2-6-1985. Μια αναδρομή, στις βουλευτικές εκλογές, πριν 39 χρόνια, που ο Ανδρέας Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ κέρδισαν, με κεντρικό σύνθημα : “Καλύτερα παπάκι, παρά τον Μητσοτάκη”. (Και σήμερα, το σύνθημα αυτό θα ευρίσκε, αναδιατυπωμένο, απήχηση, στο εκλογικό σώμα, αλλά δεν υπάρχει κάποιος “Ανδρέας”, για να το στηρίξει).
Καθώς οι ημέρες, έως τις ευρωεκλογές της ερχόμενης Κυριακής 9/6/2024, οδεύουν προς την εξάντλησή τους, μέσα, σε ένα, παντελώς, αδιάφορο εκλογικό σκηνικό και με ένα αναμενόμενο - τουλάχιστον, από εμένα, αλλά και από όσους, με τους οποίους συζητώ - θηριώδες ποσοστό αποχής, από την ψηφοφορία και της διάθεσης της μεγάλης πλειοψηφίας όσων προσέλθουν να ψηφίσουν, να αποδοκιμάσουν την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας (και ειδικά, του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη), θεωρώ ότι μια ιστορική αναδρομή, σε μια άλλη, μακρινή εποχή, που ουδεμία σχέση έχει, με την σημερινή, είναι χρήσιμη και ως ανασκόπηση των γεγονότων, αλλά και ως διδαχή της πολιτικής Ιστορίας του τόπου μας, τότε, που ο λαϊκός παράγοντας, έστω και στρεβλωμένα, επηρέαζε τις πολιτικές αποφάσεις των κυβερνήσεων και των αντιπολιτεύσεων, ύστερα από την δικτατορία των συνταγματαρχών.
Εκείνες οι εκλογές της 2/6/1985, ήσαν βουλευτικές και διεξήχθησαν, μετά από έναν προηγηθέντα πολιτικό αιφνιδιασμό, στον οποίο προέβη ο, τότε, πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Ανδρέας Παπανδρέου, προτείνοντας ως υποψήφιο πρόεδρο του κράτους, όχι τον, ήδη, κατέχοντα αυτήν την πολιτειακή θέση Κωνσταντίνο Καραμανλή, όπως αφηνόταν να εννοηθεί, ως αυτονόητη επιλογή, αλλά τον, τότε, αρεοπαγίτη Χρήστο Σαρτζετάκη, γνωστό δικαστικό, από την υπόθεση της δολοφονίας του βουλευτή της ΕΔΑ Γρήγορη Λαμπρακη, τον Μάιο του 1963.
Αυτή του την πρόταση, για την προεδρία του κράτους, ο, ανωτέρω, εικονιζόμενος την ημέρα των εκλογών, έξω από το εκλογικό κέντρο Αμπελόκηπων της Αθήνας, Ανδρέας Παπανδρέου, την συνόδευσε, με την πρόταση, για την συνταγματική αναθεώρηση, όσον αφορά, κυρίως, τις προνομιακές εξουσίες, που είχε ο πρόεδρος του κράτους, σύμφωνα, με το Σύνταγμα του 1975, που διαμόρφωσαν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, μετατρέποντας το Σύνταγμα, από, κατ’ ουσίαν, ημιπροεδρικό, σε πρωθυπουργοκεντρικό, όπως, δηλαδή παραμένει, έως σήμερα.
Οι δυο αυτοί πολιτικοί αιφνιδιασμοί, πέρασαν (όπως πέρασαν) και εγκρίθηκαν (όπως εγκρίθηκαν), από την βουλή των εκλογών της 18/10/1981, όπου, όπως φαίνεται και πιο κάτω, ο Ανδρέας Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ είχαν αποσπάσει μια άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, αλλά δεν συγκέντρωναν την απαιτούμενη ενισχυμένη πλειοψηφία των 180 βουλευτών, για να εκλέξουν τον νέο πρόεδρο του κράτους, στηρίχθηκαν, στις ψήφους των 13 βουλευτών του ΚΚΕ του Χαριλάου Φλωράκη, που ψήφισαν τον Χρήστο Σαρτζετάκη, ο οποίος, παρά τις διαρροές, που υπήρξαν, εξελέγη, οριακά, στην τρίτη ψηφοφορία, με 180 ψήφους, με την βοήθεια του ειδικού χειρισμού του ελέγχου των ψήφων των βουλευτών, με τα λευκά και τα χρωματιστά ψηφοδέλτια.
| Κόμμα | Αρχηγός κόμματος | Έδρες | Ποσοστό (%) | Ψήφοι |
|---|---|---|---|---|
| Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα | Παπανδρέου Ανδρέας του Γεωργίου | 161 | 45,82 | 2.916.735 |
| Νέα Δημοκρατία | Μητσοτάκης Κωνσταντίνος του Κυριάκου | 126 | 40,84 | 2.599.681 |
| Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας | Φλωράκης Χαρίλαος του Ιωάννη | 12 | 9,89 | 629.525 |
| Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας Εσωτερικού | Μπανιάς Γιάννης του Βασιλείου | 1 | 1,84 | 117.135 |
| Κόμμα | Αρχηγός κόμματος | Έδρες | Ποσοστό (%) | Ψήφοι |
|---|---|---|---|---|
| Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα | Παπανδρέου Ανδρέας του Γεωργίου | 172 | 48,07 | 2.726.309 |
| Νέα Δημοκρατία | Ράλλης Γεώργιος του Ιωάννη | 115 | 35,87 | 2.034.496 |
| Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας | Φλωράκης Χαρίλαος του Ιωάννη | 13 | 10,93 | 620.302 |
Φυσικά, όλη αυτή η διαδικασία συσπείρωσε, έντονα, την κυβερνητική παράταξη, στην κοινωνία, αν και η αλήθεια είναι ότι το ΠΑΣΟΚ, ούτως, ή άλλως, θα κέρδιζε την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, σε εκείνες τις εκλογές, λόγω του πρωτοφανούς και τεράστιου κοινωνικού και θεσμικού του έργου, κατά την πρώτη τετραετία της διακυβέρνησής του, αλλά ο Ανδρέας Παπανδρέου, προβλέποντας, αυτό που, τελικά, αποδείχτηκε και στις κάλπες, ότι δηλαδή η ξεφουσκωμένη Νέα Δημοκρατία του 1981, με την εκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη, ως αρχηγού του κόμματος της συντηρητικής παράταξης, τον Σεπτέμβριο του 1984, ύστερα, από την παραίτηση του, έως τότε, αρχηγού της Ευάγγελου Αβέρωφ, μετά την επικράτηση του ΠΑΣΟΚ, στις ευρωεκλογές της 17/6/1984, όπου το ΠΑΣΟΚ έλαβε 2.476.491 ψήφους και 41,58% και η Νέα Δημοκρατία 2.266.568 ψήφους και 38,05%, θα συσπειρωνόταν, στο έπακρο, κάτι, που φάνηκε και στις ευρωεκλογές.
31/5/1985 Ο Ανδρέας Παπανδρέου μιλάει, μπροστά σε ένα τεράστιο πλήθος, στην κεντρική προεκλογική συγκέντρωση του ΠΑΣΟΚ, στο Σύνταγμα. Οι ηγέτες του ΠΑΣΟΚ, ιδίως, μετά την ελληνική χρεωκοπία του 2010, είναι ανύπαρκτοι, επειδή είναι, πλέον, ανθρωποδιώκτες, ως βασικοί υπαίτιοι της σημερινής άσχημης κατάστασης, στην οποία βρίσκεται η ελληνική κοινωνία.
Είναι γεγονός ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου, με αυτήν την πολιτική τακτική, από τις 9 Μαρτίου 1985 και μετά, συσπείρωσε, γρήγορα την εκλογική του βάση, από τα αριστερά, συρρικνώνοντας και την κομμουνιστική αριστερά. Έτσι, προσέφυγε, σε βουλευτικές εκλογές, που προκηρύχθηκαν, για τις 2/6/1985, με δεδομένο το, εξαιρετικά, θετικό κλίμα, που είχε διαμορφωθεί, για την κυβέρνηση και το ΠΑΣΟΚ στην κοινωνία.
Δεν ήταν δύσκολες, ως προς την πρόβλεψη του αποτελέσματός τους, οι εκλογές αυτές. Ουδέποτε διακινδυνεύτηκε η πρωτοκαθεδρία του ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου, απέναντι, στην Νέα Δημοκρατία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, που έδινε άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, στο πρώτο κόμμα, λόγω του εκλογικού συστήματος της ενισχυμένης αναλογικής (τότε, δεν είχε θεσπισθεί το εκλογικό όριο του 3%, για την είσοδο των κομμάτων στην βουλή). Παρά το γεγονός ότι ο υποτιθέμενος, ως φιλικός, προς το ΠΑΣΟΚ, τύπος κράτησε σαφείς αποστάσεις, προς το κυβερνητικό κόμμα, με αφορμή το γεγονός ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν είχε υποστηρίξει την υποψηφιότητα του Κωνσταντίνου Καραμανλή, για μια δεύτερη θητεία, στην προεδρία του κράτους, την οποία, σχεδόν σύσσωμος ο αστικός τύπος προωθούσε, προπαγάνδιζε και θεωρούσε βέβαιη.
Αυτό, που κρινόταν ήταν η απόσταση, που θα προέκυπτε, ανάμεσα, στο ΠΑΣΟΚ και την Νέα Δημοκρατία, κάτι, που ήταν εξαρτημένο, από την συσπείρωση των ψηφοφόρων των δυο κομμάτων και από την έλευση νέων ψηφοφόρων, σε αυτά.
Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ήταν υποχρεωμένος να καταστρώσει ένα χειροπιαστό όραμα, για την κοινωνία, προκειμένου να ανεβάσει την συσπείρωση της εκλογικής του βάσης, που είχε, έντονα, αποσυσπειρωθεί, τον Οκτώβριο του 1981, εξ αιτίας της αποτυχημένης κυβέρνησης του Γεωργίου Ράλλη. Και το κυριότερο, να βρει δεξαμενές νέων ψηφοφόρων. Κάπως έτσι, ο Κυριάκος Μητσοτάκης προέβαλε, ως κεντρικό προεκλογικό σύνθημα της Νέας Δημοκρατίας την υπόσχεση ότι μια κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη θα εξασφαλίσει φθηνά αυτοκίνητα, στον πληθυσμό της χώρας, πραγματοποιώντας ένα κλασικό όνειρο των Νεοελλήνων, το οποίο ο προεδρία Μητσοτάκης ως πρωθυπουργός, θα καθιστούσε ευχερές να επιτευχθεί, για κάθε Ελληνα, με την δραστική μείωση της κρατικής φορολογίας, στην εισαγωγή ξένων αυτοκίνητο μια και η ελληνική αυτοκινητοβιομηχανία Ι.Χ. αυτοκινήτων ήταν περίπου ανύπαρκτη.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου, από την δική του πλευρά, ήταν αυτονόητο ότι, προβάλλοντας το, όντως, σημαντικό έργο που επιτέλεσε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, με επικεφαλής τον ίδιο, κατά την τετραετία 1981 - 1985, παρουσίασε, ως συνέχεια του έργου αυτού, την υπόσχεση για καλύτερες ημέρες, κατά την δεύτερη τετραετία της διακυβέρνησης της χώρας, από τον ίδιο και το κόμμα του.
Αυτοί οι δύο πυλώνες της κεντρικής προεκλογικής συνθηματολογίας του ΠΑΣΟΚ ήσαν αρκετοί, για να του δώσουν ένα άνετο προβάδισμα, στην αναμενόμενη τελική εκλογική του επικράτηση, αλλά υπήρξε και ένα πρόσθετο χιουμοριστικό προεκλογικό σύνθημα, το οποίο χρησιμοποίησε ο εκλογικός μηχανισμός του ΠΑΣΟΚ, στηριζόμενος, στην υπόσχεση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, για φθηνά αυτοκίνητα.
Με κοντινές τις μνήμες, από τα ιουλιανά του 1965 και της κυβέρνησης αποστασίας του βουλευτών από την ένωση κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου, στις οποίες πρωταγωνιστής ήταν ο Κωσταντίνος Μητσοτάκης, το εκλογικό επιτελείο του ΠΑΣΟΚ λάνσαρε, ως επικουρικό προεκλογικό σύνθημα του κυβερνητικού κόμματος και την χιουμοριστική φράση «Καλύτερα παπάκι, παρά τον Μητσοτάκη», που και αυτή υπήρξε επιτυχής.
Αυτή, που φαίνεται ότι απέτυχε, όχι τόσο στον αριθμό των ψήφων, αλλά ως παρουσία, ήταν η κομμουνιστική αριστερά, η οποία, λίγο-πολύ, παρουσίασε μια ανεπαίσθητη αύξηση συνολικά των ψήφων της, όπως φαίνεται, από τους δύο, παραπάνω, πίνακες, που παρουσιάζω και παράλληλα, κατάφερε, λόγω του γεγονότος ότι δεν υπήρχε το φράγμα του 3%, για την είσοδο, στην βουλή, να εισέλθει το ΚΚΕ (εσωτερικού) του Λεωνίδα Κύρκου στην νέα βουλή, που προέκυψε, από τις εκλογές της 2/6/1985. Αυτή η στασιμότητα αποτελεί, μέσα στην καλπαστική άνοδο των δύο μεγάλων κομμάτων, σε εκείνες τις εκλογές, πραγματικά μια πολύ σημαντική ήττα του συνόλου της κομμουνιστικής αριστεράς, η οποία, τότε ακόμη, κουβαλούσε το βάρος της ήττας του εμφυλίου πολέμου της περιόδου 1946 1949, αλλά, κυρίως, το γεγονός ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ, της απέσπασαν τον ζωτικό χώρο μιας πρωταγωνιστικής ύπαρξής της, στην ελληνική κοινωνία.
Αυτή είναι η αλήθεια.
Και επίσης, αλήθεια είναι η διαπίστωση, μεταγενέστερα, έως σήμερα, ότι, όταν δύο φορές προσπάθησε η κομμουνιστική και η κομμουνιστογενής αριστερά να γίνει πρωταγωνιστής των πολιτικών εξελίξεων, στην Ελλάδα, στην πρώτη περίοδο, ως χρήσιμη τσόντα του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, κατά την περίοδο 1989 - 1990, ώστε να καταφέρει να γίνει πρωθυπουργός και στην δεύτερη περίοδο, με πρωταγωνιστικό ρόλο κατά το χρονικό διάστημα 2012 - 2015, όπου ο ΣΥΡΙΖΑ κατέστη αξιωματική αντιπολίτευση, λόγω της βαρύτητας της οικονομικής κρίσης, που προξένησαν η ελληνική κρατική χρεοκοπία του 2010 και τα μνημόνια και ύστερα, ως κυβέρνηση, κατά το χρονικό διάστημα 2015 - 2019 η ελληνική αριστερά τα έκανε μαντάρα και στις δυο περιπτώσεις, με αποτέλεσμα αυτήν την παρατεταμένη χείριστη κατάσταση, που ζούμε, σήμερα, με την πλήρη ανυπαρξία οποιασδήποτε κομματικής δύναμης, που να μπορεί να ανταγωνιστεί την συντηρητική κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη και της νέας Δημοκρατίας, που, αν και είναι ό,τι το χειρότερο υπάρχει, κυριολεκτικά, στερούνται αντιπάλων.
Κάνοντας έναν απολογισμό των δύο προεκλογικών εκστρατειών του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας, στις βουλευτικές εκλογές της 2/6/1985, πρέπει να πω ότι και οι δύο υπήρξαν επιτυχείς, ως προς τους στόχους, που είχαν τεθεί, εξ αντικειμένου.
Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, αν και είχε ενστερνισθεί το ότι μπορούσε να γίνει πρωθυπουργός, στην πραγματικότητα, θα πρέπει να ήταν ευχαριστημένος, επειδή αύξησε σημαντικά, τις ψήφους και τα εκλογικά ποσοστά της Νέας Δημοκρατίας, συσπειρώνοντας, γύρω από αυτήν, ολόκληρο τον υπάρχοντα, εκείνη την εποχή, λεγόμενο ως κεντροδεξιό χώρο, με μια δραματική αύξηση των ψήφων και του εκλογικού ποσοστού του κόμματος, αφού οι εκλογές εκείνες διεξήχθησαν, μέσα σε ένα κλίμα έντονης πόλωσης, ανάμεσα στην Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ, το οποίο κλίμα έντασης της πόλωσης ωφέλησε και τα δύο αυτά κόμματα, σε βάρος της κομμουνιστικής αριστεράς. Αυτό φαίνεται και από τα παραπάνω αποτελέσματα που παρουσιάζω στο παρόν κείμενο.
Έτσι, η Νέα Δημοκρατία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, έλαβε 2.599.681 ψήφους και 40,84%, έναντι 2.034.496 ψήφους και ποσοστό 35,87%, που είχε λάβει, το κόμμα αυτό, στις βουλευτικές εκλογές της 18/10/1981, αυξάνοντας τις ψήφους της, κατά 565.185 και το ποσοστό της, κατά 4,97 ποσοστιαίες μονάδες. Καθόλου άσχημοι αριθμοί, οι οποίοι δεν μπορούσαν να σώσουν και να δώσουν την νίκη, στην Νέα Δημοκρατία και τον Κυριάκο Μητσοτάκη, επειδή το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου έκανε την δική του ξέφρενη κούρσα.
Το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου, λοιπόν, με την σειρά του, έλαβε 2.916.735 ψήφους και εκλογικό ποσοστό 45,82%, κάνοντας την δική του υπέρβαση, σε αριθμό ψήφων, αυξάνοντας τις ψήφους του, κατά 190.426 ψήφους, αφού, στις βουλευτικές εκλογές της 18/10/1981, είχε λάβει 2.726.309 ψήφους και εκλογικό ποσοστό 48,07%.
Και φυσικά, αξιοσημείωτο είναι το γεγονός της εκπληκτικής συμμετοχής των ψηφοφόρων, που έφθασαν, στο απίστευτο επίπεδο του 80,19%, διαμορφώνοντας ένα ενεργό εκλογικό σώμα 6.422.466 ψηφοφόρων, επί 8.008.647 εγγεγραμμένων, στους εκλογικούς καταλόγους, ήτοι, με αποχή 1.586.181 εγγεγραμμένων, δηλαδή, με ποσοστό αποχής 19,81%.
Αυτά έγιναν, τότε, σε ένα άλλο κλίμα, σε μια, εντελώς, διαφορετική εποχή, από την σημερινή, αλλά υπάρχει ένα επιμύθιο, σε όλα αυτά, το οποίο αφορά το γεγονός ότι η κοινωνία μας, σήμερα, δεν έχει καμία σχέση, με την κοινωνία εκείνης της εποχής.
Όμως, η αλήθεια είναι ότι η σωρευμένη δυσαρέσκεια, απέναντι, στην σημερινή κυβέρνηση και στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, επικαιροποιεί, προφανώς, αναδιατυπωμένο εκείνο το παλιό χιουμοριστικό σύνθημα «Καλύτερα παπάκι, παρά τον Μητσοτάκη» και στις ημέρες μας, μόνο, που δεν υπάρχει κανένας «Ανδρέας Παπανδρέου», για να το εκφράσει.
Ως εκ τούτου και επειδή ο γιαλός δεν είναι στραβός, στραβοί είμαστε εμείς, η κατάσταση θα συνεχίσει θα χειροτερεύει, όσο η ελληνική κοινωνία δεν απαλλάσσεται, από το κατεστημένο μνημονιακό πολιτικό προσωπικό, το οποίο ενεργεί, ως σπείρα μπράβων τον ευρωθεσμικών δανειστών, κρατώντας την Ελλάδα, στο σημερινό καθεστώς της νεοαποικιοκρατούμενης χρεωδουλείας, η οποία, εάν τα πράγματα αφεθούν, ως έχουν, θα κρατήσει πολλές δεκαετίες, ακόμη.
Από εκεί και πέρα, το τί πρόκειται να προκύψει, από τις ευρωεκλογές της ερχόμενης Κυριακής, είναι κάτι, που θα το δούμε.
Αυτό, που είναι σίγουρο, είναι ότι δεν θα δούμε αυτό το απίστευτο ποσοστό συμμετοχής των ψηφοφόρων των βουλευτικών εκλογών της 2/6/1985.
Και δεν νομίζω ότι πρόκειται, ποτέ να επανεμφανισθεί.
Σχόλια