Η διεύρυνση της εισοδηματικής ανισοκατανομής και η απορρύθμιση των ελέγχων στον χρηματοπιστωτικό τομέα έφεραν την οικονομική ύφεση του 2008.

Στις 26/12/2009, στην συνέχεια των σχολίων  επί του άρθρου του κ. Αντώνη Βακιρτζή ''Αναδιανομή : Συμφέρει τους φτωχούς;" http://e-rooster.gr/12/2009/1969 , δημοσίευσα το παρακάτω σχόλιό μου ( http://e-rooster.gr/12/2009/1969#comment-127080 ), γύρω από τις αιτίες της σύγχρονης οικονομικής ύφεσης, το οποίο σχόλιο παραμένει, πάντοτε, επίκαιρο :


''Ευχαριστώ Κώστα (Χασαπογιάννη).

Θυμάμαι, πέρυσι (Αύγουστος 2008), όταν είχα εμπλακεί σε μια συζήτηση για τον Κορνήλιο Καστοριάδη http://www.politikokafeneio.com/Forum/viewtopic.php?p=139366#139366
στο τροτσκιστικό »ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ», η οποία (αφού, κατά την εξέλιξή της, χακεύτηκε 4 φορές από παράγοντες του ίδιου του ‘‘ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ’’, στους οποίους δεν άρεσε η τροπή που έλαβε η όλη συζήτηση) άγγιξε σχεδόν τα πάντα και επειδή συνεχίστηκε, με την δική μου παρουσία, μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου 2008, έπιασε και την οικονομική ύφεση, που ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2008.


Μέχρι εκείνη την εποχή, δεν είχα πολυασχοληθεί με το καθεστώς των »επενδυτικών» χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, τύπου Λήμαν μπρος κλπ και θεωρούσα ότι το FED, έστω και υπό τον Άλαν Γκρήνσπαν – τον οποίον γνώριζα από την επαφή μου με τα βιβλία του Τζων Κέννεθ Γκαλμπραίηθ και την αμερικανική θεσμική σχολή (Θόρνστην Βέμπλεν, Πωλ Κούζνετς κ. α.) – πρέπει να έλεγχε αυτήν την »ειδική» κατηγορία τραπεζών.

Όταν πληροφορήθηκα ότι αυτές οι τράπεζες λειτουργούσαν εκτός FED, φυσικά με ευθύνη των νεοσυντηρητικών πολιτικών, πάσης φύσεως και αποχρώσεως (και ο οπορτουνιστής Μπιλ Κλίντον συμπεριλαμβάνεται σε αυτούς), η πρώτη μου αντίδραση ήταν η έκπληξη, διότι είχα μια πολύ καλή επαφή με την οικονομική ιστορία της Great Depression της περιόδου 1929 – 1941, όπως και με την αμερικανική οικονομική ιστορία, μέχρι τον πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον (πάλι χάρη στον Γκαλμπραίηθ, τον οποίον θεωρώ και δάσκαλό μου, δίχως αυτή η σχέση να με κάνει οπαδό του, αλλά πάντοτε κριτικό αναγνώστη του) και δεν περίμενα ότι η κυριαρχία των νεοσυντηρητικών πολιτικών και της νεοφιλελεύθερης οικονομολογικής ιδεολογίας (δεν λέω των νεοφιλελεύθερων ιδεών, διότι, όπως έχω διευκρινίσει, πρόκειται για κάτι το διαφορετικό, στο μέτρο που η ιδεολογία, ως ψευδής συνείδηση δεν διαυγάζει την πραγματικότητα, αλλά την μυστικοποιεί, βυθίζοντάς την μέσα σε ένα μάγμα φαντασιακών σημασιών, κάνοντας τους ανθρώπους να πιστεύουν ότι κάνουν τελείως διαφορετικά πράγματα από αυτά που κάνουν) θα είχαν απορρυθμίσει σε τέτοιο βαθμό το ρουσβελτιανό σύστημα, που με τόσον κόπο κτίστηκε, ως ανταπόκριση στην μεγάλη οικονομική κρίση της δεκαετίας του 1930.

Και όμως η αλληλοδιαδοχή των γενεών και το αδυνάτισμα της ιστορικής μνήμης στις Η.Π.Α., μαζύ με το διαχρονικό έλλειμμα των κοινωνιστικών ιδεών στην αμερικανική κοινωνία και η ήττα της »Σοβιετικής Ένωσης», έφεραν αυτό το απίθανο αποτέλεσμα!

Από εκεί και πέρα, δεν μου ήταν καθόλου δύσκολο να καταλάβω το τι έφταιγε, για την παρούσα ύφεση στην παγκόσμια οικονομία.


Και φυσικά, η ανισοκατανομή των εισοδημάτων, που πήρε τεράστιες διαστάσεις την περίοδο των δεκαετιών 1980 – 2000, έπαιξε και αυτή τον όχι επικουρικό, αλλά ουσιαστικό ρόλο της στα όσα συνέβησαν, αφού ήταν δεδομένο από την ιστορία του χρήματος ότι θα οδηγούσε, αργά ή γρήγορα, μαζύ με την απορρύθμιση των ελέγχων στις αγορές, στις αλληλοδιάδοχες φούσκες και στο εκρηκτικό σπάσιμό τους, πίσω από το οποίο πάντοτε – και τώρα – βρίσκεται η αστάθεια του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής, όπως αυτή εκφράζεται από την ανισορροπία ανάμεσα των μακροοικονομικών μεγεθών της αποταμίευσης και της επένδυσης.


Και τον ρόλο της τον έπαιξε αυτή η μεγάλη ανισοκατανομή των εισοδημάτων, επειδή πάντοτε η υπεραποταμίευση είναι προϊόν εκείνων των στρωμάτων, που μπορούν και αποταμιεύουν, αποσύροντας το ενεργό εισόδημα από την κυκλοφορία, μη έχοντας άμεσες καταναλωτικές ανάγκες να ικανοποιήσουν. Και για τον λόγο αυτόν η μεγάλη ανισοκατανομή των εισοδημάτων αποτελεί εισοδηματική στρέβλωση, η οποία με την σειρά της στρεβλώνει και την ενεργό συναθροιστική ζήτηση και δι’ αυτής την ολική καταναλωτική (και επενδυτική) δαπάνη, μέσα σε μια οικονομία – όσο και αν αυτό δεν αρέσει στον αγαπητό κ. Βακιρτζή.

Παρ’ όλα αυτά και επειδή δεν υπάρχει κάτι μοιραίο στην όλη διαδικασία, το πρόβλημα θα μπορούσε να μην είχε δημιουργηθεί, παρά την μεγάλη ανισοκατανομή των εισοδημάτων στην αμερικανική οικονομία, εάν το αμερικανικό κράτος είχε ασκήσει τον ελεγκτικό και παρεμβατικό του ρόλο.


Αυτόν, τον ρόλο, όμως, το αμερικανικό κράτος, όχι μόνον δεν τον άσκησε, αλλά, αντίθετα μάλιστα, οι νεοσυντηρητικοί πολιτικοί του, που επικαλούνταν μια παραπλανητική φιλελεύθερη ιδεολογία, φρόντισαν να τον ακυρώσουν.


Τελικά, όταν δεν μαθαίνουμε από την Ιστορία (ή όταν την ξεχνάμε), καταλήγουμε πάντοτε στα ίδια αποτελέσματα…''.





Την επομένη (27/12/2009), μετά από ένα σχόλιο του φίλου rebel@work, δημοσίευσα και νέο σχόλιό μου, ( http://e-rooster.gr/12/2009/1969#comment-127109 ), το οποίο ουσιαστικά αποτελεί συνέχεια του προηγουμένου και έχει ως ακολούθως :



"Θυμάμαι, αγαπητέ rebel@work , ότι, εκείνη την περίοδο των παχιών αγελάδων στην αμερικανική και την παγκόσμια οικονομία, ουκ ολίγοι οικονομολόγοι ισχυρίζονταν ότι είχε πλέον δαμαστεί ο οικονομικός κύκλος.




Φυσικά, τα πράγματα δεν ήσαν έτσι. Όλοι – ή σχεδόν όλοι – έπεσαν έξω. Το οικονομικό σύστημα είχε απορρυθμιστεί και δεν μπόρεσε να αποφύγει μια διαδικασία, που (παρά την μοντέρνα τεχνολογία και την σωρευμένη γνώση) ήταν γνωστή, ως προς την ουσία της και τους μηχανισμούς της από την εποχή της κρίσης με τους βολβούς της τουλίπας στο Άμστερνταμ το μακρυνό 1637!


Επίσης, αλήθεια είναι ότι και το σπάσιμο της φούσκας τον Σεπτέμβριο του 2008 δεν ακολουθήθηκε από ανάλογες εξελίξεις, με εκείνες τις τραγικές εξελίξεις, που ακολούθησαν την κατάρρευση της Wall Street στις 24-29/10/1929 και αυτό δείχνει ότι μπορεί οι άνθρωποι να ξεχνούν τα πολλά από τα μαθήματα της Ιστορίας, μέσα από την πάροδο του χρόνου και κατά την αλληλοδιαδοχή των γενεών, αλλά πολλές φορές, μπορούν και ανακαλούν στην συλλογική μνήμη αυτό που τους είναι κάθε φορά χρήσιμο, για την αντιμετώπιση των όποιων επειγουσών δυσχερειών. Γι’ αυτό και οι νεοσυντηρητικοί πολιτικοί κατέφυγαν (με το στανιό, με αγανάκτηση και με κρύα καρδιά, αφού πρώτα πειραματίστηκαν, κάνοντας σπονδή στην νεοφιλελεύθερη ιδεολογία τους, αφήνοντας την Lehman Bros να καταρρεύσει, γεγονός που επέτεινε – όπως θυμάμαι – τον πανικό και την σύγχιση) στις κλασσικές παλαιοκεϋνσιανές πολιτικές, με τα κρατικά προγράμματα – μαμούθ για την στήριξη της αμερικανικής οικονομίας.


Σήμερα, η κατάσταση, όπως φαίνεται, έχει βαλτώσει, παρά τα όποια (αχνά και πρόωρα να κριθούν ακόμα, ως προς την διάρκειά και την έκτασή τους) σημάδια ανάκαμψης.


Γνώμη μου είναι ότι το αμερικανικό κράτος δεν έχει εκείνο το κρίσιμο μέγεθος, ώστε να μπορέσει να ασκήσει τον εξισορροπιτικό του ρόλο στην αμερικανική οικονομία, που έχει να κάνει με την εποπτεία των μηχανισμών και την στήριξη της πάντοτε κινδυνεύουσας με κατάρρευση συνολικής κατανάλωσης (και επένδυσης).


Γύρω από αυτό το ζήτημα, υπέβαλα, με σχόλιό μου http://e-rooster.gr/12/2009/2024/comment-page-1#comment-127103 , στους αγαπητούς συνομιλητές στο θέμα : ‘‘Η οικονομία-ελικόπτερο’’, το παρακάτω ερώτημα :

Ποιό είναι αυτό το «απαραίτητο κρίσιμο μέγεθος» του αμερικανικού κράτους; Αυτό είναι μια άλλη – τεράστια – κουβέντα, η οποία θα είχε αξία να ερευνηθεί και να συζητηθεί. (Προφανώς, το τωρινό 17-20% του Α.Ε.Π. δεν αρκεί, όπως δείχνουν οι εξελίξεις – όπως δεν αρκούσε το 2% του Α.Ε.Π., που ήταν το 1929, ή το 6% του Α.Ε.Π., που ήταν το 1941, ή το 12% της δεκαετίας του 1970)…

Το επανυποβάλλω και εδώ, θεωρώντας πως ό,τι και να λέμε για την τρέχουσα οικονομική ύφεση, αν δεν διευκρινίσουμε αυτό το ζήτημα, δεν θα κάνουμε τίποτε περισσότερο από το να εθελοτυφλούμε.


Αν και η αμερικανική πολιτική ηγεσία, όπως φαίνεται, δίνει τις δικές της πρακτικές απαντήσεις σε αυτό…


Πάντα, φιλικά…''

Σχόλια

Ο χρήστης Crisis and Critique είπε…
James Kenneth Galbraith: Η Ευρώπη πρέπει να δράσει γρήγορα - είναι πιό κοντά στην κατάρρευση παρά στην λύση
Oλόκληρη η συνέντευξη στον Roger Strassburg (NachDenkSeiten - Süddeutsche Zeitung, μεταφρασμένη στα Ελληνικά)
Μιλα για όλα: Για την Ελλάδα, την οικονομική κρίση στην Ευρώπη και ΗΠΑ, για την οικονομία γενικά και για τον Κευνσιανισμό, για το ρόλο της Γερμανίας, για τα συνδικάτα, για την ΕΡΤ, για τον Αλέξη Τσίπρα και την νέα Ελληνική κυβέρνηση, για το πώς βλέπουν οι Ευρωαπιοι τις ΗΠΑ. Επίσης για ιστορικές εμπειιρίες σε πολυεθνικές ενότητες, όπως η ΕΕ.
Σε 2 συνέχειες.

http://aftercrisisblog.blogspot.com/2013/08/james-kenneth-galbraith.html
http://aftercrisisblog.blogspot.com/2013/08/james-kenneth-galbraith-nachdenkseiten.html

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

21/5/2023 : Ολέθρια συντριβή - στα όρια της διάλυσης - του ΣΥΡΙΖΑ, (με 20,07%), όπου πέφτει η αυλαία, με την πληρωμή του λογαριασμού της σύγχρονης “Συμφωνίας της Βάρκιζας” του καλοκαιριού του 2015. Τεράστια η προσωπική νίκη του Κυριάκου Μητσοτάκη και της Νέας Δημοκρατίας, με 40,78%, (ΠΑΣΟΚ 11,53%, ΚΚΕ 7,20%, Ελληνική Λύση 4,46%, ΝΙΚΗ 2,93%, Πλεύση Ελευθερίας 2,87%, ΜΕΡΑ25 2,59%), ακριβώς, επειδή στερούντο αντιπάλου. (Και φυσικά, οι δημοσκοπήσεις, πήγαν όλες, στα σκουπίδια).

Μιλώντας, για “το στάδιο, στο οποίο δεν θα χρειάζεται να υπάρχουν αφεντικά και δούλοι, επειδή οι σαΐτες θα υφαίνουν μόνες τους”. Από αυτόν τον ορισμό του Αριστοτέλη, για το καθεστώς της ελεύθερης κοινωνίας (που νοείται ως αναρχική/αντιεξουσιαστική), στον μουτουαλισμό του Pierre-Joseph Proudhon και από την δραστική μείωση του χρόνου εργασίας, που περίμενε ο John Maynard Keynes, στο σήμερα και στους μελλοντικούς καιρούς).

Βουλευτικές εκλογές 25/6/2023 : Ο Αλέξης Τσίπρας, που, στις 8/6/2016, πούλησε, στον Λάτση, την έκταση στο Ελληνικό, με 92 € το τμ, ενώ το 2014 έλεγε ότι “αν υπογράψω ιδιωτικοποιήσεις στο Ελληνικό, τότε καλύτερα να ψηφίσετε Σαμάρα”, δεν δικαιούνται αυτός και η ηγετική ομάδα του ψευδεπώνυμου ΣΥΡΙΖΑ να ομιλούν, για την τωρινή εκλογική καταστροφή του κόμματος, που, φυσικά, πρόκειται να έχει και συνέχεια…