17ος αιώνας πΧ. Ακρωτήρι Θήρας. Μια τραυματισμένη καλλονή. 3ος αιώνας πΧ. Η επιτύμβια στήλη του Μενέλαου, στην Δημητριάδα. 1839. Η πρώτη selfie, στην Ιστορία. 1874-1985. Αθήνα. 1879-1880. Ένα ακραίο κύμα ψύχους, στην Ευρώπη. 1882-1883. Απογραφικά στοιχεία του πληθυσμού, στην οθωμανική Μακεδονία. 1903. Η εξέγερση, στην Θεσσαλονίκη. 1908. Κρώμνη Τραπεζούντας. 1918. Αικατερίνμπουργκ. Ο παραιτηθείς τσάρος Νικόλαος Β’. 1919. Κίεβο. 1926. Σκαμνέλι Ηπείρου. 1930. Η Υβόν Ζαρφάτη. 1941 Λβωφ (Λβιβ). Στρατόπεδο συγκέντρωσης Janowska. Μαζικές εκτελέσεις, μετά μουσικής. 1941-1943. Βίλνιους. Η “Ιερουσαλήμ” της Λιθουανίας εξαφανίζεται. 6-8-1942. Τρεμπλίνκα. «Πώς μπορείς να αφήσεις τα παιδιά μόνα τους, στον θάλαμο αερίων»; 1945. Γεωργιούπολη, Κρήτη. 1988. Τίρανα. Το μουσείο του Enver Hoxha. 1990-2025. Η δραματική πτώση του μεριδίου της “Ευρωπαϊκής Ένωσης”, στο παγκόσμιο ΑΕΠ. 12/2025. Η Ναταλία Καποδίστρια και μετέπειτα. (200).
1839. Η πρώτη selfie, στην Ιστορία.
Μια ημέρα, το 1839, ο Αμερικανός Ρόμπερτ Κορνέλιους πόζαρε, για 15 λεπτά, μπροστά, σε μια χειροποίητη φωτογραφική μηχανή κατασκευασμένη, από φακούς θεατρικών κιαλιών και φύλλα χαλκού.
17ος αιώνας π.Χ. Ακρωτήρι Θήρας. Μια τραυματισμένη καλλονή. Η τοιχογραφία «Κροκοσυλλέκτρια», γνωστή και ως τοιχογραφία «Τραυματισμένη Γυναίκα». Χρονολογείται, στον Μινωικό πολιτισμό, περίπου, το 1600 π.Χ. Η τοιχογραφία ανακαλύφθηκε, στην προϊστορική πόλη του Ακρωτηρίου, στο νησί της Θήρας (σημερινή Σαντορίνη), στην Ελλάδα. Η κεντρική φιγούρα κάθεται, σε μια βραχώδη προεξοχή και φαίνεται να φροντίζει το τραυματισμένο, αιμορραγούν αριστερό της πόδι. Ένα άνθος κρόκου βλασταίνει. στο σημείο, όπου στάζει το αίμα, υποδηλώνοντας τις θεραπευτικές ιδιότητες του φυτού και την δυνατότητα, για μια τελετή μετάβασης. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Αθήνα.
3ος αιώνας π.Χ. Δημητριάδα, Θεσσαλία. «ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΗΓΗΣΙΔΗΜΟΥ ΑΜΦΙΠΟΛΙΤΗΣ».
Επιτύμβια στήλη του Μενέλαου. Ο νεκρός κείται, σε ανάκλιντρο, με έναν υπηρέτη να στέκεται, κοντά του. Διακόσμηση, από ροδιά στο αέτωμα. Αθανασάκειο Αρχαιολογικό Μουσείο, Βόλος.
1874. Αθήνα. Ο Λυκαβηττός, από την Ακρόπολη.
Στον λόφο της σχιστής πέτρας, στους πρόποδες, στον περιφερειακό αλλά και πιο χαμηλά στις περιοχές Εξάρχεια και Κολωνάκι, δεν υπήρχε κτίσμα.
Το μεγάλο κτήριο, δεξιά, είναι το «Μέγαρο Αντώνη Δημητρίου», το σημερινό ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρεταννία».
Στο βάθος, είναι η Πεντέλη.
Φωτογράφος: Pascal Sebah.
1875. Αθήνα, Σύνταγμα. Μέχρι το 1834, η περιοχή βρισκόταν, στις παρυφές της πόλης και ονομαζόταν Περιβολάκια. Μετά, ονομάστηκε πλατεία Ανακτόρων και το 1843, Πλατεία Συντάγματος.
Διακρίνονται η αρχή της οδού Ερμού, όπου, αριστερά, δεσπόζει το Μέγαρο Κορομηλά, η Μητρόπολη, ο λόφος των Νυμφών, όπου το αστεροσκοπείο, το μνημείο του Φιλοπάππου και φυσικά η Ακρόπολη.
Στο κέντρο της φωτογραφίας, στην συμβολή της πλατείας, με την οδό Φιλελλήνων, διακρίνεται το ξενοδοχείο, «Hôtel des étrangers» δηλαδή το Ξενοδοχείο των Ξένων, με θέα, προς τον Κήπο της πλατείας Συντάγματος.
Ιανουάριος 1880. Όταν η Ευρώπη πάγωσε, από ένα ακραίο κύμα ψύχους.
Κι όμως, εδώ, στην φωτογραφία, είναι ο παγωμένος ποταμός Σηκουάνας, στο Παρίσι, η οποία τραβήχτηκε, τον Ιανουάριο του 1880, μετά και από το ακραίο κύμα ψύχους, που έπληξε την Γαλλία, όπως και το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης και το οποίο θεωρείται, μέχρι και σήμερα, ένα από τα σφοδρότερα, που έχουν σημειωθεί, στην σύγχρονη ιστορία της Γηραιάς Ηπείρου.
Για να καταλάβουμε το δριμύ ψύχος, που επικράτησε, στις 9 Δεκεμβρίου 1879, σε πολλές περιοχές της Ευρώπης, ας δούμε μερικές, από τις ελάχιστες θερμοκρασίες, που καταγράφηκαν, εκείνη την ημέρα :
• Βερολίνο : -18.8°C
• Φρανκφούρτη : -15.8°C
• Μόναχο : -16.7°C
• Παρίσι : - 18.8°C
• Στρασβούργο : -19.4°C
• Ιένα (Γερμανία) : -21.4°C
• Μπάμπεργκ (Γερμανία) : -19.1°C
• Πράγα : -19.9°C
• Βιέννη : -20.2°C
• Πέρασμα του Στέλβιο (Ιταλία) : -25.3°C
• Μιλάνο : -11.0°C
• Τρεβίζο : -9.7°C
• Μασσαλία : -7.6°C
Μάλιστα, στην Γαλλία, η μέση μηνιαία θερμοκρασία, τον Δεκέμβριο του 1879, ήταν, στους -7.9°C, ξεπερνώντας το προηγούμενο ρεκόρ, που είχε σημειωθεί, τον Δεκέμβριο του 1788, που ήταν, στους -6.8°C, ενώ οι ελάχιστες θερμοκρασίες, στα προάστια της πόλης, έπεσαν, κάποια στιγμή, ακόμη και στους -25.6°C, ξεπερνώντας τα ρεκόρ ελάχιστων θερμοκρασιών, που είχαν καταγραφεί, στο ισχυρό κύμα ψύχους, που είχε σημειωθεί, τον Ιανουάριο του 1709, στην Ευρώπη.
Πηγή κειμένου και μετεωρολογικών δεδομένων : Storia del Clima (Ιταλικός επιστημονικός ιστότοπος). Μετάφραση : Φραγκούλη Μαρία - Διαχειρίστρια της ομάδας Weather Phenomena.
1882 - 1883. Οθωμανική Μακεδονία. Απογραφικά στοιχεία, για τον πληθυσμό, από τα οθωμανικά αρχεία.
1897. Αθήνα. Η άμαξα της βασίλισσας Όλγας περιτριγυρισμένη, από προσφυγόπουλα, από την Κρήτη.
1903. Οθωμανική Θεσσαλονίκη. Ένα άγνωστο ιστορικό γεγονός που συνέβη στην Οθωμανική Μακεδονία το 1903 μας θύμισε ο Ανδρέας Καστάνης. Αφορούσε τη δράση μιας βουλγαρικής αναρχικής ομάδας, που συνδυάστηκε, με την εθνικιστική βουλγαρική εξέγερση, που είναι γνωστή, ως Ίλιντεν.
Υποθέτω ότι όλη εκείνη η κίνηση συνδεόταν, με τον ακραίο βουλγαρικό εθνικισμό. Η "συμβολή" της, στις εξελίξεις ήταν, τελείως, αρνητική, γιατί πόλωσε τα πράγματα, σε μια βάση εθνοτικής αντιπαράθεσης, την στιγμή που το μοναδικό διακύβευμα ήταν η εμβάθυνση της μεταρρύθμισης, του Τανζιμάτ.
Το άμεσο αποτέλεσμα : η εμφάνιση και η κυριαρχία του ακραίου τουρκικού εθνικισμού, που, με το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1908, παρέδωσε την οθωμανική εξουσία, στους Νεότουρκους και άνοιξε τον Ασκό του Αιόλου, σε όλη την Εγγύς Ανατολή, με τελική κατάληξη το 1922.
Ο Andreas Kastanis έγραψε:
"Θεσσαλονίκη, Απρίλιος του 1903 μια επαναστατική ομάδα, με το όνομα "Γκεμιτζήδες" (βαρκάρηδες), πραγματοποίησαν μια σειρά, από βομβιστικές επιθέσεις. Σκοπός των "Γκεμιτζήδων" ήταν να αποσπάσουν την προσοχή των Μεγάλων Δυνάμεων, σχετικά, με το πρόβλημα της οθωμανικής καταπίεσης, στην Μακεδονία. Η ομάδα είχε επικεφαλής τον Ντάμιεν Γκρούεφ καθηγητή του βουλγαρικού γυμνασίου αρρένων. Στις 17 Απριλίου 1903, ξέσπασαν ταραχές, στην Θεσσαλονίκη, με μία σειρά βομβιστικών επιθέσεων. Από τα σοβαρότερα κτυπήματα της ομάδας ήταν η ανατίναξη της οθωμανική τράπεζας και της παραπλήσιας γερμανικής λέσχης. Ακολούθησαν, μάχες, σχεδόν, σώμα, με σώμα, ιδίως, στην βουλγαρική συνοικία της πόλης, μεταξύ Βουλγάρων εξτρεμιστών και Οθωμανών στρατιωτών, κατά τις οποίες υπήρξαν δεκάδες θύματα, μεταξύ των οποίων και Έλληνες, λόγω του χάους, που επικρατούσε. Συνελήφθησαν εκατοντάδες Βούλγαροι, που σύρθηκαν, στις φυλακές, όπου, από τις ανακρίσεις, που έγιναν, διαπιστώθηκε ότι δράστες αυτών των εξτρεμιστικών επιθέσεων ήταν μια δεκαμελής - κατ΄ άλλους - δωδεκαμελής, αναρχική ομάδα".
Από τον Βλάση Αγκτζίδη.
1908. Κρώμνη Τραπεζούντας. Η οικογένεια του Γιώργου Κτενίδη. Οι πρόσφυγες του χωριού, έκτισαν και την Κρώμνη, στην Μακεδονία.
1912. Αυτός είναι ο Τζιμ Θορπ, που φοράει διαφορετικές κάλτσες και παπούτσια. Αυτό δεν ήταν μια δήλωση μόδας. Ήσαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1912 και ο Τζιμ εκπροσώπησε τις ΗΠΑ, στον στίβο. Το πρωί των αγώνων του, του έκλεψαν τα παπούτσια. Ευτυχώς, ο Τζιμ κατέληξε να βρει δύο παπούτσια, σε έναν κάδο σκουπιδιών. Αυτό είναι το ζευγάρι, που φοράει. Αλλά ένα, από τα παπούτσια, ήταν πολύ μεγάλο, οπότε έπρεπε να φορέσει μια, επί πλέον, κάλτσα. Φορώντας αυτά τα παπούτσια, ο Τζιμ κέρδισε δύο χρυσά μετάλλια εκείνη την ημέρα.
Ο Τζιμ Θορπ έπεσε θύμα της μεγαλύτερης αδικίας, στην ιστορία του Ολυμπιακού Κινήματος, σε τέτοιο βαθμό, ώστε δεκαετίες, αργότερα, η ΔΟΕ αναγνώρισε το λάθος, ζήτησε δημόσια συγγνώμη και αποκατέστησε, ιστορικά, το ένδοξο όνομά του. Δυστυχώς, ο ίδιος είχε πια πεθάνει.
Το 1951 η ζωή του “Φωτεινού Μονοπατιού”, όπως ονομαζόταν ο Ινδιάνος αθλητής, έγινε κινηματογραφική ταινία, με τον τίτλο «Ο άνθρωπος από μπρούντζο».Οι, τότε, επιδόσεις του, σε εννιά, από δέκα διαφορετικά αγωνίσματα θεωρούνται αξεπέραστες, κατ' αναλογία, φυσικά, των εποχών! Γι' αυτό και ορισμένοι επιμένουν, ακόμη και σήμερα, πως ο Τζιμ Θορπ υπήρξε ο κορυφαίος αθλητής όλων των εποχών. Ο Ολυμπιονίκης των Ολυμπιονικών!
Vaterlo
1916. Θεσσαλονίκη. Το λιμάνι.
1916. Θεσσαλονίκη. Μπουγάδα, κοντά, στην κρήνη των νεκροταφείων της Αγίας Παρασκευής. Ο αγωγός, που οδηγούσε το νερό, απο την Αγία Παρασκευή, προς την Ξηροκρήνη, είχε καταστραφεί, σε εκείνο το σημεία, με το νερό να πλημμυρίζει την περιοχή, έτσι οι γυναίκες έκαναν, εκεί, τις μπουγάδες τους. Με τα σημερινά δεδομένα, είμαστε, περίπου, στην Λαγκάδα, με Αγίων Πάντων, με τα νεκροταφεία να διακρίνονται, στο βάθος.
1918. Αικατερίνμπουργκ. Μετεπαναστατική Ρωσία. Ο Τσάρος Νικόλαος Β', "ο Μικρός Πρίγκιπας" (αριστερά), αιχμάλωτος των Μπολσεβίκων, λίγο πριν δολοφονηθεί, αυτός και η οικογένειά του, τον Ιούλιο του 1918. Η μπολσεβικική κυβέρνηση, αργότερα, υποστήριξε ότι “η εκτέλεση διαπράχθηκε, από ένα τοπικό σοβιέτ, ενώ ο λιμοκτονών πληθυσμός παρέμεινε απαθής".
Η πραγματικότητα ήταν, εντελώς, διαφορετική.
16/12/1919. Κίεβο. Ο Κόκκινος Στρατός κατέλαβε την πόλη μετά από εξαήμερη μάχη, με τις Λευκές δυνάμεις των ενόπλων Δυνάμεων της Νότιας Ρωσίας του στρατηγού Άντον Ντενίκιν, υπό την τοπική διοίκηση του στρατηγού Αμπράμ Μιχαήλοβιτς Ντραγκομίρωφ.
Το Κίεβο άλλαξε χέρια πολλές φορές, κατά την διάρκεια του Ρωσικού Εμφυλίου Πολέμου. Μόνο το 1919, οι Κόκκινοι είχαν διώξει τις δυνάμεις της Ουκρανικής Διεύθυνσης, που, με την σειρά της, μόλις, είχε διαδεχθεί το φιλογερμανικό «Hetmanate», τον προηγούμενο μήνα, στις 5 Φεβρουαρίου 1919, μόνο, για να το εκκενώσουν, ξανά, στις 30 Αυγούστου 1919, καθώς οι Λευκοί προχωρούσαν.
Ο Κόκκινος Στρατός θα έδινε, για λίγο, τον έλεγχο της πόλης στον Πολωνικό Στρατό, από τις 7 Μαΐου, έως τις 13 Ιουνίου 1920, μετά την οποία το Κιβο παρέμεινε, υπό “σοβιετικό” έλεγχο, μέχρι την κατάληψη του, από την Βέρμαχτ, τον Σεπτέμβριο του 1941. Το Κίεβο δεν έγινε πρωτεύουσα της Ουκρανικής “Σοβιετικής Σοσιαλιστικής” Δημοκρατίας, μέχρι το 1934, όταν μεταφέρθηκε, επίσημα, εκεί, από την βιομηχανική πόλη του Χάρκοβο.
Οι Κόκκινοι, που ανέκτησαν το Κίεβο, τον Δεκέμβριο του 1919, ήταν μέρος της 12ης Στρατιάς, υπό τη διοίκηση του Σεργκέι Αλεξάντροβιτς Μεζενίνωφ, πρώην λοχαγού του Αυτοκρατορικού Στρατού, που στρατολογήθηκε, στον Κόκκινο Στρατό, ως στρατιωτικός ειδικός, τον Αύγουστο του 1918 και που είχε κατείχε πλήθος επιτελείου και τελικά, διοικητών, σε στρατιωτικές θέσεις, στις εκστρατείες των Ουραλίων και της Σιβηρίας.
Οι δύο μεραρχίες, που πραγματοποίησαν την επιτυχή επίθεση, ήσαν η 44η Μεραρχία Πεζικού, υπό τον Ιβάν Ναούμοβιτς Ντουμποβόι και η 58η Μεραρχία Πεζικού, υπό τον Ιβάν Φεντόροβιτς Φέντκο. Και οι δύο διοικητές μεραρχίας είχαν υπηρετήσει, για λίγο στον Αυτοκρατορικό Στρατό και είχαν επιλεγεί, για εκπαίδευση αξιωματικών, πριν πάρουν το μέρος της σοβιετικής εξουσίας, το 1917.
Οι Μεζενίνωφ, Ντουμποβόι και Φέντκο ήσαν όλοι, αργότερα, μεταξύ των αξιωματικών του Κόκκινου Στρατού, που συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν, κατά την διάρκεια των προπολεμικών εκκαθαρίσεων του σώματος αξιωματικών του Κόκκινου Στρατού. Παρομοίως και οι τρεις αποκαταστάθηκαν, μετά θάνατον, όταν επανεξετάστηκαν οι υποθέσεις τους το 1956-1957.
Ο Λευκός διοικητής Ντραγκομίρωφ απομακρύνθηκε, από την Κριμαία, μαζί με τα απομεινάρια των πρώην ενόπλων δυνάμεων της Νότιας Ρωσίας, τον Νοέμβριο του 1920 και πέρασε τα χρόνια του μεσοπολέμου στην Σερβία, την Γαλλία και την Αυστρία, σε αντίθεση, με τον Ντενίκιν, ο Ντραγκομίρωφ έδωσε την υποστήριξή του, στο βλασοβίτικο κίνημα, κατά την διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και κατατάχθηκε, ως έφεδρος αξιωματικός στον "Ρωσικό Απελευθερωτικό Στρατό". Δεν προέκυψε τίποτε, περισσότερο, από αυτόκαι έζησε, έτσι, τα τελευταία του χρόνια, στην γαλλική εξορία, πριν πεθάνει, το 1955.
1922. Αθήνα. Το Νοσοκομείο Συγγρού. Πίσω, από τους ανθρώπους, φαίνεται η κοίτη του ποταμού Ιλισού, που, σήμερα, είναι η Λεωφόρος Μιχαλακοπούλου.
1926. Σκαμνέλι Ηπείρου. Κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, η Ορεινή Ήπειρος συνιστούσε έναν γεωγραφικό και κοινωνικό χώρο, έντονα, επηρεασμένο, από τις ιστορικές ανακατατάξεις που ακολούθησαν τους Βαλκανικούς Πολέμους και την Μικρασιατική Καταστροφή. Η μορφολογία του εδάφους, η περιορισμένη πρόσβαση, σε υποδομές και η οικονομική δυσπραγία διαμόρφωσαν ένα πλαίσιο ζωής βασισμένο, στην αυτάρκεια και στην άμεση εξάρτηση, από το φυσικό περιβάλλον.
Εντός αυτού του πλαισίου, το κυνήγι αναδείχθηκε, σε δραστηριότητα κομβικής σημασίας. Το Σκαμνέλι, ως τυπικός ορεινός οικισμός της Ηπείρου, προσφέρει ένα ενδεικτικό παράδειγμα, για την κατανόηση του ρόλου των κυνηγών κατά το έτος 1926.
Κατά το 1926, στο Σκαμνέλι το κυνήγι δεν δύναται να ερμηνευθεί, ως μορφή αναψυχής, αλλά, ως αναγκαία πρακτική επιβίωσης. Οι κυνηγοί, οι οποίοι, κατά κανόνα, ασκούσαν, παραλλήλως, αγροτικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες, αξιοποιούσαν την συσσωρευμένη εμπειρική γνώση του τοπίου, των καιρικών συνθηκών και της συμπεριφοράς της άγριας πανίδας. Τα κυριότερα θηράματα περιελάμβαναν λαγούς, αγριογούρουνα και πτηνά, των οποίων η εκμετάλλευση ενίσχυε την διατροφική επάρκεια των νοικοκυριών.
Η χρήση οπλισμού, συνήθως παλαιάς τεχνολογίας και συχνά, προερχόμενου, από προηγούμενες πολεμικές συγκρούσεις, αντανακλά, τόσο την ιστορική συγκυρία όσο και τον περιορισμένο βαθμό κρατικής μέριμνας, στην ύπαιθρο. Παράλληλα, το κυνήγι επιτελούσε προστατευτική λειτουργία, καθώς συνέβαλλε, στον περιορισμό των ζημιών, που προκαλούσαν άγρια ζώα, στις καλλιέργειες και στα κοπάδια.
Πέραν της υλικής του διάστασης, το κυνήγι, στο Σκαμνέλι, έφερε και σαφή κοινωνική και πολιτισμική φόρτιση. Οι ομαδικές κυνηγετικές εξορμήσεις ενίσχυαν την συλλογικότητα, την αλληλοϋποστήριξη και τη συνοχή της κοινότητας. Οι σχετικές αφηγήσεις, μεταδιδόμενες, προφορικά, εντάσσονταν, στο σώμα της τοπικής παράδοσης και λειτουργούσαν, ως φορείς μνήμης και ταυτότητας.
Εν κατακλείδι, οι κυνηγοί στο Σκαμνέλι της Ορεινής Ηπείρου, κατά το έτος 1926, κατείχαν ρόλο ουσιώδη και πολυδιάστατο. Το κυνήγι, ως πρακτική, άρρηκτα, συνδεδεμένη, με τις ιστορικές, κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες της εποχής, υπερέβαινε την στενή λειτουργία της εξασφάλισης τροφής και συγκροτούσε έναν θεσμό επιβίωσης, προστασίας και συλλογικής ταυτότητας.
Μέσω αυτής της δραστηριότητας, διατηρήθηκε η διαχρονική σχέση ανθρώπου και φύσης, η οποία χαρακτήριζε τον πολιτισμικό ορίζοντα των ορεινών κοινοτήτων της Ηπείρου.
Χ.Κ.
1930. Αθήνα. Η οδός Μιχαήλ Βόδα.
Γράφει ο Αλέξανδρος Γέροντας :
“Κάπου διάβασα ότι αυτή η οδός πήρε το όνομά της, από κάποιον Μιχάλη, που έβοσκε τα βόδια του στην περιοχή. Αστεία εκδοχή.
Γιατί ο Μιχαήλ Σούτσος, ή Βόδας ήταν Έλληνας, στην καταγωγή, ο οποίος υπήρξε μέγας Διερμηνέας της Υψηλής Πύλης και ηγεμόνας της Μολδαβίας, την περίοδο 1819 - 1821. Μυήθηκε, στην Φιλική Εταιρεία, υποστήριξε την επανάσταση στην Μολδοβλαχία και μετά την δημιουργία του ελληνικού κράτους, διετέλεσε πρέσβης, στο εξωτερικό. Έχω άμεση συγγένεια, με τον, ως άνω, ηγεμόνα, γιατί η κόρη του Εφροσύνη Σούτσου, παντρεύτηκε τον παππού της γιαγιάς μου Πέτρο Μαυρομιχάλη, με την οποία απέκτησε παιδιά. Ένα από αυτά, η Αντωνία, παντρεύτηκε, τον εκ Σπετσών, καταγόμενο Ιωάννη Μπόταση. Έκαναν έξι παιδιά· το τέταρτο, στην σειρά, ήταν η μητέρα του πατέρα μου Ευφροσύνη Γέροντα - Μπόταση”.
1937. Αθήνα. Άποψη της οδού Πανεπιστημίου, με κίνηση αυτοκινήτων και τραμ. Στα δεξιά, το κινηματοθέατρο REX. Φωτογραφία: Π. Πουλίδης / Αρχείο ΕΡΤ.
#Φωτογραφίατηςεβδομάδας #Οιεικόνεςαφηγούνται
#ΦωτογραφικόΑρχείοΕΡΤ #REX #Πανεπιστημίου
#ΠαλιάΑθήνα #Τραμ
1930 (δεκαετία). Η Υβόν Ζαρφάτη γεννήθηκε, στην Θεσσαλονίκη, το 1922, από Εβραίους γονείς Ντελίτσια-Αλίζα και Ελιγιάχου Ζαρφάτη. Η οικογένεια της Υβόν απέκτησε έξι παιδιά, δύο, εκ των οποίων (ο Μέιρ και ο Γιόζεφ), πέθαναν, από ασθένεια, πριν, από τον πόλεμο. Όταν η Υβόν ήταν δεκατεσσάρων ετών, ο πατέρας της πέθανε, επίσης, από ασθένεια. Η Υβόν, ο αδελφός της Αβραάμ και η μητέρα της δούλεψαν όλοι πλήρες ωράριο, από τότε, για να υποστηρίξουν την οικογένειά τους Η Υβόν επιχείρησε να μεταναστεύσει, στην Παλαιστίνη, με τον μεγαλύτερο αδερφό της, αλλά δεν μπόρεσε.
Οι Γερμανοί κατέλαβαν την Θεσσαλονίκη, το 1941 και σύντομα ανάγκασαν όλους τους Εβραίους να ζουν, σε ένα χαρακτηρισμένο εβραϊκό γκέτο της πόλης. Οι συνθήκες, στο γκέτο ήσαν φρικτές και πολλοί πέθαναν, εκείνον το χειμώνα, λόγω πείνας και ασθένειας. Η Υβόν και η οικογένειά της, κατάφεραν να βγάλουν ένα μικρό χρηματικό ποσό, πουλώντας σπιτικά γλυκά, στο γκέτο, αλλά, παρόλα αυτά, αγωνίστηκαν να τραφούν.
Τον Μάρτιο του 1943, απελάθηκαν χιλιάδες Εβραίοι, από την Θεσσαλονίκη. Εκατοντάδες νεαρά ζευγάρια παντρεύτηκαν, εκείνον τον μήνα, με την ελπίδα ότι θα γλιτώσουν, από τις απελάσεις. Η Υβόν παντρεύτηκε, περίπου, αυτήν την περίοδο, αλλά δεν είχε σημασία και εκείνη, ο νέος της σύζυγος, η μητέρα και τα δύο αδέρφια στάλθηκαν, στο Άουσβιτς.
Η μητέρα και ο μικρότερος αδερφός της Υβόν στάλθηκαν, κατευθείαν, στους θαλάμους αερίων. Εκείνη, ο αδερφός της και ο σύζυγός της επιλέχθηκαν, για καταναγκαστική εργασία, στο στρατόπεδο. Οι ακριβείς συνθήκες θανάτου της Υβόν είναι άγνωστες, αλλά θεωρείται ότι πέθανε, στο Άουσβιτς, μέσα, σε λίγους μήνες, από την παρουσία της, εκεί. Αργότερα, ο σύζυγός της πέθανε, στο στρατόπεδο, τον οποίο δεν γνώρισε, ποτέ, καθώς χωρίστηκαν άνδρες και γυναίκες.
Μόνο ο αδερφός της επέζησε. Συμπλήρωσε σελίδες καταθέσεων, για την οικογένειά του. Μετά τον πόλεμο, είπε «Ήθελα να τιμήσω και τον κουνιάδο μου, αλλά, δυστυχώς, έχω ξεχάσει το όνομά του”. Η Yvon ήταν, μόλις, 21 ετών.
1941. Λβωφ (Λβιβ). Κατεχόμενη Ουκρανία. Το στρατόπεδο εργασίας και διαμετακόμισης Janowska, που ιδρύθηκε, από τους Γερμανούς, έγινε διαβόητο, για την κτηνωδία και το ψυχολογικό μαρτύριο του. Μεταξύ των πιο τρομακτικών πρακτικών της ήταν η δημιουργία μιας ορχήστρας φυλακισμένων, αναγκασμένη να εκτελεί χαρούμενη μουσική, κατά την διάρκεια των βασανιστηρίων και των εκτελέσεων. Αυτό το σύνολο έγινε γνωστό, ως το "Tango του Θανάτου".
Στο κοντινό φαράγγι του Πιάσκι, όπου έλαβαν χώρα μαζικοί πυροβολισμοί, καταδικασμένοι κρατούμενοι περπατούσαν, στην άκρη των λάκκων, ενώ έπαιζε η ορχήστρα. Αργότερα, οι επιζώντες θυμήθηκαν τον σουρεαλιστικό τρόμο του να ακούς ζωντανές μελωδίες, ως οικογένειες, φίλοι και τελικά, οι ίδιοι οι μουσικοί δολοφονήθηκαν. Η μουσική χρησιμοποιήθηκε, όχι, απλώς, ως θόρυβος υπόκρουσης αλλά, ως σκόπιμο εργαλείο απανθρωπιάς, μετατρέποντας την εκτέλεση, σε ένα γκροτέσκο θέαμα.
Η Janowska χρησίμευσε, επίσης, ως τοποθεσία κλειδί, στα μηχανήματα της Επιχείρησης Reinhard. Χιλιάδες Εβραίοι, από το Λβιβ και τις γύρω περιοχές, φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν, ή στάλθηκαν, σε στρατόπεδα εξόντωσης. Τον Νοέμβριο του 1943, καθώς πλησίαζε ο Κόκκινος Στρατός, τα SS επιχείρησαν να καταστρέψουν στοιχεία μαζικής δολοφονίας καίγοντας πτώματα και σκοτώνοντας τους υπόλοιπους κρατούμενους Ξέσπασε προγραμματισμένη εξέγερση, αλλά μόνο λίγοι κατάφεραν να ξεφύγουν.
Η Janowska παραμένει ένα, από τα πιο ανατριχιαστικά σύμβολα της ναζιστικής σκληρότητας και του ψυχολογικού τρόμου.
1941 - 1943. Βίλνιους. Πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, το Βίλνιους (τότε, γνωστό, ως Wilno) ήταν ένα, από τα σημαντικότερα κέντρα εβραϊκής ζωής και πολιτισμού, στην Ευρώπη. Συχνά, αποκαλούμενη «Ιερουσαλήμ της Λιθουανίας», η πόλη ήταν διάσημη, για τις συναγωγές, τα yeshivas, τις βιβλιοθήκες και τις ζωντανές πνευματικές παραδόσεις. Μέχρι το 1939, οι Εβραίοι αποτελούσαν, σχεδόν, το 40% του πληθυσμού της πόλης και έπαιξαν κεντρικό ρόλο, στην πολιτιστική και ακαδημαϊκή ζωή της.
Αυτός ο κόσμος καταστράφηκε, μετά την εισβολή των Γερμανών, στην Λιθουανία, τον Ιούνιο του 1941. Σχεδόν, αμέσως, οι Εβραίοι υπέστησαν τρόμο, μαζικές συλλήψεις και εκτελέσεις, που, συχνά, πραγματοποιήθηκαν, με τη βοήθεια τοπικών συνεργατών. Χιλιάδες μεταφέρθηκαν, στο κοντινό Δάσος των Πονιαρίων (Πανέριαι), όπου αναγκάστηκαν να σκάψουν τους δικούς τους τάφους, πριν τους πυροβολήσουν. Περίπου 70.000 Εβραίοι δολοφονήθηκαν, εκεί.
Τον Σεπτέμβριο του 1941, οι Ναζί ίδρυσαν το Γκέτο του Βίλνιους. Παρά την ακραία πείνα, ασθένειες και φόβο, οι Εβραίοι κάτοικοι διατηρούσαν σχολεία, πολιτιστικές δραστηριότητες και υπόγεια αντίσταση. Η Ενωμένη Παρτιζάνικη Οργάνωση (FPO) έγινε ένα, από τα πρώτα εβραϊκά κινήματα αντίστασης, στην Ευρώπη.
Μέχρι το 1943, το γκέτο εκκαθαρίστηκε. Οι περισσότεροι κάτοικοι απελάθηκαν, σε στρατόπεδα θανάτου, ή σκοτώθηκαν. Όταν οι “Σοβιετικοί” απελευθέρωσαν το Βίλνιους, το 1944, μόνον, ένα μικρό μέρος του εβραϊκού πληθυσμού είχε επιβιώσει. Η καταστροφή του εβραϊκού Βίλνιους αντιπροσωπεύει μια τεράστια πολιτιστική και ανθρώπινη απώλεια, που θυμούνται, σήμερα, μέσα από μνημόσυνα και ιστορική μνήμη.
6/8/1942. Τρεμπλίνκα. Ο Janusz Korczak περπατά, με τα παιδιά, προς τον θάλαμο αερίων.
Ο Janusz Korczak ήταν Πολωνός δάσκαλος, γιατρός και συγγραφέας, εβραϊκής καταγωγής. Τον Αύγουστο του 1942, παρά το γεγονός ότι είχε την ευκαιρία να σωθεί, επέλεξε να δεχθεί τον θάνατο, στον θάλαμο αερίων του στρατοπέδου εξόντωσης της Τρεμπλίνκα, μαζί με τα παιδιά του «Σπιτιού των Ορφανών», που διοικούσε. Όταν ετοιμάστηκαν έγγραφα, γι' αυτόν και του δόθηκε η επιλογή να φύγει, από το γκέτο, απάντησε :
«Δεν εγκαταλείπεις ένα παιδί, στην δυστυχία, την αρρώστια, ή τον κίνδυνο. Και υπάρχουν 200 παιδιά, εδώ. Πώς μπορείς να τα αφήσεις μόνα τους, στον θάλαμο αερίων;"
1942 - 1944. “Σοβιετική Ένωση”. Ανατολικό Μέτωπο. Εάν μπορούσατε να ρωτήσετε έναν Γερμανό βετεράνο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου τί τον τρόμαξε, πραγματικά, ποιό μέρος του πολέμου θα έδειχνε, αμέσως; Τί, πραγματικά, τους τρόμαξε; Το Ανατολικό Μέτωπο - δηλαδή ο πόλεμος, εναντίον των Ρώσων, η “Σοβιετική Ένωση”.
Δεν ήταν, απλά, ένας πόλεμος. Ήταν μια βάναυση μάχη, για να παραμείνεις, ακόμη και αναπνέεις. Όλοι οι κανόνες του πολέμου έλιωσαν, εκεί πέρα.
Ο μεγαλύτερος φόβος, που κουβαλούσαν μαζί τους, ήταν τα απλά λόγια της σύλληψης. Παραδίνομαι; Αυτό ήταν κακή δουλειά, αν υπήρχε.
Τα σοβιετικά στρατεύματα υπέφεραν, τρομερά, εξαιτίας των όσων έκαναν οι Γερμανοί. Έτσι, όταν έπιασαν έναν Γερμανό στρατιώτη, σπάνια, υπήρξε έλεος. Πολλοί πυροβολήθηκαν, επί τόπου. Αν κατάφερες να επιβιώσεις, από αυτό, στελνόσουν, σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Αυτά τα στρατόπεδα ήσαν απαίσια μέρη. Με κρύο και πείνα, τους βάζουν να δουλέψουν, για τον εχθρό. Οι περισσότεροι, από αυτούς τους Γερμανούς, δεν ξαναείδαν τα σπίτια τους. Τα αρχεία το αποδεικνύουν.
Μετά, ήταν ο ρωσικός χειμώνας, που λεγόταν "Στρατηγός Χειμώνας" και ήταν εχθρός, όσο κάθε στρατιώτης.
Το κρύο ήταν τόσο μεγάλο, που οι άντρες πάγωναν, ακόμη και στον ύπνο τους και τα τουφέκια τους καταστρεφόταν. Έπρεπε να πολεμήσουν το τρομερό κρύο. με τις κουβέρτες και τα παλτά τους, καθώς έπρεπε να πολεμήσουν, τον Κόκκινο Στρατό.
Τελικά, η δύναμη της σοβιετικής επίθεσης ήταν τρομακτική.
Έριξαν ένα τεράστιο όγκο πυρών πυροβολικού Occy καθηλωτικό και πυραύλους Katyusha. Καθώς πετούσαν έκαναν έναν τρομερό θόρυβο, ουρλιάζοντας. Όπου έπεσαν αυτά, εξαφάνισαν τα πάντα. Δεν υπήρχε ασφαλές μέρος, για να κρυφτείς.
Το Ανατολικό Μέτωπο ήταν ένα άσχημο μέρος και ο θάνατος, σε περίμενε, είτε με καραμπίνα, είτε με παγωμένο άνεμο, ή απλά, επειδή στεκόσουν σε λάθος χωράφι.
#germany #ww2 #memories #war #history #historia #fblifestyle
1942. Ηράκλειο Κρήτης. Γερμανοί στρατιωτικοί, στην Πλατεία Ελευθερίου Βενιζέλου, δίπλα, στην κρήνη Μοροζίνι, σε κάποια εορταστική εκδήλωση. Στα δεξιά, βλέπουμε πολίτες, που, προφανώς, βρέθηκαν, εκεί, χωρίς την θέλησή τους. Στο βάθος, διακρίνονται οι ενετικές σιταποθήκες, στην οδό Χάνδακος.
27/9/1944. Aken, Γερμανία. Γερμανοί έπιασαν Νοσοκόμα των ΗΠΑ. Στην συνέχεια, ανακάλυψαν ότι είχε περιποιηθεί 500, από τους τραυματίες τους
Η 27η Σεπτεμβρίου 1944, ξεκίνησε όπως πολλές άλλες μέρες στην καταρρέουσα καρδιά της Ναζιστικής Γερμανίας - γκρίζος ουρανός, μακρινός κεραυνός που δεν ήταν καιρός και η επίμονη επίγνωση ότι ο πόλεμος δεν ήταν πια κάτι που συνέβαινε εκεί έξω”. Είχε φυάσει. Ήταν πάνω, από το κεφάλι. Ήταν, στα χωράφια, στα χωριά, στα δάση και στον ίδιο τον αέρα.
Ο υπολοχαγός Hinrich Weber στεκόταν, σε μια επιταγμένη αγροικία, έξω, από την μικρή πόλη Aken, επανεξετάζοντας μια δακτυλογραφημένη λίστα, που του έδωσε ένας κατώτερος αξιωματικός. Το χαρτί μύριζε, αμυδρά, μελάνι και υγρό μαλλί. Ο Βέμπερ ήταν αξιωματικός του Γερμανικού Στρατού, για, σχεδόν, είκοσι χρόνια. Είχε υπηρετήσει, στην Πολωνία, την Γαλλία, το Ανατολικό Μέτωπο και τώρα, εδώ, υπερασπιζόμενος ό,τι απέμεινε, από το Ράιχ, από έναν εχθρό, που γινόταν δυνατότερος, κάθε εβδομάδα, που περνούσε.
Το προσωπικό του εχθρού ήταν ρουτίνα, τώρα. Αμερικανοί πεζικάριοι. Βρετανικό πλήρωμα αεροσκάφους. Μερικές φορές Γάλλοι αντιστασιακοί. Ο Βέμπερ διάβασε τα ονόματα, με επαγγελματική αποσύνδεση, το μυαλό του, ήδη, κατηγοριοποιεί, κάθε άνθρωπο : βαθμό, χρησιμότητα, κίνδυνος.
Μετά σταμάτησαν τα μάτια του.
Ανθυπολοχαγός Reeba Z. Μικρό.
Σώμα Νοσοκόμων Στρατού.
Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ.
Ο Weber το ξαναδιάβασε, πιο αργά, αυτή την φορά.
Μια γυναίκα.
Μια Αμερικανίδα νοσοκόμα.
Αιχμαλωτίστηκε, βαθιά, μέσα, σε γερμανικό έδαφος.
Κοίταξε, ψηλά, απότομα. "Αυτό είναι λάθος", είπε, ξεκάθαρα.
Ο νεαρός αξιωματικός δίστασε. "Όχι, κύριε Υπολοχαγέ. Ανασύρθηκε ζωντανή, από το σημείο της συντριβής. Ήταν... περιποίηση των τραυματιών”.
Ο Weber συνοφρυώθηκε. Οι νοσοκόμες προστατεύονταν, από την Σύμβαση της Γενεύης. Δεν ήσαν πολεμιστές. Δεν έπρεπε να είναι, εδώ. Και σίγουρα, όχι γυναίκες. Γερμανικό δόγμα - παραδοσιακό, άκαμπτο, αναμφισβήτητο - δεν τοποθετούσε το γυναικείο ιατρικό προσωπικό, πουθενά, κοντά, σε μάχη μετώπου.
Ωστόσο, η αναφορά ήταν ξεκάθαρη. Το αμερικανικό αεροσκάφος καταρρίφθηκε, κατά την διάρκεια αποστολής ιατρικής εκκένωσης. Οι πιλότοι ήσαν νεκροί. Αρκετοί τραυματίες στρατιώτες επέζησαν της συντριβής.
Και η νοσοκόμα - τραυματισμένη - είχε βρεθεί γονατιστή, στα συντρίμμια, με αίμα, στα χέρια της, να δίνει βοήθεια.
Ο Weber έκλεισε τα μάτια του, για λίγο. Ο πόλεμος του είχε διδάξει πολλά πράγματα, αλλά δεν τον είχε προετοιμάσει, γι' αυτό.
Το μεταγωγικό αεροσκάφος C-47 είχε απογειωθεί, εκείνο το πρωί, κάτω από χαμηλή συννεφιά, οι μηχανές του δονούνταν, μέσα από την λεπτή μεταλλική άτρακτο. Μέσα, δεν υπήρχε σιωπή - μόνο, πόνος. Βογκητά, ψιθυριστές προσευχές, η κουδουνίστρα του εξοπλισμού, ο θαμπός γδούπος των αναταράξεων.
Η Ανθυπολοχαγός Reeba Whittle κινήθηκε, ανάμεσα, στα φορεία, με εξασκημένη αποτελεσματικότητα. Ήταν μικρή, μόλις, 25 χρονών, αλλά δεν υπήρχε τίποτε διστακτικό, στις κινήσεις της. Η στολή της ήταν τσαλακωμένη. Το κράνος της ήταν, ελαφρώς, στραβό. Η ιατρική τσάντα της, γρατζουνισμένη και λερωμένη, από μήνες χρήσης, δεν ήταν ποτέ, μακριά, από το πλευρό της.
Είχε προσφερθεί, εθελοντικά, για υπηρεσία νοσοκόμας πτήσης νωρίτερα, εκείνο το έτος, παρά την αντίσταση των αξιωματούχων του Στρατού, που πίστευαν ότι οι γυναίκες ήσαν ακατάλληλες, για τέτοιες συνθήκες.
Πολύ επικίνδυνο, είπαν.
Πολύ αγχωτικό.
Πολύ κοντά. στην μάχη.
Η Whittle είχε ακούσει. ήσυχα, πριν απαντήσει.
"Είμαι νοσοκόμα", είπε. "Οι τραυματίες στρατιώτες χρειάζονται, αμέσως, φροντίδα. Δεν με νοιάζει, που συμβαίνει αυτή η φροντίδα. ”
Δεν ήταν νταηλίκι. Δεν ήταν εξέγερση. Ήταν απλή αλήθεια.
Μέσα σε εβδομάδες, από την στιγμή, που κέρδισε τα φτερά της, πετούσε, σχεδόν, καθημερινές αποστολές εκκένωσης - σύντομες, βάναυσες πτήσεις, πάνω, από εχθρικό έδαφος, καμπίνες, χωρίς πίεση, ανοιχτές πληγές εκτεθειμένες, σε παγωμένο αέρα. Γερμανικά αντιαεροπορικά πυρά, γύρω τους, σαν μαύρα λουλούδια, ανοίγοντας τρύπες, στον ουρανό.
Είχε θεραπεύσει θρυμματισμένα άκρα, κατάρρευση πνεύμονες, κοιλιακά τραύματα, για τα οποία κανένα βιβλίο δεν μπορούσε να προετοιμάσει κάποιον. Κρατούσε το χέρι τους, καθώς οι άντρες αιμορραγούσαν, στον αέρα. Είχε κρατήσει άλλους ζωντανούς, μέσω της δύναμης της θέλησης.
Δεκέμβριος 1944. Αθήνα.
Μάρτιος 1945. Γεωργιούπολη, Κρήτη. Ανταλλαγή αιχμαλώτων πόλεμου. Οι φωτογραφίες από τη συλλογή του πράκτορα της SOE, ταγματάρχη Dennis Ciclitira.
23/2/1946. Μανίλα, Φιλιππίνες. Ο Ιάπωνας στρατηγός Tomoyuki Yamashita απαγχονίστηκε, για εγκλήματα πολέμου.
Ο Γιαμασίτα προήχθη. σε στρατηγό, τον Φεβρουάριο του 1943, αλλά το 1944, με την πολεμική κατάσταση να επιδεινώνεται, για την Αυτοκρατορία της Ιαπωνίας, αποστάλθηκε, ως Διοικητής της 14ης Στρατιάς Περιοχής, στις Φιλιππίνες.
Έφθασε, στην Μανίλα στις 6 Οκτωβρίου 1944, μόλις, δύο εβδομάδες, πριν την απόβαση των αμερικανικών δυνάμεων, στο νησί Leyte. Αντιτάχθηκε, στο σχέδιο, που επινοήθηκε από το Αυτοκρατορικό Αρχηγείο, στο Τόκιο, να στείλει μερικά, από τα στρατεύματά του, στο Λέιτε, λόγω έλλειψης τροφίμων και πυρομαχικών, καθώς και πλοίων, για να τα μεταφέρουν, εκεί. Τελικά, ωστόσο, δεν μπόρεσε να παρακούσει τον άμεσο ανώτερό του, στρατηγό Terauchi Hisaichi, Γενικό Διοικητή του Νότιου Στρατού, και έστειλε, περίπου, 80.000 στρατιώτες, στο Leyte, μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου.
Το αποτέλεσμα ήταν μια καταστροφή, καθώς το 97% πέθανε, πολλοί από την πείνα. Στην μέση της Μάχης του Λέιτε, ο Τεράουτσι μετακίνησε το αρχηγείο του, από την Μανίλα, στην Σαϊγκόν, στο Βιετνάμ, ξεφεύγοντας, έτσι, από την επικίνδυνη κατάσταση, στο πεδίο μάχης, που τύλιξε όλες τις ιαπωνικές δυνάμεις, στις Φιλιππίνες.
Καθώς μεγάλες ποσότητες προμηθειών είχαν, ήδη, εξαντληθεί, στην μάχη του Leyte, δεν υπήρχαν επαρκή όπλα και πυρομαχικά, για τους 287.000 Ιάπωνες στρατιώτες, που στάθμευαν, στο νησί Luzon, υπό τις διαταγές του Yamashita, καθώς αντιμετώπισαν 191.000 αμερικανικά στρατεύματα, που αποβιβάστηκαν, στον κόλπο Lingayen του νησιού, στις 9 Ιανουαρίου 1945. Στα μέσα Δεκεμβρίου 1944, αναμένοντας την απόβαση των αμερικανικών δυνάμεων, ο Γιαμασίτα διέταξε όλα τα στρατεύματα, που σταθμεύουν, στην Μανίλα, να εκκενώσουν την πόλη, μέσα σε έξι εβδομάδες και το αρχηγείο του μεταφέρθηκε, επίσης, στο Μπάγκιο, στα βουνά της βόρειας Λουζόν. Περίπου, 20.000 στρατιώτες της 31ης Ναυτικής Βάσης, αρχικά, υπό την διοίκηση του Υποναύαρχου Sanji Iwabuchi, τέθηκαν, υπό τις διαταγές του Yamashita, στα τέλη Δεκεμβρίου, αλλά αρνήθηκαν να κινηθούν. Για τέσσερις εβδομάδες, αυτά τα στρατεύματα πολέμησαν, έντονα, ενάντια, στις αμερικανικές δυνάμεις, που εισήλθαν, στην πόλη, στις 3 Φεβρουαρίου 1945.
Ως αποτέλεσμα, εκτελέστηκαν, περίπου, 100.000 Φιλιππινέζοι πολίτες. Κατά την διάρκεια της εκστρατείας, Ιάπωνες βασάνισαν και σκότωσαν πολλούς πολίτες, που πιστεύεται ότι είναι μέλη, ή συνεργάτες ανταρτικών ομάδων, που αντιτίθενται, στην Ιαπωνία. Πολλές γυναίκες βιάστηκαν, από τα ιαπωνικά στρατεύματα, και πολλοί πολίτες έπεσαν θύματα εναέριων βομβαρδισμών, που διεξήγαγαν οι αμερικανικές δυνάμεις. Τελικά, όλα τα Ιαπωνικά στρατεύματα, που είχαν παραμείνει, στην πόλη, για να πολεμήσουν τους Αμερικανούς, χάθηκαν.
Τα στρατεύματα του Yamashita συνέχισαν να πολεμούν, στα βουνά, παρά το γεγονός ότι υπέφεραν, από εκτεταμένες ασθένειες και πείνα. Μέχρι την στιγμή, που ο Yamashita παραδόθηκε, στις αμερικανικές δυνάμεις, τον Ιούνιο του 1945, 210.000 Ιάπωνες στρατιώτες ήσαν νεκροί.
Αμέσως, μετά την παράδοση, ο Yamashita, ως διοικητής όλων των ιαπωνικών δυνάμεων, στις Φιλιππίνες, συνελήφθη, ως εγκληματίας πολέμου, κατηγορούμενος, για τις θηριωδίες, που διέπραξαν οι ιαπωνικές δυνάμεις, υπό τις διαταγές του, εναντίον αμάχων, στην Μανίλα. Τα στοιχεία δείχνουν, ωστόσο, ότι δεν γνώριζε τα εγκλήματα, που διέπραξαν τα μέλη της Ναυτικής Βάσης, που αρνήθηκαν να υπακούσουν στην εντολή του, να φύγουν, από την Μανίλα και ότι δεν άσκησε καμία διοίκηση, επί των δυνάμεων αυτών, κατά την διάρκεια της μάχης. Παρά τις αδύναμες νομικές βάσεις, για την προσωπική του ευθύνη, για αυτά τα εγκλήματα, το στρατοδικείο των Ηνωμένων Πολιτειών διεξήγαγε μια γρήγορη δίκη και τον καταδίκασε, σε θάνατο, στις 7 Δεκεμβρίου 1945.
Το παρασκήνιο αυτής της υπόθεσης ήταν η αποφασιστικότητα του στρατηγού Douglas MacArthur να μετατρέψει την δίκη της «Τίγρης της Μαλαισίας», σε βιτρίνα. Ο MacArthur, ο οποίος ήταν Κυβερνήτης των Φιλιππίνων, διέφυγε, λίγο μετά την ιαπωνική εισβολή, στα τέλη Δεκεμβρίου 1941. Ομάδα Αμερικανών στρατιωτικών δικηγόρων, που υπερασπίστηκαν τον Yamashita άσκησε έφεση, κατά της απόφασης, στο Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών. Ωστόσο, η προσφυγή απορρίφθηκε με δηγδους πέντε, προς δύο. Ο Yamashita απαγχονίστηκε, στην Μανίλα, στις 23 Φεβρουαρίου 1946.
Ποια ήταν η ευθύνη του Yamashita, για τα εγκλήματα που διέπραξαν τα ιαπωνικά στρατεύματα, κατά εντόπιων αμάχων και αιχμαλώτων πολέμου, στις Φιλιππίνες; Όταν έφτασε, στην Μανίλα, ως διοικητής της 14ης Στρατιάς Περιοχής, τον Οκτώβριο του 1944, το ιαπωνικό σύστημα επικοινωνίας και εφοδιασμού ήταν, ήδη, σε αναταραχή και το ηθικό των στρατευμάτων ήταν πολύ χαμηλό. Αυτά τα προβλήματα εντάθηκαν, μετά την μετακίνηση του αρχηγείου του, στο Μπάγκιο, ενώ τα στρατεύματα ήτσν διάσπαρτα, σε όλα τα βουνά της βόρειας Λουζόν.
Σε αυτό το στάδιο, οι στρατιώτες ήσαν απελπισμένοι, μπροστά στις σοβαρές ελλείψεις τροφίμων, φαρμάκων και πυρομαχικών. Πολλοί στρατιώτες δεν έλαβαν, ποτέ, τις εντολές και τις οδηγίες του Yamashita και πολλές εντολές αγνοήθηκαν, ακόμη και από κατώτερους αξιωματικούς. Η απόρριψη, από την 31η Ναυτική Βάση της εντολής της Yamashita, για εκκένωση της Μανίλας, ήταν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας κατάστασης, που επιδεινώθηκε, από την μακροχρόνια αντιπαλότητα, μεταξύ του Αυτοκρατορικού Ιαπωνικού Στρατού και του Πολεμικού Ναυτικού. Για τον λόγο αυτόν, οι δικηγόροι υπεράσπισης, οι ίδιοι μέλη των Αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων, θεώρησαν την δίκη, ως μια πολιτική άσκηση, που διοργανώθηκε, από τον Στρατό των Ηνωμένων Πολιτειών, ιδιαίτερα, τον στρατηγό Douglas MacArthur
Ωστόσο, αυτό δεν απαλλάσσει, αυτομάτως, τον Yamashita, από την ευθύνη, για όλες τις στρατιωτικές θηριωδίες της Ιαπωνίας. Στις 18 Φεβρουαρίου 1942, τρεις ημέρες, μετά την κατάληψη της Σιγκαπούρης, ο Γιαμασίτα εξέδωσε εντολή «επιλογής και απομάκρυνσης εχθρικών Κινέζων». Εκείνη την εποχή, περίπου, 600.000 Κινέζοι ζούσαν, στην Σιγκαπούρη και το αντιϊαπωνικό συναίσθημα ήταν γεμάτο, μετά από μια δεκαετία Ιαπωνικής εισβολής και πολέμου, που ξεκίνησε, στην Μαντζουρία, το 1931 και συνεχίστηκε, στην Κίνα, από το 1937. Πράγματι, μια κινεζική δύναμη ανταρτών, που δημιουργήθηκε, με την βοήθεια των βρετανικών δυνάμεων, πολέμησε, σθεναρά, εναντίον των Ιαπωνικών στρατευμάτων, που εισέβαλαν, μετά την πτώση της Σιγκαπούρης. Από την πλευρά της, η ιαπωνική δύναμη Κατοχής συγκέντρωσε και ανέκρινε 200.000 Κινέζους, ηλικίας 15, έως 50 ετών, σε μια προσπάθεια να ξεριζώσει τα λεγόμενα «αντιϊαπωνικά στοιχεία», όπως κομμουνιστές και υποστηρικτές του Kuomintang, καθώς και εγκληματίες. Ένας αξιωματικός, ο Masanobu Tsuji, φέρεται να καυχιόταν ότι θα μείωνε τον κινεζικό πληθυσμό της Σιγκαπούρης, στο μισό, εφαρμόζοντας την εντολή του Yamashita.
Λόγω των μεθόδων, που χρησιμοποιήθηκαν, για την εύρεση αυτών των «αντιαπωνικών στοιχείων», ωστόσο, η άσκηση κατέληξε, ως σφαγή μεγάλου αριθμού αθώων πολιτών. Οι εκτιμήσεις κυμαίνονταν, μεταξύ 6.000 και 100.000, αν και πιθανότατα, ήσαν, περίπου, 40.000. Παρόμοιες θηριωδίες πραγματοποιήθηκαν, επίσης, σε όλη την Μαλαισιανή Χερσόνησο, με αποτέλεσμα τον θάνατο άλλων 60.000 Κινέζων. Εάν οι βρετανικές δυνάμεις είχαν διεξάγει το δικαστήριο εγκλημάτων πολέμου του Yamashita, σίγουρα θα είχε κριθεί ένοχος, για αυτή την τρομερή μεγάλης κλίμακας σφαγή Κινέζων.
Παραδόξως, φαίνεται ότι ο Yamashita επηρεάστηκε, βαθιά, από το δικαστήριο, παρόλο, που οι διαδικασίες, που διεξήγαγε ο αμερικανικός στρατός ήσαν, προφανώς, άδικες. Κατά την ακρόαση, περίπου 200 θύματα και μάρτυρες διαφόρων ιαπωνικών θηριωδιών έδωσαν λεπτομερείς αναφορές, για τις ιαπωνικές θηριωδίες. Πρέπει να ήταν μια βασανιστική εμπειρία, για τον Yamashita, ακούγοντας, κάθε ημέρα, επίπονες ιστορίες θυματοποίησης πολλών ανδρών, γυναικών και παιδιών. Στην αίθουσα του δικαστηρίου, κατόπιν συμβουλής των Αμερικανών δικηγόρων του, αρνήθηκε την ευθύνη, για τα εγκλήματα, που διέπραξαν, οι, υπό τις διαταγές του, αλλά, με προσωπική του βούληση, αναγνώρισε, ταπεινά, την αποτυχία του, ως διοικητής, να πειθαρχήσει τους στρατιώτες του και να τιμωρήσει εκείνους, που διέπραξαν εγκλήματα, κατά του λαού των Φιλιππίνων.
Επιπλέον, φαίνεται να έχει εσωτερικεύσει τον πόνο των θυμάτων των ιαπωνικών θηριωδιών, επιδεικνύοντας τύψεις, για τα εγκλήματα πολέμου των στρατευμάτων του, ξεπερνώντας, κάπως, την δική του παλιομοδίτικη μιλιταριστική ιδεολογία και αντικαθιστώντας την, με μια αξιοσημείωτη αυτοκριτική. Αυτό είναι ξεκάθαρο, από τα τελευταία του λόγια, που υπαγόρευσε, στον βουδιστή εφημέριο φυλακών Morita Shokaku, λίγο πριν απαγχονιστεί. Αυτά τα λόγια, ένα μήνυμα, προς τον Ιαπωνικό λαό, ήταν μια προσθήκη, στη γραπτή διαθήκη του, στην οποία ζήτησε, ειλικρινά, συγγνώμη, από όλο τον λαό των Φιλιππίνων, για τις θηριωδίες, που διέπραξαν τα στρατεύματά του.
#war #germany #historia #memories #fblifestyle #history #ww2
1952. Αθήνα. Δουργούτι (νυν, Νέος Κόσμος). Ο Αρμενικός προσφυγικός καταυλισμός.
Οκτώβριος 1954. Αθήνα. Θέατρο Κοτοπούλη. Στην μέση της φωτογραφίας είναι η Τζένη Καρέζη, στην πρώτη της εμφάνιση , στην παράσταση "Ωραία Ελένη". Μαζί της, στην φωτογραφία, αριστερά, η Βαλεντίνη Ρούλη. Η άλλη κοπέλα είναι άγνωστη. Αρχείο Μουσικό Θέατρο.
1962. Κρήτη. Η Αλίκη Βουγιουκλάκη, με Κρητικούς δημοσιογράφους.
1970 (τέλη δεκαετίας). Λονδίνο. Η Αλίκη Βουγιουκλάκη, σε μια σπάνια στιγμή, με τον δεύτερο σύζυγό της Γιώργο Ηλιάδη, στον φακό του Μαρίνου Κουσουμίδη. Ο Γιώργος Ηλιάδης αγαπούσε την Αλίκη, αλλά δεν της χαρίζονταν, δεν παραδινόταν, άνευ όρων, στην διπλωματία της, όταν την έβρισκε λάθος. Όταν καυγάδιζαν, εκείνη μιμείτο την κυπριακή προφορά του. κάνοντας τον να σκάει, στα γέλια. Οι νυχτερινές έξοδοι της Αλίκης είχαν μειωθεί και αντικατασταθεί, από ταξίδια, στην Ευρώπη και αλλού, με τον σύντροφό της. O έρωτας με τον Ηλιάδη, όμως, δεν είχε happy end. Ο επιχειρηματίας επέστρεψε, αναπάντεχα, στην προηγούμενη σύζυγο και τα παιδιά τους, στην Κύπρο, δίνοντας ξαφνικό τέλος, στην σχέση και αφήνοντας την Αλίκη Βουγιουκλάκη απαρηγόρητη. Για λίγο. Σύντομα, θα έβρισκε έναν νέο έρωτα, στο πλευρό του τον Βλάση Μπονάτσου.
ΠΗΓΗ: Elena's Diary
17/12/1968. Αλβανία. Ομιλία του Enver Hoxha, με συγγενείς και φίλους του Ήρωα Σοσιαλιστικής Εργασίας, δασκάλου.
Αφού χαιρέτησε τους καλεσμένους, ο σύντροφος Ενβέρ Χότζα είπε:
«Χάρηκα πολύ ,που ήλθες να με συναντήσεις, σήμερα. Ο θάνατος του Ήρωα της Σοσιαλιστικής Εργασίας, του γιου σας, Ismet Bruçaj, δεν ήταν βαριά απώλεια, μόνο, για εσάς τους γονείς, για την οικογένεια, αλλά, για όλη την νεολαία, για το Κόμμα και για το λαό μας. Μας στεναχώρησε, αλλά δεν μας έκανε αδύναμους. Χάσαμε ένα νεαρό ηρωικό, πιστό αγόρι του Κόμματος, του λαού και της νεολαίας, μορφωμένο από εσάς, τον πατέρα και την μητέρα του, από το σχολείο, από την οργάνωση νεολαίας και το Κόμμα, για να βάλουμε όλες τις σωματικές και ψυχικές δυνάμεις, στην υπηρεσία της πατρίδας. Και αυτό το έργο, το έκανε, στο τέλος, με ηρωισμό, χωρίς, καν, να σώσει την ζωή του. Το γεγονός αυτό ενισχύει, ακόμη, περισσότερο την εμπιστοσύνη, στην σωστή γραμμή του Κόμματος, ενισχύει την εμπιστοσύνη μας, στην υπέροχη νεολαία μας, η οποία μεγαλώνει και περνάει, επαναστατικά, ενισχύει την εμπιστοσύνη μας, στο παρόν και στο ευτυχισμένο μέλλον της πατρίδας, στην οποία μας οδηγεί το Κόμμα.
Με μια τόσο ηρωική, γενναία, θαρραλέα νεολαία, με νέους νέους τέτοιων ιδιοτήτων, όπως ο Ismet Bruçaj και όπως είναι εκατοντάδες χιλιάδες φίλοι, η Αλβανία θα ζήσει, για ελεύθερους, ανεξάρτητους αιώνες και θα οικοδομήσει, με επιτυχία τον σοσιαλισμό και τον κομμουνισμό. Επομένως, κάθε εχθρός, που θα προσπαθήσει να έλθει, εναντίον της χώρας μας, όχι, μόνο, θα αποτύχει, εδώ θα βρει ασφαλή θάνατο.
Είδατε μόνοι σας πώς ο θάνατος του Ismet Bruçaj μεγάλωσε το βάρος, στην Αλβανία. Η πράξη και η μνήμη του έγιναν σημαία, το όνομά του έγινε στοργικό και αξέχαστο, όπως αυτό του Ndrec Ndue Fjka, ο οποίος, με το έργο του, εμπνέει, έντονα, την αρμάδα των δασκάλων μας. Γι' αυτό, ο Ismet Bruçaj δεν είναι νεκρός, σύντροφε Σαλί, θα ζει, συνεχώς. στην καρδιά του λαού, της νεολαίας και των κομμουνιστών. Το παράδειγμά του θα μας χρησιμεύσει όλους, για να εργαστούμε, καθώς εργαζόταν και πολεμούσε.
Μίλησέ μας λίγο, σύντροφε Σαλί, για την ζωή του Ισμέτ».
SHOKU SALI BRUÇAJ: Ο γιος μου, φίλε Enver, έκανε, μόνο, το καθήκον, στην πατρίδα, όπως έκαναν πολλοί φίλοι της ηλικίας του, όπως και ο δάσκαλος Ndrec Ndue Fika, όπως έκαναν στο Pal Vata και σε άλλους. Μετά την πτώση του, εκατοντάδες χιλιάδες άλλοι νέοι έχουν στηθεί, για να τον αντικαταστήσουν, να υπηρετήσουν τον λαό και το Κόμμα. Να μας γυρίσει όσα βουνά το Κόμμα, να μας φέρει, σύντροφε Ενβέρ, να γυρίσουμε τον λαό μας και την ηρωική νεολαία! Όχι μόνο ο αδερφός του, ο Ισλάμ, που είναι νεότερος, αλλά και εγώ, η μητέρα του, οι αδερφές και ο θείος του, είμαστε έτοιμοι να δώσουμε τα πάντα, αν χρειαστεί, ζωή, για τους ανθρώπους και την πατρίδα. Κάθε εχθρός που θα τολμήσει να αγγίξει τα σύνορά μας, είμαστε έτοιμοι να ρίξουμε την σφαίρα. Για να γυρίσετε το Κόμμα, Εσείς, ο σύντροφος Ενβέρ και ο αλβανικός λαός, που έχετε συνδεθεί, στενά ως κρέας κόκκαλων, μεταξύ μας!
SHOKU ENVER HOXHA: Πώς έμοιαζε το ατύχημα και ακριβώς τί μέρος?
SHOKU SALI BRUÇAJ: Ο Ismet Bruçaj ξεκίνησε την ημέρα φεγγάρι να πάει, στο χωριό. Μέρος του δρόμου το έκανε, με ποδήλατο, για να φτάσει, στο Likaj, πριν από την λήξη της προθεσμίας, πριν ανοίξει το σχολείο, που είχε δώσει τον λόγο, στα παιδιά. Δεν ξέραμε τί είχε συμβεί, είχαμε πάει, στην δουλειά. Ήλθαν οι φίλοι του Κόμματος και η ΝΒ μας μίλησε, για το τί είχε συμβεί στον Ισμέτ.
ΛΥΤΦΗ ΧΟΧΑ1: Μετάβαση στο Μόνος του, στο Λικάτζ, ο Ισμέτ παρέμεινε, σε ένα μέρος, όπου δεν υπήρχε περισσότερος δρόμος, από ό,τι, από την κακή στιγμή, η γέφυρα είχε πάρει το ποτάμι. Υπήρχε, ακόμη, χρόνος, για να επιστρέψει, αλλά ο Ισμέτ, για να πάρει τη δεδομένη λέξη στη χώρα, συνέχισε το δρόμο, προσπαθώντας να περάσει μέσα από μια ακαταστασία. Όπως φαίνεται στη χώρα, απλώς γλίστρησε τις μπότες και έπεσε 100 μέτρα βάθος, όπου κάποιο ξύλο είχε σταματήσει. Αν και βαριά συντετριμμένο είχε προσπαθήσει να σηκωθεί, είχε γλιστρήσει ξανά και άλλα 10 μέτρα κάτω και τελικά έμεινε. Αν δεν περίμεναν λίγο ξύλο στη μέση της αβύσσου, υπήρχε κίνδυνος πτώσης και άλλα 150-200 μέτρα κάτω, στην άβυσσο, όπου δεν θα βρισκόταν. Η μπλούζα και η κουρτίνα του, την ώρα που είχε γλιστρήσει, σκίστηκαν. Στο σημείο βρήκαμε μια πέτρα λερωμένη με το αίμα του. Η ώρα που είχε στο χέρι του κόλλησε στο 3:20 μετά τα μεσάνυχτα και το ποτήρι έσπασε. Το καταλάβαμε αυτό που σκεφτήκαμε να το διατηρήσουμε στα μουσεία για τη μνήμη του Ισμέτ. Δεδομένου ότι το μέρος όπου είχε πέσει δεν ήταν ο κεντρικός δρόμος, δεν είχε καταφέρει να το δει ως περαστικό πριν βρεθεί.
SHOKU ENVER HOXHA: Τι γίνεται με τους πενθούντες Likaj?
SHOKU SALI BRUÇAJ: Ναι, και εκεί μας καλωσόρισαν πολύ καλά.
SHOKU ENVER HOXHA: Είμαι καλά,
Μπαχρί ότι αντικατέστησες τον Ισμέτ στη Σχολή Λυκάτ. Είσαι ένα νεαρό αγόρι. Από ένα χωριό με τον Ισμέτ είσαι?
SHOKU BAHRI PIRI: Ναι.
LYTFI HOXHA SHOKU: Πολλοί μαθητές pe-pup
οι δαγωγοί προσφέρθηκαν εθελοντικά να αντικαταστήσουν τον Ismet όπως και ο Bahri, αλλά αποφάσισαν ότι αφού αυτός ήταν φίλος από την παιδική τους ηλικία. Η συλλογικότητα εδραιώθηκε κατόπιν αιτήματός του και ο Bahriun τα προώθησε όλα με τελετές στο Likaj.
SHOKU ENVER HOXHA: Αυτή είναι μια μεγάλη αλληλεγγύη.
Εγώ, κάθε μέρα, από την ημέρα που δόθηκε η είδηση της πτώσης του Ισμέτ, μου έρχονται πολλά γράμματα, και από τις τέσσερις πλευρές της πατρίδας, στα οποία μιλάω με θαυμασμό για το υψηλό παράδειγμα του Ισμέτ. Σε αυτά οι εργαζόμενοι και ιδιαίτερα οι νέοι των εκπαιδευτικών, εκφράζουν την προθυμία τους να πίνουν παντού σε χωριά και σε απομακρυσμένες περιοχές, να ανοίξουν νέες εκτάσεις, και ούτω καθεξής. Αυτό σημαίνει ότι η πράξη του Ισμέτ, όπου-πλένοντας, η πίστη του έγινε σημαία για το λαό μας.
Εσείς Ισλάμ, τώρα ήσασταν στρατιώτης?
SHOKU ISLAM BRUÇAJ: Ναι, υπηρετώ σε θάλαμο στη Σκόδρα. Ωστόσο, είμαι έτοιμος να πάω όπου μου πείτε το Κόμμα και Εσύ.
SHOKU ENVER HOXHA: Νομίζω ότι το Ισλάμ ve-
είναι λίγος καιρός να μείνεις στρατιώτης, που είναι ακόμα μικρός. Σε αυτή την ηλικία, 14-15 ετών, ούτε ο νόμος επιτρέπει την εκτέλεση στρατιωτικής θητείας από νέους. Επομένως, μπορούμε να τον πάμε να σπουδάσει στο στρατιωτικό γυμνάσιο «Skanderbej». Εάν έρθετε στα Τίρανα για να παρακολουθήσετε το σχολείο «Skanderbej», θα είστε αξιωματικός. Ή θέλεις να γίνεις δάσκαλος, ή
έχετε απολαύσει κάποιο άλλο επάγγελμα? Εάν πρόκειται να παρακολουθήσετε το σχολείο «Skanderbej, μπορείτε να συνεχίσετε το γυμνάσιο αργότερα. Τι να θέλουμε λοιπόν, πείτε μας ανοιχτά! Προς το παρόν σας αφήνουμε στρατιώτη, δεδομένης της επιθυμίας και της ετοιμότητάς σας. Έδειξες αποφασιστικότητα από τον πολιτικά ώριμο άνθρωπο, όταν έδειξες την επιθυμία σου να αντικαταστήσεις τον αδερφό σου στο στρατό, ο οποίος έπεσε στο προσκήνιο του καθήκοντος. Για αυτό συμφωνούμε να μείνουμε στο στρατό για κάποιο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, αν συνεχίσετε να διδάσκετε στο σχολείο «Skanderbej», ακόμα και εκεί
θα προετοιμαστείς στρατιωτικά. Η νεολαία μας ακόμη και στα σχολεία ένα μέρος του χρόνου θα πρέπει να πραγματοποιήσει στρατιωτικές προετοιμασίες και όταν έρθει η ώρα να πάει ο νέος στο στρατό, είναι πιο ανεπτυγμένη, πιο προετοιμασμένη. Τώρα πρέπει να μάθετε και να είστε πεπεισμένοι ότι όταν φτάσετε στην ηλικία, θα σας καλέσουν να πραγματοποιήσετε στρατιωτική θεραπεία.
Πως δουλεύεις φίλε Σάλι?
SHOKU SALI BRUÇAJ: Εργάζομαι και ζω στη γεωργική επιχείρηση «Perlat Rexhepі».
ΣΟΚΟΥ ΕΝΒΕΡ ΧΟΤΖΑ: Πως βγήκες από τον αμπελώνα, πλήγωσες τις βροχές φέτος?
λοιπόν. ΣΟΚΟΥ ΣΑΛΙ ΜΠΡΟΥΣΑΤΖ: Λίγο κατεστραμμένο, σώθηκε
ΣΟΚΟΥ ΕΝΒΕΡ ΧΟΧΑ: Ναι τοπαγρονόμε, είναι ο Γερμανός Τόντι? Συνεχίζει να δουλεύει εκεί?
λοιπόν. ΣΟΚΟΥ ΣΑΛΙ ΜΠΡΟΥΣΑΤΖ: Ναι, είναι και εργάζεται
SHOKU ENVER HOXHA: Πιστεύω επίσης ότι λειτουργεί καλά. Τον γνώρισα όταν επισκέφτηκα τον αμπελώνα την τελευταία φορά που ήμουν στο Σοκ.
Τι γίνεται με την οικονομική κατάσταση?
SHOKU SALI BRUÇAJ: Είμαι πολύ καλός. Να ξυρίσω το Κόμμα!
SHOKU ENVER HOXHA: Εργάζεται η μητέρα του Ismet στο αγρόκτημα?
SHOKU SALI BRUÇAJ: Ναι.
ΣΟΚΟΥ ΕΝΒΕΡ ΧΟΤΖΑ: Πόσα παιδιά έχεις?
SHOKU SALI BRUÇAJ: Έχω αυτόν τον τύπο, άλλο ένα μικρό και δύο κορίτσια, το μικρό αγόρι είναι στην τέταρτη δημοτικού, ακόμη και τα δύο κορίτσια είναι στο δημοτικό.
SHOKU ENVER HOXHA: Να ξυριστείς! Ποιο από τα πιο ελεύθερα παιδιά του Ισμέτ?
SHOKU SALI BRUÇAJ: Κοριτσάκι.
ΣΟΚΟΥ ΕΝΒΕΡ ΧΟΤΖΑ: Πως πήγε σχολείο ο Ίσμτζι?
SHOKU LYTFI HOXHA: Έμαθε πολύ καλά, ήταν απλό, αγαπητό στους φίλους, είχε αναπτυχθεί πολύ το πνεύμα της θυσίας. Ήταν ο άνθρωπος της δράσης, άκουσε πολλά να μιλάνε λίγο. Έχουμε επίσης πάρει μαθήματα από το ημερολόγιό του, στο οποίο είναι σαφές ότι τροφοδοτούνταν συνεχώς από τις διδασκαλίες του Κόμματος και του Σου. Στο ημερολόγιο, η υψηλή κομματικότητά του, το μίσος για τον εχθρό, η αποφασιστικότητα για τον ασυμβίβαστο πόλεμο του λαιμού στο τέλος ενάντια στα απόβλητα φτάνει στο τέλος. Ο Ισμέτ ήταν με όλες του τις δυνάμεις για την πλήρη χειραφέτηση της γυναίκας. Έχει υπογραμμίσει προσεκτικά κάθε ομιλία Σου που έχει δημοσιευτεί, σύντροφε Ενβέρ. Το ημερολόγιό του είναι ένας ολόκληρος κόσμος, από τον οποίο έχουμε μάθει αρκετά, έχουμε μελετήσει τη μέθοδο εργασίας του και βλέπουμε ότι εμείς οι παιδαγωγοί έχουμε ακόμα πολλά να κάνουμε, γιατί ακόμα δεν ξέρουμε πώς να μπούμε στον εσωτερικό κόσμο των ανθρώπω των μαθητών μας.
SHOKU ENVER HOXHA: Είναι ένας μεγάλος κόσμος αυτός ο άνθρωπος.
ΛΥΤΦΗ ΧΟΤΖΑ ΣΟΚΟΥ: Χαρακτηριστικό είναι
ακόμη και η αυτοβιογραφία που έχει κάνει ο Ισμέτι, στην οποία σκοράρει: «Η οικογένειά μου πριν από τον Τσλιρίμ ήταν αραγάτη, όταν - ότι η κατάστασή της μετά την Κλίμπερατινγκ άλλαξε ριζικά, η Παρ-τία και η εξουσία μας έδωσαν δουλειά και γη. Τώρα η οικογένειά μας έχει 700 m² ως προσωπικό κήπο, είμαστε έτοιμοι να της δώσουμε περισσότερα για να ενισχύσουμε τη σοσιαλιστική ιδιοκτησία...». Το τελευταίο βράδυ το κάναμε όταν τελείωσε το σχολείο είπε: «Η Αλβανία είναι ένα μικρό μέρος από την πλευρά της εδαφικής περιοχής, αλλά η δόξα της είναι μεγάλη, γιατί ανέβασε το Κόμμα και τον σύντροφο Ενβέρ. Σήμερα, όπου κι αν πάμε στην Αλβανία νιώθουμε σαν στο σπίτι μας. Και πράγματι οι σκέψεις του είναι μεγάλος σοφός, όπως λέτε, σύντροφε Ενβέρ, για όλη τη νεολαία μας.
Μια μεγάλη εντύπωση μας έκανε τη στάση της ενοχής του όταν ανακοινώσαμε την πικρή είδηση. Όχι μόνο ο Σαλιού, αλλά ούτε και η μητέρα του Ισμέτ δεν έκλαψε. Είναι μια απλή χωριάτισσα, αλλά με αντρική στάση. Φυσικά ήταν πολύ οδυνηρό το αγόρι, αλλά στα συναισθήματα της μητέρας, πάνω από όλα έβαλε αγάπη για το Κόμμα.
SHOKU ENVER HOXHA: Η μητέρα του Ismet από
είναι?
SHOKU SALI BRUÇAJ: Από την Gucia. Είναι αρραβωνιασμένο
μαζί μου από 19 χρονών.
SHOKU ENVER HOXHA: Οι Κοσο-αδερφοί μας
οι Βάρα είναι σοβαροί άνθρωποι, δεν μιλούν πολύ, πριν σκεφτούν και σκεφτούν βαθιά, μετά μιλούν και ενεργούν. Έχουν αυτό το χαρακτηριστικό, έχουν επίσης άλλες πολύτιμες ιδιότητες όπως γενναιότητα, πίστη, ανεξάντλητο πατριωτισμό και φλογερή αγάπη για την Αλβανία. Πολλοί έχουν υποφέρει στο παρελθόν και πολλοί εξακολουθούν να υποφέρουν σήμερα αδελφοί μας πέρα από τα ανατολικά και βόρεια σύνορα. Η ηρωική πράξη του Ισμέτ θα εντυπωσιάσει επίσης το Κοσσυφοπέδιο, όπου ο λαός, όπως έχει δείξει η ιστορία, δεν έχει υποστεί ποτέ καταπίεση, δουλεία, βασανιστήρια συνεχιζόμενων δολοφονιών, ακόμη και πριν από Σέρβους μπράλους και κλικ, ακόμη και τώρα το τέλος της τιτιστικής κλίκας. Αντίθετα, ο Κοσοβαρικός λαός έχει διατηρήσει την εθνική καθαρότητα, τη γλώσσα των εθίμων, τον μεγάλο πατριωτισμό, την αγάπη για την πατρίδα, στην πατρίδα του. Έχει αγωνιστεί και αγωνίζεται για αυτό, έτσι έχει κερδίσει τον θαυμασμό του αλβανικού λαού, ο οποίος με αιματολογικό πόλεμο πέτυχε τη νίκη, εξασφάλισε την ελευθερία, την ανεξαρτησία, την κυριαρχία της πατρίδας και τώρα χτίζει με επιτυχία τον σοσιαλισμό. Αλλά και η Αλβανία είναι η πατρίδα τους. Επομένως, για όλα όσα γίνονται στην Αλβανία, για τη μεγάλη μας πρόοδο, οι Κοσοβάροι απολαμβάνουν επειδή είναι αδέρφια μας. Από τη μεγάλη μας δουλειά και τα su-xeses μας εμπνέονται στον δίκαιο αγώνα τους. Για το λόγο αυτό, ειδικά αυτούς πρόσφατα, οι τίτλοι αναγκάστηκαν να αναγνωρίσουν ορισμένα δικαιώματα στους Αλβανούς του Κοσσυφοπεδίου, αλλά είναι καθόλου λίγοι. Η Λειτουργία δεν ήθελε οι τιτίστες ρεβιζιονιστές να γνωρίζουν στους Κοσοβάρους το δικαίωμα στη σημαία. Η σημαία προκαλεί, αναπτύσσεται, διατηρεί τα εθνικά συναισθήματα συνεχώς αναφλεγόμενα. Τώρα στο Κοσσυφοπέδιο ο λαός σε κάθε αργία, μέχρι ακόμα και σε περιπτώσεις γάμου, θα βάζει την αλβανική σημαία μπροστά από το σπίτι με το δίκλινο και το ναυάγιο. Ωστόσο, οι Αλβανοί του Κοσσυφοπεδίου καταλαβαίνουν ότι αυτή η απελευθέρωση ο Τίτο δεν τους έδωσε από το εμπόρευμα, αλλά από την Αίθουσα, μόνο για λόγους που στην τιτιστική Ju-goslavery οι Κοσοβάροι αποτελούν μια μεγάλη οντότητα από τους πιο επαναστάτες, γιατί πάντα τους έκοβαν οι πιο διωκόμενοι και συνεχώς τους έτρωγαν δικαιώματα μέσα στο ψ Οι τιτιστές, βλέποντας τελικά ότι η τακτική τους εναντίον των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου δεν έπινε νερό, ότι δεν μπορούσαν να καταστείλουν τους Κοσοβάρους που πολέμησαν, αναγκάστηκαν να κάνουν κάποιες παραχωρήσεις.
Αλλά οι Κοσοβάροι ξεκαθαρίζουν ότι οι Σέρβοι δεν θα τους δώσουν ποτέ ελευθερία, ότι η ελευθερία κερδίζεται με πόλεμο, με την προσπάθεια της θυσίας. Ακόμη και οποιοιδήποτε τιτίστες απελευθέρωσης το κάνουν να μην εκνευρίζει πλέον την κατάσταση του να μην συμβαίνει σε άλλα σημαντικά γεγονότα που σίγουρα και ενάντια στην επιθυμία τους. Η κλίκα του Τίτο παραπονιέται σαν αυτά τα κινήματα στο Κοσσυφοπέδιο να μας οργανώνουν, Αλβανούς, αλλά τηρούμε και θα κρατήσουμε τις δίκαιες, μαρξιστικές-λενινιστικές συμπεριφορές μας, γνωστές παγκοσμίως. Θα προστατεύουμε πάντα τους Κοσοβάρους αδελφούς μας από τους νεαρούς Σέρβους και τις κρα-τρύπες. Οι Κοσόβιοι πρέπει να αναγνωριστούν με τα δικαιώματα που πληρούν. Λέμε ανοιχτά και αυτό δεν είναι καν μια μικρή παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις της Γιουγκοσλαβίας, όπως λένε οι τίτλοι. Αυτοί οι εχθροί προχωρούν ακόμη περισσότερο συκοφαντώντας ότι η αναταραχή στο Κοσσυφοπέδιο είναι αποτέλεσμα του ανατρεπτικού έργου των Αλβανών! Αλλά εδώ δεν υπάρχει τίποτα αληθινό. Κινήματα στο Κοσσυφοπέδιο, η ΠΓΔΜ στο Μαυροβούνιο, συμβαίνουν από τον φλογερό πατριωτισμό των ίδιων των Κοσοβάρων, από τον δίκαιο αγώνα τους για ελευθερία. Αγαπούν τους Κοσοβάρους, έτσι βράζουν συνεχώς στις καρδιές τους τα φλογερά συναισθήματα μίσους για τους τιτιστικούς εχθρούς. Ας αλέσουν αρκετά ώστε να αγαπήσουν τον Τίτο του Ράνκοβιτς κατηγορώντας μας ως διοργανωτές αυτών των αναταράξεων!
Οι τιτίστες έχουν φοβηθεί πολύ ότι στην Πρίστινα και σε άλλες τέσσερις πέντε πόλεις του Κοσσυφοπεδίου έχουν γίνει μεγάλες διαδηλώσεις, στις οποίες η νεολαία έχει βγει στους δρόμους, ειρηνικά, με την αλβανική σημαία μπροστά, τραγουδώντας εθνικά τραγούδια. Αλλά οι διαδηλωτές προκλήθηκαν από τους Σέρβους, έτσι δέχθηκαν επίθεση σπάζοντας το ποτήρι των καταστημάτων που κρατούσαν σερβικά τραπέζια, καταστρέφοντας αυτοκίνητα, επιτέθηκαν σε αστυνομικούς και βαδίζοντας προς τα γραφεία της ρεβιζιονιστικής εξουσίας, πυροβολώντας φόβους θανάτου σε τιτίστες αξιωματούχους, που γνωρίζουν καλά ποιοι
ΣΟΚΟΥ ΣΑΛΙ ΜΠΡΟΥΣΑΤΖ: Το Χάλι είναι αρκετό για να κάνει τον κόσμο να τρέχει.
SHOKU ENVER HOXHA: Ακόμη και αυτά στον παραπάνω πόλεμο θα φέρουν τον ίδιο τον λαό του Κοσσυφοπεδίου. Έτσι έγινε στην Αλβανία. Κανείς δεν μας ήξερε εκείνη την εποχή. Ήμασταν νεαρά αγόρια όταν δημιουργήσαμε το Κόμμα, το οποίο μας συμβούλεψε να πολεμήσουμε για τους ανθρώπους της πατρίδας και πολεμήσαμε και κερδίσαμε. Έτσι σίγουρα θα μοιάζει με το Κοσσυφοπέδιο. Ο Xhavit Nimani και ο Fadil Hoxha με φίλους είναι άνθρωποι του Τίτο, αλλά οι άνθρωποι στον πόλεμο θα υποκινήσουν-στέγη-τους πιστούς και θαρραλέους ανθρώπους τους που θα ηγηθούν. Αυτός είναι νόμος, ένας ολόκληρος λαός δεν μπορεί να κρατηθεί στο ζυγό, όχι σήμερα, αύριο, θα ανέβει και θα νικήσει.
Όλες οι επιτυχίες που καρπωνόμαστε σήμερα στην Αλβανία ανεβάζουν το ήθος τους και τους εμπνέουν για δίκαιο επαναστατικό πόλεμο και τους αδελφούς μας στο Κοσσυφοπέδιο.
Μου είπαν ότι όταν σκοτώθηκε ο Φεβρουάριος Παλ Βάτα, ο οποίος έχει τη μητέρα του από το Κοσσυφοπέδιο, ο Παλ Βάτα του είχε στείλει ένα γράμμα από το χωριό του παππού του Φεβρουαρίου στο οποίο έγραφαν ότι ο Φεβρουάριος ήταν η εγγονή τους. Θα μοιάζει λοιπόν με τον Ισμέτ, του οποίου τον θάνατο κούρεψα-προσλαμβάνω, φυσικά, έμαθα από το ραδιόφωνο, μέσω του οποίου θα μάθουν ότι ακόμη και η καταγωγή της οικογένειας του Ισμέτ είναι από το Κοσσυφοπέδιο. Στο Κοσσυφοπέδιο, όπως πάντα, όλοι οι άνθρωποι, ιδιαίτερα οι νέοι, οι μαθητές των δασκάλων βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Αυτά οδηγούν σήμερα τα αιτήματα του λαού του Κοσσυφοπεδίου για υπεράσπιση της αλβανικής γλώσσας, για τα αλβανικά σχολεία, για απόκτηση δημοκρατικών ελευθεριών π. Οι φοιτητές στο Κοσσυφοπέδιο βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του πολέμου και αυτό είναι πολύ καλό, δεδομένου ότι η γιουγκοσλαβική τιτιστική αστική τάξη για τα ψάρια εκφυλίζει τους νέους, τους απομακρύνει από τη ζωή, διαταράσσει τον χαρακτήρα και τα υγιή ήθη, και ιδιαίτερα τους Κοσοβάρους για να εξαλείψει τα συναισθήματα του πατριωτισμού της αγάπης. Ο πόλεμος του λαού και της συγκυρίαρχης νεολαίας δείχνει ότι οι τίτλοι δεν μπορούσαν να φτάσουν τις βολές τους στο Κοσσυφοπέδιο. Οι Κοσοβέζοι δεν κοιμούνται και αυτό έχει μεγάλη σημασία. Οι Κοσοβάροι φίλοι Σαλί είναι πυλώνες στο Κοσσυφοπέδιο. Έχουν την πατρίδα τους στην καρδιά τους. Αυτό το ξέρουν καλά οι τιτίστες, που προσπαθούν να εξαλείψουν τις πατριωτικές παραδόσεις της πατρίδας στους νέους, αλλά δεν μπορούν να το πετύχουν. Αυτό αποδεικνύει ότι οι Αλβανοί του Κοσσυφοπεδίου είναι ισχυροί άνθρωποι και ένθερμοι πατριώτες, που εκπαιδεύουν τους γιους και τις κόρες τους με αισθήματα πατριωτισμού, παρόλο που δεν εκπαιδεύονται, γιατί υπάρχουν και εκείνα τα λίγα σχολεία που έχουν ανοίξει, μειώνονται στο μισό. Με όλες τις μεγάλες δυσκολίες και τις σοβαρές συνθήκες, στο Κοσσυφοπέδιο υπάρχει μια υπέροχη νεολαία.
Στη Γιουγκοσλαβία υπάρχουν στοιχεία που είναι εναντίον του Τίτου (και τέτοιοι άνθρωποι είναι πολλοί), που ακολουθούν με συμπάθεια το πατριωτικό κίνημα που έχει ξεκινήσει στο Κοσσυφοπέδιο. Είναι μια άλλη δουλειά που δεν κάνουν ό, τι χρειάζονται για την υποστήριξη των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου. Οι τιτιστές, ως εχθροί των λαών που είναι, χτυπούν όχι μόνο Αλβανούς, αλλά και Κροάτες, Βόσνιους, Μαυροβούνιους, άλλους Σέρβους, όταν αυτοί είναι επαναστάτες, Μαρξιστές-Λενινιστές.
Στον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία ενάντια στον σύγχρονο τιτισμό και τον ρεβιζιονισμό, οι Αλβανοί του Κοσσυφοπεδίου βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Βόσνιοι, Κροάτες, Μαυροβούνιοι επαναστάτες παρακολουθούν με συμπάθεια τον πόλεμο των Κοσοβάρων ενάντια στον τιτισμό, ο οποίος θα έρχεται συνεχώς αυξανόμενος. Οι τιτίστες δεν έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής, ο λαός και η εργατική τάξη στη Γιουγκοσλαβία θα νικήσουν.
Σήμερα διάβασα στην εφημερίδα ότι το συνέδριο του Κόμματος της περιφέρειάς σας ολοκλήρωσε με επιτυχία τις εργασίες του. Ο σκορπιός σημειώνει συνεχώς πρόοδο. Ο πρώτος γραμματέας εξελέγη ένας άλλος φίλος, ο Προκόπ Μούρα, γιατί ο σύντροφος Πίτερ Κόστα αποφάσισε να τον πάει στα Τίρανα σε ένα άλλο σημαντικό έργο.
SHOKU LYTFI HOXHA: Το Συνέδριο του Κόμματος της περιφέρειάς μας διεξήγαγε τις εργασίες στην ατμόσφαιρα μεγάλου ενθουσιασμού. Υπήρχαν χαιρετισμοί, μεταξύ άλλων, από την εργατική τάξη του υδροηλεκτρικού σταθμού Vaut Deja. Όλοι οι σύνεδροι αυτής της δουλειάς φορούσαν τα ρούχα του εργάτη. Ομοίως, ο χαιρετισμός των καρακάρ είχε υψηλό ιδεολογικό περιεχόμενο πολιτικού και αύξησε το βάρος σε όλους τους αντιπροσώπους. Το συνέδριο προσκλήθηκε επίσης από τον Saliu, άλλον Pal Vata, ο οποίος τράβηξε τη φωτογραφία με τον σύντροφο Hysni [Capo].
ΣΟΚΟΥ ΕΝΒΕΡ ΧΟΧΑ: Ο σύντροφος Χίσνι ήταν εκεί στη δουλειά. Πως πάνε οι δουλειές στον υδροηλεκτρικό σταθμό τώρα?
ΛΥΤΦΗ ΧΟΤΖΑ ΣΟΚΟΥ: Πολύ καλά. Εργάτες
αυτής της διευκόλυνσης τόνισε για άλλη μια φορά να τερματιστεί στην προθεσμία που είχε υποσχεθεί.
SHOKU ENVER HOXHA: Και τώρα βγάλτε μια φωτογραφία μαζί.
Σας ευχαριστώ πολύ για την επίσκεψη. Ο γιος σου, ο Ισμέτι έγινε πλέον ο αγαπημένος άνθρωπος σε όλη την Αλβανία. Με την πράξη του, με την ηρωική του πτώση δεν είναι νεκρός.
Σας εύχομαι υγεία όλων σας και σου-ξέσε παιδιά στα μαθήματα!
Εσείς Ισλαμικός Dalshtaebard στη στρατιωτική θητεία και να είστε υγιείς με τη μητέρα, τον πατέρα, τον αδελφό, τις αδερφές και τους φίλους!
Εσύ, φίλε σκηνοθέτη, εύχεσαι από καρδιάς επιτυχία στο πατριωτικό καθήκον που συνεχίζεις να επιτελείς στο σχολείο! Η επαναστατική δουλειά που κάνεις, με όλο το περσο-νελ του σχολείου που τρέχει, για την ιππασία και για τον εντου-βασιλιά των νέων φαίνεται επίσης ξεκάθαρη από την προετοιμασία του Ισμέτ. Οι μαθητές που έχουν βγει και βγαίνουν από το σχολείο σας, μορφωμένοι από το Κόμμα και από εσάς, όπου κι αν έχουν πάει, εκτελούν έξοχα το έργο ως δάσκαλος, όπως και ο Ήρωας της Σοσιαλιστικής Εργασίας, Ισμήτη. Ως εκ τούτου, μεταφέρετε σε όλους τους συναδέλφους δασκάλους, όλη τη συλλογικότητα του σχολείου και των μαθητών σας, τα συγχαρητήρια του Κόμματος, όλους τους φίλους της Κεντρικής Επιτροπής και τους δικούς μου για το σπουδαίο έργο που κάνετε σύμφωνα με τις διδασκαλίες του Κόμματος και σας εύχομαι όλη την υγεία της καλής δουλειάς!
Και εσύ φίλε Μπάχρι σου εύχεσαι υγεία, δούλεψε επιμελώς για να κάνεις τους νέους και τους νέους του φλογερού χωριού Λικάτζ, όπως ήταν και η Ισμέτη!
Δημοσιεύεται για πρώτη φορά σύμφωνα με τις σημειώσεις που πραγματοποιήθηκαν σε αυτή τη συνάντηση που βρέθηκαν στο AQP
(Πίσω από την 39η προβολή των έργων του συντρόφου Ενβέρ Χότζα).
Δεκέμβριος 1984. «ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΗ».
ΠΗΓΗ: Elena's Diary
1988. Τίρανα. Το μουσείο Enver Hoxha.
1990 - 2025. Η δραματική πτώση του μεριδίου της “Ευρωπαϊκής Ένωσης” (που, μάλιστα, ενδιαμέσως, διευρύνθηκε), στο παγκόσμιο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ).
2025. Ο Egon Krenz, κρατώντας το νέο του βιβλίο, που κυκλοφόρησε, μέσα, στο 2025. Ήταν αυτός, που παρέδωσε τα κλειδιά της DDR. Υπήρξε ο διάδοχος του Erich Honecker, ως γενικός γραμματέας του (κομμουνιστικού) Ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος Γερμανίας και Πρόεδρος του Κρατικού Συμβουλίου της “Λαϊκής Δημοκρατίας” της Γερμανίας, από τις 18/10/1989, έως τις 6/12/1989. Ζει, ακόμη.
12/12/2025. «DER SΡIEGEL».
Δεκέμβριος 2025. Η Ναταλία Καποδίστρια. Απόγονος του Γεωργίου Καποδίστρια, που εναι ο μικρότερος αδελφός του Ιωάννη Καποδίστρια.
1958. «ΡΟΜΑΝΤΣΟ». Σκίτσο του Βασίλη Χριστοδούλου.
1968. Σκίτσο του Π. Παυλίδη.
1970. Σκίτσο του Βασίλη Χριστοδούλου.
1974. «ΡΟΜΑΝΤΣΟ». Σκίτσο του Σ. Πολενάκη.
1976. «ΡΟΜΑΝΤΣΟ». Σκίτσο του Νίκου Ζήκου.
1986. «Τραστ». Σκίτσο του Φάνη Γιόση.
8/11/2024. Σκίτσο του Τάσου Αναστασίου.
9/12/2025. Σκίτσο του Στάθη Σταυρόπουλου.
11/12/2025. Σκίτσο του Ιάκωβου Βάη.
11/12/2025. Σκίτσο της Ευανθίας Ρούνη.
12/12/2025. Σκίτσο του Ανδρέα Πετρουλάκη.
15/12/2025. Σκίτσο του Ηλία Μακρή.
15/12/2025. Σκίτσο της Ευανθίας Ρούνη.
15/12/2025. Σκίτσο του Γιώργου Μικάλεφ.
15/12/2025. Σκίτσο του Ανδρέα Πετρουλάκη.
16/12/2025. Σκίτσο του ΚΥΡ.
16/12/2025. Σκίτσο του Γιώργου Μικάλεφ.
16/12/2025. Σκίτσο του Βαγγέλη Παπαδημήτριου.
17/12/2025. Σκίτσο της Ευανθίας Ρούνη.
18/12/2025. Σκίτσο του Αντώνη Βαβαγιάννη.














































































Σχόλια