Η αδιέξοδη πολιτική της περικοπής των εισοδημάτων και η παγίδα ρευστότητας (liquidity trap), μέσα στην οποία έχει παγιδευτεί η ελληνική οικονομία και η οικονομία της ευρωζώνης. (Συνέχεια στηνκριτική στις παραδοξολόγες και καταστροφικές απόψεις του Αλέκου Παπαδόπουλου).

Αλέκος Παπαδόπουλος

Μετά τα δύο ιστορικά αφιερώματα στην Παρισινή Κομμούνα και στην διάσπαση της Πρώτης Διεθνούς, θα συνεχίσω, τώρα, εδώ την κριτική στις θέσεις που υποστήριξε ο Αλέκος Παπαδόπουλος στην συνέντευξή του στον Αλέξη Παπαχελά, η οποία συνέντευξη μεταδόθηκε από τον τηλεοπτικό σταθμό "ΣΚΑΪ" και οι οποίες θέσεις, πέρα από ανοικτά δουλικές, απέναντι στην κατοχική τρόϊκα των δανειστών της χώρας, είναι συνάμα και καταστροφικές, για την ελληνική οικονομία και κοινωνία, αφού τις οδηγούν, μέσα στο αδιέξοδο της παγίδας ρευστότητας, στην οποία τις έχουν εγκλωβίσει, αφ' ενός μεν,  η ένταξη της χώρας στην ευρωζώνη και αφ' ετέρου δε, οι τροϊκανοί, με την πολιτική της σκληρής λιτότητας και της έντονης ύφεσης, η οποία στο τελευταίο τρίμηνο του 2010 έφθασε στα επίπεδα του 7,2%, σφίγγοντας, ακόμα περισσότερο, την θανάσιμη θηλιά του τεράστιου δημόσιου χρέους της χώρας, το οποίο, ξεπερνώντας το 150% του ΑΕΠ, δεν μπορεί, πλέον, να εξυπηρετηθεί, αφού η μετατροπή του σε χρέος εκφρασμένο σε ευρώ, από κατά 86% δραχμικό χρέος, που ήταν πριν την ένταξη της Ελλάδας στην ευρωζώνη, το μετασχημάτισε, αυτόματα, από, κατά βάση, εσωτερικό χρέος, που ήταν, πριν την αντικατάσταση της δραχμής από το ευρώ, σε καθ' ολοκληρίαν, εξωτερικό χρέος, το οποίο, για τον λόγο αυτό, κατέστη αδύνατο να εξυπηρετηθεί, έστω και στοιχειωδώς, από τις εσωτερικές δυνάμεις της ελληνικής οικονομίας - πολύ περισσότερο, που η Ε.Κ.Τ. δεν ανέλαβε την υποχρέωση της εξυπηρέτησής του, αν και υποκατέστησε την Τράπεζα της Ελλάδος, ως νέα Κεντρική Τράπεζα της χώρας.

Κώστας Σημίτης : Ο άνθρωπος που οδήγησε την Ελλάδα στην μεγαλύτερη σύγχρονη στρατηγική ήττα και στην οικονομική καταστροφή...

Αυτό ήταν, όπως έχω περιγράψει άπειρες φορές και το μεγαλύτερο - το τεράστιο - έγκλημα της κυβέρνησης του Κώστα Σημίτη, σε βάρος της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας. Το χειρότερο, ακόμα, ήταν ότι, με την ένταξη της Ελλάδας στην ευρωζώνη, μετέτρεψε, παράλληλα, τον δανεισμό της χώρας από εσωτερικό, κατά βάση, δανεισμό, σε εξωτερικό δανεισμό, αφού ώθησε το κράτος να παύσει να δανείζεται από την εσωτερική αγορά, με τα έντοκα γραμμάτια και τα ετήσια ομόλογα και υπακούοντας στις υποδείξεις των τραπεζών, ο τότε πρωθυπουργός κατηύθυνε τον ομολογιακό δανεισμό της χώρας, προς τις ξένες τράπεζες και τα λοιπά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα του εξωτερικού, όπου διέσπειρε την μεγάλη μάζα του ελληνικού δημόσιου χρέους, με αποτέλεσμα ο εξωτερικός δανεισμός του ελληνικού κράτους, από 52 δισ. €, να έχει ξεπεράσει τα 300 δισ. €, γεγονός το οποίο κατέστησε το ελληνικό δημόσιο χρέος, ύπουλα και αθόρυβα, ένα χρέος το οποίο δεν μπορούσε να χρηματοδοτηθεί, χωρίς την στήριξη της Κεντρικής Τράπεζας της χώρας!

 Το παρόν δημοσίευμα αποτελεί συνέχεια παλαιότερου άρθρου μου, που δημοσίευσα στο μπλογκ μου στις 24/4/2011 ["Ο Αλέκος Παπαδόπουλος, το ελληνικό δημόσιο χρέος και η προειδοποίηση του Ανδρέα Παπανδρέου για την επικινδυνότητά του. (Η συστηματική απόκρυψη των ευθυνών της ελληνικής πολιτικοοικονομικής ελίτ για την κατάντια του τόπου)" http://tassosanastassopoulos.blogspot.com/2011/04/alekos-papadopoulos-kai-andreas.html ]. Και τα δύο αυτά άρθρα τα δημοσίευσα, ως σχόλια, στις 18/4/2011, σε σχετικό άρθρο του κ. Χαρίδημου Τσούκα, που δημοσιεύτηκε στο μπλογκ του "ΕΝΑΡΘΡΗ ΚΡΑΥΓΗ", με τίτλο : «Ο Τσώρτσιλ, οι στρατηγοί και οι κατσαπλιάδες» http://htsoukas.blogspot.com/2011/04/blog-post.html .

Ο Ανδρέας Παπανδρέου σε photo με τον ΓΑΠ (που δεν πήρε, ούτε κατ' ελάχιστο, έστω και μία από τις διαπραγματευτικές αρετές, ή τις λοιπές ικανότητες του πατέρα του) και τον Γιώργο Παναγιωτακόπουλο.

Καιρός, λοιπόν, είναι να δούμε και την συνέχεια της κριτικής προς τις θέσεις του Αλέκου Παπαδόπουλου, ο οποίος, πέρα από ψευδολόγος - ακριβώς επειδή αποκρύπτει τις πραγματικές αιτίες των προβλημάτων, που αντιμετωπίζει ο τόπος και τις βαρύτατες και αποκλειστικές ευθύνες, που έχει η ελληνική πολιτικοοικονομική ελίτ της χώρας, για τις στρατηγικές επιλογές της τελευταίας δεκαπενταετίας, που κατέστησαν την χώρα έρμαιο των διεθνών κερδοσκόπων -, απεδείχθη και ανίκανος να βγάλει τα απαιτούμενα συμπεράσματα από την μαθητεία του, δίπλα στον μεγάλο του δάσκαλο, τον αείμνηστο Ανδρέα Παπανδρέου και την προφητική του προειδοποίηση - εν όψει της επιδιωκόμενης ένταξης της Ελλάδας στην, τότε, υπό διαμόρφωση, ευρωζώνη -, προς τους επιγενόμενους, μια προειδοποίηση, που συνοψίστηκε στην περίφημη ρήση του : "Ή το έθνος θα αφανίσει το χρέος, ή το χρέος θα αφανίσει το έθνος".



"Ας εξετάσουμε τώρα την ουσία των όσων υπερασπίζει, ως αναγκαία μέτρα, ο Αλέκος Παπαδόπουλος και η ελληνική και διεθνής χρηματοπιστωτική ελίτ, μαζί με τα παπαγαλάκια των οικονομολόγων της συμβατικής σοφίας:


Στις παρούσες συνθήκες του ασφυκτικού δημόσιου χρέους των 345 δισ. € και με ειλημμένη απόφαση την αποπληρωμή του, χωρίς στάση πληρωμών και αναδιάρθρωση, ο Αλέκος Παπαδόπουλος εισηγείται την δραστική περικοπή των δημοσίων δαπανών και την ουσιαστική ξεθεμελείωση του κράτους, ως εργαλείου άσκησης οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής, μέσα από την τυπική (και συνάμα ανόητη και παιδαριώδη) λογική, που συγκρίνει την οικονομία, ως σύνολο, με την ατομική επιχείρηση, ή το νοικοκυριό.


Αν ήταν η οικονομία επιχείρηση, ή νοικοκυριό, η προφανής απάντηση είναι ότι πρέπει να σφίξουμε το ζωνάρι, να περικόψουμε τα έξοδα και, εφόσον τα έξοδα περικοπούν περισσότερο από τα έσοδα και τα συνολικά εισοδήματά μας, έτσι, σταδιακά, θα μειώσουμε τα χρέη μας. Αυτό, άλλωστε, είναι που διατυμπανίζει η κυβέρνηση του αφελούς ΓΑΠ, ως στόχο της.


Όμως, η οικονομία δεν είναι επιχείρηση και δεν έχει να κάνει με την λειτουργία και τους λογαριασμούς ενός νοικοκυριού. Σε μια τεράστια οικονομία, όπως η ευρωπαϊκή, που υπερβαίνει τα 10 τρισ. €, τα χρέη της μιας χώρας αποτελούν την περιουσία κάποιου άλλου κράτους, ή οργανισμού (ήτοι τα χρέη του ελληνικού δημοσίου είναι περιουσιακά στοιχεία μιας γαλλικής, ή γερμανικής τράπεζας, με την μορφή των ελληνικών κρατικών ομολόγων, που έχουν στην κατοχή τους).


Σε όλη την δεκαετία, πριν το 2008, ο παγκόσμιος γραφειοκρατικός καπιταλισμός, ιδίως οι ΗΠΑ και η Ευρώπη μεγάλωνε τα επίπεδα ανάπτυξης στην βάση του επιταχυνόμενου δανεισμού. Αυτό από μόνο του δεν είναι κακό, στον βαθμό που ο δανεισμός βοηθάει την αναπτυξιακή διαδικασία, όπως έχει αποδειχθεί ιστορικά, μέσα από την δημιουργία του χρήματος (την διαδικασία του fiat money), αρκεί να ισχύουν οι δύο προϋποθέσεις, που είναι απαραίτητες, για να αποφευχθεί μια κρίση, ήτοι :

ο ρυθμός αύξησης των χρεών να είναι, σε έναν βαθμό αναλογικός, σε σχέση με την μεγέθυνση της πραγματικής παραγωγικής βάσης,

ή/και τουλάχιστον να υπάρχει ο απαραίτητος εγγυητής της τελευταίας καταφυγής, που θα εγγυάται ότι τα χρέη που δημιουργούνται, μέσα από αυτήν την διαδικασία, θα πληρωθούν απρόσκοπτα και στην ώρα τους, αλλά και παράλληλα θα θέτει τους κανόνες ελέγχου της διαδικασίας παραγωγής χρεών και τήρησης της αναλογικότητας παραγωγικής βάσης και χρεών, κατά τέτοιον τρόπο, ώστε να μην πανικοβληθούν, σε κάποια χρονική στιγμή, οι δανειστές και να μην παύσουν να δανείζουν και να μην απαιτήσουν τα δανεικά πίσω, κινήσεις, οι οποίες θα κατεδαφίσουν το σύνολο του αναπτυξιακού οικοδομήματος.


Από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 η παγκόσμια οικονομία (η ελληνική λειτούργησε σε άλλη βάση στηριγμένη, μέχρι την ένταξη στην ευρωζώνη, στην εσωτερική χρηματαγορά) αγνόησε κάθε κανόνα και το 2008 ήλθε η παρ’ ολίγον κατάρρευση στην Wall Street και λίγο μετά, στα τέλη του 2009, στην αγορά των ομολόγων των ευρωπαϊκών χρεών. Η εκτόξευση των ελληνικών spreads ήταν μόνον η αρχή της ευρωπαϊκής διάστασης της κρίσης, που, πολύ γρήγορα, πήρε τραγικές διαστάσεις, επί σκηνής, λόγω των μεγάλων και μονόπλευρων περικοπών των δαπανών των ελλειμματικών κρατών της ευρωζώνης.


Φυσικά οι περικοπές αυτές υπήρξαν εσφαλμένες και ο λόγος είναι απλός. Όταν, ιδίως σε καιρό έντονης ύφεσης, οδηγείς τους υπερχρεωμένους να μειώσουν τα χρέη τους, πρέπει να γνωρίζεις ότι, για να επιτευχθεί ο στόχος της μείωσης των χρεών τους, πρέπει να ισχύσουν δύο προϋποθέσεις:

Αφ’ ενός μεν, οι υπερχρεωμένοι πρέπει να ξοδεύουν ποσά μικρότερα των εισοδημάτων τους και

αφ’ ετέρου, δε, οι υποχρεωμένοι, δηλαδή εκείνοι που χρωστούν, κάτω από τον μέσο όρο, πρέπει να αρχίσουν να ξοδεύουν ποσά μεγαλύτερα των εισοδημάτων τους. (Αν είναι όλοι υπερχρεωμένοι τότε τα πράγματα γίνονται περισσότερο πολύπλοκα).

Στην παγκόσμια οικονομία, συνολικά, τα χρέη μιας οικονομικής ενότητας, ή ενός οργανισμού, είναι περιουσία κάποιου άλλου και οι συνολικές δαπάνες των πολιτών και των επιχειρήσεων ισούνται με το συνολικό εισόδημά τους.


Είναι λοιπόν προφανές ότι, κάτω από αυτήν την απλή οπτική γωνία, που ο Αλέκος Παπαδόπουλος δεν επιθυμεί να την λάβει υπόψη του, οι ηγέτες του G20, αλλά και της ΕΕ, έπρεπε να συμφωνήσουν στην μείωση των δαπανών των ελλειμματικών χωρών και στην αντίστοιχη αύξηση των δαπανών των πλεονασματικών χωρών. Οι Γερμανοί, των Μέρκελ - Σόϊμπλε - Βεστερβέλλε όμως, με την γνωστή επαρχιωτική λογική τους, διαφώνησαν σε αυτήν την λύση, που πρότειναν οι Αμερικανοί, τον Απρίλιο του 2009.


Έτσι καταλήξαμε με την γνωστή συνταγή: Να αυξάνουν τις δαπάνες τους οι ελλειμματικοί Αμερικανοί την ώρα που η πλεονασματική Γερμανία επέλεξε να οχυρωθεί πίσω από έναν κουτοπόνηρο ηθικοπλαστικό λόγο που απαιτεί από όλους, ελλειμματικούς και πλεονασματικούς, να περιορίσουν τις συνολικές δαπάνες, με μοναδικό στόχο να αποφύγει, πάση θυσία (των άλλων) να συμμετάσχει στην αντιμετώπιση της κρίσης.

Όμως, όταν όλοι περικόπτουν, απλούστατα, μειώνεται το συνολικό εισόδημα (αφού το συνολικό εισόδημα = συνολικές δαπάνες), με μόνο αποτέλεσμα την διαιώνιση και την γενίκευση της ύφεσης.


Έτσι, η λύση που έφερε στην επιφάνεια η Ε.Ε. ήταν να ρίξουν τα επιτόκια με τα οποία δανείζονται οι τράπεζες σχεδόν στο μηδέν, με στόχο να επιδοτηθούν και να τονωθούν οι επενδύσεις και να αρχίσει η ανάπτυξη.

John Maynard Keynes. Μας έχει περιγράψει το φαινόμενο της παγίδας ρευστότητας (liquidity trap), στην οποία έχει εγκλωβιστεί η ευρωζώνη, από την δεκαετία του 1930, αλλά ο Αλέκος Παπαδόπουλος και οι ευρωζωνίτες ουδέν έχουν ακούσει για το φαινόμενο αυτό, το οποίο, απλώς, αγνοούν. Στην πραγματικότητα, βέβαια, ξέρουν πολύ καλά, περί τίνος πρόκειται. Απλώς, εξυπηρετούν άλλα συμφέροντα (αυτά της χρηματοπιστωτικής ελίτ και των ραντιέρηδων)...

 Όμως, η ύφεση είναι τόσο βαθειά που κανείς σοβαρός επιχειρηματίας δεν θέλει να επενδύσει ακόμα και να του χαρίσουν χρήματα τα οποία θα τα πάρει βέβαια αλλά επενδύσεις δεν θα κάνει. Κι ενώ τα επιτόκια βρέθηκαν κοντά στο μηδέν, και οι επενδύσεις δεν έγιναν, μετά άρχισαν να παράγουν περισσότερο χρήμα με την ΕΚΤ να αγοράζει κρατικά ομόλογα από τις τράπεζες. Όμως, η λειτουργούσα παγίδα ρευστότητας, που περιέγραψε ο Κέϋνς, ήδη, από την δεκαετία του 1930, δεν επέτρεψε την αύξηση των επενδύσεων, με αποτέλεσμα το πλήρες αδιέξοδο.


Μπροστά σε αυτό το αδιέξοδο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες και από κοντά ο Αλέκος Παπαδόπουλος, έδωσαν την δική τους απάντηση :

Αφού η οικονομία δεν μπορεί να μετατρέψει τις αποταμιεύσεις σε επενδύσεις, πρέπει να μειωθούν τα εισοδήματα (για να γίνουν οι επενδύσεις;). Θα έπρεπε, όμως, να μειωθούν τα εισοδήματα εκείνων που δεν χρωστούν πολλά. Και τούτο διότι, αν μειωθούν τα εισοδήματα όσων είναι υπερχρεωμένοι, αυτοί δεν θα πληρώσουν τους δανειστές τους.

Στην πράξη, όμως, γίνεται το αντίθετο. Έτσι, τελικά, πλήττονται, όχι αυτοί που έχουν τα μεγαλύτερα εισοδήματα, με τα χαμηλότερα χρέη, αλλά εκείνοι που έχουν τα μικρότερα εισοδήματα, με τα μεγαλύτερα χρέη, γεγονός που οδηγεί σε αδιέξοδο τις τράπεζες, όταν οι οφειλέτες τους δεν μπορούν να πληρώσουν, αφού τα εισοδήματά τους συρρικνώθηκαν ακόμα πιο πολύ.


Δεν χρειάζεται πολύ σκέψη για να αντιληφθούμε ότι οδηγούμαστε σε ένα πλήρες αδιέξοδο. Σε επίπεδο νοικοκυριών και επιχειρήσεων, οδηγεί στις πτωχεύσεις. Σε επίπεδο κρατών, στην όλο και μεγαλύτερη υστέρηση των στόχων του ελλείμματος και του χρέους.


Σε αυτό το σημείο η αναδιάρθρωση του συνολικού ελληνικού και ευρωπαϊκού χρέους είναι η μόνη λογική λύση. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι, από την στιγμή που οι χώρες όπως η Γερμανία και οι άλλες πλεονασματικές, αρνούνται να αυξήσουν τις δαπάνες τους, ως αντίβαρο των περικοπών που κάνουν οι ελλειμματικές χώρες και τα εισοδήματα που πλήττονται δεν είναι αυτών των κατηγοριών του πληθυσμού που έχουν σωρεύσει πλούτο, το συνολικό χρέος θα αυξάνει έστω και ως ποσοστό των συνολικών εισοδημάτων.


Και αυτό θα γίνει, υπό διάφορες μορφές, είτε αρέσει στον Αλέκο Παπαδόπουλο, είτε όχι και παρά τις όποιες ανοησιολόγες παραδοξολογίες του, διότι η ουσία του όλου προβλήματος βρίσκεται στο γεγονός ότι η σύγχρονη ύφεση οφείλεται στην τεράστια ανισοκατανομή των εισοδημάτων, που επέφερε η επικράτηση των νεοφιλελεύθερων ιδεών και η απορρύθμιση του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος, μαζί με την προϊούσα πτώση της κατανάλωσης και όχι η ανύπαρκτη υπερκατανάλωση την οποία επικαλούνται, ως ... αιτία της κρίσης, αυτός και η χρηματοπιστωτική ελίτ, της οποίας τις δημόσιες σχέσεις έχει αυτοκλήτως αναλάβει...


(Ο ΓΑΠ, βέβαια, συνεχίζει, μαζί με τον Παπακωνσταντίνου, να αρνείται την αναδιάρθρωση, παίζοντας τον ρόλο του πιστού υπερασπιστή των συμφερόντων της ευρωπαϊκής και της διεθνούς χρηματοπιστωτικής ελίτ, που επιθυμούν να αποφύγουν την κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού ασυστήματος, αναλώμασι του ελληνικού πληθυσμού. Το πιθανότερο είναι ότι στην πορεία θα αποδεχθεί μια μορφή αναδιάρθρωσης του ελληνικού δημόσιου χρέους, η οποία όμως περισσότερο θα μοιάζει με μια διαδικασία ελεγχόμενης πτώχευσης, η οποία θα συνδυάζεται με την διαρπαγή του ελληνικού δημόσιου πλούτου και λιγότερο με μια ουσιώδη αναδιάρθωση, που θα απαλλάσσει το ελληνικό δημόσιο από το χρέος αυτό, το οποίο - θυμίζω και πάλι - είναι ένα καθαρά ανατοκιστικό/επιτοκιακό, δηλαδή ένα τοκογλυφικό, χρέος)..."