1845. Friedrich Engels. 1859-2025. Αθήνα. 1909. Βρούλια, Ρόδος. 1915-1916-1918. Θεσσαλονίκη. 1917. Πειραιάς. 1922-1923. Μικρά Ασία. Η σύλληψη του στρατηγού Νικόλαου Τρικούπη, από τον κεμαλικό στρατό. 1941-1947. Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης στο Κάμενετς-Ποντόλσκ, στο Lodz, στο Ρόβνο, στο Litzmannstadt, στο Μπάμπι Γιαρ, στο Μπιαουίστοκ, στο Plaszów, στο Σόμπιμπορ, στο Auschwitz και ο απαγχονισμός του Rudolf Höss. 1941-1954. Lauri Allan Törni. Ο μόνος στρατιώτης των Waffen-SS, που θάφτηκε, στο νεκροταφείο του Arlington. 1944. Γαλλία. «Τα μπάσταρδα των Boche». 1-12-1973. Ο Νταβίντ Μπεν-Γκουριόν. 1980. Αργεντινή. Ο Christino Nicolaides. 27-12-1989. Το Π.Γ. της Κ.Ε. του ΚΚΕ χαιρετίζει την εκτέλεση του Nicolae Ceausescu. 1990-2025. Δραματική συρρίκνωση του ευρωπαϊκού ΑΕΠ, από το 25%, στο 14% του παγκόσμιου ΑΕΠ και μετέπειτα. (198).


Ο Ένγκελς εργαζόταν, ως διευθυντής, στο εργοστάσιο βαμβακιού της οικογένειάς του, στο Μάντσεστερ της Αγγλίας. Την ημέρα ήταν επιχειρηματίας, που συναναστρεφόταν, με τους αστούς, κυνηγούσε αλεπούδες και πήγαινε, σε κοσμικές εκδηλώσεις. Το βράδυ, όμως, μεταμορφωνόταν.

Μετέβαινε, στις φτωχογειτονιές των εργατών, όπου ζούσε, με την Ιρλανδή σύντροφό του Μαίρη Μπερνς, μια εργάτρια, που του έδειξε, από πρώτο χέρι, τις συνθήκες εξαθλίωσης της εργατικής τάξης. Η Μαίρη τον ξεναγούσε, στα slums του Μάντσεστερ και αυτές οι εμπειρίες τον βοήθησαν να γράψει το έργο του "Η κατάσταση της εργατικής τάξης, στην Αγγλία" (1845).

Η ειρωνεία είναι ότι τα χρήματα, που κέρδιζε, από την καπιταλιστική εκμετάλλευση των εργατών, στο εργοστάσιο του πατέρα του, τα χρησιμοποιούσε, για να στηρίζει, οικονομικά, τον Μαρξ και το επαναστατικό του έργο, για χρόνια. Χωρίς την οικονομική υποστήριξη του Ένγκελς, ο Μαρξ δεν θα μπορούσε να είχε αφιερώσει την ζωή του, στην συγγραφή του "Κεφαλαίου".

Ήταν μια παράδοξη συνύπαρξη : ο καπιταλιστής, που χρηματοδοτούσε την επανάσταση, εναντίον του καπιταλισμού.

#engels #philosophy #inspiration




1859-1890. Αθήνα.  Η Αθηνά και ο Απόλλων, πάνω στους κίονες, με τα ικριώματα, για στήριξη, στην Ακαδημία Αθηνών. Ακαδημία Καλών Τεχνών, Κατάλοιπα Χάνσεν, Βιέννη (στο βιβλίο «Ερνστ Τσίλλερ – Θεόφιλος Χάνσεν, «Αλληλογραφία», επιμέλεια : Μαριλένα Κασιμάτη, ΜΙΕΤ, 2024). Πηγή : Protagon.gr.





1900. Αθήνα. Οδός Πανεπιστημίου.





1900. Αθήνα. Σχολή Αρσάκη 1900. («Η εν Αθήναις Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία», Αθήνα 1996) Πηγή : Protagon.gr.



1900 (δεκαετία). Αθήνα. Το ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία», με λιγότερους ορόφους, στις αρχές του 20ού αιώνα, από καρτ ποστάλ εποχής. Πηγή : Protagon.gr




1900 (δεκαετία). Ηράκλειο Κρήτης. Η αγορά Αρεστά.



1865. Ιωάννινα. Τα έξι αδέρφια Frasheri, από την Αλβανία, όπου ολοκλήρωσαν τα εγκύκλια μαθήματα, στην Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων. Στην συνέχεια, οι τρεις (Abdul, Naim, Sami) συνέβαλαν, στην δημιουργία και διαμόρφωση της αλβανικής αναγέννησης.



1902. Γαλλία. Στα εργαστήρια κατασκευής μαχαιριών, υπήρχε μια εικόνα, τόσο παράξενη, όσο και ιδιοφυής : άντρες, που δούλευαν… ανάποδα.

Ξαπλωμένοι, πάνω, σε πέτρινα καθίσματα, με το κεφάλι χαμηλά και τα πόδια ψηλά, ακόνιζαν μαχαίρια, με ρυθμικές κινήσεις, βυθισμένοι, στον ήχο της πέτρας, που έτριζε, πάνω, στο μέταλλο.

Δεν ήταν ιδιοτροπία. Αυτή η στάση, τους προστάτευε, από τον χρόνιο πόνο, στην μέση, από τα ατέλειωτα ωράρια και την μονοτονία, που λύγιζε τα σώματα. Ήταν ο μόνος τρόπος να αντέξουν τη ρουτίνα, χωρίς να την μισήσουν.

Κι όμως, μέσα σε αυτή τη σιωπηλή, σχεδόν τελετουργική σκηνή, υπήρχε κάτι ακόμη πιο ανθρώπινο : πάνω, στα πόδια των εργατών, κουλουριάζονταν σκυλιά.

Μικροί, πιστοί σύντροφοι, που τους κράταγαν ζεστούς, μοιράζονταν την σκόνη του μετάλλου, την κούραση, τον θόρυβο — την ίδια την αντοχή.

Κάθε μαχαίρι, που έβγαινε, από εκείνα τα εργαστήρια, έκρυβε, πίσω του, μια ζωή… κυριολεκτικά, ανάποδη.

Άνθρωποι, που έβλεπαν τον κόσμο, από άλλη γωνία και ίσως, μέσα, από αυτήν την ανατροπή, έβρισκαν την δική τους μορφή ισορροπίας.

Μια υπενθύμιση πως η ανθρώπινη επινοητικότητα και η τρυφερότητα μπορούν να συνυπάρξουν ακόμη και στις πιο σκληρές συνθήκες. Και ότι, κάποιες φορές, η ζεστασιά ενός σκύλου, στα γόνατα αξίζει, περισσότερο, από κάθε αναγνώριση.



1909. Αθήνα. Οδός Αγίου Κωνσταντίνου. Ο κόσμος ενθουσιασμένος αποθεώνει την άφιξη των πρώτων ηλεκτροκίνητων τραμ, στην Αθήνα. Είναι αυτά, που αντικατέστησαν τον τροχιόδρομο, τα ιππήλατα τραμ, δηλαδή. Δοκιμαστικές διαδρομές, από την Ομόνοια, μέχρι τον σταθμό Λαρίσης.



1909. Βρούλια, Ρόδος. Οθωμανική Αυτοκρατορία. Φωτογραφία της αποστολής. από τις δανέζικες ανασκαφές. 

Η φωτογραφία δείχνει το σπίτι, στην χερσόνησο Πρασονήσι, όπου έζησε ο επικεφαλής των ανασκαφών, Karl Frederik Kinch, με την οικογένειά του, κατά την διάρκεια της αποστολής. Μπροστά, από το σπίτι, διακρίνονται ο Helvig Kinch και η κόρη του Gunild, πιθανώς, μαζί, με μερικούς, από τους ντόπιους εργάτες, που συμμετείχαν, στις ανασκαφές.



1915 - 1918. Θεσσαλονίκη, Μπάρα, Βαρδάρη. Η φωτογραφία είναι, από καρτποστάλ και απεικονίζει μια πουτάνα, σε «σπίτι» της Μπάρας, την περίοδο του Μακεδονικού Μετώπου και δυο στρατιώτες της Στρατιάς της Ανατολής. Τον Αύγουστο του 1916, στην Θεσσαλονίκη, υπήρχαν, περίπου, 400.000 στρατιώτες της συμμαχικής στρατιάς, από 5 διαφορετικούς εθνικούς στρατούς, ενώ, στο τέλος του 1918, οι Έλληνες, με, πάνω, από 300.000 στρατιώτες, αποτελούσαν το μεγαλύτερο κομμάτι της στρατιάς, στο Μακεδονικό μέτωπο.

Μια Αρμένισσα πουτάνα, επιζήσασα της γενοκτονίας, θύμα της προσφυγιάς και της φτώχειας, μέσα στα μπουρδέλα της Μπάρας, στο Βαρδάρι της Σαλονίκης, στα 1936. Το αφηγείται ο ρεπόρτερ της αθηναϊκής «Ακροπόλεως» Αριστείδης Αγγελόπουλος, που, μαζί με την Τασία Φλαμαροπούλου, αστυνομική συντάκτρια της σαλονικιώτικης «Απογευματινής», επισκέφτηκαν την περιοχή. Σε ένα, από τα «σπίτια», η μεσόκοπη πουτάνα γύρισε, σε μια κοπέλα και της είπε κάτι δυνατά, σε γλώσσα άγνωστή τους (πιθανότατα τουρκικά). Εκείνη κούνησε το κεφάλι, δίπλωσε τη ρόμπα της και βγήκε, στον δρόμο, χτυπώντας τα πασουμάκια της.

— Είναι Αρμένισσα, τους εξήγησε η μεσόκοπη. Δεν ακούει καλά και ούτε μπορεί να καλομιλήσει. Συλλαβίζει μερικές λέξεις, με το ζόρι.

— Έχει πάθει τίποτα;

— Ποιος ξέρει; Δεν μάθαμε, ποτέ, τίποτε, γι’ αυτήν. Είναι δεκαπέντε χρόνια, εδώ πέρα. Ούτε το όνομά της δεν ξέρουμε. Την αγαπούμε, όμως, γιατί έχει καλή καρδιά. Ύστερα, δεν βρίσκονται, εδώ, γυναίκες, που να μη βρίζουν. Αυτή, στόμα έχει και μιλιά δεν έχει».

https://www.thessmemory.gr/%CF%87%CE%B1%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%BF%CE%B9-%CF%84%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%B9/%CE%BC%CF%80%CE%AC%CF%81%CE%B1-%CE%B7-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%B2%CF%8C%CE%B7%CF%84%CE%B7-%CF%87%CE%B1%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B7-%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B1/



27/8/1916. Θεσσαλονίκη. Άφιξη του Εσάτ Πασά. 

Στις 27 Αυγούστου 1916, ο Γάλλος στρατηγός Maurice Sarrail υποδέχθηκε, στην Θεσσαλονίκη, τον Αλβανό πολιτικό και στρατιωτικό ηγέτη Εσάτ Πασά Τόπτανι (Esad Pasha Toptani). 

Ο σκοπός της επίσκεψης ήταν πολιτικός και διπλωματικός, καθώς ο Πασάς είχε προσχωρήσει, στις δυνάμεις της Αντάντ, αναζητώντας συνεργασία, ενάντια στις Κεντρικές Δυνάμεις, στις οποίες συμμετείχε, πλέον και η Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Ο Εσάτ Πασάς, με καταγωγή από εύπορη οικογένεια γαιοκτημόνων της κεντρικής Αλβανίας, υπήρξε αξιωματικός του οθωμανικού στρατού και βουλευτής, στο οθωμανικό κοινοβούλιο. Η πορεία του χαρακτηρίστηκε, από φιλοδοξία και ευκαιριακότητα, καθώς συνεργάστηκε, με τον Βαλκανικό Συνασπισμό, μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους και ίδρυσε βραχύβια κυβέρνηση, στην κεντρική Αλβανία, την «Δημοκρατία της Κεντρικής Αλβανίας», με έδρα το Δυρράχιο, το 1914.

Η σχέση του, με τις Μεγάλες Δυνάμεις, ήταν περίπλοκη. Κατά την διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, βρέθηκε, σε ρήξη, με τη φιλο-οθωμανική κυβέρνηση, στην Αλβανία και κατέφυγε, στην Ιταλία και την Γαλλία. 

Η επίσκεψή του, στον στρατηγό Sarrail, εντασσόταν, στο πλαίσιο της προσπάθειάς του να εξασφαλίσει στρατιωτική και πολιτική υποστήριξη, από τους Συμμάχους, για την επιστροφή του, στην Αλβανία και τον αγώνα του, για αναγνώριση, ως νόμιμος ηγέτης, απέναντι, σε εσωτερικούς αντιπάλους, όπως ο Αχμέτ Ζόγου.

Η συνάντηση, στην Θεσσαλονίκη, είχε μεγάλη πολιτική σημασία, καθώς ο Εσάτ Πασάς ήταν μια σημαντική τοπική προσωπικότητα των Βαλκανίων και η προσχώρησή του, στους Συμμάχους, μπορούσε να επηρεάσει τις εξελίξεις, στην ασταθή περιοχή της Αλβανίας, η οποία βρισκόταν, υπό κατοχή, από διάφορες δυνάμεις, κατά την διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. 

Ουσιαστικά, ο Εσάτ Πασάς επισκέφθηκε την Θεσσαλονίκη, ως σύμμαχος των δυνάμεων της Αντάντ, για να συντονίσει τις ενέργειές του και να κερδίσει αναγνώριση. Δολοφονήθηκε, τελικά, στο Παρίσι, το 1920, από Αλβανό φοιτητή.

Χ.Κ.




1917. Πειραιάς.






1922 - 1923. Μικρά Ασία. Πριν και μετά την σύλληψη του στρατηγού Νικόλαου Τρικούπη, από τον κεμαλικό στρατό.







1930. Αθήνα. Κέρμα των 5 δραχμών.







28/10/1940. Τι Είπε ο Χίτλερ, όταν ο Μουσολίνι εισέβαλε, στην Ελλάδα, χωρίς να του το πει; Το ιδιωτικό τρένο του Fuhrer περνάει, μέσα από το αλπικό σκοτάδι, μεταφέροντας τον Αδόλφο Χίτλερ, νότια, προς την Φλωρεντία. Ανυπομονεί, για αυτή την συνάντηση, με τον Benito Mussolini, τον συνάδελφό του δικτάτορα, τον σύντροφό του στον Άξονα, ίσως, ακόμη και τον φίλο. Οι δύο άντρες έχουν πολλά να συζητήσουν. Ο Χίτλερ, μόλις, εξασφάλισε τις πετρελαιοπηγές της Ρουμανίας, για την Γερμανία.


Θέλει να συντονίσει την στρατηγική, να ευθυγραμμίσει τις προσπάθειές τους, να παρουσιάσει τον Μουσολίνι, με την παχυλή σύμπλεξη των Γερμανικών στρατευμάτων, που, τώρα, σταθμεύουν, σε μια χώρα, που η Ιταλία θεωρεί στην σφαίρα επιρροής της. Το τρένο επιβραδύνει, σε έναν σταθμό. Ένας βοηθός εισέρχεται, στο διαμέρισμα του Χίτλερ, με χλωμό πρόσωπο, κρατώντας ένα αποκωδικοποιημένο τηλεγράφημα. Ο Χίτλερ το διαβάζει άλλη μια φορά, μετά πάλι, το χαρτί τρέμει, ελαφρώς, στα χέρια του.


Το πρόσωπό του κοκκινίζει πορφυρό. Όταν, επιτέλους, μιλάει, η φωνή του, μόλις, που ελέγχεται. Ο Μουσολίνι εισέβαλε, στην Ελλάδα. Η ενίσχυση το επιβεβαιώνει. Σήμερα, το πρωί, χωρίς συνεννόηση, χωρίς προειδοποίηση, χωρίς ούτε μια λέξη, στην Γερμανία, ο Χίτλερ κοιτάζει, έξω, από το παράθυρο, το σκοτάδι, που περνάει, από το παρελθόν. Η συνάντηση, στην Φλωρεντία αποκτά, ξαφνικά, ένα, εντελώς, διαφορετικό νόημα.


Δεν πρόκειται, πλέον, να παρουσιάσει, στον Μουσολίνι ένα μοιραίο κομπλί. Πρόκειται να αντιμετωπίσει έναν σύντροφο, που, μόλις, τον μαχαίρωσε, πισώπλατα. Έξι μήνες, νωρίτερα, ο Μουσολίνι παρακολουθούσε, με αυξανόμενη πικρία καθώς τα γερμανικά πάντσερ περνούσαν, στην Γαλλία. Ο στρατός του Χίτλερ είχε καταφέρει, σε έξι εβδομάδες, αυτό, που η Ιταλία απέτυχε, σε τέσσερα χρόνια, κατά την διάρκεια του Μεγάλου Πολέμου.


Το βίντεο των ειδήσεων έδειξε θριαμβευτές στρατιώτες της Βέρμαχτ να παρελαύνουν, στο Παρίσι, ενώ τα στρατεύματα του Μουσολίνι έμειναν αδρανή, έχοντας ενταχθεί, στον πόλεμο, μόνο τις τελευταίες του ημέρες, για να αρπάξουν ένα κομμάτι της νίκης. Τον έφαγε. Αυτή υποτίθεται ότι θα ήταν μια συνεργασία ίσων, με τον Άξονα του Βερολίνου και της Ρώμης. Δύο φασιστικές δυνάμεις αναδιαμορφώνουν την Ευρώπη. μαζί.


Αλλά όλο και περισσότερο ένιωθε ότι η Γερμανία έκανε όλες τις κατακτήσεις ενώ η Ιταλία παρακολουθούσε, από το περιθώριο. Ο Χίτλερ εισέβαλε στην Πολωνία. Ο Χίτλερ κατέκτησε Δανία και Νορβηγία. Ο Χίτλερ διέλυσε την Γαλλία. Και τί είχε κάνει η Ιταλία; Ο Μουσολίνι είχε κηρύξει πόλεμο, στην Γαλλία, μόνον, όταν είχε, ήδη, ηττηθεί. Μια κίνηση τόσο, διαφανώς, καιροσκοπική, που ακόμη και ο δικός του υπουργός Εξωτερικών, κόμης Galeazzo Ciano, την χαρακτήρισε, πισώπλατο μαχαίρωμα της Γαλλίας.


Αλλά η απόπειρα μαχαιρώματος, ίσα, που τράβηξε αίμα. Οι ιταλικές δυνάμεις, που επιτέθηκαν, στην νότια Γαλλία, είχαν σταματήσει, ταπεινωτικά, από μια χούφτα γαλλικών μεραρχιών. Σε 10 ημέρες μάχης, η Ιταλία είχε προχωρήσει, ίσως, 10 μίλια, με κόστος χιλιάδες απώλειες. Ήταν αξιολύπητο. Ο Μουσολίνι ήξερε ότι ήταν αξιολύπητο. Χειρότερα, ο Χίτλερ ήξερε ότι ήταν αξιολύπητο.


Ο Ντούτσε χρειαζόταν μια δική του νίκη, μια κατάκτηση, που θα αποδείκνυε την αξία της Ιταλίας. Αυτό θα έδειχνε, στον Χίτλερ ότι και ο Μουσολίνι θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει τον χάρτη της Ευρώπης. Άρχισε να κοιτάζει, νότια, πέρα από την Μεσόγειο, προς τα Βαλκάνια. Η Ελλάδα φαινόταν τέλεια, μια μικρή χώρα, στρατιωτικά αδύναμη, στρατηγικά πολύτιμη. Το καλύτερο, από όλα, ήταν σαφώς, μέσα, στην σφαίρα επιρροής της Ιταλίας.


Ο Χίτλερ δεν θα μπορούσε να εναντιωθεί, στο να ενεργήσει η Ιταλία, στην αυλή της. Κατά την διάρκεια του καλοκαιριού και στις αρχές του φθινοπώρου του 1940, ο Μουσολίνι είχε μαλώσει, ολοένα και περισσότερο, με την Ελλάδα. Οι ιταλικές δυνάμεις κατέλαβαν, ήδη, την Αλβανία, δίνοντάς τους ένα τέλειο σημείο εκτόξευσης. Ο ελληνικός στρατός ήταν μικρός, ανεπαρκώς, εξοπλισμένος, με επικεφαλής έναν βασιλιά, που θα μπορούσε, απλά, να συνθηκολογήσει, αντί να πολεμήσει.


Θα ήταν γρήγορο, ο Μουσολίνι διαβεβαίωσε τους στρατηγούς του. Θέμα εβδομάδων, τα ιταλικά στρατεύματα θα προελάσουν, στην Αθήνα, θριαμβευτικά. Και τέλος, επιτέλους, ο Μουσολίνι θα είχε το δικό του κατακτημένο κεφάλαιο, για να παρελάσει. Οι στρατηγοί του ήσαν λιγότερο σίγουροι. Ο Στρατηγός Sebastiano Visconti Prasca, ο οποίος θα διοικούσε την εισβολή, υποσχέθηκε επιτυχία, αλλά ανησυχούσε, ιδιαιτέρως, για τα logistics, για το ορεινό έδαφος, για τον χειμώνα, που πλησιάζει.


Ο στρατηγός Pietro Bantoglio, αρχηγός του γενικού επιτελείου, αντιτάχθηκε, ανοιχτά, στο σχέδιο. Ο στρατός δεν ήταν έτοιμος. Δεν είχαν αρκετά στρατεύματα στην Αλβανία. Οι Έλληνες μπορεί πραγματικά να αντεπιτεθούν. Ο Μουσολίνι απέρριψε αυτές τις ανησυχίες. Ήθελε τον πόλεμό του και τον ήθελε, τώρα, πριν ο Χίτλερ μπορέσει να αντιταχθεί, ή να παρέμβει, ή να προσπαθήσει να τον συντονίσει, ως σε κάποια μεγαλύτερη γερμανική στρατηγική.


Αυτός θα ήταν ο πόλεμος της Ιταλίας, η νίκη της Ιταλίας, ο θρίαμβος της Ιταλίας. Στις 15 Οκτωβρίου σε συνάντηση στο Παλάτο Βανετσιά, ο Μουσολίνι ανακοίνωσε την απόφασή του. Η εισβολή θα συνεχιζόταν. Ο Bolio διαφώνησε εναντίον του για μια τελευταία φορά. Ο Μουσολίνι τον έκοψε. Θα σπάσω τις πλάτες των Ελλήνων, δήλωσε. Η συνάντηση είχε τελειώσει. Η απόφαση πάρθηκε.


Αλλά υπήρχε ένα άτομο, που ο Μουσολίνι, πολύ σκόπιμα, δεν συμβουλεύτηκε. Αδόλφος Χίτλερ. Αυτό είχε υπολογιστεί. Ο Μουσολίνι ήξερε ότι ο Χίτλερ θα ήθελε να συντονιστεί, για να σχεδιάσει να εξασφαλίσει ότι η εισβολή ταιριάζει, στην ευρύτερη στρατηγική εικόνα της Γερμανίας. Ο Χίτλερ, ίσως, προσπαθήσει να τον μεταπείσει ή να το καθυστερήσει. Άλλωστε, ο Χίτλερ είχε ξεκαθαρίσει ότι ήθελε τα Βαλκάνια να μείνουν, σιωπηλά, προς το παρόν...






1941 - 1954. Lauri Allan Törni. Ο μόνος στρατιώτης των Waffen-SS, που θάφτηκε, στο νεκροταφείο του Arlington, αργότερα γνωστός, ως Larry Thorne, έζησε μία, από τις πιο αξιόλογες ζωές στρατιωτών του 20ου αιώνα, υπηρετώντας κάτω από τρεις σημαίες: Φινλανδία, Γερμανία και Ηνωμένες Πολιτείες. Ένας παρασημοφορημένος Φινλανδός αξιωματικός που φημίζεται ότι ηγήθηκε του "Detachment Törni", σε βαθιές επιδρομές, εναντίον των Σοβιετικών, εντάχθηκε, για λίγο, στα Waffen-SS, το 1944, για να συνεχίσει να πολεμά τον κομμουνισμό, πριν συλληφθεί, δραπετεύσει και αργότερα, του δοθεί χάρη, στην Φινλανδία.


Ξεφεύγοντας, από την σοβιετική επιρροή, έφθασε, στην Αμερική, με την βοήθεια του ιδρυτή της OSS "Wild Bill" Donovan και κατατάχθηκε, στον αμερικανικό στρατό, το 1954, όπου έγινε ένας θρυλικός Πράσινος Μπερέ γνωστός, για την ορειβασία του, τις αποστολές διάσωσης και την υπηρεσία του, με τον κωδικό MACV-SOG, στο Βιετνάμ.


Ο Θορν κέρδισε πολλαπλά βραβεία, πριν πεθάνει, σε συντριβή ελικοπτέρου, το 1965, κατά την διάρκεια της Επιχείρησης Shining Brass. Τα λείψανά του ανακτήθηκαν δεκαετίες, αργότερα και θάφτηκαν στο Εθνικό Κοιμητήριο του Άρλινγκτον, καθιστώντας τον, τον μοναδικό, πρώην, στρατιώτη Waffen-SS, που θάφτηκε, εκεί.



 



26-28/8/1941. Ουκρανία. Κατοχή. Η σφαγή Κάμενετς-Ποντόλσκ ήταν μία, από τις πρώτες εκτελέσεις, με μαζικούς πυροβολισμούς, μεγάλης κλίμακας, στο Ολοκαύτωμα. Μεταξύ, 26-28 Αυγούστου 1941, οι δυνάμεις των Ναζί σκότωσαν, περίπου, 23.600 Εβραίους, πολλοί, από τους οποίους απελάθηκαν, από την Ουγγαρία, στην Ουκρανία.


Στις αρχές του 1941, η Ουγγαρία έδιωξε χιλιάδες Εβραίους, που δεν μπορούσαν να αποδείξουν την ουγγρική υπηκοότητα, αναγκάζοντάς τους, να πάνε, σε κατεχόμενα, από την Γερμανία, εδάφη. Πολλοί κατέληξαν, στο Κάμενετς-Ποντόλσκ, μια πόλη, στην δυτική Ουκρανία. Η ξαφνική εισροή Εβραίων προσφύγων επιδείνωσε τον υπερπληθυσμό και την έλλειψη τροφίμων, δημιουργώντας τεταμένες συνθήκες.


Γερμανικές στρατιωτικές μονάδες και το Einsatzgruppen έφτασαν, σύντομα. Ξεκίνησαν να σχεδιάζουν μια επιχείρηση μαζικής δολοφονίας, με την συνεργασία των τοπικών αρχών. Οι Εβραίοι - τόσο ντόπιοι, όσο και Ούγγροι απελαθέντες - απομακρύνθηκαν, από τα υπάρχοντά τους, περιορίστηκαν, σε προσωρινά αυτοσχέδια στρατόπεδα και υποβλήθηκαν, σε ξυλοδαρμούς και κακοποίηση.


Στις 26 Αυγούστου, οι στρατιώτες άρχισαν να μαζεύουν Εβραίους, σε μεγάλες ομάδες. Τα θύματα προέλασαν, έξω, από την πόλη, προς χωράφια και χαράδρες, έξω, από το Κάμενετς-Ποντόλσκ. Η επιχείρηση πραγματοποιήθηκε, με αποτελεσματικότητα, στο κρύο : άνδρες, γυναίκες και παιδιά αναγκάστηκαν να γδυθούν και να παραδώσουν τιμαλφή, στην συνέχεια, οδηγήθηκαν, σε λάκκους.


Κατά την διάρκεια τριών ημερών, πυροβολήθηκαν, περίπου, 23.600 Εβραίοι. Τα σώματά τους γέμισαν τα χαρακώματα, σε στρώματα. Κάποια θύματα θάφτηκαν, ζωντανά, καθώς οι λάκκοι καλύφθηκαν, βιαστικά. Η σφαγή αφάνισε, σχεδόν, ολόκληρη την εβραϊκή παρουσία, στην περιοχή και έδειξε την στροφή των Ναζί, από τις διώξεις, στην συστηματική εξόντωση, πολύ πριν τα στρατόπεδα θανάτου γίνουν, πλήρως, λειτουργικά.


Οι ιστορικοί θεωρούν το Κάμενετς-Ποντόλσκ, ως ένα κρίσιμο βήμα, για την εξέλιξη της «Τελικής Λύσης», δείχνοντας πόσο, γρήγορα, κλιμακώθηκε η μαζική δολοφονία, στο Ανατολικό Μέτωπο.





1940. Lodz. Πολωνία. Ιδρύεται το γκέτο Łódź και ήταν ένα, από τα μακροβιότερα εβραϊκά γκέτο, στην κατεχόμενη, από τους Ναζί, Ευρώπη. Βρίσκεται, στην ομώνυμη βιομηχανική πόλη και εκεί, περιορίστηκαν, πάνω από 160.000 Εβραίοι, κάτω από βάναυσες συνθήκες. Το γκέτο έγινε κόμβος καταναγκαστικής εργασίας, παράγοντας στολές, όπλα και άλλες προμήθειες, για τον γερμανικό στρατό.


Η ζωή, στο γκέτο, σημαδεύτηκε, από ακραίες δυσκολίες. Ο υπερπληθυσμός, η πείνα και οι ασθένειες ήσαν ανεξέλεγκτες, επηρεάζοντας, δυσανάλογα, τα παιδιά, τους ηλικιωμένους και τους άρρωστους. Παρά τις συνθήκες αυτές, ορισμένοι κάτοικοι του γκέτο προσπάθησαν να διατηρήσουν πολιτιστική και θρησκευτική ζωή, οργανώνοντας σχολεία, εργαστήρια και μυστικές δραστηριότητες.


Το 1944, καθώς οι Ναζί άρχισαν να ρευστοποιούν το γκέτο, ο υπόλοιπος πληθυσμός - δεκάδες χιλιάδες άνδρες, γυναίκες και παιδιά -, απελάθηκε, κυρίως, στο Άουσβιτς, όπου οι περισσότεροι χάθηκαν. Το γκέτο Łódź αποτελεί παράδειγμα του συνδυασμού καταναγκαστικής εργασίας και συστηματικής διώξης, που χαρακτήριζε τα ναζιστικά γκέτο, σε όλη την κατεχόμενη Ευρώπη.


Η ιστορία του γκέτο Łódź αναδεικνύει την ανθεκτικότητα των παγιδευμένων, κάτω από απάνθρωπες συνθήκες, ενώ λειτουργεί και ως έντονη υπενθύμιση των ακραίων δεινών, που προκάλεσε το Ολοκαύτωμα. Παραμένει μια ιστορική απόδειξη, τόσο της ανθρώπινης αντοχής όσο και των καταστροφικών συνεπειών των διώξεων, που χρηματοδοτούνται, από το κράτος.







Νοέμβριος 1941. Η σφαγή του Ρόβνο ήταν μία, από τις παλαιότερες και πιο εκτεταμένες μαζικές δολοφονίες, με πυροβολισμούς, στην δυτική Ουκρανία, κατά την διάρκεια του Ολοκαυτώματος. Μετά την κατάληψη της πόλης, οι γερμανικές αρχές ανακοίνωσαν ότι όλοι οι Εβραίοι έπρεπε να υποβάλουν αναφορά, για «εγγραφή», ένας όρος, που χρησιμοποιείται, συχνά, για να καλύψει τις προγραμματισμένες εξοντώσεις. Περισσότεροι, από 17.000 Εβραίοι άνδρες, γυναίκες και παιδιά συγκεντρώθηκαν, στην συνέχεια αναγκάστηκαν να παρελάσουν, υπό βαριά φρουρά, σε πευκοδάσος, έξω από το Ρόβνο (σύγχρονη Rivne).


Μόλις έφθασαν, εκεί, τα θύματα αναγκάστηκαν να παραδώσουν τα τιμαλφή τους και να αφαιρέσουν τα εξωτερικά τους ρούχα. Τα γερμανικά αστυνομικά τάγματα, με την βοήθεια τοπικών συνεργατών, είχαν, ήδη, ετοιμάσει μεγάλα χαρακώματα. Ομάδες Εβραίων οδηγήθηκαν, στους λάκκους, παρατάχθηκαν, στην άκρη και πυροβολούσαν, συστηματικά, κατά την διάρκεια της ημέρας. Η κλίμακα και η ταχύτητα των δολοφονιών έδειξαν πώς οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής κινήθηκαν, γρήγορα, για να καταστρέψουν τις εβραϊκές κοινότητες, σε όλη την περιοχή.


Ένας μικρός αριθμός Εβραίων διατηρήθηκε ζωντανός, σε ένα νεοσυσταθέν γκέτο, για καταναγκαστική εργασία, αλλά αυτή η υπόλοιπη κοινότητα, σύντομα, εκκαθαρίστηκε, το 1942, ολοκληρώνοντας την καταστροφή του εβραϊκού πληθυσμού του Ρόβνο. Η σφαγή ξεχωρίζει όχι, μόνο, για το μέγεθός της - πάνω, από 17.000 θύματα - αλλά, και για το πρόωρο ραντεβού της, σηματοδοτώντας την, ως βασικό παράδειγμα του «Ολοκαυτώματος, από σφαίρες», που κατέστρεψε την ζωή των Εβραίων, σε όλη τη δυτική Ουκρανία, πριν την ίδρυση μεγάλων κέντρων εξόντωσης.






10/8/1942. Auschwitz. Πέθανε, στο στρατόπεδο, ο Γάλλος Εβραίος Leon Offenthal. Γεννήθηκε στο Παρίσι, στις 7 Δεκεμβρίου 1907.  Εργάστηκε, στο Μαρόκο, ως βυρσοδέψης και έμπορος δερμάτινων. Κλείστηκε, στο Άουσβιτς, από τον Ιούνιο του 1942.

Αριθ. 42388.






Σεπτέμβριος 1942. Łódź", Πολωνία, γερμανική Κατοχή. Φωτογραφία : Mendel Grossman (1913 - 1945). Μια Πολωνή Εβραία Μητέρα, με μεγαλύτερο γιο και κόρη, αποχαιρετά τον μικρότερο γιο της, στο Γκέτο Litzmannstadt. Ήταν ο αποχαιρετισμός τους. Το αγόρι ήταν ένα, από τα μικρότερα παιδιά, που είχαν μαζέψει οι Γερμανοί, για απέλαση, ως αποτέλεσμα του Allgemeine Gehsperre. Αυτή ήταν η συγκέντρωση των μικρότερων παιδιών, που δεν ήσαν χρήσιμα, για δουλειά. Μεταφέρθηκαν, στο κοντινό Στρατόπεδο Θανάτου Che łmno, όπου δολοφονήθηκαν, αμέσως.


Μια Πολωνή Εβραία, η Mordka Mendel Grossman, καλλιτεχνική γραφίστρια, φωτογράφος, εργάτης, στο Στατιστικό Τμήμα του Γκέτο Litzmannstadt. Απελάθηκε, σε στρατόπεδο εργασίας, στο Koenigs Wusterhausen, έμεινε, εκεί, μέχρι τις 16 Απριλίου 1945. Άρρωστη και εξαντλημένη, πυροβολήθηκε, από Ναζί, κατά την διάρκεια αναγκαστικής πορείας θανάτου, κρατώντας, ακόμη, την κάμερά της.





29-30/9/1941. Η σφαγή του Μπάμπι Γιαρ παραμένει, ένα, από τα πιο σκοτεινά κεφάλαια του Ολοκαυτώματος και μία από τις μεγαλύτερες μαζικές πυροβολισμούς Εβραίων, κατά την διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.


Μετά την γερμανική εισβολή, στην Σοβιετική Ένωση, τον Ιούνιο του 1941, οι γερμανικές δυνάμεις κατέλαβαν το Κίεβο, στις 19 Σεπτεμβρίου 1941. Λίγες ημέρες, αργότερα, μια σειρά εκρήξεων ταρακούνησε την πόλη, που φυτεύτηκαν, από υποχωρούσες σοβιετικές μονάδες της Νι Κα Βε Ντε. Οι Ναζί χρησιμοποίησαν αυτές τις εκρήξεις, ως δικαιολογία, για να κατηγορήσουν ολόκληρη την εβραϊκή κοινότητα της πόλης ότι συνεργάζεται, με τους “Σοβιετικούς”.


Στις 28 Σεπτεμβρίου 1941, εμφανίστηκαν αφίσες, σε όλο το Κίεβο, με τις οποίες διέταξαν όλους τους Εβραίους να συγκεντρωθούν το επόμενο πρωί, κοντά,  στο εβραϊκό νεκροταφείο, στην οδό Μέλνικ. Τους δόθηκε εντολή να φέρουν έγγραφα, χρήματα, τιμαλφή, ζεστά ρούχα και μικρά πακέτα αντικειμένων. Πολλοί πίστευαν ότι θα μεταφερθούν, σε άλλη περιοχή, για επανεγκατάσταση, καθώς παρόμοιες τακτικές είχαν χρησιμοποιηθεί και σε άλλες κατεχόμενες πόλεις.


Το πρωί της 29ης Σεπτεμβρίου 1941, χιλιάδες οικογένειες Εβραίων έφθασαν, στην καθορισμένη τοποθεσία. Γερμανοί στρατιώτες, μέλη των Einsatzgruppen (κινητές ομάδες δολοφονίας), S S, αστυνομικά τάγματα και ντόπιοι συνεργάτες, σχημάτισαν οδοφράγματα και ανάγκασαν τους ανθρώπους, σε φάλαγγες. Η ατμόσφαιρα ήταν τεταμένη - άνθρωποι ξυλοκοπήθηκαν, ούρλιαζαν, χώρισαν και λήψης των

Καθώς τα θύματα πλησίαζαν το Μπάμπι Γιαρ, ένα βαθύ φαράγγι, στα περίχωρα του Κιέβου, συνάντησαν μια πολύ οργανωμένη και προετοιμασμένη τοποθεσία δολοφονίας :


Οι Εβραίοι διατάχθηκαν να παραδώσουν τις αποσκευές τους.


Στην συνέχεια, αναγκάστηκαν να γδυθούν, ομαδικά, αφήνοντας τα ρούχα τους, σε στοίβες.


Οι στρατιώτες τους οδήγησαν, μέσα, από ένα στενό διάδρομο, που σχηματίστηκε,3 από φρουρούς και σκυλιά.


Ένα-ένα τα θύματα μεταφέρθηκαν, στην άκρη του φαραγγιού. Οι ομάδες πολυβόλων τους πυροβόλησαν, στο πίσω μέρος του κεφαλιού, ή του λαιμού. Τα σώματά τους έπεσαν, στην χαράδρα, σχηματίζοντας στρώμα. Ναι, σε στρώμα. Οι δολοφονίες συνεχίστηκαν,  χωρίς παύση, για δύο ολόκληρες ημέρες.


Μέχρι το απόγευμα της 30ης Σεπτεμβρίου 1941, οι Ναζί είχαν δολ!οφονήσει 33.771 Εβραίους άνδρες, γυναίκες, παιδιά και βρέφη - ένας αριθμός, που καταγράφηκε, σχολαστικά, σε έγγραφα των Ναζί.


Αλλά οι δολοφονίες δεν σταμάτησαν, εκεί.


Μεταξύ 1941 και 1943, το Μπάμπι Γιαρ χρησιμοποιήθηκε και.

 ως τόπος εκτέλεσης  για ένα ευρύ φάσμα στοχευμένων ομάδων, συμπεριλαμβανομένων :


Οικογένειες Ρομά (τσιγγάνων).


Σοβιετικοί αιχμάλωτοι πολέμου.


Ουκρανοί εθνικιστές.


Κομμουνιστές και πολιτικοί κρατούμενοι.


Ασθενείς, από ψυχιατρικά νοσοκομεία του Κιέβου.


Όμηροι και άμαχοι κατηγορούνται, για αντίσταση


Ο συνολικός αριθμός των θυμάτων, που δολοφονήθηκαν, στο Μοαμπι Yar εκτιμάται σε πάνω από 100.000.


Το 1943, καθώς οι Γερμανοί υποχώρησαν, από το Κίεβο, επιχείρησαν να σβήσουν τα στοιχεία της σφαγής. Κρατούμενοι, από το στρατόπεδο συγκέντρωσης των Συρέτ αναγκάστηκαν να κάνουν εκταφή πτωμάτων και να τα κάψουν, σε μεγάλες πυρές, πριν αυτοκτονήσουν.


Μετά τον πόλεμο, οι σοβιετικές αρχές κατέστειλαν την αναγνώριση των Εβραίων θυμάτων του Ολοκαυτώματος, αναφερόμενοι μόνο ,σε "Σοβιετικούς” πολίτες. ”Για δεκαετίες, η ιστοσελίδα στερούσε ένα σωστό μνημείο. Δεν ήταν, μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980 και τις αρχές της δεκαετίας του 1990, που οι δημόσιες προσπάθειες πέτυχαν να κτίσουν μνημεία, αναγνωρίζοντας, ρητά τον εβραϊκό πόνο.


Σήμερα, το Μπάμπι Γιαρ στέκεται, ως επίσημο σύμβολο του, πόσο γρήγορα, το μίσος, ο ρατσισμός, ο αντισημιτισμός και η ολοκληρωτική εξουσία μπορούν να οδηγήσουν, σε μαζική εξόντωση. Είναι ένας τόπος μνήμης, που προτρέπει τις μελλοντικές γενιές να υπερασπιστούν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και να αποτρέψουν την γενοκτονία.





2/3/1943 Μπιαουίστοκ, κατεχόμενη Πολωνία. Μια σπαρακτική απάτη εκτυλίχθηκε. στο γκέτο του, όταν, περίπου, 1.200 παιδιά Εβραίων απελάθηκαν, από τους Ναζί. Είπαν, στα παιδιά, ότι θα σταλούν, στην Ελβετία, για ασφάλεια, ένα ψέμα, που σκοπό είχε, να ηρεμήσει τους γονείς και να καλύψει τον πραγματικό σκοπό της απέλασής τους. Οι Γερμανοί στρατιώτες διαβεβαίωσαν τις οικογένειες ότι τα παιδιά θα ανταλλάσσονταν, με ενήλικες, σε στρατόπεδα εργασίας, κάνοντας πολλούς να πιστεύουν ότι τα παιδιά τους θα γλιτώσουν.

Ωστόσο, η ζοφερή πραγματικότητα ήταν πολύ διαφορετική. Τα παιδιά μεταφέρθηκαν, για πρώτη φορά, στο Τερεζίν (Terezin), ένα στρατόπεδο, που χρησιμοποιήθηκε, από τους Ναζί, ως εργαλείο προπαγάνδας, για να εξαπατήσουν τον, έξω, κόσμο ώστε να νομίζει ότι οι Εβραίοι αντιμετωπίζονται, καλά. Στο Theresienstadt, τα παιδιά ήταν απομονωμένα, από τις οικογένειές τους, αδυνατώντας να επικοινωνήσουν, με οποιονδήποτε, εκτός του στρατοπέδου. Από εκεί, στάλθηκαν, στο Άουσβιτς, όπου σκοτώθηκαν, αμέσως, κατά την άφιξή τους, μέρος της συστηματικής εξόντωσης των Εβραίων, κατά την διάρκεια του Ολοκαυτώματος.

Αυτό το τραγικό συμβάν χρησιμεύει, ως ανατριχιαστική υπενθύμιση της έκτασης της εξαπάτησης και της σκληρότητας των Ναζί. Οι ψεύτικες υποσχέσεις, η χειραγώγηση της ελπίδας και η βάναυση δολοφονία αθώων παιδιών, αντικατοπτρίζουν το καταστροφικό ανθρώπινο κόστος του Ολοκαυτώματος, αφήνοντας ένα διαρκές σημάδι, στην ιστορία του ανθρώπινου πόνου και της απώλειας.





1943. Το Auschwitz Β ́-Birkenau είχε γίνει το μεγαλύτερο και πιο θανατηφόρο στρατόπεδο συγκέντρωσης και εξόντωσης των Ναζί, και οι γυναίκες αποτελούσαν σημαντικό μέρος του πληθυσμού των κρατουμένων. Περίπου, 33.649 γυναίκες φυλακίστηκαν, σε όλο το Μπιρκενάου και τα υποστρατόπεδα του, μεταφέρθηκαν, από όλη την κατεχόμενη, από την Γερμανία, Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας, της Ουγγαρίας, της Γαλλίας, της Ολλανδίας, της Ελλάδας και της Γιουγκοσλαβίας. Πολλοί έφθασαν, μετά από βάναυσα, υπερπλήρη ταξίδια, με τραίνα, που διαρκούσαν ημέρες, χωρίς φαγητό, νερό, ή υγιεινή.


Γυναίκες στεγάζονταν, σε υπερπλήρεις ξύλινους στρατώνες, με ελάχιστη θέρμανση και κακή υγιεινή, γεγονός, που διευκόλυνε την γρήγορη εξάπλωση των ασθενειών. Οι μερίδες τροφίμων ήσαν πενιχρές, αφήνοντας τους κρατούμενους αδύναμους και υποσιτισμένους, ενώ η καταναγκαστική εργασία, σε εργοστάσια, κατασκευές και γεωργία, τους εξάντλησε περισσότερο. Αποξενώθηκαν, από τα ονόματά, τις ταυτότητές τους, αναγνωρίστηκαν, μόνο, από αριθμούς, στις στολές τους.


Μερικές γυναίκες υποβλήθηκαν, σε απάνθρωπα ιατρικά πειράματα, όπως οι διαδικασίες στείρωσης του Carl Clauberg, προκαλώντας τραυματισμό, ή θάνατο. Οι τακτικές επιλογές καθόρισαν ποιές ήσαν κατάλληλες, για δουλειά. Αυτες, που θεωρήθηκαν πολύ αδύναμες. ή άρρωστες, στάλθηκαν, για να σκοτωθούν, συμπεριλαμβανομένων εκατοντάδων, από νοσοκομεία. Παρά την φρίκη, πολλές γυναίκες αντιστάθηκαν, ήσυχα, βοηθούσαν, η μία, την άλλη, μοιράζονταν, σπάνιους πόρους και καταγράφοντας, εγκλήματα των Ναζί.


Οι εμπειρίες των γυναικών, στο Άουσβιτς, αποτελούν κρίσιμο κομμάτι της Ιστορίας του Ολοκαυτώματος. Τα δεινά, η ανθεκτικότητα και οι μεταγενέστερες μαρτυρίες τους, παραμένουν απαραίτητες, για την κατανόηση των θηριωδιών και την διασφάλιση ότι τέτοια εγκλήματα δεν θα ξεχαστούν, ποτέ.






28/10/1943. Plaszów, κατεχόμενη Πολωνία. Στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας.


Στο Plaszów, κρατούμενοι εργάζονταν, κάτω από βάναυσες συνθήκες, σκάβοντας χαρακώματα, για ώρες, χωρίς ξεκούραση. Ανάμεσά τους, ήταν και μια νεαρή γυναίκα, με το όνομα Riva, της οποίας τα χέρια είχαν φουσκάλες και αιμορραγούσαν Κάθε κούνια του φτυαριού έστελνε πόνο, πυροβολώντας τα χέρια της, αλλά συνέχισε να εργάζεται - γιατί το να σταματάς σήμαινε θάνατο. Οι φρουροί περπάτησαν, πίσω τους, με μαστίγια, χτυπώντας χωρίς προειδοποίηση.


Ένα κρύο πρωινό, η Riva είδε μια μεγαλύτερη γυναίκα να καταρρέει, δίπλα της. Χωρίς να το σκεφτεί, έσκυψε και σήκωσε το φτυάρι της γυναίκας, προσποιούμενη ότι δουλεύει και για τις δύο. Ένας φρουρός το παρατήρησε και φώναξε, σηκώνοντας το μαστίγιο του. Η Riva προετοιμάστηκε, για το χτύπημα, αλλά δεν ήρθε ποτέ - η μεγαλύτερη γυναίκα σηκώθηκε τρεμάμενη και μπήκε μπροστά της, υποφέροντας το χτύπημα μόνη της.


Εκείνο το βράδυ, η γυναίκα ψιθύρισε : "Με έσωσες. Άσε με να σε σώσω”. Πιάστηκαν χέρι-χέρι, στο σκοτάδι των στρατώνων, δύο ξένες δεμένες, από μια, μόνο, στιγμή θάρρους. Η γυναίκα δεν έζησε, για να δει την απελευθέρωση, αλλά η Ρίβα κουβαλούσε την μνήμη της, ως απόδειξη ότι η συμπόνια θα μπορούσε να επιβιώσει, ακόμη και στην κόλαση.






1944 (καλοκαίρι). Θεσσαλία. Ο “Σοβιετικός” Ρώσος συνταγματάρχης Γκριγκόρι Ποπώφ, κατά την Κατοχή, ήλθε, για να βρεθεί, με τους αντάρτες του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Αυτός ήταν, που μεθόδευσε τις κινήσεις του ΚΚΕ, κατά τον Οκτώβριο του 1944 και δεν επέτρεψε, στους κομμουνιστές να καταλάβουν την Αθήνα, όταν έφυγαν οι Γερμανοί. Με βάση, την συμφωνία των ποσοστών, στην Μόσχα, στις 9/10/1944, η Ελλάδα δόθηκε, κατά 90%, στην Δύση και οι Βρετανοί έπρεπε να μπούν πρώτοι, στην Αθήνα. Το σημαίνον στέλεχος του ΚΚΕ Γιάννης Ιωαννίδης έγραψε, στα απομνημονεύματά του, χρόνια, αργότερα, πως, τον Νοέμβριο του 1944, ο Ποπώφ και τα στελέχη του ΚΚΕ, ήλθαν, στο νοσοκομείο όπου βρισκόταν, τότε, να τον ρωτήσουν, τί θα κάνει το κόμμα, τελικά, με την κυβέρνηση Παπανδρέου. Ο Ιωαννίδης αναφέρει πως ενημέρωσε τους πάντες, ήδη, μεταξύ 17 και 18 Νοεμβρίου 1944, πως η σύγκρουση, με την κυβέρνηση θα γίνει, απλά, έπρεπε να βρεθεί αφορμή. Δεν ξέρουμε ποιά ήταν η αντίδραση του Ποπώφ, αλλά, αν ο “Σοβιετικός” απαντησε, στον Ιωαννίδη, ίσως. απλά, με ένα νεύμα, ξέρουμε πως αυτό ήταν θετικό, αν κρίνουμε  από το αποτέλεσμα του Δεκεμβρίου του 1944. Ο Ποπώφ δεν έκανε, τίποτε, για να αποτρέψει την σύγκρουση.







Ιούλιος 1944. Το Σόμπιμπορ ήταν ένα, από τα πιο θανατηφόρα στρατόπεδα εξόντωσης των Ναζί, όπου, περίπου, 250.000 Εβραίοι δολοφονήθηκαν, μεταξύ 1942 και 1943. Σε αντίθεση, με τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, το Σόμπιμπορ υπήρχε, αποκλειστικά, για να σκοτώνει. Οι κρατούμενοι οδηγούνταν, σε θαλάμους αερίων, μέσα, σε ώρες, από την άφιξή τους, ενώ μια μικρή ομάδα κρατήθηκε ζωντανή, προσωρινά, για να συντηρήσει το στρατόπεδο.


Τον Οκτώβριο του 1943, αυτοί οι καταναγκαστικοί εργάτες ξεκίνησαν μια αξιοσημείωτη εξέγερση. Σχεδίασαν, μυστικά, την εξέγερση, σκότωσαν αρκετούς αξιωματικούς των SS και έκοψαν τους φράχτες, επιτρέποντας, σε, περίπου, 300 κρατούμενους να διαφύγουν. Πολλοί, αργότερα, κυνηγήθηκαν, αλλά δεκάδες επέζησαν, από τον πόλεμο. Εξοργισμένοι, οι Ναζί διέλυσαν, εντελώς, το Σόμπιμπορ - καίγοντας κτίρια, ισοπεδώνοντας το έδαφος και φυτεύοντας δέντρα, για να σβήσουν όλα τα ίχνη του στρατοπέδου.


Όταν οι σοβιετικές δυνάμεις έφθασαν, στην περιοχή, τον Ιούλιο του 1944, βρήκαν, μόνο, τα απομεινάρια ενός κέντρου εξόντωσης, κρυμμένα, κάτω από το δάσος. Οι ερευνητές αποκάλυψαν θαμμένα θεμέλια θαμμένων θαλάμων αερίων, στάχτες αναμειγμένες, με θραύσματα οστών, ρηχούς μαζικούς τάφους και διάσπαρτα αντικείμενα, που δείχνουν σημάδια αντίστασης. Μερικοί δραπέτες, που κρύβονταν, ακόμη, σε κοντινά χωριά και δάση, παρείχαν κρίσιμες μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων.


Μέσω προσεκτικής σοβιετικής τεκμηρίωσης και λογαριασμών επιζώντων, το Σόμπιμπορ αναγνωρίστηκε, όχι, μόνον, ως τόπος μαζικής δολοφονίας, αλλά και ως ισχυρό σύμβολο της εβραϊκής αντίστασης.





1944. Όταν η Γαλλία απελευθερώθηκε, αλλά οι γυναίκες της τιμωρήθηκαν.


Μετά την απελευθέρωση της Γαλλίας, το 1944, χιλιάδες γυναίκες αντιμετώπισαν την ταπείνωση - όχι, για προδοσία, αλλά για την προσπάθεια επιβίωσης. Η ξεχασμένη ιστορία τους, αποκαλύπτει τους σκληρούς μετασεισμούς του πολέμου.


Όταν το Παρίσι ξέσπασε, από χαρά, το 1944 και οι σημαίες των Ναζί έπεσαν, στο έδαφος, οι περισσότεροι πίστευαν ότι η Γαλλία είχε, επιτέλους, ανακτήσει την αξιοπρέπειά της.

Αλλά, για χιλιάδες Γαλλίδες, η απελευθέρωση έφερε ένα νέο είδος τρόμου.


Τις αποκαλούσαν “οριζόντιους συνεργάτες”.

Γυναίκες κατηγορούνται - όχι ότι αγωνίζονται, για την Γερμανία, όχι, για κατασκοπεία, όχι, για προδοσία - αλλά επειδή είχαν σχέσεις, με Γερμανούς στρατιώτες, σχέσεις, που, συχνά, ήταν ριζωμένες, όχι, στην στοργή...

αλλά στην πείνα, τον εξαναγκασμό και την επιβίωση.


Αυτό, που συνέβη, στην συνέχεια, έγινε ένα, από τα πιο σκοτεινά ανοιχτά μυστικά της μεταπολεμικής Ευρώπης.


Τα μαλλιά τους ήταν ξυρισμένα.

Τα ρούχα τους ξεσκίστηκαν.

Τα κορμιά τους βαμμένα, με σβάστικες.

Πλήθη τους περικύκλωσαν - ουρλιάζοντας, φτύνοντας, επευφημούσαν.


Η περιβόητη φωτογραφία δείχνει μια νεαρή μητέρα να ξυρίζεται, βίαια, ενώ το μωρό της θηλάζει, ακόμη, στο στήθος της.

Ένα παιδί πολύ μικρό, για να καταλάβει το μίσος...

μια μητέρα πολύ αδύναμη για να το σταματήσει.


Η ιστορία, αργότερα, αποκάλυψε την αλήθεια :


Πολλές, από αυτές τις γυναίκες, δεν ήσαν συνεργάτες.

Ήσαν γυναίκες παγιδευμένες, σε έναν κόσμο, όπου ένα καρβέλι ψωμί μπορούσε να αποφασίσει, για την ζωή, ή τον θάνατο.


Όταν έφυγαν οι Γερμανοί στρατιώτες, η οργή, που δεν μπορούσε, πλέον, να στραφεί, στον εχθρό, βρήκε έναν ευκολότερο στόχο :


γυναίκες χωρίς όπλα, χωρίς δύναμη και χωρίς προστασία.


Και η σκληρότητα δεν τελείωσε μαζί τους.


Τα παιδιά, που γεννήθηκαν, από αυτές τις σχέσεις, χαρακτηρίστηκαν "μπάσταρδοι των Boche”.

Δεν συνέβη, μόνον, στην Γαλλία, αλλά και στην Νορβηγία, στην Δανία, στις Κάτω Χώρες - ακόμη και μέσα, στην ίδια τη Γερμανία.

Ο πόλεμος έχει ήρωες και κακούς.

Αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι, που παγιδεύονται, σε αυτό, δεν είναι τίποτε, από τα δύο

Είναι άνθρωποι που προσπαθούν -απεγνωσμένα- να επιβιώσουν.


Χρειάστηκαν δεκαετίες, για να παραδεχτεί η Γαλλία ότι πολλές, από αυτές τις γυναίκες, ήσαν θύματα, όχι προδότες.

Και σήμερα, η ιστορία τους στέκεται ως υπενθύμιση, για κάτι νηφάλιο :


Όταν τελειώνει ένας πόλεμος, η σκληρότητα δεν τελειώνει, με αυτόν.

Απλά βρίσκει νέα θύματα.


Η Γαλλία απελευθερώθηκε, το 1944.

Αλλά οι γυναίκες της πλήρωσαν ένα τίμημα, που ο κόσμος προσπάθησε να ξεχάσει.


"Η ιστορία δεν είναι, πάντα, ηρωική - μερικές φορές είναι άβολη. Τί νομίζετε ότι θα έπρεπε να είχε κάνει, διαφορετικά, η Γαλλία, μετά την απελευθέρωση”;





1945. Βερολίνο. "Αντιμετώπισε τον τοίχο”. Οι Γερμανίδες αιχμάλωτες άρχισαν να κλαίνε, όταν άκουσαν αμερικανικές φωνές, πίσω τους.

Τους είπαν ότι οι Αμερικανοί θα τις έστηναν, στον τοίχο και θα τις πυροβολούσαν. Τους είπαν ότι οι Αμερικανοί στρατιώτες ήσαν ζώα, που θα τις έβλαπταν, με τρόπους, πολύ φρικτούς, για να μιλήσουν. Έτσι, όταν ο φρουρός φώναξε, "Κοίτα τον τοίχο", στα σπασμένα Γερμανικά, οι νεαρές γυναίκες υπάκουαν. Πίεσαν το μέτωπό τους, στο κρύο τσιμέντο.

Κάποιες έκλεισαν τα μάτια τους. Μερικές ψιθυρισμένες προσευχές. Μερικές, απλά, περίμεναν να πεθάνουν. Αλλά ο θάνατος δεν ήρθε ποτέ. Αντ' αυτού, άκουσαν κάτι, που δεν έβγαζε κανένα νόημα. Πίσω τους, γελάνε οι αμερικανικές φωνές. Όχι, σκληρό γέλιο, απλά, φυσιολογικό γέλιο, σαν φίλοι, που μοιράζονται ένα αστείο. Και μετά, ήλθε μια μυρωδιά. Καφές. Φρέσκος, ζεστός, αληθινός καφές.

Το είδος, που δεν είχαν μυρίσει, για χρόνια. Όταν, τελικά, γύρισαν, αυτό, που είδαν, θα άλλαζε όλα όσα νόμιζαν ότι ήξεραν, για τον εχθρό τους.

Για να καταλάβετε αυτήν την ιστορία, πρέπει να μάθετε ποιες ήσαν αυτές οι γυναίκες. Ονομάζονταν Heler Inan, που σημαίνει, βοηθοί, στα Γερμανικά.

Κατά την διάρκεια του πολέμου, η κυβέρνηση των Ναζί χρειαζόταν άνδρες, για μάχη. Έτσι, εκπαίδευσαν χιλιάδες νεαρές γυναίκες να κάνουν δουλειές, πίσω, από την πρώτη γραμμή. Αυτές οι γυναίκες εργάζονταν, ως χειρίστριες ασυρμάτου, δακτυλογράφοι, χειρίστριες τηλεφώνου και νοσοκόμες. Εντόπισαν εχθρικά αεροπλάνα.

Αποκωδικοποίησαν μηνύματα. Κράτησαν την πολεμική μηχανή, σε λειτουργία. Οι περισσότερες, από αυτές, ήσαν, μεταξύ 18 και 25 ετών. Ήλθαν, από μικρές πόλεις και μεγάλες πόλεις. Κάποιες πίστευαν, σε αυτό που έκαναν. Άλλες, απλά, ήθελαν να υπηρετήσουν την πατρίδα τους. Πολλές δεν είχαν ιδέα, για τα τρομερά πράγματα, που συμβαίνουν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Ήσαν, απλά, νεαρές γυναίκες, που έκαναν την δουλειά τους, μπλέχτηκαν, σε κάτι πολύ μεγαλύτερο, από τις ίδιες. Μέχρι το 1945, η Γερμανία κατέρρεε. Οι συμμαχικές βόμβες κατέστρεψαν πόλη - πόλη. Το φαγητό έγινε σπάνιο. Ο γερμανικός στρατός υποχωρούσε, σε όλα τα μέτωπα και αυτές οι νεαρές γυναίκες βρέθηκαν να τρέχουν, για την ζωή τους.

Η Μάργκαρετ ήταν 21 ετών, όταν τελείωσε ο πόλεμος. Είχε εργαστεί, ως χειρίστρια ασυρμάτου, σε μια μικρή στρατιωτική βάση, κοντά, στο Βερολίνο. Όταν οι Ρώσοι άρχισαν να πλησιάζουν, από τα ανατολικά, ο διοικητής της είπε, σε όλες, να φύγουν, δυτικά. "Πηγαίνετε, προς τους Αμερικανούς", είπε. "Οι Ρώσοι δεν θα είναι καλοί μαζί σας. Έτσι, η Μάργκαρετ έτρεξε. Συντάχθηκε, με χιλιάδες άλλες γυναίκες, που κινούνται, δυτικά, μέσω μιας χώρας, που κατέρρεε.

Περπάτησαν, μέσα, από βομβαρδισμένες πόλεις, όπου τα κτίρια, ακόμη, κάπνιζαν. Κοιμήθηκαν, σε χωράφια και αχυρώνες. Έτρωγαν ό,τι μπορούσαν να βρουν, που ήταν, σχεδόν, τίποτε. Οι στολές τους λερώθηκαν και σκίστηκαν. Τα παπούτσια τους διαλύθηκαν. Μετά, από δύο εβδομάδες περπάτημα, η ομάδα της Margaret έφθασε, στις αμερικανικές γραμμές. Ήσαν εξαντλημένες, λιμοκτονούσαν και τρομοκρατημένες.

Είχαν ακούσει τόσες πολλές ιστορίες, για το τί θα τις έκαναν οι Αμερικανοί. Η προπαγάνδα των Ναζί είχε ζωγραφίσει τους Αμερικανούς, ως τέρατα. Θα σας βασανίσουν, είχαν προειδοποιήσει οι αξιωματικοί. Θα σε κάνουν να υποφέρεις. Οι Αμερικανοί στρατιώτες, που τις βρήκαν, δεν έμοιαζαν, καθόλου, με τέρατα. Ήσαν νεαροί άνδρες, κάποιοι, μόλις, μεγαλύτεροι, από την ίδια την Μάργκαρετ.






1945 (χειμώνας). Η Βαυαρία σιωπούσε, κάτω από ένα λευκό σάβανο χιονιού. Χωριά, που, κάποτε, κυμάτιζαν σημαίες των Ναζί, τώρα, στέκονταν κούφια, οι καμινάδες τους νεκρές, οι άνθρωποί τους λιμοκτονούν. Κάπου, κάτω από τον δρόμο, που στριφογυρίζει, αντήχησε ο θόρυβος των μηχανών. Αμερικάνικα φορτηγά, η πράσινη μπογιά τους, με λάσπη.


Μέσα, δεν υπήρχαν βόμβες, ή στρατιώτες έτοιμοι να ρίξουν, αλλά κουτιά έγραφαν μερίδες του αμερικανικού στρατού. Καμινάδες κάπνιζαν, με τα τελευταία καυσόξυλα και ό,τι λίγο φαγητό απέμεινε ήταν κρυμμένο, κάτω, από χαλαρές σανίδες, σαν να ήταν θησαυρός. Οι μητέρες έβρασαν χιόνι, για να ξεγελάσουν τα παιδιά τους να νομίζουν ότι υπάρχει, ακόμη, σούπα.


Κάθε βήχας της νύχτας αντηχούσε, μέσα, από τους λεπτούς τοίχους των κατεστραμμένων σπιτιών, μια υπενθύμιση ότι η πείνα δεν ήταν ήσυχη. Είχε φωνή, και φώναζε, από κάθε γωνιά του χωριού. Σε ένα τέτοιο σπίτι, μια γυναίκα, ονόματι Μάρτια, γονάτισε, δίπλα, σε μια κατσαρόλα, με νερό, που χωρούσε, μόνο, μια ζαρωμένη πατάτα. Τα χέρια της ήσαν κόκκινα και ωμά, από το κρύο, η ανάσα της φάντασμα, στο αμυδρό φως.


Ο γιος της, Emil, όχι μεγαλύτερος, από επτά, κάθισε, δίπλα, στο παράθυρο, με μάλλινο παλτό δύο μεγέθη πιο μεγάλο. Παρακολουθούσε τον άδειο δρόμο, έξω, από όπου ο άνεμος φύσηξε λεπτές λωρίδες χιονιού, σε όλο το παγωμένο έδαφος. Η φωνή του ήταν, σχεδόν, ψίθυρος, όταν ρώτησε αν ο πατέρας τους θα γυρίσει, πίσω. Ο Μάρτι δεν απάντησε. Δεν έμειναν λόγια, που να μην πόνεσαν. Έξω, η καμπάνα της εκκλησίας κρέμεται παγωμένη, είναι σιωπηλή.


Οι περισσότεροι, από τους άνδρες, που την κτυπούσαν, κάποτε, είχαν φύγει. Άλλοι, στο ανατολικό μέτωπο, άλλοι, στον τάφο, και άλλοι, απλά, εξαφανίστηκαν, στο χάος της υποχώρησης. Μόνο γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένοι έμειναν. Φαντάσματα μιας χώρας, που είχε ξεμείνει, από στρατιώτες.


Τα βράδια οι χωρικοί μαζεύονταν, στο κελάρι, κάτω από το παλιό πανδοχείο, ανάβοντας κεριά, που έκαναν τα πρόσωπά τους να μοιάζουν, με πορτρέτα ζωγραφισμένα, από το φως της φωτιάς. Μιλούσαν, ελάχιστα, εκτός από το εμπόριο φήμων, ότι οι Αμερικανοί είχαν διασχίσει το ποτάμι, ότι πυροβόλησαν αιχμαλώτους, ότι έφεραν φαγητό, ότι έκαιγαν φάρμες. Η αλήθεια και το ψέμα είχαν γίνει το ίδιο νόμισμα, ξοδεύονταν, εύκολα, ξοδεύονταν, συχνά.


Λέγεται ότι μια νηοπομπή αμερικανικών φορτηγών είχαν δει, κοντά, στο Άουγκσμπουργκ, να κινείται, αργά μέσα, στο χιόνι. Μερικοί χωρικοί προσευχήθηκαν να μην έλθουν, ποτέ. Άλλοι προσευχήθηκαν να το κάνουν. Τα παιδιά, πολύ μικρά, για να καταλάβουν την διαφορά, έπαιζαν, στον δρόμο, με κονσερβοκούτια, προσποιούμενα ότι ήταν στρατιώτες. Κάθε ήχος μιας μηχανής τους έκανε να διασκορπισθούν, σε πόρτες, μισοί, από φόβο, μισοί, από ελπίδα.


Τα πρωινά, ο ουρανός είχε το χρώμα του ατσάλι. Καπνός, από μακρινές πόλεις παρασύρθηκε, στον άνεμο, σαν φαντάσματα, που ψάχνουν για σπίτια. Το Ράιχ πέθαινε, όχι, με κρότο, αλλά, με την αργή, αξιοθρήνητη κατάρρευση της πείνας. Οι μερίδες, στην περιοχή, είχαν πέσει, κάτω από χίλιες θερμίδες, την ημέρα. Το ψωμί ήταν πολυτέλεια, μια ανάμνηση. Δεν έμειναν γάτες, στο χωριό.


Είχαν φαγωθεί όλα. Η σύζυγος του φούρναρη πιάστηκε να σκάβει, στο χωράφι, για κατεψυγμένα γογγύλια. Όταν ρωτήθηκε γιατί, είπε, "Γιατί, ακόμη, θέλω να δω την άνοιξη”. Ένα απόγευμα, ο ήχος των μποτών, που παρελαύνουν, αντηχεί, στον κεντρικό δρόμο. Δεν ήσαν Αμερικανοί, αλλά τα τελευταία απομεινάρια Γερμανών στρατιωτών, αγόρια, με γκρι παλτό, κούφια και κουτσαίνοντας, καραμπίνες, χωρίς σφαίρα. Πέρασαν, χωρίς λέξη, τα πρόσωπα τους κενά.


Ένας από αυτούς, έκανε ένα γράμμα γραμμένο, στην μητέρα, αλλά ο άνεμος το πήρε, μακριά. Όταν εξαφανίστηκαν, στο δάσος, η σιωπή, που ακολούθησε, ήταν πιο βαριά, από το χιόνι. Εκείνο το βράδυ, η Μάρτια άκουσε το κλάμα του γιου της. Ονειρευόταν πάλι, κάτι, για ψωμί. Τον τύλιξε, με την δική της κουβέρτα και ψιθύρισε ιστορίες, για τη φάρμα, που είχαν, πριν τον πόλεμο.


Η μυρωδιά των μήλων, στο κελάρι, ο τρόπος, που το γέλιο του πατέρα του γέμιζε τα δωμάτια. Αλλά, ακόμη και οι μνήμες φαίνονταν πιο λεπτές, τώρα, εύθραυστες, σαν το χαρτί, στο οποίο τυπώθηκε η προπαγάνδα. Αναρωτιόταν αν οι Αμερικανοί θα ήσαν τέρατα, ή αν τα τέρατα θα μπορούσαν να είναι ευγενικά. Είχε ακούσει και τις δύο εκδοχές, και η πείνα δεν την ένοιαζε, πια, τί ήταν αλήθεια. Οι ημέρες θολώνουν η μία, μέσα, στην άλλη. Το χιόνι έπεσε, έλιωσε και πάγωσε, πάλι.

Οι γέροι, στο πανδοχείο, άρχισαν να σκαλίζουν κουτάλια, από κολώνες φράχτη, λέγοντας ότι ήταν, για να κρατήσουν τα χέρια τους απασχολημένα, αλλά όλοι ήξεραν ότι περίμεναν την παράδοση, τον θάνατο, για κάτι καλύτερο, από αυτό. Ένα ραδιόφωνο, στο σπίτι του δημάρχου, εξακολουθεί να λειτουργεί, η τρισκαρισμένη φωνή του γεμάτη υποσχέσεις, για μυστικά όπλα, που θα τους έσωζαν.






16/4/1947. Auschwitz. Ο απαγχονισμός του Rudolf Höss. Η ημέρα, που ο Rudolf Höss επέστρεψε, στο Άουσβιτς.


Το 1947, ο, τέως, διοικητής του Άουσβιτς ξαναμπήκε, στο στρατόπεδο, που, κάποτε, κυβερνούσε - αυτή την φορά, για να αντιμετωπίσει την δικαιοσύνη, στις πύλες του.


Το πρωί της 16ης Απριλίου 1947 ένας άνθρωπος περπάτησε, στα εδάφη του Άουσβιτς - όχι, ως διοικητής του, όχι, ως αρχιτέκτονας των μηχανημάτων του θανάτου, αλλά, ως φυλακισμένος, κάνοντας τα τελευταία του βήματα, προς την δικαιοσύνη.


Ο, Rudolf Höss, ο οποίος, κάποτε, επέβλεπε την δολοφονία περισσότερων, από ένα εκατομμύριο ανθρώπων, οδηγούσε, στην αγχόνη, που ανεγέρθηκε, δίπλα στο Κρεματόριο Ι - το ίδιο κτίριο, όπου αμέτρητες οικογένειες είχαν αποσπασθεί, από την ύπαρξη.


Ο συμβολισμός δεν ήταν τυχαίος.

Ήταν σκόπιμο.

Ήταν απαραίτητο.


Ο άνθρωπος, που κατασκεύασε τους θαλάμους αερίων, τα χρονοδιαγράμματα απέλασης, οι ποσοστώσεις αφανισμού, τώρα, στάθηκε, μπροστά, στο μέρος, όπου οι επιλογές του είχαν αφήσει έναν ωκεανό σιωπηλών δεινών.


Ποτέ δεν αρνήθηκε αυτό, που είχε κάνει.

Μίλησε, γι' αυτό, με, ανατριχιαστικά, μηχανικούς όρους - λες και η αποτελεσματικότητα μετράει περισσότερο, από την ανθρωπότητα.

Αλλά, η ιστορία θυμάται, αυτό, που, προσπάθησε να περιγράψει, σαν αριθμούς: τις κραυγές, τον καπνό, τα βουνά των παιδικών παπουτσιών, που διατηρούνται, ακόμη, πίσω, από γυαλί του μουσείου.


Μετά, από μια δίκη, που βασίζεται, σε μαρτυρίες επιζώντων, έγγραφα των Ναζί και γραπτές ομολογίες του Höss, η απόφαση ήταν ξεκάθαρη.

Όχι εκδίκηση.

Όχι σκληρότητα.

Αλλά η λογοδοσία - η ηθική εκκαθάριση, που απαιτεί ένα έγκλημα, που αψήφησε την κατανόηση.


Μάρτυρες είπαν ότι περπατούσε, προς το ικρίωμα, με μια απόκοσμη ηρεμία, μια ακινησία, που ένιωθε κούφια, απέναντι  στο βάρος όλων όσων είχε πράξει.


Ανέβηκε τα σκαλιά.

Το σχοινί τοποθετήθηκε.

Δευτερόλεπτα, αργότερα, ο αρχιτέκτονας του Άουσβιτς αντιμετώπισε την αλήθεια, που είχε κτίσει, με τα χέρια του.


Δεν υπήρχαν πλήθη, που επευφημούσαν.

Χωρίς, θριαμβευτικά πρωτοσέλιδα.

Μόνον, μια βαριά ησυχία - αυτή, που παραμένει, σε μέρη, όπου κλάπηκαν πάρα πολλά πνεύματα.


Η εκτέλεσή του δεν ανέστρεψε την απώλεια.

Δεν θεράπευσε τις πληγές, που μετέφεραν, οι επιζώντες, στην υπόλοιπη ζωή τους.


Αλλά έκανε κάτι ουσιώδες :


Δήλωσε, με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο, ότι η ανθρωπότητα θυμάται.

Ότι ο κόσμος αρνήθηκε να κοιτάξει αλλού.

Ότι εκείνοι, που σχεδιάζουν συστήματα σκληρότητας - ακόμη και εκείνοι, που στέκονται, πίσω, από την γραφειοκρατία, ή τις εντολές - θα σταθούν μια ημέρα, μπροστά, στο βάρος των πράξεών τους.


Το Άουσβιτς παραμένει ένα νεκροταφείο κλεμμένων μελλόντων.

Και η εκτέλεση. που έγινε, στις πύλες της, χάραξε έναν όρκο, στην Ιστορία :


Η δικαιοσύνη μπορεί να είναι αργή.

Η δικαιοσύνη μπορεί να είναι επώδυνη.

Αλλά η δικαιοσύνη, πρέπει να έλθει.



1949. Τασκένδη, “σοβιετικό” Ουζμπεκιστάν. Μαχητές του ΔΣΕ, στην προσφυγιά. Πρώτες μέρες στην καινούρια χώρα, ως πολιτικοί πρόσφυγες.




1949. Ιωάννινα. Ο υπουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών Κωνσταντίνος Καραμανλής επισκέπτεται το στρατιωτικό νοσοκομείο (κτήριο Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας).

Στη δεύτερη σειρά, με το σκούρο μαντήλι, η Λίνα Τσαλδάρη, εκπρόσωπος της Ελλάδας, στον ΟΗΕ, για θέματα ισότητας των φύλων και στην συνέχεια, η πρώτη Ελληνίδα υπουργός. Ήταν κόρη του πολιτικού Σπυρίδωνα Λάμπρου, από τους Καλαρρύτες και σύζυγος του αρχηγού του Λαϊκού Κόμματος Παναγή Τσαλδάρη (και οι δύο διατέλεσαν πρωθυπουργοί). Το όνομά της έχει δοθεί, στην οδό, από την Στρατολογία, προς τα Λακκώματα.

Δεξιά, στην τελευταία σειρά, ο Ναπολέων Μπάρκης, διευθυντής του πολιτικού γραφείου του Καραμανλή και μετέπειτα, πολιτευτής Ιωαννίνων. Δίπλα, στον Καραμανλή, η προϊσταμένη του νοσοκομείου Ουρανία Βαρλαμίτου, με το καφέ παλτό η Σταυρούλα Κολλημένου-Καρώνη και καθισμένη, στο σκαλί, η Αλίκη Καλφακάκου, υπάλληλοι της Νομαρχίας. Ασπρόμαυρη φωτογραφία του Απόστολου Βερτόδουλου, επιχρωματισμένη, από τον γραφίστα Χρήστο Καπλάνη.

πηγή : τα Γιάννενα, μέσα από το πέρασμα του χρόνου.



1950 (τέλη δεκαετίας). Αθήνα. Η θιασαρχική τριάδα των Βασίλη Αυλωνίτη, Γεωργίας Βασιλειάδου και Νίκου Ρίζου, με την Καίτη Ντιριντάουα, σύζυγο, τότε, του Κώστα Χατζηχρήστου. «Η μεγαλύτερη επιτυχία μου ήταν το ότι κατάφερα και έκανα κοινοπραξία, με τον Βασίλη Αυλωνίτη και την Γεωργία Βασιλειάδου» είχε διηγηθεί ο Νίκος Ρίζος. «Τον Αυλωνίτη τον πήρα, από την επιθεώρηση και την οπερέτα, από τα οποία ζούσε και την Βασιλειάδου, από την επιθεώρηση, όπου τραγουδούσε την Βιολετέρα, με ένα καλάθι, στο κεφάλι και τους έπεισα να κάνουμε πρόζα. Είχα, μόλις, πάρει το θέατρο Σαμαρτζή και δεν ξέρω πώς, κατάφερα να πείσω δυο, από τους δυσκολότερους ανθρώπους του θεάτρου, να έρθουν μαζί μου. Ήσαν σαν αχινοί. Ο Αυλωνίτης βαριόταν να κάνει πρόβα, ακόμη και το κοστούμι του, του έφερα τον ράφτη, στο θέατρο».




1960 (δεκαετία). Αθήνα. Χριστούγεννα.





1960 (δεκαετία). Αθήνα. Η Jane Fonda, στην Κυψέλη. : «Na me themaste!»: Τα ελληνικά της Τζέιν Φόνταν στη Φωκίωνος Νέγρη. Τα αυτόγραφα σε… greeklish, τα ψώνια, στο Μοναστηράκι και τα γυρίσματα, σε ένα φέρι μποτ, για Ύδρα : ο Μάριος Βουτσινάς θυμάται την Τζέιν Φόντα, που συνάντησε στην δεκαετία του 1960, στην Αθήνα, ενώ ήταν και ζευγάρι, με τον πατέρα του, τον ηθοποιό Ανδρέα Βουτσινά. Αν και στην συνέχεια, θα ξεπερνούσε τον μπαμπά της, σε Οσκαρ, τo 1960, η Τζέιν Φόντα ήταν ακόμη «η κόρη του Χένρι Φόντα». Ενα κορίτσι γεννημένο, μέσα  στον κόσμο του σινεμά και του θεάτρου, που έκανε τα πρώτα βήματα, στον κινηματογράφο. Λίγο νωρίτερα, είχε βρεθεί, στο θρυλικό «Actors Studio», από το οποίο πέρασε όλη η αφρόκρεμα του Χόλιγουντ και οι λεγόμενοι ηθοποιοί της μεθόδου. Αλλά και ο Ελληνας ηθοποιός και σκηνοθέτης, ο Ανδρέας Βουτσινάς. 

Εκεί, οι δυο τους συναντήθηκαν και γεννήθηκε μια ιδιόμορφη φιλία, που εξελίχθηκε, σε μια σχέση, που, όπως φαίνεται και οι δύο είχαν ανάγκη, εκείνη την περίοδο. Εστω και αν, μετά από τέσσερα χρόνια, οι δρόμοι τους χώρισαν, με πολύ έντονο τρόπο. Στο διάστημα, που έμειναν, μαζί, όμως, η μεγάλη σταρ των δεκαετιών 1960 και 1970 δεν ήλθε, κοντά μόνο, με τη sui generis προσωπικότητα του Ανδρέα Βουτσινά, αλλά γνώρισε και τον ελληνικό κόσμο του ηθοποιού, που, εν πολλοίς, ο ίδιος είχε αφήσει, πίσω του. 

«Θα ερχόταν, μαζί με τον πατέρα μου, στην Ελλάδα, αλλά εκείνος δεν είχε πάει, στον στρατό και δεν μπορούσε να έλθει, τότε», θυμάται, σήμερα, ο γιος του Ανδρέα Βουτσινά, Μάριος-Αγγελος, γυρνώντας τον χρόνο, πίσω, στις αρχές της δεκαετίας του 1960, όταν η Τζέιν Φόντα βρέθηκε, στην χώρα μας, για τα γυρίσματα της ταινίας «In The Cool of the Day» (ο ελληνικός τίτλος ήταν «Διακοπές, στην Ελλάδα», 1963). Στην ταινία, μια νεαρή Αμερικανίδα ερωτεύεται έναν φίλο της (Πίτερ Φιντς), όσο παραθερίζουν, στην Ελλάδα, κάπου, ανάμεσα, στην Ακρόπολη και στο φέρι μποτ, για Ύδρα, όπου και έγιναν γυρίσματα. «Οπότε, η Τζέιν ήλθε μόνη της και έμεινε, στο σπίτι της γιαγιάς μου, στην Φωκίωνος Νέγρη», συνεχίζει ο γιος του ηθοποιού. 

Η σχέση, ανάμεσα, στον Ανδρέα και τον Μάριο Βουτσινά υπήρξε ταραχώδης, ενίοτε, έως και ανύπαρκτη – ο ηθοποιός αναγκάστηκε να αναγνωρίσει τον γιο του, μέσω βασιλικού διατάγματος. Επομένως, ο μικρός, τότε, μεγάλωνε, με την οικογένεια της μητέρας του, ωστόσο, διατηρούσε επαφή και με την γιαγιά και τον παππού Βουτσινά, τους οποίους και επισκεπτόταν, μια, στο τόσο, στην Κυψέλη. 

Σε κάποιες, από αυτές, λοιπόν, τις επισκέψεις, γνώρισε και την Τζέιν Φόντα. «Η οποία, μόλις, με είδε, δάκρυσε, γιατί της θύμισα τον πατέρα μου», ανακαλεί, σήμερα, ο Μ. Βουτσινάς. Ηταν, μόλις, 9 ετών, τότε, αλλά, ως παιδί, που του άρεσε, πολύ, το σινεμά, «ήταν μια μαγική στιγμή, γιατί γνώριζα μία σταρ του κινηματογράφου». Θυμάται, επίσης, στην πρώτη αυτή συνάντηση, πως η Φόντα κοιτούσε τα φιλντιρέ τσαρουχάκια, που φορούσε ο μικρός και εκείνος τα έβγαλε και της τα έδωσε. 

«Angelo Mario, endaxi yia ta tsaruhia – poli kalos – yassou – Jane Fonda» ήταν το «ευχαριστώ» της Τζέιν Φόντα, σε… άψογα greeklish, στον μικρό Μάριο και ένα, από τα πολλά αυτόγραφα, που άφησε, ως ενθύμιο στο σπίτι της Φωκίωνος Νέγρη. Τα περισσότερα, από αυτά, μπορεί να τα δει κανείς, ιδίοις όμμασι, σε μια γωνιά της έκθεσης «Εγώ, ο Ανδρέας Βουτσινάς», αφιερωμένης, στην ζωή και στο έργο του Ανδρέα Βουτσινά – η οποία θα τρέχει, μέχρι τον Ιανουάριο, στην Ελληνοαμερικανική Ενωση. 

Ο μικρός Μάριος και η γιαγιά του ήταν «her two favourite Greeks (except of course Andreas!)» (μτφρ.: «οι δύο αγαπημένοι της Ελληνες [εκτός, φυσικά, από τον Ανδρέα!]»), οπότε οι αφιερώσεις ήταν θερμές. «S’ agapο», έγραφε, σε ένα από τα αυτόγραφα, προς τον μικρό «Angelo Mario», ενώ αλλού παίνευε τα… πόδια της γιαγιάς Βουτσινά: «For the lady with the loveliest legs» (μτφρ.: «Για την κυρία, με τα ωραιότερα πόδια»). Και αλλού έγραφε, αυτό, που ήταν, εκ των ων, ουκ άνευ : «Na me themaste!». 

Εχουν περάσει πολλά χρόνια, αλλά ο Μάριος Βουτσινάς έχει μερικές, ακόμη, αποσπασματικές αναμνήσεις, από την Τζέιν, στην Αθήνα. Τη γειτονιά να μαζεύεται, κάτω από το σπίτι, στην Κυψέλη, μιας και είχε αντιληφθεί την άφιξη της Αμερικανίδας ηθοποιού. Την Φόντα να κάνει βόλτες, στο Μοναστηράκι, για να πάρει δώρα. Αλλά και ότι ήταν «ακατάδεκτη», όσες φορές η μητέρα του και ο πατριός του της πρότειναν να βγουν, έξω, για φαγητό – το απέδιδε, στο ότι ήταν, σε ειδική διατροφή, μιας και η ηρωίδα, που υποδυόταν πάθαινε νευρικό κλονισμό και έπρεπε να χάνει βάρος. 

Ο γιος του Ανδρέα Βουτσινά βρέθηκε και στα γυρίσματα, στο φέρι μποτ, για Ύδρα. Οταν ο θίασος ζωντάνεψε, υπό τον ήχο του ορχηστρικού «In the Cool of the Day» του Μάνου Χατζιδάκι, που αλλού, στην ταινία, τραγουδούσε ο Νατ Κινγκ Κόουλ (στα ελληνικά, το είπε η Μαίρη Λίντα, ως «Κάνε το δάκρυ σου χαρά»), στα μάτια του εννιάχρονου ζωντάναψε και όλος ο μύθος του Χόλιγουντ. 

Αν και η Τζέιν Φόντα ήταν, στην πραγματικότητα, για αυτόν κάτι, δυνητικά, πολύ σημαντικότερο : «Δεν μπορούσα, παρά να σκέφτομαι, πως αυτή η γυναίκα, ίσως, γινόταν η μητριά μου». Αλλά ο Χένρι Φόντα είχε άλλα σχέδια : «Υπήρχε ένα γράμμα του πατέρα της, που της απαγορεύει να παντρευτεί τον πατέρα μου. Δεν συμφωνούσε, με αυτή τη σχέση».

ΠΗΓΗ : «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» (Ελένη Τζαννάτου).



1969-1972. Αλβανία. Η νέα σιδηροδρομική γραμμή Elbasan-Librazhd.

Τα έργα αυτής της γραμμής ξεκίνησαν, από την Κράστα, αλλά είναι, επίσημα, γνωστό, ως σιδηροδρομικό τμήμα Ελμπασάν-Λιμπράζντ, μήκους 25 χιλιομέτρων και κατασκευάστηκε το 1969-1972. Μεταξύ Κράστα και Librazhd, υπάρχει μόνο ένας σταθμός διασύνδεσης, αυτός του Miraka. Μεταξύ αυτών των σταθμών, υπάρχουν πολλές γέφυρες, καθώς και 4 σήραγγες, για τη διάβαση του σιδηροδρόμου, σήραγγες Miraka αριθ. 1 (585 m) και αριθ. 2 (460 m), καθώς και σήραγγες Murrash αριθ. 1 (918 m) και no.2 (250 m). Η είσοδος της σήραγγας Murrash αριθ. 1 γίνεται, από γέφυρα, μήκους 170 μέτρων. Επίσης, η σύνδεση, μεταξύ των σηράγγων αριθ. 1 και αριθ. 2 (αλλά, στο Murrash) γίνεται, από γέφυρα, μήκους 120 μέτρων.




1970. Κόρινθος. Το "PARK" του Καραντάνη, το Renault 5 (το 1972), το αγροτικό Datsun (μάλλον), το Volkswagen σκαραβαίος και μερικοί σημερινοί 65άρηδες. μας θυμίζουν την Κόρινθο. Μια φωτογραφία, από το αρχείο του Χρήστου Γρίσπου.




1/12/1973. Τελ Αβίβ. Φεύγει, από την ζωή, σε ηλικία 87 ετών, ο Νταβίντ Μπεν-Γκουριόν, ένας, από τους ιδρυτές και ο πρώτος πρωθυπουργός του κράτους του Ισραήλ (1948-1963 και 1954-1955), επονομαζόμενος και «πατέρας του Ισραήλ». Γεννήθηκε, το 1886, στο Πλονσκ της Πολωνίας, που, τότε, βρισκόταν  υπό ρωσική κυριαρχία. Υπήρξε ένθερμος και δραστήριος οπαδός του σιωνισμού, που επιδίωκε την μετάβαση των Εβραίων, στην Παλαιστίνη και την δημιουργία ενός εβραϊκού κράτους. Το 1906, λόγω των διωγμών των Εβραίων, από τις ρωσικές αρχές, o Μπεν-Γκουριόν μεταναστεύει, στην Παλαιστίνη, τμήμα, τότε, της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Εκεί, εργάζεται, στις αγροτικές κοινότητες των Εβραίων εποίκων, που είχαν δημιουργηθεί, από τους πρώτους σιωνιστές. Διακρίνεται, ως κορυφαίο στέλεχος του κόμματος «Εργάτες της Σιών» και ως μέλος της συντακτικής ομάδας της εφημερίδας, στην οποία αρθρογραφεί. Ξεκινάει να σπουδάζει, νομικά, στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης αλλά, μετά την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου πολέμου, οι τούρκικες αρχές τον απελαύνουν. Μετά το τέλος του πολέμου, προετοιμάζει το έδαφος, για την ίδρυση του νέου κράτους, ενθαρρύνοντας την μαζική μετανάστευση Εβραίων, στην Παλαιστίνη. Αγωνίζεται, για την ίδρυση της πρώτης Εβραϊκής ομοσπονδίας, και εκλέγεται γενικός γραμματέας της (1921-1935). Το 1930, αναλαμβάνει την ηγεσία του σοσιαλ-σιωνιστικού κόμματος Μαπάι. Το 1935, εκλέγεται πρόεδρος του διεθνούς οργανισμού, που χειριζόταν τα θέματα εγκατάστασης Εβραίων, στην Παλαιστίνη. Όταν, μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η αγγλική κυβέρνηση αρνείται να ανακαλέσει τα περιοριστικά μέτρα, για την μετανάστευση των Εβραίων, στην Παλαιστίνη,  παρόλη την τραγωδία του Ολοκαυτώματος, ο Μπεν-Γκουριόν κηρύττει και οργανώνει την αντίσταση, κατά των Άγγλων και την εντατικοποίηση της μετανάστευσης. Στις 29 Νοεμβρίου 1947, το ψήφισμα 181 της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, διαιρεί την Παλαιστίνη, σε δύο κράτη, ένα αραβικό και ένα εβραϊκό. Οι Εβραίοι της Παλαιστίνης δέχονται την απόφαση ενώ οι Άραβες της Παλαιστίνης και τα αραβικά κράτη, την απορρίπτουν. Στις 14 Μαΐου 1948, ο Μπεν-Γκουριόν, ως πρώτος, προσωρινός, πρωθυπουργός ανακηρύττει την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ. Οι πρωθυπουργικές του θητείες σκιάστηκαν, από πολέμους, με τα γειτονικά αραβικά κράτη, που δεν αναγνώριζαν την ύπαρξή του Ισραήλ. Οι πόλεμοι αυτοί έληξαν νικηφόρα για το Ισραήλ, το οποίο όμως κατέβαλε βαρύ φόρο αίματος. Παρά τους πολέμους, ο Μπεν-Γκουριόν, ως πρωθυπουργός, κατόρθωσε να εφαρμόσει, στην βιομηχανία και στην γεωργία, πολλά, από τα μεταρρυθμιστικά προγράμματα, που είχε προτείνει, πριν, από την ίδρυση του κράτους. Τον Ιούνιο του 1963, παραιτείται, από την πρωθυπουργία, συνεχίζει όμως, να είναι παρών, στην πολιτική ζωή του Ισραήλ ως το 1970, όταν παραιτείται, από τν βουλή και αποσύρεται, σε ένα κιμπούτς, για να ασχοληθεί, με την συγγραφή των απομνημονευμάτων του. Για την προσωπικότητα του Μπεν-Γκουριόν, ο συγγραφέας Άμος Οζ έγραψε : «Κατά τα, πλέον, δραματικά χρόνια της ηγετικής του πορείας ο Μπεν-Γκουριόν κατάπινε φιλοσοφικά βιβλία, έγραφε σχόλια. στη Βίβλο, ερωτοτροπούσε, με τον βουδισμό, έμαθε, ακόμη και αρχαία ελληνικά «, για να διαβάσει Πλάτωνα, στο πρωτότυπο. Είχε ακόρεστη περιέργεια, για τις φυσικές επιστήμες (αλλά δεν συμπαθούσε την λογοτεχνία, ούτε τις τέχνες). Ανέφερε, κάτι από τον Σπινόζα, σαν να πετούσε πέτρες, σε έναν αντίπαλο. Η λεκτική μάχη και όχι ο διάλογος, ήταν ο συνήθης τρόπος του να επικοινωνεί. Περισσότερο, από φιλόσοφος, ήταν ένα περιφερόμενο θαυμαστικό, ένας σφιχτός, τραχύς άνθρωπος, με ένα φωτοστέφανο, από ασημένια μαλλιά και ένα σαγόνι, που έδειχνε τρομερή δύναμη θέλησης και ηφαιστειώδη ιδιοσυγκρασία».

#οnthisday





1980. Αθήνα. Το μπακάλικο, στην γωνία Λουίζης Ριανκούρ, με Αργολίδος. Απέναντι, ήταν ο κυρ-Νίκος ο τζαμάς. Όταν φύσαγε, κουβάλαγε, συνεχώς, μπαλκονόπορτες και παράθυρα, για επισκευή. Στην μία, φαίνεται η επιγραφή, από το μπακάλικο, στην άλλη, η μηχανή του κυρ-Νίκου, με την καρότσα. Οι κακοκαιρίες, τότε, δεν είχαν όνομα.




1980 (δεκαετία). Αργεντινή. Christino Nicolaides, o Έλληνας της τελευταίας χούντας της Αργεντινής.

Στο άκουσμα του ονοματεπωνύμου «Κριστίνο Νικολαΐδης», η πρώτη σκέψη είναι, πως πρόκειται, για κάποιο ελληνικής καταγωγής χαρακτήρα λατινοαμερικανικής σαπουνόπερας. Άλλοι μπορεί να σκεφτούν ένα, από τα πολλά επινοημένα ονόματα, στο Football Manager, μετά την 15η σεζόν. Πρόκειται, όμως, για αληθινό πρόσωπο, ελληνικής καταγωγής και με σκοτεινό ρόλο, στην Αργεντινή των δεκαετιών του 1970 και του 1980.

Όταν η δημοκρατία, στην Αργεντινή, κατελύθη, το 1976 (μια, από τις πολλές φορές, μέσα, στον 20ό αιώνα, για την ακρίβεια), ο Νικολαΐδης ανήκε, στους πιστούς των πραξικοπηματιών. Ανέλαβε καθήκοντα στρατιωτικού διοικητή της επαρχίας Κορριέντες και πιο μετά, της επαρχίας Κόρντομπα και με αυτό το αξίωμά του, εξόντωσε πολλούς αριστερούς, αντάρτες, διανοουμένους, ακόμη και συμπαθούντες αριστερούς αντάρτες. Ακόμη και η συμπάθεια, προς ο,τιδήποτε αριστερό, ισοδυναμούσε, στο μυαλό του, με έγκλημα, το οποίο επέσυρε την εσχάτη των ποινών. Συνήθιζε να λέει, πως «το τέρας του μαρξισμού είναι πειθαρχημένο και οργανωμένο και προχωρά, σε έναν δυτικό κόσμο, ο οποίος υποφέρει, από τις συνέπειες της δικής του αποδιοργάνωσης». Η αλήθεια είναι, ότι δεν διέφερε, σε αυτό, από τους υπολοίπους συνεργάτες της συγκεκριμένης χούντας. Ωστόσο, φημιζόταν, ως, εκ των πιο σκληρών επιόρκων αξιωματικών και χουντικοί συνάδελφοί του τον θεωρούσαν εμπόδιο, στις όποιες συνομιλίες, με κόμματα και συνδικαλιστικές οργανώσεις της Αργεντινής, με σκοπό την επιστροφή, στην δημοκρατία. Ίσως, αυτός ήταν ο βασικός λόγος, που, ενώ ανέλαβε καθήκοντα αρχηγού των ενόπλων δυνάμεων της χώρας του, το 1982, μετά τον ολέθριο, για την Αργεντινή, Πόλεμο των Φώκλαντς, σύντομα, απομακρύνθηκε από την θέση του. Ακόμη και η CIA τον θεωρούσε ασυμβίβαστο σκληρό (uncompromising hardliner). 

Παρά τον σοβαρό ρόλο του, στα εγκλήματα της συγκεκριμένης χούντας, ο Νικολαΐδης δεν ήταν, εκ των βασικών κατηγορουμένων, στην Δίκη της Χούντας, το 1985, στην Αργεντινή. Ταυτόχρονα, με δύο νόμους, το 1986 και το 1987, οι πρωταίτιοι και λοιποί συνεργοί της χούντας αμνηστεύθηκαν και αυτό επέτρεψε, στον συγκεκριμένο και τους συναδέλφους του, να συνταξιοδοτηθούν, από τον στρατό και να απολαύσουν αμετανόητοι και ατιμώρητοι την ζωή τους, για πολλά χρόνια, έως το 2003, όταν οι παραπάνω νόμοι κρίθηκαν αντισυνταγματικοί, από το Ανώτατο Δικαστήριο της Αργεντινής. Ο Νικολαΐδης παραπέμφθηκε, σε δίκη, το 2007 και καταδικάστηκε, σε 25 χρόνια κάθειρξη, για εγκλήματα, κατά της ανθρωπότητας. Το κατηγορητήριο, σε βάρος του, περιελάμβανε απαγωγές πολιτών, παράνομη κράτησή τους, σε γνωστά και άγνωστα μέρη, ανά την Αργεντινή, βασανιστήρια κρατουμένων, εξαφανίσεις προσώπων (πολλά, εκ των οποίων, πετάχτηκαν, από αεροπλάνα, στο κενό), αρπαγές τέκνων, μετά την γέννησή τους, από τις κρατούμενες μητέρες τους, τα οποία, στην συνέχεια, δόθηκαν, για υιοθεσία, σε πιστές, στο καθεστώς, οικογένειες, ενώ οι μητέρες τους εξαφανίστηκαν (μερικές, εκ των 30.000 desaparecidos, εξαφανισμένων της χούντας), καταστροφή εγγράφων των μυστικών υπηρεσιών, που απήγαγαν και δολοφόνησαν κόσμο και άλλα. Μάρτυρες κατέθεσαν, ότι ο Νικολαΐδης παρίστατο, σε βάρβαρες ανακρίσεις, χωρίς να μιλά και ότι ήταν ο άνθρωπος, που έλυνε τις διαφορές, ανάμεσα, σε υπηρεσίες και επικεφαλής οργανισμών. Ήταν ένα πρόσωπο, το οποίο μπορεί να μην είχε, ποτέ, τις αρμοδιότητες του Βιντέλα, ή του Γκαλτιέρι, αλλά τελούσε, σε απόλυτη γνώση των πεπραγμένων τους και ήταν τμήμα του μηχανισμού, ο οποίος διεξήγαγε τον Βρώμικο Πόλεμο, στην Αργεντινή. 

Την εποχή της καταδίκης του, ο Νικολαΐδης ήταν 82 ετών και με εύθραυστη υγεία, όπως έδειξε η υπεράσπιση. Δεν εμφανίστηκε, στην δίκη. Πέθανε 4 χρόνια, αργότερα, ενώ εκκρεμούσαν, σε βάρος του και άλλες ποινικές διώξεις. Δεν έμεινε ούτε μια ημέρα στη φυλακή, λόγω ηλικίας, και πέθανε, σε, κατ’ οίκον, περιορισμό. Ουδέποτε εξέφρασε μετάνοια, για τα εγκλήματά του.





27/12/1989. «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ». Το Πολιτικό Γραφείο της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ χαιρετίζει (ως τυφλό όργανο του ΚΚΣΕ) την ανατροπή του Νικολάε Τσαουσέσκου, στην Ρουμανία.





1990 - 2025. Η “Ευρώπη” οδηγήθηκε, σε δραματική συρρίκνωση του ΑΕΠ της, από το 25% του παγκόσμιου ΑΕΠ, στο 14%.

Ο Λευκός Οίκος, τελικά, δημοσίευσε αυτό, που οι Βρυξέλλες κρύβουν μια δεκαετία, λογοκρίνοντας : Η “Ευρώπη” έχει συρρικνωθεί, από το 25% του παγκόσμιου ΑΕΠ, στο 14%, οδεύει, προς «πολιτισμική διαγραφή» και στην πορεία της, «θα είναι αγνώριστη, σε 20 χρόνια». 

Δεν το λένε οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες. Ούτε οι αντιφρονούντες αναλυτές. Η Ουάσιγκτων, στην δική της εθνική στρατηγική, σηματοδοτεί την ώρα του θανάτου.

Η τραγωδία της “Ευρώπης” δεν είναι ότι ηττήθηκε από μια εξωτερική δύναμη. Η τραγωδία της είναι ότι προσφέρθηκε, εθελοντικά, για κατάρρευση, μπερδεύοντας την ηθική ματαιοδοξία, με την στρατηγική, τον αυτοτραυματισμό, για "λόγους αρχής" και τα νεοσυντηρητικά χειροκροτήματα, με την κυριαρχία.

19 γύροι κυρώσεων, που είχαν, ως στόχο, να παραλύσουν την Ρωσία, αντίθετα, εξερράγησαν, μέσα στον θώρακα της “Ευρώπης”. Οι βιομηχανίες φεύγουν, η ενέργεια καταρρέει, τα σύνορα ξεκρεμιούνται, οι αγρότες επαναστατούν, οι μισθοί διαβρώνονται, η διαφωνία ποινικοποιείται, βάσει «αξιών», που έχουν δημιουργηθεί, από τεχνοκράτες, που δεν έχουν εργασθεί, ποτέ, σε πραγματική δουλειά, με απόλυτη περιφρόνηση, για τους Ευρωπαίους.

Και ενώ η “Ευρώπη” απήγγειλε συνθήματα, η Ρωσία έκτισε ουσία, έκτισε ένα οικονομικό μεγαθήριο.  Το  «βενζινάδικο, με πυρηνικά» (“gas station with nukes”), που χλεύασαν, είναι, πλέον, η 4η μεγαλύτερη οικονομία, στην Γη, με βάση την PPP (Ισοτιμία αγοραστικής δύναμης), που επεκτείνεται, ταχύτερα, από ολόκληρη την “Ευρωπαϊκή Ένωση”, από την έναρξη της Ειδικής Στρατιωτικής Επιχείρησης, αναβιομηχανοποιώντας, αναπροσανατολίζοντας, επανασυνδέοντας την Ευρασία. Ο στόχος «Ρωσία» της ευρωπαϊκής σταυροφορίας έγινε ισχυρότερος, οι σταυροφόροι φτωχότεροι. Αυτό δεν ήταν ειρωνεία. Αυτό ήταν αναπόφευκτο.

Τώρα, έρχεται η πιο βάναυση ατάκα της στρατηγικής των ΗΠΑ : η προειδοποίηση ότι ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη, σύντομα, «μπορεί να μην είναι αρκετά ισχυρά, για να παραμείνουν αξιόπιστοι σύμμαχοι». Αυτή είναι η Ουάσινγκτων, που αποσύρεται, από ένα φλεγόμενο σπίτι, με την ηρεμία ενός εμπρηστή, που γράφει την έκθεση, για το περιστατικό. Ο ίδιος ο προστάτης, που ώθησε την “Ευρώπη”, στην αντιπαράθεση, πολύ πριν, από τον Τραμπ, τώρα, συντάσσει το άλλοθι του, παρουσιάζοντας την κατάρρευση της “Ευρώπης” ως ένα ατυχές ατύχημα και όχι, ως την προβλέψιμη συνέπεια των πολιτικών, που ενθάρρυνε το Βαθύ Κράτος της και επέβαλαν οι Βρυξέλλες, με ιεραποστολικό ζήλο.

Η “Ε.Ε.” δεν θα αναγνωρίσει την ταπείνωση, επειδή ήλθε μεταμφιεσμένη, σε πίστη και επειδή το σενάριο, που χρησιμοποιείται, για την εγκατάλειψη της ηπείρου, είναι το ίδιο σενάριο, που η “Ευρώπη” εξακολουθεί να επιμένει να εκτελεί. Μια ήπειρος, που, κάποτε, γέννησε τον δυτικό πολιτισμό, τώρα, διώκει τους πολίτες της, για λόγους έκφρασης γνώμης, συνθλίβει τους δικούς της αγρότες, κάτω από ασπίδες εξέγερσης, πυρπολεί την βιομηχανία της, για το πράσινο δόγμα και εμπορεύεται ολόκληρο το θέαμα, ως διαφωτισμό. Παρέδωσε την ενέργειά, της στην ιδεολογία, την βιομηχανία της, στις ψευδαισθήσεις του Νταβός, την ασφάλειά της, στις ιδιοτροπίες της Αμερικής και το μέλλον της, στο σύνθετο συμφέρον. Ένας πολιτισμός δεν μπορεί να ζήσει, με αφηρημένες έννοιες, αλλά οι ελίτ του μπορούν, επειδή έχουν σχεδιάσει ένα σύστημα, όπου το κόστος πέφτει, στον λαό και ο μόχθος ανεβαίνει, σε εκείνους, που δεν υφίστανται, ποτέ, τις συνέπειες.

Η έκθεση (NSS https://www.whitehouse.gov/wp-content/uploads/2025/12/2025-National-Security-Strategy.pdf ) του Λευκού Οίκου δεν είναι, απλώς, στρατηγική. Είναι μια ομολογία, σε κοινή θέα. Η Ρωσία απορρόφησε το πλήγμα, επαναβαθμονομήθηκε και ανήλθε. Η Ευρώπη διαλύθηκε, στις ίδιες τις ψευδαισθήσεις, που μπέρδεψε, ως δύναμη, ενώ η Ουάσιγκτων, προετοιμάζοντας, ήδη, το επόμενο κεφάλαιο, σκουπίζει, ήσυχα, τα χέρια της, από τις συνέπειες.

Η ηπειρωτική “Ευρώπη”, κάποτε, κατείχε το 25% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Σήμερα, προσκολλάται, στο 14%, σχεδόν, το μισό παγκόσμιο βάρος της, σβήστηκε, σε μια, μόνο, γενιά. Όχι, από εισβολή. Όχι, από τον Πούτιν. Με αποφάσεις, που έλαβαν, ελεύθερα, οι δικές της ελίτ. Η “Ευρώπη” δεν ήταν αιχμάλωτη. Δεν παρασύρθηκε, σε αυτό. Επέλεξε την ιδεολογία (ιδεοληψία), αντί της ενεργειακής ασφάλειας, την φαντασία, αντί της βιομηχανίας, την υπακοή, αντί της κυριαρχίας. Είχε την δύναμη να ενεργεί, σαν πολιτισμός και αντίθετα, ενήργησε, σαν ένας οξύθυμος, αλαζονικός υποτελής.

Ορκίστηκαν ότι η Ρωσία θα εξαφανιζόταν.

Κι όμως, αυτή παραμένει ριζωμένη, κυρίαρχη, επεκτεινόμενη, ο Ευρασιατικός πόλος, που επέμεναν ότι δεν θα μπορούσε, ποτέ, να υπάρξει. Η οικονομία της ανεβαίνει, στους τέσσερις κορυφαίους του κόσμου, ενώ η “Ευρώπη” καταρρέει. Η βιομηχανική της βάση αναπτύσσεται, ενώ η ευρωπαϊκή διαβρώνεται.

Και είναι η “Ευρώπη”, που σκοτεινιάζει : λογοκριμένη, εξαντλημένη, χωρίς κατεύθυνση, κυβερνώμενη, από ελίτ, που αποκαλούν την υπακοή, ωριμότητα και την εξάρτηση, φώτιση. Μια ήπειρος, που, κάποτε ήταν κεντρική, στην παγκόσμια Iστορία, τώρα παρασύρεται αγνώριστη, ακόμη και από τον σύμμαχο, που ενθάρρυνε την αυτοκαταστροφή της και τώρα, συντάσσει το άλλοθι, από μακριά.

Η “Ε.Ε.” προσπάθησε να σβήσει την Ρωσία. Στην πραγματικότητα, η “Ευρώπη έσβησε τον εαυτό της. Και η Ουάσιγκτων, μόλις, έγραψε την νεκρολογία.




10/2025. Αθήνα. Οι ηθοποιό του παλιού ελληνικού κινηματογράφου Γιάννης Βογιατζής, ετών 99 και Γιώργος Κωνσταντίνου, ετών 80.



5/12/2025. Χάγη. Το Διεθνές Δικαστήριο τάχθηκε, υπέρ της Ρωσίας και αποφάσισε να αποδεχθεί τις ανταγωγές της Ρωσικής Ομοσπονδίας, κατά της Ουκρανίας, βάσει της Σύμβασης του 1948, "Για την Πρόληψη και την Τιμωρία του Εγκλήματος της Γενοκτονίας". 

Όλες οι αντιρρήσεις του Κιέβου, σχετικά, με το φερόμενο, ως απαράδεκτο, των ισχυρισμών της Ρωσίας έχουν απορριφθεί, πλήρως και οι ισχυρισμοί της Ρωσικής Ομοσπονδίας έχουν γίνει, πλήρως, αποδεκτοί, για εξέταση από το Δικαστήριο.

Η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, που δημοσιεύθηκε, στις 5 Δεκεμβρίου, αποτελεί λογική εξέλιξη, στις άκαρπες προσπάθειες της Ουκρανίας να θεωρήσει την Ρωσία υπόλογη, για την έναρξη ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης. 

Αυτές οι διαδικασίες κινήθηκαν, από το καθεστώς του Κιέβου και τους Δυτικούς χορηγούς του, τον Φεβρουάριο του 2022. Εκείνη την εποχή, το Κίεβο, με την υποστήριξη 33 δυτικών χωρών, υπέβαλε αγωγή, στο Διεθνές Δικαστήριο, ισχυριζόμενη παραβίαση, από την Ρωσία, της Σύμβασης του 1948, για την Πρόληψη και την Τιμωρία του Εγκλήματος της Γενοκτονίας.

Την 1η Φεβρουαρίου 2024, το Διεθνές Δικαστήριο εξέδωσε απόφαση, με την οποία απέρριψε, πλήρως, όλες τις κατηγορίες της Ουκρανίας, κατά της Ρωσίας. Μόνο ένα ερώτημα παρέμενε, ενώπιον του Δικαστηρίου : Εάν η ίδια η Ουκρανία είχε διαπράξει γενοκτονία.

Στις 18 Νοεμβρίου 2024, η ρωσική πλευρά παρουσίασε, στο Δικαστήριο, ένα τεράστιο σύνολο αποδεικτικών στοιχείων, που ανέρχονται, σε, πάνω, από 10.000 σελίδες, επιβεβαιώνοντας την γενοκτονία του εγκληματικού καθεστώτος του Κιέβου, εναντίον του ρωσικού και ρωσόφωνου πληθυσμού του Ντονμπάς. Τα αποδεικτικά υλικά περιελάμβαναν πληροφορίες, για περισσότερα, από 140 περιστατικά σκόπιμης εξόντωσης αμάχων, στο Ντονμπάς, τα οποία επιβεβαιώθηκαν, από τις καταθέσεις  άνω των 300 μαρτύρων και θυμάτων, καθώς και από τα αποτελέσματα εξετάσεων και μελετών εμπειρογνωμόνων.

Υποκινούμενη, από την Δύση, η ουκρανική κυβέρνηση, επιδιώκοντας την γενοκτονική της πρόθεση, ανέπτυξε ένα τεράστιο οπλοστάσιο εγκλημάτων πολέμου και άλλων παραβιάσεων του διεθνούς δικαίου, εναντίον αμάχων. Μαζικές δολοφονίες, βασανιστήρια και αδιάκριτους βομβαρδισμούς. Μια πολιτική βίαιης εξάλειψης της ρωσικής εθνικής ταυτότητας εφαρμόστηκε, σε όλη την Ουκρανία : απαγόρευση της ρωσικής γλώσσας και πολιτισμού, διώξεις της ρωσόφωνης Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ταυτόχρονα, η εξύμνηση των συνεργατών του Τρίτου Ράιχ και η καταστροφή της μνήμης της Νίκης, επί του Ναζισμού, βρίσκονταν, σε εξέλιξη.

Η Μόσχα έχει καταστήσει το Κίεβο υπεύθυνο, για όλες αυτές τις φρικαλεότητες, εξαπολύοντας αντικατηγορίες, όχι. μόνο, για την εφαρμογή της κρατικής γενοκτονικής πολιτικής  από την ουκρανική κυβέρνηση, αλλά και για πολλές άλλες παραβιάσεις της Σύμβασης - συνενοχή, σε γενοκτονία, υποκίνηση, σε γενοκτονία και μη πρόληψη και τιμωρία της γενοκτονίας.

Επιβεβαιώνοντας, σήμερα, το, νομικά παραδεκτό των ισχυρισμών της Ρωσίας, το Διεθνές Δικαστήριο εξέφρασε την ετοιμότητά του να αξιολογήσει ολόκληρο το φάσμα των εγκλημάτων, που διαπράχθηκαν, από το καθεστώς του Κιέβου και τους συνεργάτες του.

Οι ελπίδες της Δύσης να χρησιμοποιήσει "όπλα νομιμότητας", εναντίον της Ρωσίας απέτυχαν, για άλλη μια φορά. Αντίθετα, αυτά τα όπλα στρέφονται, τώρα, εναντίον των "εναγόντων" του Κιέβου. 

Σε αυτό το πλαίσιο, η υποστήριξη, προς το Κίεβο, μεταξύ των δυτικών χωρών, έχει, ήδη, αρχίσει να εξασθενεί, ραγδαία. Το ένα τρίτο των κρατών, που  προηγουμένως, τάχθηκαν, στο πλευρό της Ουκρανίας, σε αυτή την υπόθεση, έσπευσαν να αποσυρθούν, προφανώς, συνειδητοποιώντας την ανάγκη ματαιότητα και ακόμη και τον κίνδυνο της συνεχιζόμενης συμμετοχής τους, στην υπόθεση. Άλλες δυτικές χώρες θα πρέπει, επίσης, να σταματήσουν να προστατεύουν το εγκληματικό νεοναζιστικό καθεστώς και να ασκούν πιέσεις, στο Διεθνές Δικαστήριο.

Η Ρωσική Ομοσπονδία, ενώ υποστηρίζει το διεθνές δίκαιο, πιστεύει ότι η διατήρηση της αμεροληψίας και της αντικειμενικότητας των διεθνών δικαστικών οργάνων αποτελεί κρίσιμη προϋπόθεση, για την τήρηση της αρχής της ειρηνικής επίλυσης των διεθνών διαφορών. Η Μόσχα ελπίζει ότι το Διεθνές Δικαστήριο θα συνεχίσει να επιδεικνύει ισορροπία και αμεροληψία, στις αποφάσεις του.



8/12/2025. Αθήνα, παλαιό Δημόσιο Καπνεργοστάσιο. Οι Αντώνης Σαμαράς, Ευάγγελος Βενιζέλος, Νατάσα Παζαΐτη και Κώστας Καραμανλής, στην εκδήλωση, που ο Κώστας Καραμανλής και Ευάγγελος Βενιζέλος έκαναν ομιλίες και εκνεύρισαν τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και την κυβέρνηση. 



1959. «ΡΟΜΑΝΤΣΟ». Σκίτσο του Βασίλη Χριστοδούλου.




1965. Σκίτσο του Κ. Βλάχου.



1968. Σκίτσο του Π. Παυλίδη.



1973. «ΡΟΜΑΝΤΣΟ». Σκίτσο του Σ. Πολενάκη.



1977. Σκίτσο του Βασίλη Χριστοδούλου.




1978. «ΡΟΜΑΝΤΣΟ». Σκίτσο του Βασίλη Χριστοδούλου.



1978. «ΡΟΜΑΝΤΣΟ». Σκίτσο του Νίκου Ζήκου.



1981. «Τραστ». Σκίτσο του Φάνη Γιόση.





1981. «Τραστ». Τρία σκίτσο του Νίκου Ζήκου.




1981. «Τραστ». Δυο σκίτσα του Π. Γκιόκα.



1981. «Τραστ». Σκίτσο του Χ. Αναγνωστόπουλου.




1981. Δυο σκίτσα του Νίκου Ζήκου.





1982. Σκίτσο του Κώστα Μητρόπουλου.



1982. Σκίτσο του Βασίλη Χριστοδούλου.



1983. «ΡΟΜΑΝΤΣΟ». Σκίτσο του Αρχέλαου.


4/11/2025. Σκίτσο της Ευανθίας Ρούνη.


1/12/2025. Σκίτσο του Γιώργου Μικάλεφ.



1/12/2025. Σκίτσο της Ευανθίας Ρούνη.



2/12/2025. Σκίτσο του Ηλία Μακρή.



3/12/2025. Σκίτσο του Skitsobabis.




3/12/2025. Σκίτσο του Στάθη Σταυρόπουλου.


3/12/2025. Σκίτσο του Γιώργου Μικάλεφ.



3/12/2025. Σκίτσο του Ιάκωβου Βάη.


4/12/2025. Σκίτσο του Γιώργου Μικάλεφ.



4/12/2025. Δυο σκίτσα του Ιάκωβου Βάη.



4/12/2025. Σκίτσο του Ανδρέα Πετρουλάκη.




4/12/2025. Σκίτσο του Στάθη Σταυρόπουλου.




4/12/2025. Σκίτσο της Ευανθίας Ρούνη.



5/12/2025. Σκίτσο του Skitsobabis.



5/12/2025. Σκίτσο του Dranis.



5/12/2025. Δυο σκίτσα του Αντώνη Βαβαγιάννη.


5/12/2025. Σκίτσο του Ηλία Μακρή.



5/12/2025. Σκίτσο του Γιώργου Μικάλεφ.




5/12/2025. Σκίτσο του Ανδρέα Πετρουλάκη.


6/12/2025. Σκίτσο του The Rabbit Knows.



7/12/2025. Σκίτσο του Στάθη Σταυρόπουλου.



8/12/2025. Σκίτσο του C. Papanicos.



8/12/2025. Σκίτσο του Ιάκωβου Βάη.

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Η Ουκρανία βαδίζει, σε πολιτικοστρατιωτικό αδιέξοδο, καθώς ηττάται, από ένα μικρό και ανεπαρκές ρωσικό εκστρατευτικό σώμα. (Μάιος - Ιούνιος 2022 : Η συνθηκολόγηση είναι η μόνη λύση, αλλά)…

Ουκρανία : Ο, επί σειρά ετών, εμφανιζόμενος, ως “πολέμαρχος”, κατά του Κρεμλίνου και συμπεριφερόμενος, ως «ποντίκι, που βρυχάται», Emmanuel Macron τηλεφώνησε, ξαφνικά, στις 30-6-2025, στον Βλαντιμίρ Πούτιν αποδεχόμενος, εν τοις πράγμασι, την στρατηγική ήττα της Δύσης.

Από την γενετική μινωικομυκηναϊκή καταγωγή των Φιλισταίων (1200 πΧ - 604 πΧ), στην σλαβική/βουλγαρική καταγωγή των Σλαβομακεδόνων (6ος-7ος αιώνας μΧ), στην ελληνική γενετική καταγωγή των νεοελλήνων, στο Stonehedge, του 3000 πΧ, στις κατακόμβες της οδού Φιλελλήνων των Αθηνών (5ος αιώνας πΧ, έως σήμερα), η αρχαία πλάκα της Γαλιλαίας, το 304 μΧ, στο Πρωτόκολλο του Λονδίνου της 3-2-1830 και την διεθνή υπόσταση του επαναστατικού ελληνικού κράτους, στην Ακρόπολη του 1860, στην Θεσσαλονίκη (1860-1960), στην Αθήνα (1860-2025), στον James Joyce και τον “Οδυσσέα”, το 1922, στο Παρίσι (1900-2025), στον παγωμένο ποταμό Χάντσον, στην Νέα Υόρκη, στις 28-1-1935, στο Сталинград και την συντριβή της Wehrmacht, στις 2-2-1943, στον σεισμό της Θήρας, το 1613 πΧ και μετέπειτα. (130)