1980 - 1995 - 2022 - 2025 : Μια καταθλιπτική και λυπηρή επισκόπηση της ανόδου και της κατακρήμνισης του ελληνικού ΑΕΠ, πριν και μετά την ένταξη της Ελλάδας, στην ευρωζώνη, την 1/1/2002 και την χρεωκοπία του ελληνικού κράτους, τον Απρίλιο του 2010.
1980 - 2025 : Η άνοδος και η πτώση : Το ελληνικό ΑΕΠ (πραγματοποιήσεις και προβλέψεις), σε σταθερές τιμές, σε ευρώ και η εξέλιξη του ελληνικού δημοσιου χρέους, κατά την ίδια χρονική περίοδο. Όσον αφορά, για τις εκτιμήσεις, για την προβλεπόμενη πορεία και εξέλιξη του ελληνικού δημοσιου χρέους, από το 2022 και μετά, πρέπει να παρατηρήσω ότι έχουν πέσει έξω. Το ελληνικό δημόσιο χρέος, στο τέλος του 2022, έφθασε και ξεπέρασε τα 400.000.000.000 € και πιθανότατα, βρίσκεται, στα επίπεδα των 425.000.000.000 €. Κάτι ανάλογο αναμένω να συμβεί και με τις εκτιμήσεις και προβλέψεις, ως προς το ελληνικό ΑΕΠ, από το 2023 και μετά.
ΠΙΝΑΚΑΣ 14.1 | Τα δεδομένα του ΑΕΠ και των συνιστωσών του για την περίοδο 2010 και μετά έχουν αναθεωρηθεί με έτος βάσης το 2015. | ||||||||||||||||||||||||
ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΑΕΠ - ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΕΣΟΔΗΜΑΤΟΣ | Οι εργασίες αναθεώρησης των δεδομένων με το νέο έτος βάσης για την περίοδο 1995-2009 συνεχίζονται και ως εκ τούτου υπάρχει διακοπή στο έτος 2010 της χρονοσειράς μεταξύ των μη αναθεωρημένων δεδομένων της περιόδου 1995-2009 και των αναθεωρημένων της περιόδου 2010 και μετά. | ||||||||||||||||||||||||
όπου B=διακοπή χρονοσειράς | |||||||||||||||||||||||||
Αμοιβές εξαρτημένης εργασίας κατά κλάδο Α10 | Eπιδοτήσεις | ||||||||||||||||||||||||
Κατασκευές | |||||||||||||||||||||||||
1995 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
1995 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
1995 Q3 | |||||||||||||||||||||||||
1995 Q4 | |||||||||||||||||||||||||
1996 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
1996 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
1996 Q3 | |||||||||||||||||||||||||
1996 Q4 | |||||||||||||||||||||||||
1997 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
1997 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
1997 Q3 | |||||||||||||||||||||||||
1997 Q4 | |||||||||||||||||||||||||
1998 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
1998 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
1998 Q3 | |||||||||||||||||||||||||
1998 Q4 | |||||||||||||||||||||||||
1999 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
1999 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
1999 Q3 | |||||||||||||||||||||||||
1999 Q4 | |||||||||||||||||||||||||
2000 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
2000 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
2000 Q3 | |||||||||||||||||||||||||
2000 Q4 | |||||||||||||||||||||||||
2001 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
2001 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
2001 Q3 | |||||||||||||||||||||||||
2001 Q4 | |||||||||||||||||||||||||
2002 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
2002 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
2002 Q3 | |||||||||||||||||||||||||
2002 Q4 | |||||||||||||||||||||||||
2003 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
2003 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
2003 Q3 | |||||||||||||||||||||||||
2003 Q4 | |||||||||||||||||||||||||
2004 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
2004 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
2004 Q3 | |||||||||||||||||||||||||
2004 Q4 | |||||||||||||||||||||||||
2005 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
2005 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
2005 Q3 | |||||||||||||||||||||||||
2005 Q4 | |||||||||||||||||||||||||
2006 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
2006 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
2006 Q3 | |||||||||||||||||||||||||
2006 Q4 | |||||||||||||||||||||||||
2007 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
2007 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
2007 Q3 | |||||||||||||||||||||||||
2007 Q4 | |||||||||||||||||||||||||
2008 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
2008 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
2008 Q3 | |||||||||||||||||||||||||
2008 Q4 | |||||||||||||||||||||||||
2009 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
2009 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
2009 Q3 | |||||||||||||||||||||||||
2009 Q4 | |||||||||||||||||||||||||
2010 Q1 B | |||||||||||||||||||||||||
2010 Q2 B | |||||||||||||||||||||||||
2010 Q3 B | |||||||||||||||||||||||||
2010 Q4 B | |||||||||||||||||||||||||
2011 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
2011 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
2011 Q3 | |||||||||||||||||||||||||
2011 Q4 | |||||||||||||||||||||||||
2012 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
2012 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
2012 Q3 | |||||||||||||||||||||||||
2012 Q4 | |||||||||||||||||||||||||
2013 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
2013 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
2013 Q3 | |||||||||||||||||||||||||
2013 Q4 | |||||||||||||||||||||||||
2014 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
2014 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
2014 Q3 | |||||||||||||||||||||||||
2014 Q4 | |||||||||||||||||||||||||
2015 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
2015 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
2015 Q3 | |||||||||||||||||||||||||
2015 Q4 | |||||||||||||||||||||||||
2016 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
2016 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
2016 Q3 | |||||||||||||||||||||||||
2016 Q4 | |||||||||||||||||||||||||
2017 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
2017 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
2017 Q3 | |||||||||||||||||||||||||
2017 Q4 | |||||||||||||||||||||||||
2018 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
2018 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
2018 Q3 | |||||||||||||||||||||||||
2018 Q4 | |||||||||||||||||||||||||
2019 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
2019 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
2019 Q3 | |||||||||||||||||||||||||
2019 Q4 | |||||||||||||||||||||||||
2020 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
2020 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
2020 Q3 | |||||||||||||||||||||||||
2020 Q4 | |||||||||||||||||||||||||
2021 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
2021 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
2021 Q3 | |||||||||||||||||||||||||
2021 Q4 | |||||||||||||||||||||||||
2022 Q1 | |||||||||||||||||||||||||
2022 Q2 | |||||||||||||||||||||||||
2022 Q3 |
1/1995 - 9/2022 : Η ελπιδοφόρα πορεία του ελληνικού ΑΕΠ, ανά τρίμηνο, που, από το 2010 και μετά, κατέστη και καθίσταται εφιάλτης.
Αυτή είναι και έτσι, απεικονίζεται, επίσημα, η άνοδος και η κατακρήμνιση της ελληνικής οικονομίας, από μια άλλη περισσότερο πρόχειρη και επιπόλαια ματιά, αλλά, πάντως και αυτή ενδεικτική της πορείας και της εξέλιξης του ελληνικού ΑΕΠ, υπολογισμένη, σε αριθμούς. Και την χαρακτηρίζω, ως πρόχειρη και επιπόλαια, επειδή τα μεγέθη του ελληνικού ΑΕΠ, εδώ, εκφράζονται, σε τρέχουσες και όχι, σε σταθερές τιμές. Για να έχουμε πλήρη στοιχεία, για το ελληνικό ΑΕΠ του 2022, πρέπει να υπολογίσω και το 4ο τρίμηνο (Οκτώβριος - Δεκέμβριος) του 2022, κάτι που δεν έχει κάνει η ΕΛΣΤΑΤ, από την οποια άντλησα τα, παραπάνω, στοιχεία και τα χρησιμοποιώ, πάντοτε, με επιφύλαξη, διότι δεν εμπιστεύομαι τις έρευνες, που διενεργεί (και) ως προς τα επίπεδα του ΑΕΠ της χώρας μας, αφού δεν υπολογίζει και δεν μπορεί να υπολογίσει το πραγματοποιημένο, κάθε έτος, ΑΕΠ, διότι αυτό, λόγω της φοροδιαφυγής και της παραοικονομίας, είναι, τουλάχιστον, κατά 45%, μεγαλύτερο, από το εμφανιζόμενο, ως επισημο/“πραγματικό” ΑΕΠ της ελληνικής οικονομίας. (Άλλοι μελετητές αναφέρουν ότι το ποσοστό της φοροδιαφυγής και της παραοικονομίας, στην Ελλάδα, κυμαίνεται, μεταξύ 26%, έως 29% του καταγραφόμενου ΑΕΠ, αλλά σφάλλουν, κατά την γνώμη μου).
Μένοντας, στα επίσημα στοιχεία, που δίνει η ΕΛΣΤΑΤ, θα επιχειρήσω να μετρήσω την εξέλιξη του ελληνικού ΑΕΠ, με υπολογισμένο και το 4ο τρίμηνο του 2022, για να έχουμε, έστω και προσεγγιστικά, ολοκληρωμένη την εικόνα, ως προς το μέγεθος του ΑΕΠ της ελληνικής οικονομίας το 2022.
Λαμβάνοντας υπόψη ως δεδομένα, την αύξηση αύξηση του πληθωρισμού, κατά 9,3%, το 2022 και την υπολογιζόμενη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, μέσα στο ίδιο έτος, κατά 4,86%, τότε, η ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ, το 2022, φθάνει, στο 14,16%. Έτσι, με δεδομένο, επίσης, ότι το ελληνικό ΑΕΠ, το 2021, έφθασε, όπως προκύπτει, από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, στα 181,156 δισεκ. €, η ονομαστική αύξηση του ελληνικού ΑΕΠ, το 2022, φθάνει, περίπου, στα 25,651 δισεκ. €, με αποτέλεσμα το συνολικό ονομαστικό ΑΕΠ του 2022 να φθάνει, περίπου, στα 206,807 δισεκ. €.
Φυσικά, το μέγεθος αυτό του ελληνικού ΑΕΠ, του 2022, είναι παραπειστικό, ακριβώς, επειδή είναι ονομαστικό και όχι αποπληθωρισμένο, αλλά, έστω και έτσι, βρίσκεται, ακόμη, πολύ μακριά, από τα προμνημονιακά επίπεδα του 2006 (συνολικό ΑΕΠ 218,077 δισεκ. €), του 2007 (συνολικό ΑΕΠ 232,953 δισεκ. €, σε τρέχουσες τιμές και 249,878 δισεκ. €, σε σταθερές τιμές), του 2008 (συνολικό ΑΕΠ 241,598 δισεκ. €), του 2009 (συνολικό ΑΕΠ 237,185 δισεκ. €), αλλά και από το πρώτο μνημονιακό έτος 2010 (συνολικό ΑΕΠ 224,819 δισεκ. €). Αυτό, που προβλέπεται, μάλιστα, είναι ότι το ελληνικό ΑΕΠ του 2025, θα βρίσκεται, σε μικρότερα επίπεδα, από το ονομαστικό ελληνικό ΑΕΠ του 2006 και υποτίθεται ότι θα φθάσει, στα 207,567 δισεκ. €, σε σταθερές τιμές.
Αλλά, όπως φαίνεται, από τα στοιχεία του, παραπάνω πίνακα, μέσα, στο 2023, η παρούσα “ευημερία” των αριθμών, όσον αφορά την μεγέθυνση του ελληνικού ΑΕΠ, πρόκειται να σταματήσει, απότομα και στην καλύτερη περίπτωση, θα εισέλθει, σε μια μακρά περίοδο καθοδικής στασιμότητας, τουλάχιστον, μέχρι, το 2025 και θεωρώ δεδομένο ότι αυτό το υποτιθέμενο, ως “καλό” σενάριο, για το μεσομακροπρόθεσμο μέλλον της πορείας και της εξέλιξης του ελληνικού ΑΕΠ και της, περίπου, στασιμότητας της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, γύρω από το μηδέν, θα συνεχιστεί και μακροπρόθεσμα, πολύ περισσότερο του 2025, ήτοι, τουλάχιστον, μέχρι το 2030, αν και είναι πολύ νωρίς, για να μιλήσουμε, για το τί πρόκειται να συμβεί, έως τότε, λαμβανομενης υπόψιν, της σφοδρότατης και άκρως, πιθανής και σοβαρής εκτίμησης και πιθανότητας, η πραγματικότητα να είναι αποδειχθεί ότι πρόκειται να ακολουθήσει μια πολύ χειρότερη πορεία και οι εξελίξεις να χαρακτηρισθούν, ως αρνητικές, με - μικρότερο, ή μεγαλύτερο - υφεσιακό περιεχόμενο· κάτι που θεωρώ ότι πρόκειται, πιθανότατα, να συμβεί.
Υπό τις συνθήκες αυτές και με δεδομένη την απότομη πτώση της ελληνικής παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών, για μακρύ χρονικό διάστημα, οι βουλευτικές εκλογές του 2023 (είτε αυτές διεξαχθούν μια φορά, είτε δυο) καθίστανται κρίσιμες και καθοριστικές, διότι η κυβέρνηση, ή οι κυβερνήσεις, που πρόκειται να προκύψουν, από αυτές, θα κληθούν να διαχειριστούν και να συντελέσουν, καθοριστικά, ως εκφραστές των εντολών του θεσμισμένου ευρωιερατείου των ξένων δανειστών, με μειωμένες ροές χρήματος και σαφέστατα, ανεπαρκή χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας, όπως και του ελληνικού κράτους, το οποίο πρόκειται να συνεχίσει και κυρίως, να εντείνει, σε μεγαλο βαθμό, την κάλυψη των αναγκών του και την εξυπηρέτηση το τεράστιο χρέος του, με συνεχή και μακροχρόνια λιτότητα, με την λήψη άμεσων μέτρων, για την μείωση των κρατικών δαπανών και την αύξηση των κρατικών εσόδων, προκειμένου να επιτευχθούν, σε ένα τεράστιο βάθος χρόνου, τα πρωτογενή πλεονάσματα των κρατικών προϋπολογισμών, επί πολλά έτη, όπως προβλέπεται, από τις μνημονιακές υποχρεώσεις, που έχουν αναλάβει να φέρουν, εις πέρας, όλες οι μνημονιακές και οι δήθεν “μεταμνημονιακές κυβερνήσεις, σύμφωνα, με όσα προβλέπονται, στο κείμενο του “ντροπαλού”, ήτοι άτυπου, πλην όμως, ουσιαστικού και πραγματικού 4ου Μνημονίου, που υπέγραψε, το καλοκαίρι του 2018, η κυβέρνηση των Αλέξη Τσίπρα και Πάνου Καμμένου, που, τώρα, εφαρμόζει - με μεγάλη περίοδο χάριτος, από το 2020, λόγω της λεγόμενης πανδημίας του COVID 2019, μέχρι τις ημέρες μας - η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη και οι επόμενες, μετά από τις επερχόμενες (μια, ή δυο) προσεχείς βουλευτικές εκλογές του 2023.
Δυστυχώς, αυτή είναι η πικρή και σκληρή αλήθεια, την οποία πρόκειται να κληθούμε, ως άτομα και κυρίως, ως κοινωνία να υποστούμε και να διαχειριστούμε, σε μακροχρόνια βάση.
Κάπως έτσι, τα παραμύθια τελειώνουν. Η ελληνική κοινωνία φτωχαίνει. Και πρόκειται να συνεχίσει να φτωχαίνει.
Μόνη εναλλακτική ρεαλιστική/πραγματιστική διέξοδος, είναι η έξοδος της Ελλάδας, από το ευρώ και την ζώνη του και η σύναψη μιας συμφωνίας, με τον ESM και τους ξένους δανειστές, είτε μονομερώς, από το ελληνικό κράτος, για την μετατροπή του συνόλου, ή του τεράστιου μέρους του, που θα το περιορίζουν (εκφραζόμενο, σε ευρώ και λοιπό ξένο συνάλλαγμα), τουλάχιστο, στο 20%, ή και ακόμη, λιγότερο, απο το μέγεθος του ελληνικού ΑΕΠ, με το τεράστιο υπόλοιπο του ελληνικού δημοσίου χρέους να μετατραπεί, στην νέα ελληνική νομισματική μονάδα, εκφραζόμενο, στην ισοτιμία της μιας νέας ελληνικής νομισματικής μονάδας, προς ένα ευρώ και να εξυπηρετείται/πληρώνεται, σε αυτή την βάση.
Αλλά, δυστυχώς, μια τέτοια θετική και ελπιδοφόρα εξέλιξη δεν προβλέπεται να υπάρξει, διότι δεν υπάρχει κανένας άξιος λόγου κοινωνικός χώρος, ούτε και κάποια δυναμική, που να οδηγήσει, προς αυτή την κατεύθυνση την ελληνική κοινωνία.
Και φυσικά, δεν υφίσταται, ούτε ένας κάποιος άξιος λόγου πολιτικός οργανισμός, που να μπορέσει να στεγάσει και να εκφράσει ένα τέτοιο αίτημα και εγχείρημα. Τουλάχιστον, μέχρι σήμερα και στο προβλεπόμενο και ορατό μέλλον.
Σχόλια