Η τοκογλυφική διάρθρωση του ελληνικού δημόσιου χρέους : Από το σύνολο των 345 δισ. €, τα 293 δισ. €, έως 310 δισ. € είναι πανωτόκια, ενώ το ποσόν που πραγματικά εισπράχθηκε φθάνει τα 35 δισ. €, έως 52 δισ. €.
2000 - 2009 : Η καταστροφική εξέλιξη του ελληνικού δημόσιου δανεισμού. Αυτός ο φαύλος κύκλος πρέπει να σπάσει...
Στο μπλογκ «G700 η γενιά των 700 ευρώ» και στο θέμα : «Από τη χρεοκοπία στην αυτογνωσία» http://g700.blogspot.com/2011/03/blog-post_30.html , αναδημοσιεύτηκε η κατάπτυστη συνηγορία, υπέρ του Μνημονίου, ένα κείμενο που συντάχθηκε από τους Ορέστη Καλογήρου, Γιώργο Καρρά, Βάσω Κιντή, Μάνο Ματσαγγάνη, Ελίζα Παπαδάκη και Δαμιανό Παπαδημητρόπουλο.
Σε αυτό το κείμενο έχω κάνει εκτενή κριτική, αναδεικνύοντας τα αναληθή του στοιχεία και τον καθαρά προπαγανδιστικό ρόλο των "επιχειρημάτων" των έξι διανοητών της νεοπαγούς "Δημοκρατικής Αριστεράς" - δείτε στο μπλογκ μου, το θέμα : "Από την χρεωκοπία στην αυτογνωσία. (Ή πως η ελληνική αριστερή διανόηση υπερασπίζεται την Ευρώπη των τραπεζών και υιοθετεί την επιχειρηματολογία της ελίτ του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος)" http://tassosanastassopoulos.blogspot.com/2011/04/matsaganis-papadimitropoulos.html .
Στον διάλογο, που ακολούθησε το αναδημοσιευμένο κείμενο των 6 αριστερών απολογητών του Μνημονίου, στο μπλογκ «G700 η γενιά των 700 ευρώ» έκανα μια ουσιαστική παρέμβαση γύρω από το ελληνικό δημόσιο χρέος και την δομή του, αναφέροντας το στοιχείο εκείνο, που ουδείς τονίζει ότι δηλαδή, από το συνολικό χρέος των 345 δισ. €, το 85%, έως 90% αυτού του χρέους (περί τα 293 δισ. €, έως τα 310 δισ. €) αφορά πανωτόκια, ενώ, μόλις, το 10%, έως 15% (περί τα 35 δισ. €, έως 52 δισ. €) αφορά χρήματα, που εισέρευσαν στα δημόσια ταμεία, γεγονός, που καθιστά το ελληνικό δημόσιο χρέος, ένα χρέος καθαρά τοκογλυφικό.
Όπως έχω γράψει σε όλη την διάρκεια της κρίσης, που έχει λάβει χώρα, κατά το τελευταίο 14μηνο, η Ελλάδα πρέπει να παύσει να δανείζεται, διότι, όσο δανείζεται, δεν κάνει τίποτε περισσότερο από το να χειροτερεύει την θέση της και να φουσκώνει, ακόμα περισσότερο, το δημόσιο χρέος της, γεγονός το οποίο την οδηγεί στο, ακόμα μεγαλύτερο, πνίξιμο της οικονομίας της. Ο λόγος, για τον οποίο αυτό είναι απαραίτητο, είναι πολύ απλός : Τον υπερχρεωμένο δεν μπορείς να τον φορτώνεις με νέα τοκογλυφικά χρέη. Και φυσικά, δεν μπορείς να του επιβάλεις μια σκληρή λιτότητα, προκειμένου να μειώσει τα ελλείμματά του, χωρίς να του δίνεις την δυνατότητα να υποτιμήσει το νόμισμα του και όλα αυτά, μέσα σε συνθήκες, που στο διεθνές περιβάλλον υπάρχει ανεπαρκής ζήτηση και τα υφεσιακά φαινόμενα παραμένουν, ή η ανάπτυξη είναι και παραμένει, επί μακρόν, ασθενής.
Ας δούμε την ολιγόλογη, αλλά μεστή περιεχομένου, παρέμβασή μου, προκειμένου να αντιληφθούμε το τι είδους χρέος καλείται να πληρώσει το ελληνικό δημόσιο - δηλαδή ουσιαστικά ο ελληνικός πληθυσμός - ένα χρέος που πολλαπλασιάζεται και φουσκώνει, με τον καθαρά τοκογλυφικό δανεισμό που επιβάλλεται από τους δανειστές του στο ελληνικό κράτος από το περυσινό Μνημόνιο, που υπέγραψε ο ΓΑΠ και από το νέο, που εξήγγειλε και ετοιμάζεται, τώρα, να υπογράψει, προκειμένου να σωθεί από την κατάρρευση το σαθρό ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα.
"Δεν μου φαίνεται καθόλου περίεργο. Είναι απολύτως φυσιολογικό το να μεγαλώνει αυτό το "δημόσιο χρέος", έτσι όπως μεγαλώνει.
Αυτό, που λέω, είναι πολύ απλό :
Αυτό το επιτοκιακό/ανατοκιστικό χρέος είναι ένα τοκογλυφικό χρέος (το συνολικό δημόσιο χρέος της χώρας φθάνει στα 345 δισ. € και σε αυτό το ποσόν, το επιτοκιακό/ανατοκιστικό του σκέλος ανέρχεται στο 85%-90%, ενώ το πραγματικό του σκέλος - αυτό δηλαδή που πραγματικά έλαβε, ως χρήμα, το ελληνικό δημόσιο - αντιστοιχεί στο 10%-15% ), το οποίο πρέπει να παύσει να εξυπηρετείται.
Από εκεί και πέρα, δεν χρειάζεται πολλή σκέψη, για να αντιληφθούμε ότι κανείς δεν είναι απαραίτητο μας θρέψει. Ακόμα και αυτό το (όντως άθλιο και κακοοργανωμένο) κράτος μπορεί και πληρώνει τους δημοσίους υπαλλήλους χωρίς να δανείζεται, γι' αυτόν τον σκοπό.
Δανείζεται, όπως δείχνουν οι αριθμοί, για άλλους λόγους. Και γι' αυτό πρέπει να παύσει να πληρώνει τα κερατιάτικα...
Απλά λόγια (και κυρίως αποϊδεολογικοποιημένα) και καθαρές κουβέντες (χωρίς θεωρητικές κατασκευές, που συσκοτίζουν, αντί να διαυγάζουν την παρούσα κατάσταση).
Πάντα φιλικά και καλοπροαίρετα..."
(Σχόλιό μου http://g700.blogspot.com/2011/03/blog-post_30.html?showComment=1301784586377#c3972032512756517807 της 3/4/2011 που δημοσιεύτηκε στο μπλογκ «G700 η γενιά των 700 ευρώ» και στο θέμα : «Από τη χρεοκοπία στην αυτογνωσία»
Σχόλια
Αρκετοί μνημονιακοί δεν τα αρνούνται αλλα θεωρούν πως το 2013 θα μπούμε σε έναν μηχανισμό και θα επέλθει "κούρεμα" του χρέους.
Στο μεταξύ προκύπτει διάσταση Γερμανών με ΕΚΤ.Η πρόταση Σόιμπλε βοηθάει καθόλου;
http://www.sofokleous10.gr/portal2/toprotothema/toprotothema/2011-06-09-15-13-31-2011060937846/
Δεν είναι η πανάκριβη δανειοδότηση αυτό που χρειάζεται και αυτό που θα σώσει την χώρα. Το αντίθετο, μάλιστα, η δανειοδότηση, με επιτόκια, τα οποία είναι άκρως τοκογλυφικά, οδηγούν την χώρα σε ακόμα πιο δύσκολη θέση από αυτήν που βρίσκεται τώρα και τελικά θα την φέρουν στο όριο, όπου, απλούστατα, δεν θα μπορεί να αντεπεξέλθει και θα υποχρεωθεί να βγει από την ευρωζώνη, για καθαρούς λόγους επιβίωσης, ακόμα και αν το χρέος της μετατραπεί, κατά πλειοψηφία, σε ένα διευρωπαϊκό διακρατικό χρέος.
Το κούρεμα των απαιτήσεων των δανειστών - για το οποίο μιλάνε οι μνημονιακοί - οι τραπεζίτες (και οι πολιτικοί που είναι υποταγμένοι στο τραπεζικό σύστημα της ευρωζώνης) θέλουν να το αποφύγουν. Αντιλαμβάνονται, βέβαια, ότι αυτό το κούρεμα, κάποια στιγμή, θα επέλθει, αλλά θέλουν να το αποφύγουν. Και γι' αυτό προσπαθούν να το συνδυάσουν με την επιβολή - το 2013 - (και νωρίτερα, όπως δείχνει το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα που τώρα θέλουν να επιβάλουν, μαζί με το δεύτερο Μνημόνιο, που θα ακολουθήσει) μιας ελεγχόμενης πτωχευτικής διαδικασίας, ενός ξεπουλήματος της δημόσιας περιουσίας, για να μαλακώσουν τα πράγματα.
Όμως, το κούρεμα των απαιτήσεων των δανειστών του ελληνικού δημοσίου (και των ιδιωτών, αλλά και των κρατών) είναι, πολύ επικίνδυνο, για το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και εξ αιτίας του γεγονότος ότι αυτό το κούρεμα πρέπει να φθάσει σε επίπεδα, άνω του 70% του συνολικού χρέους, για να είναι λειτουργικό, αλλά, κυρίως, λόγω της σαθρής κατάστασης, στην οποία βρίσκεται αυτό το ίδιο το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, μια κατάσταση που είναι τραγική και την οποία γνωρίζουν, πλήρως και οι τραπεζίτες και οι πολιτικοί.
Η κατάσταση με την Ελλάδα και τις άλλες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας είναι τόσο άσχημη, που αυτό που απαιτείται είναι μια οικονομική πολιτική σε επίπεδο ευρωζώνης, η οποία θα ανακυκλώνει τα πλεονάσματα και θα κινητοποιεί τους παραγωγικούς πόρους σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, εμβαθύνοντας την χαλαρή οικονομική ένωση που σχηματίστηκε από την ευρωζώνη και την Ε.Ε. και δίνοντάς της καθαρά πολιτικά χαρακτηριστικά.
Αυτήν την εξέλιξη, όμως, είναι, που θέλει να αποφύγει η γερμανική πολιτική και οικονομική ελίτ, η οποία θέλει να έχει, πάντοτε, ανοικτή την δυνατότητα να βγάλει την Γερμανία από την ευρωζώνη, μια εναλλακτική δυνατότητα, την οποία δεν θέλει να εγκαταλείψει το Βερολίνο, χωρίς, όμως, να επιθυμεί και την επιστροφή στο μάρκο, γιατί αντιλαμβάνεται ότι κάτι τέτοιο θα ήταν πολλαπλώς επιζήμιο, τώρα, που οι εξελίξεις στην διεθνή οικονομία είναι ρευστή και υπάρχουν πολύ επικίνδυνοι ανταγωνιστές.
Αυτή την γερμανική αμφισημία, δηλαδή την σταθερή άρνηση της γερμανικής ελίτ να δεσμευθεί, δια παντός οριστικά και αμετάκλητα, στο ευρώ και την ζώνη του πρέπει να εκμεταλλευθεί, τώρα, η Ελλάδα, ζητώντας από την ευρωζώνη να παύσει ο μηχανισμός των δανειοδοτήσεων και να ανασχεδιαστούν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, με πρώτη την Ε.Κ.Τ., η οποία πρέπει να αναλάβει τον ρόλο του εγγυητή της τελευταίας καταφυγής για τα δημόσια χρέη στην ευρωζώνη. Και φυσικά στην πορεία πρέπει να συζητηθεί σοβαρά ο μετασχηματισμός της ευρωζώνης σε ένα ομοσπονδιακό κρατικό μόρφωμα, με κεντρική κυβέρνηση, η οποία θα έχει υπό τον έλεγχό της την Ε.Κ.Τ., όπως ακριβώς συμβαίνει στις Η.Π.Α.
Αυτός ο Προκρούστης λέγεται Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, της οποίας την ανεξαρτησία έχουν κατοχυρώσει και την οποία δεν μπορούν να ελέγξουν.
Όποιος γνωρίζει ελάχιστη νομισματική ιστορία, ξέρει πολύ καλά ότι η ανεξαρτησία των Κεντρικών Τραπεζών και η αδυναμία των πολιτικών ελίτ να ελέγξουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα ήταν πάντοτε η αιτία, για τις οικονομικές κρίσεις και για την εμβάθυνση αυτών των κρίσεων, από την γέννηση του καπιταλισμού, ως οικονομικού συστήματος, μέχρι την δεκαετία του 1930.
Για τον λόγο αυτόν, το τραπεζικό σύστημα τέθηκε, υπό κυβερνητικό έλεγχο, εδώ και πολλές δεκαετίες και η περιβόητη ανεξαρτησία των Κεντρικών Τραπεζών από τις κυβερνήσεις πήγε περίπατο, αναπαυόμενη στις δέλτους της νομισματικής Ιστορίας.
Στην Ευρωζώνη κατάφεραν να ξαναζωντανέψουν τον πεθαμένο!!! Έκαναν μια Κεντρική Τράπεζα ανεξάρτητη από κάθε πολιτικό έλεγχο και - το χειρότερο και κυριολεκτικά ανήκουστο - την δημιούργησαν αυτήν την Τράπεζα, χωρίς να υφίσταται κεντρική κυβέρνηση!!!
Τώρα, προσπαθούν να τα μαζέψουν. Αυτό εκφράζει, με έναν εντελώς δειλό τρόπο, η πολιτική Σόϋμπλε, απέναντι στους συσπειρωμένους, (γύρω από το καυτό ζήτημα της ανεξαρτησίας τους) Ευρωπαίους κεντροτραπεζίτες.
Too little, too late...
Όχι γιατί οι κ.κ. Ματσαγγάνης, Παπαδημητρόπουλος κλπ δεν έχουν το δικαίωμα να εκφράζουν τις θέσεις που τους αρέσουν. Το δικαίωμά τους αυτό είναι δεδομένο και αναφαίρετο. Και προφανώς, δεν είναι αυτό που κουβεντιάζω εδώ.
Αυτό που κουβεντιάζω είναι η οριοθέτηση των απαραίτητων σαφών αποστάσεων, από αυτά που αυτοί εκφράζουν, ως προς το Μνημόνιο και τα σχετικά με αυτό. Και αυτές οι σαφείς αποστάσεις είναι αναγκαίες, επειδή είναι πολλαπώς χρήσιμο το να μην υπάρχει σύγχυση, ως προς το τι λέει η πλειοψηφία ενός πολιτικού χώρου και το κόμμα που τον εκφράζει και αυτό - που λέει ο χώρος και το κόμμα - να μην καπελώνεται από την όποια ηχηρή μειοψηφία.
Το δυστύχημα, για την ΔΗΜΑΡ είναι ότι τα λεγόμενα της μειοψηφίας των "6" και των γύρω από αυτούς (που στο σύνολό τους εκφράζουν τον ανείπωτο πανικό, που έχει καταλάβει το σύνολο της ελίτ της χώρας και ειδικότερα το σύνολο της "πνευματικής" ελίτ η οποία, στην πλειοψηφία της, βρίσκεται υπό το κράτος του αποπροσανατολιστικού φαινομένου vertigo, ως αποτέλεσμα όσων ακολούθησαν ύστερα από τις καταιγιστικές εξελίξεις, που έλαβαν χώρα από τον Μάρτιο του 2010 και που συνεχίζουν να λαμβάνουν χώρα, με άγνωστο τέλος και απροσδιόριστη κατάληξη) χρεώνονται, ως απόψεις του πολιτικού φορέα στον οποίο βρίσκονται, δηλαδή χρεώνονται, ως απόψεις της ΔΗΜΑΡ.
Και αυτό την βλάπτει, πολλαλπώς και καίρια. Όσο πιο γρήγορα το συνειδητοποιήσει αυτό η πλειοψηφία της ΔΗΜΑΡ, τόσο το καλύτερο...
Το φλέγον, όμως, πρόβλημα, που αντιμετωπίζει η χώρα, είναι η επικείμενη λεηλασία της από τους τοκογλυφικούς δανειστές της, οι οποίοι έχουν, ως εκπροσώπους των συμφερόντων τους, τους "εταίρους" και την τρόϊκα.
Γι' αυτό και η προτεραιότητα, που δίνω στην παρούσα συγκυρία, αφορά την αντιμετώπιση αυτών των τοκογλυφικών δανειστών και όχι των κορπορατιστών του ελληνικού δημοσίου, οι οποίοι πλήττονται, ήδη, καίρια από την επέλαση των τοκογλυφικών δανειστών και την εφαρμογή της πολιτικής τους, η οποία συνίσταται στην μεταφορά των πόρων, από τους εργαζόμενους στο δημόσιο, στο κονδύλι της εξυπηρέτησης του τοκογλυφικού χρέους.
Γι' αυτό και όλος αυτός ο θόρυβος για την εξαφάνιση των πρωτογενών ελλειμμάτων του κρατικού προϋπολογισμού. Δεν τους ενδιαφέρει, γενικώς, η εξάλειψη των δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Αυτό που, εντελώς συμφεροντολογικά, τους ενδιαφέρει είναι η εξασφάλιση της εξυπηρέτησης των μη πρωτογενών ελλειμμάτων, που αφορύν τους τόκους και τα χρεωλύσια, που πληρώνει, ετησίως, το ελληνικό κράτος.
Αυτό το ειδικό συμφέρον των δανειστών επενδύεται, σε μια πρώτη φάση, με τον ιδεολογικό μανδύα του μη πρωτογενώς ελλειμματικού προϋπολογισμού και στην συνέχεια με αυτόν του πλεονασματικού προϋπολογισμού.
Όμως, και οι δύο αυτές επιλογές οδηγούν τον τόπο μας σε μια μακροχρόνια και βαθιά ύφεση. Αυτό, βέβαια, είναι αδιάφορο για τους τοκογλυφικούς δανειστές και τους "εταίρους", που τους εκπροσωπούν.
Οι δανειστές ενδιαφέρονται όχι μόνο για τα βραχυπρόθεσμα συμφέροντά τους (δηλαδή των είσπραξη των χρεωστούμενων), αλλά και για τα μακροπρόθεσμα συμφέροντά τους, τα οποία σχετίζονται με το τωρινό status της ευρωζώνης, το οποίο θέλουν να συντηρήσουν, ως έχει και το οποίο status η ελληνική κρίση θέτει υπό ανατροπή και εκθεμελίωση.
Αυτό που θέλουν, δηλαδή, είναι να διαφυλάξουν την ανεξαρτησία της Ε.Κ.Τ. και το θεσμικά κατοχυρωμένο ανεξέλεγκτο καθεστώς δραστηριοποίησης του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ένα καθεστώς το οποίο δίνει τα ηνία στην ευρωπαϊκή χρηματοπιστωτική τεχνοδομή και κρατάει υπό τον έλεγχο αυτής της τεχνοδομής το υπόλοιπο θεσμικό συγκρότημα της ευρωζώνης - και πρώτ' απ' όλα την πολιτική ελίτ.
Όμως, η ελληνική κρίση και η ακολουθήσασα κρίση στην ευρωπαϊκή περιφέρεια (και όχι μόνον, διότι η Ιταλία, ή το Βέλγιο, ή, ακόμα, και η Γαλλία, που είναι οι επόμενοι υποψήφιοι για ουσιαστική χρεωκοπία, δεν μπορούν να χαρακτηρισθούν ως χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας) θέτουν, επί τάπητος, το ουσιαστικό θεσμικό προβλημα της ευρωζώνης, που σχετίζεται :
1) Με την ανεξαρτησία της Ε.Κ.Τ. και της χρηματοπιστωτικής ελίτ της ευρωζώνης και
2) Με την ανυπαρξία ουσιαστικής πολιτικής διεύθυνσης της οικονομικής πολιτικής στην ευρωζώνη, αφού η τελευταία δεν είναι ένα ομοσπονδιακό κρατικό μόρφωμα.
Αυτήν την εξέλιξη, που έθεσε επί τάπητος η ελληνική κρίση και η οποία εξέλιξη είναι ζωτικής σημασίας για την ευρωπαϊκή χρηματοπιστωτική ελίτ, προσπαθεί η ελίτ αυτή να αποτρέψει, ή να καναλιζάρει. Και γι' αυτό είναι τόσο σκληρή σε αυτά που απαιτεί.
Οι απαντήσεις στο ελληνικό πρόβλημα, λοιπόν, είναι καίριας σημασίας και αφορύν την ευρωζώνη, η οποία έχει ως μόνη εναλλακτική λύση την διάλυση, όποια μορφή και αν πάρει η διάλυση αυτή.
Και αυτού του προβλήματος, κύριο τμήμα δεν είναι οι κορπορατιστές του ελληνικού κράτους (ή οποιουδήποτε άλλου κράτους, διότι η επιχειρηματολογία των δανειστών δεν σταματά στην Ελλάδα, αλλά απευθύνεται και στα άλλα κράτη της ευρωζώνης).
Το τεράστιο κομμάτι του προβλήματος είναι ο ευρωπαϊκός χρηματοπιστωτικός τομέας και η τεχνοδομή του. Δηλαδή οι τοκογλυφικοί δανειστές...
(Σε αυτά διαφωνούμε με τον κ. Γιώργο Προκοπάκη και με όσους αρέσκονται να μην τα βλέπουν, ή να τα αποκρύπτουν, για να ασχοληθούν με τα δευτερεύοντα και τριτεύοντα. Τα οποία, δευτερεύοντα και τριτεύοντα, όμως, είναι εκείνα, που ενδιαφέρουν και τους δανειστές, ως εύκολος στόχος προς ενοχοποίηση)...
Η χώρα βρίσκεται λίγο πριν την διάλυση. Βρισκόμαστε στα 1897, ή στις 19 Ιουλίου 1974.
Εδώ την έφθασαν οι χειρισμοί της "εκσυγχρονιστικής"/"φιλοευρωπαϊκής" πολιτικοοικονομικής ελίτ, με την ένταξη της χώρας στην ευρωζώνη και με την καμουφλαρισμένη - πλην όμως ουσιαστική - χρεωκοπία του Μαϊου του 2010.
Και γι' αυτήν την χρεωκοπία την βασική ευθύνη δεν την έχει η εργατική αριστοκρατία της χώρας (προφανώς, έχει μερίδιο ευθύνης, το οποίο είναι μικρό και εστιάζεται στην στήριξη, που παρέσχε, στην άφρονα και καταστροφική στρατηγική επιλογή της ελληνικής πολιτικοοικονομικής ελίτ - δηλαδή στην αντικατάσταση της δραχμής από το ευρώ, μια επιλογή η οποία είναι η αιτία της σημερινής ελληνικής χρεωκοπίας). Η εργατική αριστοκρατία του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα θα έκανε όσα κάνει, είτε μέναμε στην δραχμή, είτε όχι. Και αυτά που έκανε δεν φταίνε, βασικώς, για τα χάλια μας.
Για τα χάλια αυτά, την κυριαρχική ευθύνη έχουν η ελληνική πολιτικοοικονομική ελίτ και οι τοκογλυφικοί δανειστές - δηλαδή το εγχώριο και το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Και ουδείς άλλος...
Από εκεί και πέρα, όλα όσα λέει ο κ. Προκοπάκης, ή όσα λένε οι διάφοροι φιλομνημονιακοί, είναι άνευ ουσίας και εξυπηρετούν μόνον τους προπαγανδιστικούς σκοπούς και στόχους της ευρωπαϊκής χρηματοπιστωτικής τεχνοδομής. Και αυτό συμβαίνει, χωρίς, αναγκαστικά, οι υποστηρικτές του Μνημονίου να εκτελούν υπηρεσία, ή να είναι μίσθαρνα όργανα των τοκογλυφικών δανειστών. Πολλές φορές η ιδεολογικοπολιτική τύφλωση είναι αρκετή, για να εξηγήσει τέτοιου είδους στάσεις και συνηγορίες...
Γενικώς παραδίδετε μαθήματα οικονομικών.
Για την λειτουργία του χρήματος με εξαίρεση εσάς,τον κύριο Κόλμερ και ενας-δυο ακόμα δεν γνωρίζαμε πολλά πράγματα.
Ωστόσο γιατι το μνημόνιο έκανε απαγορευτική την επιστροφή στην δραχμή;Τι άλλαξε πανω σε αυτο σε σχέση με το 2009;
Η επιστροφή στην δραχμή είναι τεχνικά δυνατή και μπορώ να πω ότι, όσο περνάει ο καιρός, καθίσταται και επιτακτικά αναγκαία, για να μπορέσει η χώρα μας, όχι μόνο να ξανακερδίσει την χαμένη, εξ αιτίας του σκληρού και ακριβού ευρώ, ανταγωνιστικότητά της, αλλά, κυρίως, για να μπορέσει να ξαναποκτήσει τα βασικά εργαλεία άσκησης νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής. Και τα εργαλεία αυτά είναι το τοπικό και ελεγχόμενο νόμισμα (την δραχμή) και η τοπική Κεντρική Τράπεζα, που θα εκδίδει αυτό το νόμισμα. Με αυτά τα όπλα θα μπορέσει να κάνει αυτό που τώρα, λόγω του γεγονότος ότι αυτά τα όπλα τα έχει παραχωρήσει στις Βρυξέλλες και στην Φραγκφούρτη, δεν της επιτρέπεται να κάνει και το οποίο, όμως, είναι επιτακτικά αναγκαίο να κάνει, αν θέλει να επανέλθει σε αναπτυξιακούς ρυθμούς : Να αυξήσει την ρευστότητα και να χρηματοδοτήσει την οικονομία της χώρας.
Το πρόβλημα, με την επιστροφή στην δραχμή, εντοπίζεται στο γεγονός ότι μια τέτοια κίνηση είναι μια κίνηση υψηλού ρίσκου και άκρως επικίνδυνη.
Οι λόγοι είναι οι εξής :
1) Κατ' αρχήν δεν υπάρχει προβλεπόμενη διαδικασία εξόδου από την ευρωζώνη. Μια διαπραγμάτευση της Ελλάδας, για αποχώρηση από την ευρωζώνη, είναι εκτός του θεσμικού πλαισίου των Συνθηκών που την συγκρότησαν, ενώ και μόνον που θα ανακοινώνετο μια τέτοια διαδικασία διαπραγμάτευσης, το πλήγμα για την ελληνική οικονομία θα ήταν πολλαπλό και με άμεσα αποτελέσματα, αφού το χρήμα κυριολεκτικά θα εξαφανιζόταν και το πρόβλημα της ρευστότητας θα έφθανε σε ακραία όρια, οδηγώντας στην άμεση κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος της χώρας και τον πληθυσμό σε ακραία πενία. Ως εκ τούτου, μόνη ρεαλιστική διαδικασία αποχώρησης θα ήταν μια αιφνιδιαστική μονομερής ανακοίνωση της αποχώρησης της Ελλάδας από την ευρωζώνη. Μπορεί να γίνει μια τέτοια κίνηση και μέτρα που θα μπορούσαν να ελαχιστοποιήσουν τις αντιδράσεις και τις επιπτώσεις στο εσωτερικό μπορούν να ληφθούν. Ιδανική περίπτωση, για μια τέτοια κίνηση και ως διαπραγματευτικό όπλο και ως πραγματική πολιτική και οικονομική επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης, ήταν η πιστωτική κρίση/κρίση χρέους στις οποίες βρέθηκε η Ελλάδα τον Απρίλιο - Μάϊο του 2010, όταν ο δανεισμός του ελληνικού δημοσίου κατέστη απαγορευτικός. Ο ΓΑΠ και το επιτελείο του δεν επέλεξαν αυτήν την οδό, εκείνη την εποχή. Υπέγραψαν το Μνημόνιο και ενέπλεξαν την χώρα σε περιπέτειες.
2) Η έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη θα κατέστρεφε (και ακόμα και τώρα θα καταστρέψει) το ευρώ και την ζώνη του. Αυτό γίνεται σαφές και από τα απόνερα της ελληνικής πολιτικής κρίσης, την οποία τώρα, αυτές τις ημέρες ζούμε, με την κατακόρυφη άνοδο των διαφορικών επιτοκίων (spreads) των χωρών της ευρωπαϊκής περιφέρειας και όχι μόνον αυτών, γεγονός, το οποίο, αν συνεχιστεί, θα οδηγήσει και την Ισπανία στον μηχανισμό στήριξης, με ένα κόστος της τάξης των 800 δισ. €, έως 1,7 τρισ. €. Και αυτό θα συμπαρασύρει την Ιταλία (της οποίας το δημόσιο χρέος είναι πάνω από 2 τρισ. €), το Βέλγιο και άλλες χώρες της ευρωζώνης, μαζί με τις πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις στην αμερικανική και την παγκόσμια οικονομία.
4) Η επιστροφή στην δραχμή θα είναι ανώφελη και καταστροφική, αν δεν συνοδεύεται από την λύση του προβλήματος του ελληνικού δημόσιου χρέους. Αυτό σημαίνει ότι απαραίτητο είναι το ελληνικό δημόσιο χρέος να επαναδραχμοποιηθεί, ή να κουρευτεί, σε επίπεδα της τάξης του άνω του 70%, έως 90% του συνολικού χρέους. Αυτό θα ήταν ένα τεράστιο πλήγμα για τους δανειστές, οι οποίο θα εξωθήσουν τους "εταίρους" σε εκδικητικές συμπεριφορές, ενθυμούμενοι και την παλαιά πολιτική των κανονιοφόρων, με αποκλεισμούς των λιμανιών της χώρας και άλλες ανάλογες ενέργειες.
5) Ένα μεγάλο τμήμα του ελληνικού δημόσιου χρέους, από χρέος προς ιδιώτες, διεπόμενο από το ελληνικό δίκαιο και υπαγόμενο στα ελληνικά δικαστήρια, που ήταν πριν από την υπογραφή του Μνημονίου (κατά 95% ήταν χρέος τέτοιας υφής), μετατρέπεται, με βάση τις διατάξεις του Μνημονίου σε διευρωπαϊκό/διακρατικό χρέος της χώρας. Αυτό αλλάζει πλήρως την κατάσταση και με δεδομένο ότι η χώρα μας έχει παραιτηθεί από κάθε επίκληση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της, έναντι των δανειστών της και με την αλλαγή του νομικού καθεστώτος που διέπει αυτό το τμήμα του χρέους, το οποίο, σύμφωνα με το Μνημόνιο, υπάγεται στο αγγλικό δίκαιο (που παραδοσιακά είναι το δίκαιο που ευνοεί τους δανειστές), διότι είναι άλλο πράγμα να χρωστάει η χώρα σε ιδιώτες και άλλο πράγμα να χρωστάει σε κυρίαρχα κράτη, αφού, στην πρώτη περίπτωση, αυτή των ιδιωτών δανειστών, οι χειρισμοί είναι πολύ πιο εύκολοι, από ότι στην δεύτερη περίπτωση, όπου οι χειρισμοί απεμπλοκής από το χρέος αυτό καθίστανται πολύ δυσχερείς και οι δυνατότητες ελιγμών που θα έχει το ελληνικό δημόσιο στενεύουν κατά πολύ.
Τελικά, το Μνημόνιο μπορεί να μην απαγορεύει την επιστροφή στην δραχμή, αλλά την καθιστά πολύ πιο δύσκολη και περίπλοκη.
Και όπως έχω γράψει, επανειλημμένως, το πρόβλημα, με την επιστροφή στην δραχμή είναι ότι η έντρομη και παραζαλισμένη ελληνική πολιτικοοικονομική ελίτ δεν έχει ένα ικανό επιτελείο, με σαφείς στόχους και σχέδιο, το οποίο να μπορεί να διεκπεραιώσει ένα τέτοιο εγχείρημα.
Μακάρι να το βρει αυτό το επιτελείο. Και τούτο διότι και οι Ευρωπαίοι "εταίροι" και τοκογλυφικοί δανειστές δεν είναι λιγότερο έντρομοι από την ελληνική πολιτικοοικονομικοί ελίτ, όσον αφορά τις εξελίξεις, γύρω από την ελληνική κρίση και την τύχη της ευρωζώνης, η οποία πηγαίνει για διάλυση.
Όπως έχω γράψει, πολλές φορές, οι ευρωζωνίτες απαιτούν από το ελληνικό κράτος να λάβει τα δάνεια, που του δίνουν. Το ελληνικό κράτος, από την δική του πλευρά, δεν θα έπρεπε να επαιτεί για την χορήγησή τους. Θα έπρεπε να αρνηθεί, πλήρως, αυτές τις νέες τοκογλυφικές δανειοδοτήσεις, αντιλαμβανόμενο τον πανικό των εταίρων και των τοκογλυφικών δανειστών.
Ποιός, όμως, θα το κάνει αυτό; Η ελληνική πολιτική και οικονομική ελίτ; Δύσκολο, έως ακατόρθωτο.
Γι' αυτό και οι "εταίροι" και οι τοκογλυφικοί δανειστές κάνουν αυτά που κάνουν, αντιστάσεως μη ούσης. Και τα κάνουν, επειδή βρίσκουν και τα κάνουν, αφού απέναντί τους δεν υπάρχουν διαπραγματευτές, αλλά επαίτες...
(Με τον κ. Κωνσταντίνο Κόλμερ διαφωνώ σε πολλά. Όμως, του βγάζω το καπέλλο, γιατί, όλα τα προηγούμενα χρόνια της ευρωευφορίας, κράτησε μια αταλάντευτη επικριτική στάση απέναντι στο ευρώ και την ζώνη του και υπήρξε σταθερά αντίθετος στην κατάργηση της δραχμής, αντιμετωπιζόμενος, ως εκκεντρικός, ή γεροπαράξενος. Στην πραγματικότητα αυτός είχε δίκιο, στο θέμα της ένταξης της Ελλάδας στην ευρωζώνη και στην αρνητική του στάση, απέναντι στο ευρώ και όχι όσοι στήριξαν το ευρώ και την ζώνη του, καθώς και την ένταξη της χώρας μας σε αυτήν την ζώνη, οδηγώντας την Ελλάδα και τον πληθυσμό της στην παρούσα πορεία προς την εξαθλίωση).
Ωστόσο για το χρέος επικρατεί μια θεωρία σύμφωνα με την οποία η χώρα πρέπει να παρουσιάσει πρωτογενές πλεόνασμα και το 2013-14 θα γίνει ένα "κούρεμα" για τα κράτη του Νότου.
Για την ελληνική οικονομία, η δημιουργία πρωτογενών πλεονασμάτων στους κρατικούς προϋπολογισμούς, σε περιόδους ύφεσης και ασταθούς/ασθενικής ανάπτυξης, σημαίνει ότι η ελληνική οικονομία θα παραμείνει, επί μακρόν, σε συνθήκες ύφεσης, ή ασθενικής ανάπτυξης. Αυτό θα συμβεί, απλούστατα, επειδή αυτά τα πρωτογενή πλεονάσματα θα χρηματοδοτούνται από την ιδιωτική οικονομία και σε επίπεδο κρατικών εσόδων (φόροι, εισφορές κλπ), αλλά και σε επίπεδο κρατικών δαπανών, αφού οι δαπάνες του δημοσίου (και ως μισθοί και ως δημόσια κατανάλωση), στην μεγίστη πλειοψηφία τους, τζιράρονται στον ιδιωτικό τομέα και αποτελούν έσοδό του.
Αυτό θα διατηρήσει την χώρα σε μια μακρά παρατεταμένη ύφεση και μετά το 2013, ύστερα από μια περίοδο, κατά την οποία η ελληνική οικονομία θα έχει, ήδη, καταστεί ένα πτώμα και το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων θα έχει κατακρημνιστεί κατά 30%, σε σχέση με εκείνο του τελευταίου έτους πριν από την έλευση της ύφεσης (το 2008).
Φυσικά, τότε, το ελληνικό δημόσιο χρέος θα έχει αυξηθεί και ως απόλυτο μέγεθος και ως ποσοστό επί του ελληνικού ΑΕΠ και θα εξακολουθεί να παραμένει τοκογλυφικό και αδύνατο να πληρωθεί. Ας σκεφθούμε λοιπόν, ότι θα αποφασίσουν να το κουρέψουν.
Σε ποιό μέγεθος θα το κουρέψουν, όμως;
Αυτό που δεν έχει γίνει αντιληπτό από το ευρύ κοινό και αυτό που τρομάζει εκείνους που γνωρίζουν την έκταση του προβλήματος, είναι το γεγονός ότι η μη διαχειρισιμότητα του ελληνικού δημόσιου χρέους είναι τεράστια σε έκταση.
Φαίνεται απίθανο, αλλά δεν αρκούν ποσοστά κουρέματος της τάξης του 10%, ή του 30% του συνολικού μεγέθους του ελληνικού δημόσιου χρέους. Το ελληνικό δημόσιο χρέος, για να καταστεί διαχειρίσιμο, πρέπει να κουρευτεί, κατά πολύ. Πρέπει το μέγεθος του κουρέματος να ξεπεράσει το 70% και να αγγίξει το 90% του συνολικού χρέους, όπως θα έχει διαμορφωθεί τότε!!! (Και αυτό πρέπει να γίνει σε όλα τα άλλα κράτη της ευρωζώνης)
Αυτό είναι που έχει κατατρομοκρατήσει τους πάντες στην διεθνή κοινότητα και η διαπίστωση αυτής της πραγματικότητας είναι που οδήγησε στην μόλις λήξασα αναζωπύρωση της ελληνικής κρίσης και την αποσταθεροποίηση του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος, που έθεσε η παρ' ολίγον (και μόλις αποφευχθείσα) κατάρρευση της κυβέρνησης του μοιραίου ΓΑΠ.
Η ελληνική πολιτική κρίση των τελευταίων ημερών και οι ασφυκτικές προθεσμίες που υπήρχαν, ως εκβιασμοί των ευρωζωνιτών και του ΓΑΠ, προς τον ελληνικό πληθυσμό (ο οποίος, για πρώτη φορά, αντιστάθηκε και αυτό είναι πολύ σημαντικό) έβαλαν το ζήτημα μιας άμεσης στάσης πληρωμών του ελληνικού δημοσίου, έναντι των ξένων τοκογλυφικών δανειστών του. Αυτό, φυσικά, πυροδότησε (παρά τους λεονταρισμούς του νεαρού και άμυαλου golden boy της ευρωπαϊκής χρηματοπιστωτικής τεχνοδομής του Γερμανού νέου κεντροτραπεζίτη Jens Weidman) την έναρξη της διαδικασίας για την διάλυση της ευρωζώνης, με τον καταποντισμό του ευρώ, αφού μια επίσημη χρεωκοπία ενός κράτους στην ευρωζώνη δεν μπορεί να σταματήσει, παρά μόνον όταν αποδομήσει το κοινό νόμισμα και αφού διαλύσει την ευρωζώνη, μέσα από ένα ντόμινο κρατικών και τραπεζικών χρεωκοπιών. Και αυτό είναι που άρχισε να λαμβάνει χώρα με την Ισπανία, η οποία πήρε τον δρόμο προς την χρεωκοπία, αφού τα επιτόκια δανεισμού της, με την έλευση της πολιτικής κρίσης στην Ελλάδα, εκτινάχθηκαν πάνω από το 6% στα δεκαετή κρατικά ομόλογα της χώρας αυτής - όπως ακριβώς συνέβη και στην Ελλάδα πέρυσι τον Απρίλιο - ενώ ακολούθησαν και οι λοιπές χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας, με επόμενο πελάτη την Ιταλία.
Και δεν είναι έτσι απλά τα πράγματα επειδή το πρόβλημα βρίσκεται στο ίδιο το ευρώ και στην αρχιτεκτονική του και στην ίδια την συγκρότηση της ευρωζώνης και την ανεπαρκέστατη και αυτοκαταστροφική θεσμική κατασκευή της.
Λύση υπάρχει. Δεν είναι το κούρεμα (σε έναν βαθμό, μπορεί να γίνει και αυτό, επικουρικά). Την λύση, που είναι απλή, την έχω προτείνει εδώ και 16 μήνες :
Η Ε.Κ.Τ. πρέπει να γίνει πραγματική Κεντρική Τράπεζα και να αναλάβει την εξυπηρέτηση των χρεών των κρατών της ευρωζώνης, όπως κάνουν όλες οι Κεντρικές Τράπεζες όλων των κρατών του υπόλοιπου κόσμου.
Αλλά για να γίνει αυτό, πρέπει και η ευρωζώνη να γίνει ομοσπονδιακό κράτος με κεντρική κυβέρνηση, η οποία να θέσει υπό τον έλεγχό της την Ε.Κ.Τ., να καταστήσει το ευρώ ένα ελεγχόμενο μαλακό νόμισμα και να ανακυκλώσει τα ομοσπονδιακά οικονομικά πλεονάσματα, από τις πλεονασματικές στις ελλειμματικές πολιτείες της ομοσπονδίας.
Αυτό το μείζον πρόβλημα πρέπει να λύσει η ευρωζώνη. Αν δεν το λύσει θα διαλυθεί.