Συστημικός και αντισυστημικός μεταρρυθμισμός. (Συζητώντας, για την χρησιμότητα ενός ρεαλιστικού μεταρρυθμιστικού ριζοσπαστικού και επαναστατικού προγράμματος, με σκοπό την εξάλειψη της ολιγαρχίας).

 

Το παρόν κείμενο γράφεται, σε συνέχεια ενός πρόσφατου δημοσιεύματος, σε αυτό εδώ το blog, με τίτλο : Ολιγαρχία (φιλελεύθερη, ή μη) : Γιατί και με ποιούς τρόπους πρέπει να ξεριζωθεί αυτή η πολυσχιδής γάγγραινα, αυτό το σάπιο σώμα του σύγχρονου γραφειοκρατικού καπιταλισμού. Απλούστατα, επειδή χωρίς οικονομική δημοκρατία, δεν μπορεί να υπάρξει κοινωνική δημοκρατία. και με αφορμή μια πολύ καλή συζήτηση, με μια παλιά φίλη, από τα φοιτητικά μου χρόνια, που αφορά τον μεταρρυθμισμό, ως πολιτικό και κοινωνικό φαινόμενο, έτσι όπως εκφράστηκε, ιστορικά, στην καπιταλιστική εποχή, από την σοσιαλδημοκρατία και τον ευρωκομμουνισμό και την χρησιμότητα της αντισυστημικής εκδοχής του.

Βέβαια το περιεχόμενο του παρόντος δημοσιεύματος υπερβαίνει, κατά πολύ, αυτή την διεξαχθείσα συζήτηση, η οποία, άλλωστε, με πρωτοβουλία της παλαιάς φίλης μου, μπορεί να συνεχιστεί, αφού εγώ όσα ήσαν να γράψω, γύρω από την χρησιμότητα της κατάρτισης ενός ρεαλιστικού ριζοσπαστικού και επαναστατικού μεταρρυθμιστικού προγράμματος, τα έγραψα. Και αυτά έχουν, περίπου, ως εξής.

Για να μην αοριστολογώ, πρέπει να προσδιορίσω το περιεχόμενο του ρεαλιστικού ριζοσπαστικού και επαναστατικού μεταρρυθμισμού και το αναγκαίο αντισυστημικό περιεχόμενο, που αυτός πρέπει να έχει.

Αυτός ο αντισυστημικός ριζοσπαστικός μεταρρυθμισμός απαιτεί τομές και ρήξεις, με το υπάρχον σύστημα.

Θα μου αντιτείνει ο αναγνώστης ότι αυτό μπορεί να το κάνει και ο κλασικός ρεφορμισμός. Το πρόβλημα, με τον κλασικό ρεφορμισμό είναι ότι δεν πραγματοποιεί αυτές τις τομές και αυτές τις ρήξεις, που απαιτούνται, από την εκάστοτε συγκυρία και ως εκ τούτου, οποιαδήποτε κλασική ρεφορμιστική προσπάθεια παραμένει, μέσα στα πλαίσια του συστήματος· είναι δηλαδή συστημική, έστω και αν, περιστασιακά, βελτιώνει - όταν καταφέρνει να βελτιώσει - τις υπάρχουσες συνθήκες, εντός του συστήματος. 

Θα μπορούσε, επίσης, ο αναγνώστης να μου απαντήσει ότι, έστω και έτσι, ο συστημικός μεταρρυθμισμός είναι χρήσιμος και φυσικά, εγώ δεν θα μπορούσα αυτό να το αρνηθώ και να το απορρίψω, χωρίς να εξετάσω τις συνθήκες, μέσα στις οποίες πραγματοποιείται ο όποιος συστημικός μεταρρυθμισμός. 

Το πρόβλημα είναι ότι είναι ο συστημικός μεταρρυθμισμός, στους τωρινούς καιρούς, που ζούμε, εδώ και τουλάχιστον, μια δεκατετραετία, δεν είναι επαρκής και αυτό έχει αποδειχθεί πολλές φορές και στο παρελθόν (κλασικά παραδείγματα είναι οι δυο παγκόσμιοι πόλεμοι του 20ου αιώνα), κάτι που, όπως αναφέρω, συμβαίνει και στις ημέρες μας, ιδίως, από την εποχή της παγκοσμιοποίησης, στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και με ένταση, από το 2008, με την βαριά και σκοπούμενη μακροχρόνια οικονομική ύφεση, μέχρι σήμερα.

Με λίγα λόγια, ο κλασικός ρεφορμισμός ό,τι ήταν να αποδώσει, το έχει αποδώσει και από εδώ και πέρα, τα περιθώριά του, για να επιτελέσει οποιαδήποτε σημαντική μεταρρύθμιση, είναι μικρά, έως ανύπαρκτα (χωρίς, φυσικά, να υπάρχει κάτι μοιραίο και μη αναστρέψιμο, στην μελλούμενη εξέλιξη των κοινωνιών).

Δυστυχώς, ή ευτυχώς, βρισκόμαστε, σε αυτήν την ιστορική καμπή, κατά την οποία καθίσταται απαραίτητη η προγραμματική εφαρμογή του αντισυστημικού ριζοσπαστικού και επαναστατικού  μεταρρυθμισμού. 

Αυτό απαιτεί τομές και ρήξεις, οι οποίες να μεταρρυθμίζουν την ίδια την δομή του συστήματος, γεγονός το οποίο προϋποθέτει την κατάστρωση ενός ριζοσπαστικού προγράμματος, το οποίο θα ακυρώνει, στην πράξη, τις εξουσιαστικές δομές, που έχει δημιουργήσει η σύγχρονη ολιγαρχία του πλούτου και συναφώς, της εξουσίας και ουσιαστικά, θα εξαλείφει την ίδια την ύπαρξη αυτής της ολιγαρχίας. 

Μπορεί - και πώς μπορεί - να γίνει αυτό; 

Μπορεί να γίνει. Είναι υπέρμετρα δύσκολο, αλλά είναι εφικτό. Και μπορεί να γίνει, με την προγραμματισμένη και διαρκή διάχυση της εξουσίας της ολιγαρχίας, στις κοινωνίες και στα άτομα που τις αποτελούν. 

Αυτό το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα, δυστυχώς, δεν υπάρχει, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να δημιουργηθεί. Μπορεί να δημιουργηθεί και φυσικά, πρέπει να πλαισιωθεί, από τις εκείνες εκείνες τις κοινωνικές δυνάμεις, που θα το υποστηρίξουν, ως προς την εφαρμογή του. 

Επίσης, θα μπορούσε ο αναγνώστης να μου αντιτείνει ότι κάτι τέτοιο μπορεί να μην γίνει ποτέ. 

Δεν διαφωνώ· μπορεί να μην γίνει ποτέ, αφού η ανθρώπινη φύση είναι - και γονιδιακά - αντιφατική, εμφανίζοντας τάσεις προς την ελευθερία, σε συνδυασμό, με τις τάσεις για υποταγή, στην εξουσία των διαφόρων ιεραρχικών ολιγαρχιών, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αξίζει να επιχειρηθεί η προσπάθεια, για την δημιουργία αυτού του έμπρακτου επαναστατικού ριζοσπαστικού μεταρρυθμιστικού πειράματος. 

Άλλωστε, εάν αυτό το πρόγραμμα δεν το πραγματοποιήσει η κοινωνία, είναι σαφές ότι, στην θέση του, οι σύγχρονες ολιγαρχίες και τα κράτη τους θα προχωρήσουν και ήδη, προχωρούν, στην αντεπαναστατική μεταρρύθμιση, η υλοποίηση της οποίας πρόκειται να μας οδηγήσει σε νέου τύπου ολιγαρχικά και ολοκληρωτικά συστήματα διοίκησης, ή - όπως υπάρχει κίνδυνος να συμβεί, εξ αιτίας της επανεμφάνισης των ισχυρών εθνικών και εθνικοκομμουνιστικών υπερδυναμικών κρατών, στην παγκόσμια σκηνή και του ελλοχεύοντα κινδύνου, για έναν όποιας φύσεως πυρηνικό πόλεμο -, στην καταστροφή.

Τα πράγματα, δυστυχώς, έχουν έτσι. Μακάρι να διαψευστώ, αλλά πολύ φοβάμαι ότι δεν θα διαψευστώ.