Από την Ακρόπολη των τελών της δεκαετίας του 1850, στο δημαρχείο των Αθηνών, το 1874, στην πλατεία Μητροπόλεως, το 1890, στο Ζάππειο του 1905 και στις ιστορικές φυλακές του Γεντί Κουλέ, το 1917, στην Θεσσαλονίκη και στο επαναστατημένο Παρίσι του 1848 και του 1968 και από εκεί, στην Marilyn Monroe και την Ella Fitzgerald, το 1950, στον Χρήστο Τσουτσουβή, το 1985 και μετέπειτα : Η μεταμόρφωση της Αθήνας και του Λεκανοπεδίου της Αττικής, μέσα από το φωτογραφικό υλικό του 19ου και του 20ου αιώνα. (30).

 

1848. Παρίσι. Οδοφράγματα, στην οδό Saint Maur, κατά το έτος, που μια σειρά επαναστάσεων σόκαρε τα συντηρητικά καθεστώτα της Δυτικής Ευρώπης και την Ιερά Συμμαχία και που έμπνευσε τον Karl Marx, να γράψει το “Κομμουνιστικό Μανιφέστο”.

 

13/5/1968. Παρίσι. 120 χρόνια, αργότερα…

1850 (τέλη δεκαετίας). Η Ακρόπολη, με τον Πύργο και τον Σερπεντζέ.

Η λήψη έχει γίνει, από τον λόφο του Φιλοπάππου.

Η εικόνα μας δείχνει ότι η Ακρόπολη έχει, πλέον, απελευθερωθεί, από τις τουρκικές κατοικίες, που υπήρχαν, εκεί, ενώ έχει, ήδη, αναστηλωθεί το Ωδείον Ηρώδου του Αττικού. 

Στα αριστερά της φωτογραφίας, διακρίνουμε τον Φράγκικο Πύργο και τον Σερπεντζέ, το οχύρωμα του μνημείου και ολόκληρης της Αθήνας, που κατεδαφίστηκαν, το 1874 και το 1877, αντίστοιχα.
Στην διάρκεια της Τουρκοκρατίας, όλος ο χώρος, κάτω από την Ακρόπολη, είχε κατοικίες, στις οποίες διέμεναν ο Τούρκος διοικητής και η φρουρά της Αθήνας, καθώς και τούρκικες οικογένειες, ενώ η είσοδος, στους χριστιανούς είχε απαγορευτεί. Ο Παρθενώνας λειτουργούσε, ως τζαμί. Μετά το βομβαρδισμό του και την καταστροφή του, από τον Ενετό αρχιστράτηγοη της πολιορκίας του Χάνδακα Φραγκίσκο Μοροζίνι, στις 26 Σεπτεμβρίου 1687, κατά την πολιορκία των Βενετών στην τουρκοκρατούμενη Αθήνα, στα ερείπιά του, οι Τούρκοιυυ πρόσθεσαν ένα μιναρέ και τον μετέτρεψαν, σε τζαμί. Επίσης, στο Ερέχθειο, είχαν στεγάσει το χαρέμι.
 Μετά την απελευθέρωση, από το 1834, όταν πλέον οι τούρκικες οικογένειες εγκατέλειψαν την Αθήνα, άρχισε η κατεδάφιση των σπιτιών, αλλά και του μιναρέ, εργασίες, που ολοκληρώθηκαν, σχεδόν, μετά από 10 χρόνια, καθώς, στην ουσία, γίνονταν, παράλληλα, οι πρώτες ανασκαφές. Κάτω από τις παλιές κατοικίες, υπήρχαν άλλα μνημεία.
Στην φωτογραφία, ο χώρος, πλέον, έχει απελευθερωθεί, από τα σπίτια και έχουν έλθει, στο φως, τα ερείπια του Ωδείου Ηρώδου του Αττικού, όπως φαίνεται, στο κάτω μέρος της φωτογραφίας. Τα ερείπια του Ωδείου εντοπίστηκαν, κατά την διάρκεια των ανασκαφών, που πραγματοποιήθηκαν, από το 1848 μέχρι το 1858, υπό τη διεύθυνση του πρώτου εφόρου αρχαιοτήτων της χώρας Κυριάκου Πιττάκη. Σε πιο λεπτομερή παρατήρηση του Ωδείου, φαίνεται ότι ένα μέρος του μνημείου είναι πιο λευκό, από το υπόλοιπο, γεγονός, που σημαίνει ότι η αναστήλωση ήταν πρόσφατη.
Στην περιγραφή της φωτογραφίας, που υπάρχει, στην συλλογή, αναφέρεται, επίσης, η ύπαρξη της Στοάς του Ευμένους, στην ανατολική πλευρά, που είχε έλθει, στο φως, κατά τις ανασκαφές.
Υπάρχουν, ακόμη, δύο στοιχεία, που κατεδαφίστηκαν, κατά την δεκαετία του 1870.
Στα αριστερά, διακρίνουμε τον Φράγκικο Πύργο, που ήταν κτισμένος, επάνω στον στυλοβάτη της νότιας πτέρυγας των Προπυλαίων, απέναντι από τον ναό της Αθηνάς Νίκης. Από τον πύργο αυτόν, ήταν δυνατό να κατοπτεύονται η θάλασσα και οι δρόμοι της Αθήνας. Έμεινε, για αιώνες, εκεί, αντικαθιστώντας οπτικά το προϋπάρχον άγαλμα της Αθηνάς. Κατεδαφίστηκε, το 1874.
 Επίσης, διακρίνουμε τον Σερπεντζέ, το οχύρωμα της Αθήνας, επί Τουρκοκρατίας. Ξεκινούσε, από τα νοτιοανατολικά της Ακρόπολης και κάλυπτε ένα μεγάλο τμήμα της Αθήνας. Καθώς ήταν σημαντικό στρατηγικό σημείο, προφυλάσσοντας τα πηγάδια, που υδροδοτούσαν την πόλη, έπαιξε καθοριστικό ρόλο, στις μάχες, κατά την διάρκεια της επανάστασης του 1821. Σκληρές μάχες, για την κατάληψή του, έγιναν στις πολιορκίες της Ακρόπολης, το 1821 και το 1826. Κατεδαφίστηκε, το 1877.
O Δημήτριος Kωνσταντίνου, που έχει τραβήξει την φωτογραφία, ήταν ο δεύτερος επαγγελματίας φωτογράφος, στην Αθήνα, μετά τον Φίλιππο Mαργαρίτη, τον πρώτο Έλληνα φωτογράφο. Άλλωστε, η τέχνη της φωτογραφίας είχε γίνει γνωστή στην Ελλάδα, το 1851, λίγο πριν τη λήψη της συγκεκριμένης εικόνας της Ακρόπολης. Ο Μαργαρίτης ήταν ο πρώτος, που ασχολήθηκε και ακολούθησε ο Κωνσταντίνου. Αγαπημένο θέμα των πρώτων φωτογράφων, Ελλήνων, ή ξένων, ήταν η αποτύπωση των αρχαίων μνημείων.

1874. Οδός Αθηνάς. Το Δημαρχείο της Αθήνας.

Διώροφο, τότε, κτίριο, με λιτά μορφολογικά στοιχεία. Χαρακτηριστικό είναι το μαρμάρινο πρόπυλο της εισόδου. Το ισόγειο είναι επενδυμένο, με μαρμάρινες πλάκες και τα ανοίγματα φέρουν διακοσμητικές σιδεριές. Η κύρια είσοδος έχει μαρμάρινο θύρωμα, που απολήγει, σε διακοσμητική μαρμάρινη κορνίζα. Οι όροφοι χωρίζονται, με γείσο. Χαρακτηριστικό της όψης είναι το μπαλκόνι, που στηρίζεται, σε μαρμάρινα φουρούσια.
Μετά από σύναψη δανείου 130.000 δρχ., με την Εθνική Τράπεζα αποφασίστηκε να κτισθεί το Δημοτικό Μέγαρο, στο τελευταίο υπόλειμμα του κήπου του λαού, στην δυτική πλευρά της οδού Αθηνάς. Η αρχιτεκτονική μελέτη ανετέθη, στον αρχιτέκτονα Π. Κάλκο (επί δημάρχου Π. Κυριακού) και τον Οκτώβριο του 1872, άρχισε η οικοδόμηση του κτιρίου, το οποίο περατώθηκε, τον Μάιο του 1874.
Το κτίριο ήταν, αρχικά, διώροφο, σε αυστηρό νεοκλασικό ρυθμό. Το 1901, επί δημαρχίας Σ. Μερκούρη, έγιναν εργασίες επισκευής και διακόσμησης. Το 1937 προστέθηκε ο δεύτερος όροφος.
Με την Υπουργική Απόφαση ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/507/13609/30.3.1989, ΦΕΚ251Β’/12.4.1989 έχει χαρακτηρισθεί, ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, αφ' ενός, διότι είναι κτίριο σημαντικό, για την μελέτη της ιστορίας της αρχιτεκτονικής και πολεοδομικής εξέλιξης της πόλης, αφ' ετέρου, διότι αποτελεί χαρακτηριστικό σημείο αναφοράς, στην ζωή των κατοίκων της Αθήνας.

1890. Η Πύλη της Αθηνάς Αρχηγέτιδος.

Η (Παζαρόπορτα) βρισκόταν, στην δυτική πλευρά της Ρωμαϊκής Αγοράς της Αθήνας.
Η αγορά ήταν ένα μεγάλο τετράγωνο αίθριο, που περιβαλλόταν, από κίονες Ιωνικού ρυθμού. Από την μία πλευρά, της Αγοράς, την ανατολική, υπήρχαν διάφορα καταστήματα. Η πύλη, που υπάρχει, ακόμη και σήμερα, είναι το εξωτερικό μέρος της πύλης, που ονομάζεται Πρόπυλο. Αυτή η πύλη είναι γνωστή, ως πύλη της Αρχηγέτιδος Αθηνάς. Με αυτό το όνομα, αναφέρεται, σε διάφορες επιγραφές, επειδή ήταν αφιερωμένο στη θεά Αθηνά, από τον δήμο της Αθήνας. Η αγορά κατασκευάστηκε, με τη χρηματοδότηση του Αυτοκράτορα Οκταβιανού Αυγούστου, κάτι που είναι γνωστό, από μια άλλη επιγραφή, που βρέθηκε, στο Πρόπυλο. Κατά την διάρκεια της βασιλείας του αυτοκράτορα Αδριανού (2ος αιώνας μ.Χ.), επεκτάθηκε και προστέθηκε μια επιγραφή, στην πύλη, η οποία και καθόριζε τις φορολογικές υποχρεώσεις των εμπόρων λαδιού.
Κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας, η πύλη της Αθηνάς Αρχηγέτιδος, ονομάστηκε πύλη του παζαριού, καθώς την εποχή εκείνη ο χώρος χρησιμοποιήθηκε, ως παζάρι σιταριού.

1896. Καλλιμάρμαρο.

Ολυμπιακοί Αγώνες Αθήνας, προσέλευση θεατών στο Παναθηναϊκό Στάδιο.

1905. Σύνταγμα. Οδός Φιλελλήνων.

Στο βάθος αριστερά, η Ρώσικη εκκλησία της Αγίας Τριάδας.

1890. Η πλατεία Μητροπόλεως με φόντο την Ακρόπολη.

1905. Το Ζάππειον Μέγαρο.

Είναι ένα από τα σημαντικότερα κτίρια της Αθήνας, βρίσκεται νότια του Εθνικού Κήπου και των παλαιών Ανακτόρων και δυτικά, του Παναθηναϊκού Σταδίου. Η ανέγερσή του χρηματοδοτήθηκε, από τον Ευαγγέλη Ζάππα και ολοκληρώθηκε, το 1888. Το νεοκλασικό μέγαρο είναι συνυφασμένο, με την ιστορία της νεότερης Ελλάδας. Σήμερα, λειτουργεί, ως συνεδριακό και εκθεσιακό κέντρο. Το 1869, η Ελληνική κυβέρνηση οριοθέτησε 80.000 μ² δημόσιας γης, για το κτίριο, στο χώρο, μεταξύ των κήπων του Παλατιού και του αρχαίου Ναού του Ολυμπίου Διός. Η βουλή πέρασε, επίσης, νόμο, στις 30 Νοεμβρίου του 1869, ειδικά, για τις κατασκευές των κτιρίων των Ολυμπιακών αγώνων του 1896, αφού το Ζάππειο ήταν το πρώτο κτίριο, παγκοσμίως, που κτίστηκε, αποκλειστικά, για τους Ολυμπιακούς αγώνες. Το πρώτο σχέδιο του κτιρίου εκπονήθηκε, από τον αρχιτέκτονα Φρανσουά Μπουλανζέ, το οποίο, στην συνέχεια, τροποποιήθηκε από τον Αναστάσιο Θεοφιλά και τελικά, εγκαταλείφθηκε. Ο Κωνσταντίνος Ζάππας ανέθεσε τον σχεδιασμό του κτιρίου, στον Δανό αρχιτέκτονα Θεόφιλο Χάνσεν. Μετά από πολλές καθυστερήσεις, το κτίριο θεμελιώθηκε την 20η Νοεμβρίου του 1874. Τα επίσημα εγκαίνια έγιναν, με πανηγυρικό τρόπο, την 20η Οκτωβρίου του 1888. Η αρχιτεκτονική του κτιρίου ακολουθεί τον νεοκλασικό ρυθμό, με πρόπυλο κορινθιακού ρυθμού. Το κτίριο, σε συνδυασμό με την τριτοξωτή λίθινη γέφυρα του Ιλισσού, η οποία είχε κατασκευασθεί, επίσης, με χορηγία του Ευάγγελου Ζάππα και τους γύρω κήπους, αποτέλεσαν την εικόνα της Αθήνας, στις αρχές του 20ού αιώνα. Δυστυχώς, ο Ευάγγελος Ζάππας, δεν έζησε, αρκετά, για να δει το κτίριο, στην τελική του μορφή. Στην διαθήκη του, άφησε τον ξάδερφό του Κωνσταντίνο Ζάππα υπεύθυνο, για την εκτέλεση και συνέχιση του έργου του.

1917. Φυλακές Γεντί Κουλέ, στην Θεσσαλονίκη.

Προφανώς, μια ιστορική φωτογραφία της εποχής, που το ελληνικό κράτος είχε, πριν λίγα χρόνια - μόλις το 1912 - εγκατασταθεί, στην πόλη και στην περιοχή της Μακεδονίας.

1951. Ο Νίκος Γκάτσος (δεξιά) και ο Οδυσσέας Ελάτης βαδίζουν, στην οδό Πανεπιστημίου, για να πάνε, στο ζαχαροπλαστείο “Πικαντίλι”.

1954. Το Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής. 

Οδός Σταδίου. Πλατεία Κολοκοτρώνη.

1960 (δεκαετία). Το τραμ του Περάματος. 

Το τραμ, "Τραινάκι", όπως το έλεγαν, των δεκαετιών του 1950, του 1960, έως και το 1976. Η αφετηρία του ήταν, έξω από τον σταθμό του Ηλεκτρικού, στον Πειραιά και τερμάτιζε, στις εγκαταστάσεις του Π.Ν., στο Νέο Πέραμα. Καταργήθηκε το 1976. 

1968. Πλατεία Κυψέλης. 

Επισήμως, φέρει την ονομασία «Πλατεία Κανάρη», προς τιμήν του ήρωα Κωνσταντίνου Κανάρη, ο οποίος κατοικούσε, επί σειρά ετών, στην περιοχή και συγκεκριμένα, στην (σημερινή) οδό Κυψέλης 56, όπου υπάρχει αναμνηστική πλακέτα προς τιμήν του. Η πλατεία Κανάρη, από ψηλά, από την πλευρά της οδού Βελβενδούς. Αριστερά, εκτείνεται η οδός Κυψέλης.

1970 (δεκαετία). Πειραιάς. Νέο Φάληρο. Το παλαιό Στάδιο Καραΐσκάκη. Φέρει το ονοματεπώνυμο του γνωστού αρχιστρατήγου (1782-1827) της Επανάστασης του 1821, Γεωργίου Καραϊσκάκη, σε ανάμνηση του θανάτου του, μετά από μάχη, σε παραπλήσια τοποθεσία. 

Οι αθλητικοί χώροι, σε βάθος χρόνου, κατασκευάστηκαν, στο ίδιο ακριβώς σημείο, το 1895 ως Ποδηλατοδρόμιο, το 1964 ως Στάδιο Καραϊσκάκη, το 2004 Νέο Στάδιο, και πιο πρόσφατα, ως Γήπεδο Καραϊσκάκη.

1971. Θησείο. 

Αστικό λεωφορείο Volvo, που ανήκε, στην πρώτη σειρά των οχημάτων του 1958. Πειστήριο οι δίφυλλες πόρτες. Το φωτογραφικό ντοκουμέντο είναι διπλής αξίας, καθώς το λεωφορείο ακολουθεί μοτοσυκλέτα με καλάθι. Το Volvo κατεβαίνει την οδό Ασωμάτων, προς την Ερμού.

15/5/1985. Ο Χρήστος Τσουτσουβής νεκρός.

Μέλος του “Επαναστατικού Λαϊκού Αγώνα”, από το 1976, έως το 1980, όποτε αποχώρησε και ίδρυσε την “Αντικρατική Πάλη”. Σκοτώθηκε, σε ανταλλαγή πυροβολισμών, με αστυνομικούς, στον Γκύζη, που παρακολουθούσαν την κλεμμένη μοτοσυκλέτα, στην οποία επέβαιναν ο Τσουτσουβής και ένας συνεργάτης του. Από την ανταλλαγή των πυροβολισμών, σκοτώθηκαν και τρεις αστυνομικοί, ενώ ο συνεργάτης του διέφυγε. Δεν ξεκίνησε, σαν αναρχικός ο Χρήστος Τσουτσουβής, ως κομμουνιστής σταλινικού προσανατολισμού ξεκίνησε. Στην πορεία του χρόνου, προσχώρησε, στην αναρχική ιδεολογία και συνέχισε την τρομοκρατική πρακτική, την οποία εφάρμοζε. Θεωρώ ότι είναι περιττό να πω ότι ακολούθησε εσφαλμένο δρόμο, διότι, για μένα, από την θέση, που κάθομαι, είναι εύκολο να ασκώ κριτική. Άλλωστε, αυτό δεν είναι το κυριότερο.

1950 (δεκαετία). Marilyn Monroe - Ella Fitzderald, στο “Mocambo Club”, Los Angeles.

Νο comment…