητα, της το έλειωσαν. Στην σορό δε υπήρχε καθόλου το πίσω μέρος του κεφαλιού της Ματίνας. Τα κορίτσια το έκρυψαν, το κάλυψαν αυτό με το λευκό πέπλο. Ήταν πανέμορφη με το νυφικό. Σηκώσαμε τις γροθιές όταν την κατέβαζαν στο μνήμα και ορκιστήκαμε εκδίκηση. Δεν εκδικηθήκαμε. Ορκιστήκαμε ότι δεν θα την ξεχάσουμε ποτέ. Την ξεχάσαμε. Εκτός αν αυτό που θα γράψω τώρα επαναφέρει για λίγο την αιώνια μνήμη.

Θυμάσαι την Ματίνα; Ήταν 16 Νοέμβρη του 1980. Η πορεία για την επέτειο του Πολυτεχνείου ξεκίνησε μια μέρα νωρίτερα φέτος. Η κυβέρνηση του Γεωργίου Ράλλη έχει απαγορεύσει να καταλήξει η πορεία στην Αμερικάνικη πρεσβεία. Έθεσε ως επιτρεπτό σημείο κατάληξης το Σύνταγμα. Λίγους μήνες πριν η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας είχε ηττηθεί κατά κράτος από ένα πανίσχυρο αυτόνομο φοιτητικό κίνημα. Ο Ράλλης αναγκάστηκε να αποσύρει τον νόμο 815 για τα πανεπιστήμια μετά από ένα πλειοψηφικό αδιανόητο κίνημα μαζικότατων καταλήψεων σε όλες τις σχολές της χώρας, τον δικό μας, μικρό, ετεροχρονισμένο, Μάη του 68.

Μπορεί να ήμασταν και 5.000 κυρίως φοιτητές. αποφασισμένοι να σπάσουμε την απαγόρευση και να φτάσουμε ως την Αμερικάνικη Πρεσβεία. Ισχυρές δυνάμεις των ΜΑΤ μας μπλοκάρουν στα λουλουδάδικα της βουλής. Ο Βασίλης του ΟΦΗ (Ομάδα Φοιτητών Ηλεκτρολόγων) λέει στον διοικητή των ΜΑΤ απ την ντουντούκα: “Έχετε μόνο πέντε λεπτά διορία να διαλυθείτε”! Μας επιτίθενται. Χτυπούν μέχρι θανάτου. Τεράστιο μακελειό. Δύο από μας νεκροί, εκατοντάδες οι τραυματίες. Γέμισαν τα νοσοκομεία. Ο Βασίλης το πήρε προσωπικά. Είχε φοβερές ενοχές, νόμιζε ότι έφταιγε αυτός. Έγινε Χριστιανός. Έκανε έξη ή οκτώ παιδιά στην μνήμη της Ματίνας και του Ιάκωβου. Στην γενιά μας όλοι ξέρουν ποιος είναι ο Βασίλης.

Αυτοί ήταν οι δικοί μας νεκροί. Στις 16 Νοεμβρίου 1980 δολοφονούνται από αστυνομικούς των ΜΑΤ κατά τη διάρκεια της πορείας για την επέτειο του Πολυτεχνείου η 21χρονη εργάτρια Σταματίνα Κανελλοπούλου απο το Περιστέρι και ο 24χρονος Κύπριος φοιτητής της Νομικής Ιάκωβος Κουμής.

Αφιερωμένο στην μνήμη των 15χρονων μαθητών, του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, του Μιχάλη Καλτεζά, που δολοφονήθηκαν στην μεταπολίτευση με τον ίδιο ακριβώς τρόπο και έπεσαν θύματα της αστυνομικής βίας και της κρατικής τρομοκρατίας. Α, ναι και του 16χρονου Ισίδωρου (Σιδέρη) Ισιδωρόπουλου της Οργάνωσης ΜΑΧΗΤΗΣ και της Παράταξης ΜΑΘΗΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ που άφησε την τελευταία του πνοή στην Πλατεία Κοτζιά την Πρωτομαγιά του 1976.

Είναι κάποιες στιγμές στην ζωή που ο χάρος σου ψιθύριζε στ’ αυτί. Βλέπεις το νεκρό σώμα του συντρόφου και λες θα μπορούσα να ήμουν εγώ. Είναι σούρουπο. Απέναντι από τα λουλουδάκια στην Βασιλίσσης Σοφίας το μπλοκ της “Β Πανελλαδικής,” συνθήματα, μπροστά μας το οδόφραγμα της Αστυνομίας. Τα ΜΑΤ χτυπούν. Ο κόσμος κολλητά ο ένας πάνω στον άλλο. Χιλιάδες κόσμος. Οπισθοχωρούμε. Η Άσπα φωνάζει “έχασα την ταυτότητα.” Είχε γυρίσει το ταγάρι και άδειασε όλο το περιεχόμενο στο δρόμο. Σκύβουμε να βρούμε την ταυτότητα. Πίσω μας χαμός, κόσμος σπρώχνει, ουρλιαχτά, ξύλο. Από θαύμα την βρίσκουμε και συνεχίζουμε το τρέξιμο προς Πανεπιστημίου. Στο άνοιγμα ο κόσμος σκορπά, τα ΜΑΤ είναι πλέον παντού, πίσω, στο πλάι, χτυπάνε αλύπητα. Είμαστε στο πεζοδρόμιο δεξιά και τρέχουμε με κομμένη την ανάσα προς Προπύλαια. Από δεξιά μας, Κολωνάκι μεριά, κατεβαίνουν και αλλά ΜΑΤ. Εκεί, εκείνη τη στιγμή έπεσε η συντρόφισσα. Σκοτώσανε στο ξύλο την 21χρονη Ματίνα Κανελλοπούλου. Λίγο πιο κάτω τον 24χρονο Κουμή.

Το ίδιο βράδυ θα πυροβολήσουν με ευθεία βολή στο στήθος τον Στέφανο Παπαπολυμέρου που ήταν μέσα στο εγκαταλειμμένο Πολυτεχνείο. Σώθηκε από θαύμα. Το τραύμα ήταν διαμπερές. Θα ήταν ο τρίτος νεκρός.

Ήμασταν παιδιά ρε γαμώτο! Παιδιά. Και άοπλοι. Μας χτυπούσαν με τόσο μίσος. Ήθελαν να μας σκοτώσουν. Απομονώνουν την Ματίνα στη βιτρίνα, στη γωνία Βουκουρεστίου και Πανεπιστημίου και την χτυπούν με τα κλομπ μέχρι θανάτου. Με κλομπ σύνθλιψαν και το κρανίο του Κουμή.

Ο φίλος της Τ.Γ που βρισκόταν μαζί της στη διαδήλωση περιγράφει σε ένα σημείωμά΄του: “Με την Ματίνα Κανελλοπούλου και τον αδερφό της τον Γιώργο (δεν ζει πια) μεγαλώσαμε στην ίδια γειτονιά. Στην Ανθούπολη, στο Περιστέρι. Τα σπίτια μας ήταν απέναντι το ένα από το άλλο. Η Ματίνα και το αγόρι της, που τον φωνάζαμε «αράπη» επειδή ήταν πολύ μελαχρινός, ανήκαν στο χώρο της λεγόμενης εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς. Η Ματίνα ήταν δραστήρια στο σωματείο του επισιτισμού, που τότε λεγόταν κάπως αλλιώς. Την ημέρα της πορείας του Πολυτεχνείου το 1980 αποφασίσαμε (μαζί κι εγώ, αν και γνώριζα την απόφαση της ΚΝΕ, της οποίας ήμουν ήδη μέλος) να ακολουθήσουμε το μπλοκ που θα επιχειρούσε να πορευτεί στην αμερικάνικη πρεσβεία.

Ξεκινήσαμε λοιπόν από τα γραφεία της ΠΠΣΠ στην Ιπποκράτους… Όταν έσπασε η αλυσίδα, κάπου εκεί στα λουλουδάδικα, εκτός από τα ΜΑΤ επιτέθηκαν με αγριότητα στους διαδηλωτές και οι χωροφύλακες, που είχαν ξύλινα μασίφ γκλομπ. Αυτοί είχαν αναλάβει το δολοφονικό έργο. Αρχίσαμε να τρέχουμε κατεβαίνοντας την Πανεπιστημίου, η Ματίνα, ο αδερφός της, το αγόρι της κι εγώ. Η ατμόσφαιρα ήταν αποπνικτική από τα δακρυγόνα, τα οποία μας έριχναν και από τις αύρες, και τα ουρλιαχτά από τους τραυματίες που αφήναμε πίσω μας ήταν ανατριχιαστικά. Η Ματίνα δεν μπόρεσε να τρέξει για πολύ, μιας και της βγήκε το παπούτσι και, παραπατώντας, έπεσε κάτω.

Γυρίσαμε και την είδαμε να σηκώνεται και να μπαίνει σε μια στοά που υπήρχε τότε δίπλα από το ζαχαροπλαστείο του Ζόναρς, μετά το Φλόκα. Στο τέλος της στοάς ήταν η Εμπορική Τράπεζα, αδιέξοδο… Ο αδερφός της, εγώ και μερικοί άλλοι καταφύγαμε σε μια πολυκατοικία που είχε ένα καφενείο στον ημιώροφο, το οποίο εξυπηρετούσε τις εταιρίες που στεγάζονταν εκεί. Μόλις μπήκαμε, ο μαγαζάτορας κλείδωσε την πόρτα και μονολογούσε «είναι δολοφόνοι, είναι δολοφόνοι»…

Κοιτούσαμε προς τη στοά, και βλέπαμε να μπαινοβγαίνουν συνέχεια, λες και χτυπούσαν κάρτα, οι χωροφύλακες με τα ξύλινα γκλομπ. Πρέπει να μπαινοβγήκαν 40 χωροφύλακες, ίσως και περισσότεροι. Αργότερα το Σύνταγμα είχε αδειάσει. Με τα πόδια πήγαμε προς Μοναστηράκι, μετά προς Κολωνό, ώσπου φτάσαμε αργά τη νύχτα στο Περιστέρι. Εκεί μάθαμε τα νέα για τη Ματίνα… Ο Γιώργος έφυγε, να αναζητήσει τη σορό της. Ο ιατροδικαστής είπε ότι χτυπήθηκε σε πολλά μέρη του σώματός της αλλά κύρια στο κεφάλι, με ιδιαίτερη βαναυσότητα. Όπως είπε, τα χτυπήματα ήταν αμέτρητα, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει καθόλου το πίσω μέρος του κεφαλιού της Ματίνας… Δεν επέτρεψαν να έρθει η σορός της Ματίνας στο σπίτι των γονιών της μέχρι να κηδευτεί την επόμενη μέρα. Όμως σύσσωμος ο λαός του Περιστερίου, με μπροστάρη τον αείμνηστο δήμαρχο Δημήτρη Φωλόπουλο, διαμαρτυρόταν και απαιτούσε να μεταφερθεί το άψυχο σώμα της στο σπίτι της. Έτσι τελικά το μεσημέρι πριν την κηδεία μια νεκροφόρα έφερε τη Ματίνα στο σπίτι και χιλιάδες άνθρωποι, Ανθουπολιώτες και από άλλες περιοχές, της απέτισαν φόρο τιμής.

Ήταν τόσο πολύς ο κόσμος που η αρχή της πορείας είχε φτάσει στο Κοιμητήριο Περιστερίου και το τέλος δεν είχε καν ξεκινήσει από το σπίτι της Ματίνας. Όμως οι προκλήσεις του κράτους και της αστυνομίας συνεχίστηκαν και στο Κοιμητήριο, όπου δέκα κλούβες ΜΑΤ και αύρες είχαν αποκλείσει την είσοδο και απαγόρευαν να μπει οποιοσδήποτε εκτός της οικογένειας. Τότε ο λαός άρχισε να κινείται εναντίον τους, και μετά από λίγο αποχώρησαν «διακριτικά» πίσω από το Κοιμητήριο. Μυριάδες τα συνθήματα… Αλλά κυρίως το «Ε πέσατε θύματα αδέρφια εσείς» συνόδευσε τη Ματίνα μέχρι που τάφηκε. Οι επόμενες μέρες ήταν ηλεκτρισμένες, με καθημερινές πορείες στο Περιστέρι ενάντια στο έγκλημα του κράτους. Αναφέρω αυτά που έζησα εδώ, αντί για μνημόσυνο στη μνήμη της Ματίνας…

Οι δολοφόνοι της Ματίνας αλλά και του Ιάκωβου Κουμή που δολοφονήθηκε στην ίδια πορεία, δεν βρέθηκαν ποτέ.

Οι οικογένειες των θυμάτων υπέβαλαν μηνύσεις χωρίς αντίκρυσμα.”

Το 48% που πήρε το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου λίγους μήνες αργότερα, σε μας τους φίλους της Ματίνας, δεν μας προκάλεσε καμία έκπληξη…

To 1985, κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων για την επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, ο 15χρονος μαθητής Μιχάλης Καλτεζάς, πέφτει νεκρός από σφαίρα του αστυνομικού Α. Μελίστα.

Στο ίδιο σημείο, με τον ίδιο τρόπο δολοφόνησαν και τον 15χρονο Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο.

17/11/1999 Αθήνα. Μπροστά, από το Πολυτεχνείο, στην οδό Πατησίων, Γεωργία Σαγρή, Πολυτεχνείο 1999 (1999), Παράσταση, 7 ώρες,

Πολυτεχνείο 1999, (1999) Hi-8 video με ήχο 9’40’’

Στις 17 Νοέμβρη 1999, ενώ ήμουν ακόμα φοιτήτρια, στάθηκα μέσα σε ένα γυάλινο κουτί μπροστά από το Πολυτεχνείο στην οδό Πατησίων. Η παράσταση ξεκίνησε όταν παραστατικά, σκεπάστηκα με ύφασμα, ημίγυμνη, εκτεθειμένη στο κρύο, τον θόρυβο, το πλήθος, τις κάμερες, τη μνήμη της εξέγερσης των φοιτητών του 1973 και την ένταση της διαδήλωσης που εκτυλίσσεται γύρω μου.

Μπροστά σε αυτή την παύση της ιστορίας, τα πλήθη συγκεντρώνονται, ο ήχος των μεγαφώνων και ο τρόπος που οι άνθρωποι σταματούσαν, κοίταζαν, αμφισβητούσαν, μερικές φορές αντιστεκόταν στην παρουσία ενός σώματος που αρνιόταν να κινηθεί, προστατευόμενο μόνο από ένα εύθραυστο τζάμι.

Ήθελα το κομμάτι μου να διεκδικήσει το τώρα της ιστορίας, μένοντας ακίνητος στον δημόσιο χώρο χωρίς διαμεσολάβηση, χωρίς υπότιτλους, οποιασδήποτε πολιτικής, ιδεολογικής ταυτότητας ή προσωπικής αφήγησης. Να φαίνεται, να περιορίζεται, ευάλωτος και ταυτόχρονα να επιμένει στην γυμνή, γυμνή παρουσία.

Πλοηγούμουν στον οριακό χώρο του πόσο μακριά μπορεί να γίνει η έκθεση μια μορφή αντίστασης, πώς η διαφάνεια μπορεί να γίνει ασπίδα και πώς η διάρκεια μπορεί να αλλάξει το νόημα μιας στιγμής. Μυριάδες ήχοι, επεκτάσεις, μιας σιωπηλής παρτιτούρας.

Μια κάμερα Hi-8 κατέγραψε τη δράση για 9 λεπτά και 40 δευτερόλεπτα, αλλά η επίδοση διήρκεσε περισσότερο από 7 ώρες. Ο υπόλοιπος χρόνος παραμένει στη μνήμη όσων πέρασαν, κοίταξαν, αγνόησαν ή αρραβωνιάστηκαν.

Μερικά χρόνια μετά, έπρεπε να εμφανιστώ στο δικαστήριο και να εξηγήσω ξανά αυτό το έργο στους δικαστές. Μαζί με την ομιλία μου, τους έδωσα προσκλήσεις για το δεύτερο σόλο σόου μου στην γκαλερί gazon rouge στην Αθήνα.

#GeorgiaSagri

#17November1999

#performance

#publicart

#body

#resistance

#stilness

#history

11/2025. Πολύ ενδιαφέρον...

Κείμενο : Γεώργιος Σαρρής.

Τον Νοέμβριο του 2024, με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την εισβολή των τουρκικών στρατευμάτων στο πολύπαθο νησί της Κύπρου, η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (η γνωστή ΕΥΠ) έδωσε στη δημοσιότητα 58 δελτία πληροφοριών που συνέταξαν τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 1974 τα στελέχη της τότε ΚΥΠ (σ.σ. η ΕΥΠ εκείνη την εποχή αποκαλούνταν Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών). Ήταν η πρώτη φορά που η διοίκηση των ελληνικών μυστικών υπηρεσιών αποχαρακτήριζε αρχειακό υλικό, το οποίο παραδίδονταν στην ιστορική έρευνα και σε κάθε ενδιαφερόμενο πολίτη.

Σε αυτά τα δελτία πληροφοριών λοιπόν του καλοκαιριού του 1974 αποτυπώνονται με λεπτομέρειες τα όσα έγιναν παρασκηνιακά αναφορικά με το πραξικόπημα που προκάλεσε η Χούντα των Αθηνών εναντίον του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’, ο εμφύλιος «πόλεμος» που ξέσπασε στο ελληνοκυπριακό πλαίσιο λόγω του πραξικοπήματος αυτού, η πυρετώδης πολεμική προετοιμασία από την πλευρά της Τουρκίας προκειμένου να επιτεθεί στη Μεγαλόνησο και οι δύο φάσεις της στρατιωτικής Επιχείρησης «Αττίλας».

Παροιμιώδης ολιγωρία και εθελοτυφλία από τη χουντική ηγεσία

Σε κάποια από αυτά τα αποχαρακτηρισμένα δελτία πληροφοριών θα ρίξουμε σήμερα φως, με αφορμή το νέο βιβλίο του Τάσου Σακελλαρόπουλου, ιστορικού και υπεύθυνου των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Μεταίχμιο», υπό τον τίτλο «Απόρρητα έγγραφα της ΚΥΠ για το Κυπριακό σχολιασμένα, Ιούλιος – Αύγουστος 1974». Στο πρώτο μέρος του ογκωδέστατου τόμου, που φθάνει τις 880 σελίδες, σχολιάζονται οι εκθέσεις της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, σε μια προσπάθεια να ερμηνευτούν τα γεγονότα που οδήγησαν στην απώλεια σχεδόν του 37% του νησιού και να ριχτεί φως στην παροιμιώδη ολιγωρία και την εθελοτυφλία της χουντικής ηγεσίας απέναντι στη σαρωτική τουρκική εισβολή. Όπως σημειώνει και ο δημοσιογράφος Αλέξης Παπαχελάς στον πρόλογο, «οι αποχαρακτηρισμένες εκθέσεις της τότε ΚΥΠ είναι ψυχρά κείμενα που παραθέτουν πληροφορίες και εκτιμήσεις για την περίοδο από την προετοιμασία του πραξικοπήματος εναντίον του αρχιεπισκόπου Μακαρίου έως την τουρκική εισβολή» και «μας δίνουν μια γεύση του τι συνέβαινε εκείνες τις «καυτές» ημέρες. Είναι μια πρώτη γεύση από το τι θα μπορούσε να ακολουθήσει αν αποχαρακτηρίζονταν όλα τα αρχεία των ελληνικών κρατικών υπηρεσιών εκείνης της περιόδου».

Έξι ώρες μετά την απόβαση μετέδωσε την είδηση το ραδιόφωνο του ΕΙΡΤ

Λίγο μετά τις 05:00 το πρωί της 20ής Ιουλίου 1974, τουρκικές δυνάμεις ξεκινούν από το λιμάνι της Μερσίνης και ανενόχλητες αποβιβάζονται στην παραλία Πεντεμίλι, στη βόρεια ακτογραμμή της Κύπρου, περίπου 8 χιλιόμετρα από την Κερύνεια. Σχεδόν ταυτόχρονα, σμήνη τουρκικών αεροπλάνων ξεκινούν τις επιθέσεις κατά κύματα εναντίον της Λευκωσίας και άλλων σημαντικών περιοχών, ενώ ελικόπτερα επιχειρούν ρίψεις αλεξιπτωτιστών. Οι Κύπριοι βρίσκονται στο έλεος των εισβολέων. Άοπλοι πολίτες δολοφονούνται, γυναίκες βιάζονται και οπλίτες της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου (ΕΛΔΥΚ) αιχμαλωτίζονται.

Η χούντα των Αθηνών υπό τον δικτάτορα Δημήτριο Ιωαννίδη αντιδρά ανεξήγητα αργοπορημένα. Μέχρι την τελευταία στιγμή το ελληνικό Υπουργείο Εθνικής Άμυνας θεωρούσε ότι οι Τούρκοι μπλόφαραν και δεν θα επιτίθετο στο νησί. Η αντίδραση ήρθε με οικτρή καθυστέρηση. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς πως μόλις τις 08:00 το πρωί εκείνης της ημέρας δόθηκε επισήμως η εντολή από την Αθήνα για την εφαρμογή των πολεμικών σχεδίων, ενώ το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας Τηλεοράσεως (ΕΙΡΤ) μετέδωσε την είδηση της εισβολής στην Κύπρο γύρω στις 11:00 το πρωί! Η καθυστέρηση αυτή έδωσε την ευκαιρία στους Τούρκους να παγιώσουν τις θέσεις που είχαν καταλάβει και να δημιουργήσουν προγεφυρώματα.

Κι όμως τα ενημερωτικά δελτία της ΚΥΠ δείχνουν πως υπήρχαν βάσιμες πληροφορίες για όλα όσα ακολούθησαν. Προπαραμονή της εισβολής, υπάρχει σαφής ενημέρωση εκ μέρους της ελληνικής υπηρεσίας πληροφοριών προς τη στρατιωτική και πολιτική ηγεσία της Χούντας ότι οι τουρκικές δυνάμεις στην ευρύτερη περιοχή της Μερσίνης οργανώνουν λεπτομερώς την προετοιμασία αποβατικών σχηματισμών. Προορισμός τους, ευλόγως, θεωρείται ότι είναι η Κύπρος.

Τι αναφέρει το Ημερήσιο δελτίο πληροφοριών 18ης Ιουλίου 1974.

Διαβάσουμε σχετικά στο ενημερωτικό δελτίο της ΚΥΠ με ημερομηνία 18 Ιουλίου 1974:

ΚΥΠ/Α ΚΛΑΔΟΣ (0-221564)

ΤΟΥΡΚΙΑ

α.- Εσωτερική Κατάστασις

Μ. Εθνοσυνέλευσις

Την 18/7/74 και περί ώραν 3ην μ.μ. συνέρχεται εκτάκτως η Τουρκική Εθνοσυνέλευσις δι’ εξέτασιν της καταστάσεως εν Κύπρω.

Σχόλιον

Η ανωτέρω έκτακτος σύγκλησις της Μ. Εθνοσυνελεύσεως υποδηλοί το μέγεθος του ενδιαφέροντος της Τουρκίας ως προς την εξέλιξιν της καταστάσεως εν Κύπρω (σ.σ. εννοεί την κατάσταση μετά το πραξικόπημα της Χούντας κατά του Μακάριου),

β.-Εξωτερική Πολιτική

Κυπριακόν

(1) Την 17/7/74 ο Πρωθυπουργός Ετζεβίτ ερωτηθείς εάν η Τουρκία θ’ ανεχθή την εν Κύπρω δημιουργηθείσαν κατάστασιν απήντησεν: «η κατάστασις δεν έχει εισέτι αποσαφηνισθή. Ο Μακάριος ευρίσκεται εν ζωή. Τούτο αποτελεί σοβαρόν παράγοντα διά την αποσαφήνισιν της καταστάσεως».

(2) Τουρκική εφημερίς (ΓΚΙΟΥΝΑΪΝΤΙΝ) υποστηρίζει εις άρθρον της ότι οι Αμερικανοί και οι Βρεταννοί εμποδίζουν την Τουρκίαν να επέμβη εις Κύπρον, προσπαθούντες να πείσουν την Τουρκίαν ότι η κατάστασις εις την νήσον αποτελεί εσωτερικήν υπόθεσιν.

Τίτλος του εν λόγω άρθρου είναι: «Η Τουρκία ζημιούται υπό των φίλων και ουχί υπό των εχθρών της».

Σχόλιον:

«Εκ των ανωτέρω διαφαίνεται ότι η Τουρκία ευρίσκεται εν αναμονή και προσπαθεί να κερδίση χρόνον, μέχρις ότου αποσαφηνισθή η κατάστασις και ίνα ούτω εξετάση τας αντιδράσεις των άλλων χωρών.

Εκ παραλλήλου, δε, προετοιμάζει, ως συνήθως και την κοινήν γνώμην διά κάθε ανάλογον έκβασιν».

Όλη η κινητοποίηση των Τούρκων ήταν γνωστή στην Αθήνα

Ο συγγραφέας κ. Σακελλαρόπουλος αναφέρει πως το δελτίο εκείνης της ημέρας μας ενημερώνει για τη διαμόρφωση θετικού κλίματος προς τις μεγάλες δυνάμεις της εποχής εκ μέρους της Τουρκίας, προκειμένου να προετοιμάσει το έδαφος για την επικείμενη τελικά δική της πολεμική επέμβαση στην Κύπρο. Και συνεχίζει το τηλεγράφημα ως προς την κινητοποίηση των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων:

4.-Στρατιωτική Κατάστασις

α.- Η 39η ΜΠ (Αλεξανδρέττα) προέβη εις τας κάτωθι ενεργείας:

(1) Η μετακίνησις του 50ου Τακ. Συγκροτήματος εις περιοχήν ΑΛΑΤΑ ανεμένετο να περατωθή μέχρι της πρωίας της 17/7/74.

(2) Εκ της 39ης Ταξ. θα διατεθούν εις τούτο 2 Διμοιρίαι Κόμπρα και Ίλαι Αρμάτων.

(3) Τμήματα του 49 Μ/Κ Σ θα μεταφερθούν εις ΑΛΑΤΑ και θα τεθούν υπό την Δσιν του Συγκροτήματος.

(4) Εξ άλλου και τα λοιπά Συντάγματα της Μεραρχίας είναι έτοιμα προς αναχώρησιν διά την περιοχήν ΑΛΑΤΑ.

Αι κινούμεναι προς ΑΛΑΤΑ Μονάδες διετάχθησαν όπως κινούνται εις μικράς φάλαγγας των 10-20 οχημάτων.

(5) Η σύνθεσις των οπλιτών της Μεραρχίας αυξάνει εις ποσοστόν 100%, έρχονται δε 3000 οπλίται εκ διαφόρων Μονάδων και περιοχών.

Αι δεξαμεναί καυσίμων των οχημάτων δέον να είναι πλήρεις.

(6) Υπό της Στρατιάς απεστάλησαν 50 τόννοι πυρομαχικών και οπλισμός προοριζόμενα διά τας αποβατικάς Μονάδας.

(7) Τα άρματα της ΕΜΑ θα μεταφερθούν εις Μερσίνην μόλις αφιχθούν βαγόνια εις Ισλαχιγιέ.

(8) Η δύναμις του 50ου Τακτ. Συγκροτήματος, το οποίον αντιμετωπίζει δυσκολίας εις τα θέματα επιμελητείας, δέον να υπολογίζεται περίπου εις 3.000.

(9) Από της 19/7/74 εις την έδραν του ΤΜ του 6ου ΣΣ πρόκειται να εγκατασταθή Στρατηγός (Υποστράτηγος μάλλον), όστις πρόκειται να συγκροτήση Στρατηγείον.

Σχόλιον:

Η 39η ΜΠ συνεχίζει προπαρασκευαστικάς της ενεργείας δι’ ανάληψιν αποβατικής επιχειρήσεως κατά Κύπρου.

Ήδη συνεκρότησε το 50ον ΣΑΣ, όπερ μετεφέρθη εις περιοχήν ΑΛΑΤΑ Μερσίνης, έτοιμον δι’ επιβίβασιν. Εκτιμάται ότι δεν ελήφθη εισέτι υπό της Τουρκικής Κυβερνήσεως απόφασις δι’ επέμβασιν εις Κύπρον. Κατά Δ/γήν του Αρχηγείου δέον όπως:

α. Εντός 12 ωρών ετοιμασθούν αι Μονάδες Χωροφυλακής, αίτινες θα λάβουν μέρος εις τας προετοιμασίας εναντίον της Κύπρου.

β. Άπασαι αι Μονάδες συνεχίσουν την εφαρμογήν των μέτρων στρατ. ετοιμότητος.

Ο Δ/τής Μηχανικού του 6ου ΣΣ μετά την αναγνώρισίν του εις την περιοχήν επιβάσεως ανέφερεν ότι υπάρχει πολύ εργασία ακόμη και πρέπει να κοπούν 1200 δένδρα. Ο Σωματάρχης διέταξε να επισπευθούν αι εργασίαι με μπουλτόζες εις 6-7 περιοχάς.

Τι αναφέρει το ημερήσιο δελτίο πληροφοριών 19ης Ιουλίου 1974

Μάλιστα την παραμονή της εισβολής στην Κύπρο, το δελτίο της ΚΥΠ ενημερώνει πλήρως την Αθήνα για την προετοιμασία των τουρκοκυπριακών δυνάμεων, ιδιαιτέρως στην περιοχή της Λάρνακας, για την υποδοχή ενδεχόμενης τουρκικής αποβατικής ενέργειας στο νησί. Διαβάζουμε σχετικά τα όσα αναφέρουν οι πράκτορες της χώρας μας, τόσο για τα συμβαίνοντα στην Κύπρο όσο και στην Τουρκία:

ΚΥΠ/Α΄ ΚΛΑΔΟΣ (0-221680)

ΗΜΕΡΗΣΙΟΝ ΔΕΛΤΙΟΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΕΠΙ ΚΥΠΡΟΥ – ΤΟΥΡΚΙΑΣ

ΚΥΠΡΟΣ

1.-Στρατιωτική Κατάστασις

Ενέργειαι Τ/Κ (σ.σ. Τουρκοκυπρίων)

α.- Ο Τ/Κ Στρατιωτικός Διοικητής Λάρνακος διέταξε τας υπ’ αυτόν Μονάδας όπως :

(1) Ενισχυθούν οι Λόχοι εξ’ Εφέδρων Αγωνιστών.

(2) Οργανωθή Δύναμις κρούσεως εκ Τ/Κ κομμάντος.

(3) Εξέλθουν υπό πάσαν μυστικότητα αι Διοικήσεις των Στρατοπέδων των, εις ασφαλείς θέσεις.

(4) Κατασκευασθούν παρατηρητήρια.

β.- Η δραστηριότης των Τ/Κ Λεμεσού έχει ούτω:

(1) Κατασκευάζονται φυλάκια και ορύγματα.

(2) Απεκόπησαν πλήρως αι είσοδοι εις τον Τ/Κ τομέα διά βαρελίων και φορτηγών αυτοκινήτων.

(3) Μετεκινήθησαν εντός του Τ/Κ τομέως αι διαμένουσαι εις τον Ε/Κ τομέα Τ/Κ οικογένειαι.

(4) Εδόθη εντολή ετοιμότητος δι’ άμυναν.

γ.- Η Τ/Κ Μονάς Κλαυδίας Λάρνακος ενισχύθη δι’ αγωνιστών πολύ νεαράς ηλικίας και έλαβε μέτρα αμύνης ευρείας κλίμακος.

Σχόλιον: Εκτιμάται ότι παρόμοια μέτρα ελήφθησαν και υπό των λοιπών Τ/Κ Στρατιωτικών Διοικήσεων.

Βρεταννικαί Βάσεις; Εις την Βάσιν Δεκελείας αριθμός οικογενειών Βρεταννών μετά των αποσκευών των μετεκινήθησαν διά λεωφορείων προς βάσιν Ακρωτηρίου. Εξ’ άλλου Βρεταννικαί οικογένειαι διαμένουσαι εις Λεμεσόν και Τρόοδον, μετεφέρθησαν εις Βάσιν Επισκοπής.

Σχόλιον: Εκτιμάται ότι οικειοθελώς μετεκινήθησαν αι οικογένειαι, άνευ γενικού μέτρου και γενικής μετακινήσεως αυτών.

Είναι ξεκάθαρο πως η επισήμανση σχετικά με την κινητικότητα των βρετανικών οικογενειών συνδέεται άμεσα και στην περίπτωση αυτή με την ενδεχόμενη τουρκική επίθεση στο νησί.

ΤΟΥΡΚΙΑ

2.- Στρατιωτική Κατάστασις

α.-Μέτρα Συναγερμού Α και Β Στρατιάς (σ.σ. αφορά την ενημέρωση για την κινητοποίηση των τουρκικών δυνάμεων και στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Θράκης).

Από 15 2000/7/74 ετέθησαν εν συναγερμώ άπασαι αι Μονάδες πρώτου Κλιμακίου της Α και Β Στρατιάς ως επίσης και αι Μονάδες κομμάντος (Μπολού) και Ταξιαρχία Αλεξιπτωτιστών (Καισάρεια).

Σχόλιον: Λήψις μέτρων ετοιμότητος λόγω της εν Κύπρω καταστάσεως.

β.- 2α ΜΠ

Η Μεραρχία διέταξε το 13ον Μ/Κ Σ όπως άπαν το προσωπικό των Μονάδων κληθή εις τα Στρατόπεδα και κινηθή προς την περιοχήν αρχικής συγκεντρώσεως, εν αναμονή Διαταγής της Μεραρχίας διά την επικίνδυνον περιοχήν.

γ.- Δραστηριότης 39ης ΜΠ

(1) Εις Μερσίνην συνεκροτήθη Αμφίβιος Ταξιαρχία εις ην θα υπάγωνται αι εκεί εδρεύουσαι Αμφίβιοι Μονάδες.

(2) Το 49ον Μ/Κ Σ και αι Μονάδες της Φρουράς Ισλαχιγιέ ευρίσκονται εν ετοιμότητι διά την μετακίνησιν (μεταστάθμευσιν).

(3) Ο Διοικητής της 2ας Στρατιάς (Ικόνιον) αφίχθη εις Άδανα.

(4) Ο Διοικητής της 39ης ΜΠ την 19 04002/7/74 ευρισκόμενος εις Άδανα διέταξε τον Διοικητήν του ΤΜ του 6ου ΣΣ όπως ειδοποιηθή πάραυτα το Σύνταγμα και η Ταξιαρχία ώστε μέχρι της 07 008 ώρας περατωθή η φόρτωσις όλου του προσωπικού, υλικού και οχημάτων.

Σχόλιον: Συνεχίζεται η προπαρασκευή των αποβατικών δυνάμεων τόσον διά την εκτέλεσιν προγράμματος εκπαιδεύσεως όσον και ετοιμότητος δι’ ανάληψιν πολεμικής αποστολής κατά Κύπρου.

Αν μη τι άλλο οι πληροφορίες είναι αποκαλυπτικές αναφορικά με τη συγκρότηση και την προετοιμασία τουρκικής αμφίβιας ταξιαρχίας η οποία θα λάμβανε μέρος στις αποβατικές δυνάμεις που ετοιμάζει η γείτονα χώρα στην περιοχή της Μερσίνης, ακριβώς απέναντι από τις κυπριακές ακτές. Όπως κι έγινε με τα γνωστά τραγικά αποτελέσματα.