Ι. Β. Στάλιν : Μετρήθηκε, ζυγίστηκε και βρέθηκε ελλιπής. (Η σύγκρουση Στάλιν - Τρότσκυ, κατά την δεκαετία του 1920, η εδραίωση της κομματικής γραφειοκρατίας και τα περιορισμένα όρια ρεαλισμού του σοβιετικού καθεστώτος, με αφορμή μια συζήτηση, για τον σταλινισμό, στο Lenin Reloaded).
Ο Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς Τζουγκασβίλλι (Στάλιν), σε photo του 1950, στον κολοφώνα της δόξας του...
Δεν σκόπευα - αυτόν τον καιρό τουλάχιστον - να ασχοληθώ, με τον Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς. Παρ' όλα αυτά, μια τυχαία συζήτηση, για τον σταλινισμό και το περιεχόμενο του, που διεξήχθη, αρχικά στο Twitter, στην οποία συμμετείχα και η οποία, στην συνέχεια, μεταφέρθηκε, στο φιλοΚΚΕ μπλογκ Lenin Reloaded, μου έδωσε το κίνητρο, για να ασχοληθώ, με τον, εδώ και 60 χρόνια, θανόντα μπολσεβίκο ηγέτη, του οποίου τα έργα, παρά την πάροδο τόσων δεκαετιών και παρά την κατάρρευση της "Σοβιετικής Ένωσης", πριν από 22 χρόνια, εξακολουθούν να προσδιορίζουν την ζωή την δική μας, αλλά και των γενεών, που θα ακολουθήσουν, μετά από εμάς.
Την ενδιαφέρουσα αυτή συζήτηση μπορεί, όποιος επιθυμεί να την παρακολουθήσει, αναδιφώντας τα εκατέρωθεν επιχειρήματα, που εκτέθηκαν, στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις :
http://leninreloaded.blogspot.gr/2013/11/21-2013.html και
http://leninreloaded.blogspot.gr/2013/11/blog-post_26.html . Πραγματικά, αξίζει τον κόπο.
Όμως, πέρα από την συζήτηση αυτή, απαραίτητο είναι να επαναδιατυπωθούν, εδώ, τα συνοπτικά δικά μου επιχειρήματα και φυσικά, να επεκταθούν, γύρω από την προσωπικότητα του ανδρός, ο οποίος, προφανώς, δεν ήταν, καθόλου, αμελητέος, ως άνθρωπος, ως πολιτικός και ως ηγέτης. Κάθε άλλο. Άλλωστε, αν ήταν μια αμελητέα ποσότητα, δεν θα άφηνε το ανεξίτηλο αποτύπωμά του, μέσα στην πορεία της σύγχρονης Ιστορίας.
Ο Στάλιν, ως ιστορική φυσιογνωμία, παρουσιάζει μια αξιοπρόσεκτη ιδιομορφία. Δεν είναι ο μόνος, που βρίσκεται αντιμέτωπος, με μια τέτοιου είδους παραδοξολογία, αλλά αυτό δεν αλλάζει την φορά των πραγμάτων, σε ό,τι τον αφορά.
Ο Στάλιν, εν ζωή, νίκησε, αλλά το έργο του και η κληρονομιά του νικήθηκαν.
Αυτός ο ρεαλισμός, είχε περιορισμένα όρια. Ήταν χρονικά πεπερασμένος.
Ήταν ένας ρεαλισμός, ο οποίος δεν είχε μακροπρόθεσμη προοπτική, διότι, απλούστατα, ο, δυτικού τύπου, γραφειοκρατικός καπιταλιστικός περίγυρος, που περιέβαλε την "σοβιετική" κοινωνία, απετέλεσε το πρότυπο της κομματικής και κρατικής γραφειοκρατίας, δηλαδή της νέας κυρίαρχης τάξης, που ανέλαβε τις τύχες της "Σοβιετικής Ένωσης", με αποτέλεσμα, ύστερα από μια παρατεταμένη, επί πολλές δεκαετίες, προσπάθεια ενός ατελέσφορου ανταγωνισμού, με την κλασική καπιταλιστική Δύση και την αποσχισθείσα κομμουνιστική - και γοργά καπιταλιστικοποιούμενη - Κίνα, αυτή η κομματική γραφειοκρατική τάξη, με πρώτην, απ' όλους, την ελίτ του μπολσεβίκικου κόμματος, να προτιμήσει, στα τέλη της δεκαετίας του 1980, τον γοργό και εν πολλοίς άτακτο, μετασχηματισμό της, σε μια τάξη καπιταλιστών, δυτικού τύπου και την διάλυση της "Ε.Σ.Σ.Δ.".
Κάπως έτσι και με έναν, επίσης, ιδιότυπο τρόπο, δικαιώθηκαν, ιστορικά, οι τροτσκιστικές θέσεις, για την αδυναμία της οικοδόμησης του σοσιαλισμού σε μια χώρα. Οι θέσεις του Λεβ Νταβίντοβιτς, αφαιρουμένου του ψευδοσυνειδησιακού περιεχομένου τους, ουσιαστικά, περιέγραψαν, προφητικά, θα μπορούσε κάποιος να πει, την αδυναμία της "σοβιετικής" γραφειοκρατίας να κρατήσει την εξουσία, ως μια χωριστή και ανταγωνιστική, απέναντι στις κυρίαρχες ελίτ του δυτικού καπιταλισμού, κυρίαρχη τάξη, ακριβώς, επειδή το μοντέλο της κοινωνίας και το κοινωνικό καθεστώς, στο οποίο στήριζε την εξουσία της, ήταν ένα λειτουργικά και οικονομικά, ανάπηρο μοντέλο, γεγονός, το οποίο καθοριζόταν και από την πτωχή τεχνολογική βάση της προεπαναστατικής ρωσικής κοινωνίας, που έπαιξε και αυτή, τον ρόλο της, στις εξελίξεις, όλες αυτές τις επτά και πλέον δεκαετίες, που ακολούθησαν το μπολσεβίκικο πραξικόπημα του Οκτωβρίου του 1917 και προσδιόρισαν τον ιστορικό κύκλο της "Ε.Σ.Σ.Δ."
Ο Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς, λοιπόν, φταίει για όσα έκανε και για όσα κατασκεύασε, με την θεωρία του για την εγκαθίδρυση του σοσιαλισμού σε μια μόνη χώρα. Και αυτό που έκανε ήταν το να στερεώσει την εξουσία της σοβιετικής γραφειοκρατίας, επανεισάγοντας έναν ρεφορμιστικό εθνικισμό, ως κυρίαρχο πολιτικοϊδεολογικό μόρφωμα, το οποίο απετέλεσε την ιδεολογική πλατφόρμα, πάνω στην οποία στηρίχθηκε η εξουσία αυτής της γραφειοκρατίας.
Το γεγονός ότι έτσι εισήγαγε και τις συνθήκες διάλυσης του κομμουνιστικού κινήματος και της επανεισαγωγής της κλασικής καπιταλιστικής τάξης πραγμάτων, στην "Ε.Σ.Σ.Δ." είναι κάτι που διέλαθε της προσοχής και του ιδίου και των επιγόνων του, καθώς και των σύγχρονων διεκδικητών της πολιτικοϊδεολογικής του κληρονομιάς. (Εκτεταμένη επιχειρηματολογία, για το όλο ζήτημα, έχει αναπτυχθεί στο θέμα, που δημοσίευσα στο παρόν μπλογκ, εδώ και πάνω από τρία χρόνια, με τίτλο : "Ο Στάλιν, η θεωρία του "σοσιαλισμού σε μια χώρα", οι μεταπολεμικές σταλινικές δίκες και η προαναγγελία της διάλυσης του "υπαρκτού σοσιαλισμού" http://tassosanastassopoulos.blogspot.com/2010/10/stalin-kai-trajko-kostov.html ).
Το τι προτιμούσε και το τί δεν προτιμούσε, ο Ιωσήφ Στάλιν λίγη σημασία έχει. Σημασία έχει το τί έπραξε. Και αυτό που έπραξε ουδεμία σχέση έχει με αυτό που ο ίδιος νόμισε ότι πράττει. Στην ζωή όλοι μας πράττουμε πολλά και αυτά που νομίζουμε ότι πράττουμε, τελικά, πολλές φορές (τις περισσότερες) είναι άλλα, από όσα έχουμε κάνει.
Και αυτά που έκανε ο Στάλιν δεν μπορούν να κριθούν από αυτά που είπε ότι, ή έγραψε ότι, ή νόμιζε ότι πράττει, αλλά από τα ίδια τα έργα του και τα αποτελέσματά τους, έτσι όπως αυτά έμειναν, πίσω του, όταν το πρωϊνό της 5/3/1953 ο Λαβρέντι Μπέρια και οι άλλοι, τον βρήκαν νεκρό στο κρεββάτι του.
Και αυτά που έκανε ο Στάλιν δεν μπορούν να κριθούν από αυτά που είπε ότι, ή έγραψε ότι, ή νόμιζε ότι πράττει, αλλά από τα ίδια τα έργα του και τα αποτελέσματά τους, έτσι όπως αυτά έμειναν, πίσω του, όταν το πρωϊνό της 5/3/1953 ο Λαβρέντι Μπέρια και οι άλλοι, τον βρήκαν νεκρό στο κρεββάτι του.
Είπαμε : Τα λόγια και αυτό που νομίζουμε ότι πράττουμε, δεν αρκούν. Τα λόγια μπορεί να είναι πολλά και οι απόψεις ακόμη περισσότερες. Τα έργα μετρούν. Και τα αποτελέσματά τους. Αυτά είναι που κρίνονται ιστορικά.
Και τα έργα του Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς, εκ των πραγμάτων και εκ των αποτελεσμάτων, που αυτά παρήγαγαν, ως ενεργές και δρώσες πραγματικότητες, οι οποίες επηρεάζουν και καθορίζουν την ζωή μας, ακόμη και σήμερα, μετρήθηκαν, ζυγίστηκαν και ευρέθησαν ελλιπή.
Οι οπαδοί του, συνήθως, σκανδαλίζονται όταν γράφω, ή όταν εκστομίζω αυτή την διαπίστωση. Δεν τους δίνω ένα απόλυτο άδικο. Εν μέρει, είναι δικαιολογημένοι. Και είναι δικαιολογημένοι, διότι ο Ιωσήφ Στάλιν, εν ζωή, υπήρξε νικητής. Μπορεί κάποιος να πει ότι κόντεψε να γίνει και ο απόλυτος κυρίαρχος του πλανήτη. Και μάλιστα, η αλήθεια είναι ότι ο Στάλιν πέθανε νικητής. Η "Ε.Σ.Σ.Δ.", το 1953, κυριαρχούσε, σχεδόν, στον μισό πλανήτη.
Αλλά, μπορεί ο Στάλιν να ήταν νικητής, όμως, ο σταλινισμός, τώρα πια, είναι - ή τουλάχιστον φαίνεται να είναι - ηττημένος. Η "Σοβιετική Ένωση", η οποία είναι δικό του, εν τοις πράγμασι, δημιούργημα, δεν υπάρχει, πλέον. Όπως δεν υπάρχει, ούτε και το "σοσιαλιστικό στρατόπεδο" και οι επιρροές του, ανά τον κόσμο. Και η "Ε.Σ.Σ.Δ." και το "σοσιαλιστικό στρατόπεδο", κατέρρευσαν, παταγωδώς, μέσα από μια καταστροφική λαίλαπα, η οποία ξεκίνησε το 1989 και ολοκληρώθηκε, με την οριστική υποστολή της κόκκινης σημαίας, από την Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας τα Χριστούγενα του 1991.
Και το κύριο έργο του, τελικά, ήταν η οικοδόμηση της εξουσίας της κομματικής και της κρατικής γραφειοκρατίας στην "Ε.Σ.Σ.Δ.", μια γραφειοκρατία, η οποία συνέχισε την κυριαρχία της, αφού παρέλαβε τα ηνία της εξουσίας, από τον νεκρό ηγέτη και απαλλαγμένη από τις όποιες ενοχλητικές ιδεοληψίες του, συνέχισε τον δρόμο της, μέχρι την τελική της κατάληξη, την οποία είδαμε το 1991.
Και εξακολουθούμε να την βλέπουμε, σήμερα...
Και τα έργα του Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς, εκ των πραγμάτων και εκ των αποτελεσμάτων, που αυτά παρήγαγαν, ως ενεργές και δρώσες πραγματικότητες, οι οποίες επηρεάζουν και καθορίζουν την ζωή μας, ακόμη και σήμερα, μετρήθηκαν, ζυγίστηκαν και ευρέθησαν ελλιπή.
Οι οπαδοί του, συνήθως, σκανδαλίζονται όταν γράφω, ή όταν εκστομίζω αυτή την διαπίστωση. Δεν τους δίνω ένα απόλυτο άδικο. Εν μέρει, είναι δικαιολογημένοι. Και είναι δικαιολογημένοι, διότι ο Ιωσήφ Στάλιν, εν ζωή, υπήρξε νικητής. Μπορεί κάποιος να πει ότι κόντεψε να γίνει και ο απόλυτος κυρίαρχος του πλανήτη. Και μάλιστα, η αλήθεια είναι ότι ο Στάλιν πέθανε νικητής. Η "Ε.Σ.Σ.Δ.", το 1953, κυριαρχούσε, σχεδόν, στον μισό πλανήτη.
Αλλά, μπορεί ο Στάλιν να ήταν νικητής, όμως, ο σταλινισμός, τώρα πια, είναι - ή τουλάχιστον φαίνεται να είναι - ηττημένος. Η "Σοβιετική Ένωση", η οποία είναι δικό του, εν τοις πράγμασι, δημιούργημα, δεν υπάρχει, πλέον. Όπως δεν υπάρχει, ούτε και το "σοσιαλιστικό στρατόπεδο" και οι επιρροές του, ανά τον κόσμο. Και η "Ε.Σ.Σ.Δ." και το "σοσιαλιστικό στρατόπεδο", κατέρρευσαν, παταγωδώς, μέσα από μια καταστροφική λαίλαπα, η οποία ξεκίνησε το 1989 και ολοκληρώθηκε, με την οριστική υποστολή της κόκκινης σημαίας, από την Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας τα Χριστούγενα του 1991.
Και το κύριο έργο του, τελικά, ήταν η οικοδόμηση της εξουσίας της κομματικής και της κρατικής γραφειοκρατίας στην "Ε.Σ.Σ.Δ.", μια γραφειοκρατία, η οποία συνέχισε την κυριαρχία της, αφού παρέλαβε τα ηνία της εξουσίας, από τον νεκρό ηγέτη και απαλλαγμένη από τις όποιες ενοχλητικές ιδεοληψίες του, συνέχισε τον δρόμο της, μέχρι την τελική της κατάληξη, την οποία είδαμε το 1991.
Και εξακολουθούμε να την βλέπουμε, σήμερα...
Όπως, ήδη, έχω πει η πολιτικοϊδεολογική πλατφόρμα της θεωρίας της οικοδόμησης του σοσιαλισμού, σε μια μόνο χώρα, ήταν η απαρχή της κυριαρχίας της κομματικής γραφειοκρατίας, στο μετεπαναστατικό καθεστώς, που προέκυψε, στα εδάφη της παλαιάς ρωσικής αυτοκρατορίας, μετά το πραξικόπημα του Οκτώβρη του 1917, αλλά, παράλληλα, ήταν και η ωρολογιακή βόμβα, που οδήγησε, 74 χρόνια μετά, στην διάλυση του μπολσεβίκικου κόμματος και του καθεστώτος, που αυτό δημιούργησε, αφού η κομματική και η κρατική γραφειοκρατία, σπάζοντας τα πολιτικοϊδεολογικά δεσμά του κομματικού μηχανισμού, μέσα στον οποίο είχε εκτραφεί και σχηματισθεί, ως άρχουσα τάξη, προτίμησε, αντί της ευθείας σύγκρουσης με τον γραφειοκρατικό καπιταλιστικό κόσμο της Δύσης, να μετασχηματισθεί, κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά, η ίδια και η ευρύτερη "σοβιετική" κοινωνία, σε μία τάξη και σε μια κοινωνία, που αντιστοιχεί, πλέον, στην δυτική εκδοχή του καπιταλισμού.
Αυτή η θεωρία της οικοδομησης του σοσιαλισμού, σε μια, μόνο, χώρα, είναι μια πολιτική και ιδεολογική επεξεργασία του Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς Τζουγκασβίλλι Στάλιν.
Ο Στάλιν επεξεργάστηκε την θεωρία αυτή, προκειμένου να αντιπαρατεθεί στον μεγάλο του αντίπαλο, για την ηγεσία του μπολσεβίκικου κόμματος, τον Λεβ Νταβίντοβιτς Μπρονστάϊν Τρότσκυ, στα πλαίσια της λυσσώδους εσωκομματικής διαμάχης, που ξέσπασε, εντός του μπολσεβίκικου κόμματος, κατά το δεύτερο ήμισυ της δεκαετίας του 1920, μετά τον θάνατο του Λένιν και ενώ, ήδη, πρίν από τον θάνατο του Λένιν, οι μπολσεβίκοι, με προεξάρχουσα την τριανδρία των Λένιν, Τρότσκυ και Στάλιν, είχαν, από το 1921, μετά την νίκη τους, στον εμφύλιο πόλεμο και στα πλαίσια του 10ου Συνεδρίου του κόμματος, εγκαθιδρύσει ένα ολοκληρωτικό μονοκομματικό καθεστώς, απαγορεύοντας, ακόμη και τις τάσεις, εντός του κόμματος, καθώς και την εσωκομματική αντιπολίτευση.
Ο Λεβ Νταβίντοβιτς Μπρονστάϊν Τρότσκυ, σε photo του 1905. Έχασε το mommentum, την πρώτη φορά, όταν, μετά τον θάνατο του Λένιν τον Ιανουάριο του 1924, συμβιβάστηκε, με τον Στάλιν και δεν προχώρησε στην αντικατάστασή του, εκμεταλλευόμενος την διαθήκη του Λένιν και την δεύτερη φορά, όταν, το 1925, δέχτηκε να παραιτηθεί, από Επίτροπος των Στρατιωτικών, υποκύπτοντας, στις πιέσεις της τριανδρίας Στάλιν - Καμενεφ - Ζηνόβιεφ. Με αποτέλεσμα την ήττα...
Ο Τρότσκυ, στον αγώνα, για την εσωκομματική επικράτηση, επέλεξε να υπερασπιστεί την πολιτικοϊδεολογική πλατφόρμα της διαρκούς επανάστασης, αποπειρώμενος να εφαρμόσει την μαρξιστική θεωρία, στην πραγματικότητα της Ρωσίας. Η θεωρία αυτή προσδιόριζε την ανάγκη της επικράτησης της επαναστατικής διαδικασίας, στις άλλες αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες της Ευρώπης, προκειμένου να μπορέσει να σταθεί, στα πόδια του, το επαναστατικό πείραμα, στην Ρωσία, αφού μια σοσιαλιστική κοινωνία, σύμφωνα με τις απόψεις του Καρλ Μάρξ και του Φρήντριχ Ένγκελς, μπορεί να συγκροτηθεί, σε βάσεις, ευρύτατα, διεθνείς και να λειτουργήσει, ως αποτέλεσμα της τελικής ωρίμανσης της καπιταλιστικής εξέλιξης, στηριζόμενη, δηλαδή, στην μοντέρνα τεχνολογία και στην σύγχρονη βιομηχανική παραγωγή των αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών.
Φυσικά, η θεωρία αυτή δεν ανήκε, μόνον, στον Τρότσκυ, παρά το γεγονός ότι αυτός την είχε επεξεργασθεί, από το 1905, μαζί με τον Πάρβους. Η θεωρία αυτή είχε υποστηριχθεί και από τον Λένιν και - πριν από το 1924 -, από τον ίδιο τον Στάλιν, ενώ, από το 1917, ήταν η επίσημη γραμμή του μπολσεβίκικου κόμματος.
Απέναντι στην τροτσκιστική πολιτικοϊδεολογική πλατφόρμα, για την διαρκή επανάσταση, ο Στάλιν (που είναι, από τον Απρίλιο του 1922, γενικός γραμματέας του κόμματος, Επίτροπος του "Ράμπκριν", δηλαδή της Επιθεώρησης Εργατών και Αγροτών, με πλήρη επίβλεψη σε όλη την κρατική μηχανή -, σύνδεσμος ανάμεσα στο Πολιτικό Γραφείο και το Οργανωτικό Γραφείο του Κόμματος, με αποστολή την εφαρμογή των αποφάσεων του Π.Γ. και Επίτροπος επί των Εθνοτήτων, ελέγχοντας, έτσι, τον μισό πληθυσμό της παλιάς τσαρικής αυτοκρατορίας), αντιπαραθέτει την δική του πλατφόρμα. Αυτή η πλατφόρμα κηρύσσει την δυνατότητα, για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού σε μια, μόνο χώρα.
Αυτή, ακριβώς, η πολιτική και ιδεολογική πλατφόρμα και η συνθηματολογία, που εξέθρεψε, ήταν που οδήγησε τον Στάλιν, στην εξουσία.
Η νεόκοπη σταλινική ιδεολογία και η αποτελεσματική πρακτική πολιτική, που εξέπεμψε, έδωσε στην εξαντλημένη, από τον εμφύλιο πόλεμο και τις μετεμφυλιακές δυσκολίες, κομματική γραφειοκρατία, την ελπίδα ότι ήταν δυνατόν να δημιουργηθεί ένα σταθερό και μακροχρόνιο καθεστώς, πάνω στο οποίο αυτή η, επίσης, νεοπαγής και υπό διαμόρφωση, νέα κυρίαρχη τάξη της οικοδομούμενης "σοσιαλιστικής" κοινωνίας, η οποία κυρίαρχη τάξη, ψηλαφητά, στην αρχή και με ολοένα και γρηγορότερους ρυθμούς, στην πορεία, αναγνώριζε τον εαυτό της και την κυριαρχία της, θα μπορούσε να δοκιμάσει και να ασκήσει την εξουσία της, χωρίς επικίνδυνους εξωτερικούς τυχοδιωκτισμούς και χωρίς περιττές σπατάλες της, εσωτερικά, παραγόμενης υπεραξίας, οι οποίες θα χρησιμοποιούνταν, για να υλοποιηθούν εξωτερικές περιπέτειες, οι οποίες είχαν ρίσκο, ήσαν επικίνδυνες και αποδεικνύονταν ατελέσφορες.
Κατά την διάρκεια, αλλά και μετά τον εμφύλιο πόλεμο, της περιόδου 1917 - 1921, το μπολσεβίκικο κόμμα είχε αλλάξει. Η εργατική τάξη και τα στελέχη, που είχαν ξεπηδήσει, πριν και μετά, από το πραξικόπημα του Οκτωβρίου του 1917, είχε (και είχαν), σχεδόν, εξαφανισθεί και αποδεκατισθεί, δίνοντας έναν βαρύ φορό αίματος, ενώ, όσα στελέχη απέμειναν, αφομοιώθηκαν, μέσα στον κομματικό και τον κρατικό μηχανισμό. Το κόμμα, μέσα στον εμφύλιο, φθάνει στις 650.000 άτομα, αλλοιώνοντας, άρδην, την αρχική του σύνθεση.
Ο Λένιν, κατά την περίοδο 1922 - 1923, προσπαθεί να ανακόψει αυτή την διόγκωση, αλλά η εποχή της παρανομίας και των στενών κομματικών δεσμών, μεταξύ των μελών ανήκε στο μακρινό παρελθόν. Έτσι, το 1924 τα μέλη του κόμματος φθάνουν στον αριθμό των 472.000 ανθρώπων. Το 1925 φθάνουν στους 772.040 ανθρώπους. Το 1926 στους 1.078.182 ανθρώπους. Φυσικά, η στρατολόγηση αυτών των ανθρώπων, δεν ήταν η παλιά στρατολογία των μεμονομένων επαναστατών, που τους δελέαζε η συμμετοχή στην επαναστατική διαδικασία.
Στην μεγάλη τους πλειοψηφία, οι άνθρωποι αυτοί πήγαιναν στο κόμμα, διότι αυτός ήταν ο δρόμος για την εύκολη προσωπική και ο μόνος δρόμος για την γοργή κοινωνική ανέλιξη. Και φυσικά, σε ένα ολοκληρωτικό και καθαρά αρχηγικό και αυστηρά ιεραρχικά δομημένο κόμμα, που κατείχε την πλήρη και απόλυτη εξουσία, η άποψη της ηγετικής ομάδας και του αρχηγού ήταν, που μετρούσε. Και αυτή ήταν, που έπρεπε να υπηρετηθεί, όποια και αν ήταν.
Γκριγκόρι Γιεβσέγιεβιτς Ζηνόβιεφ (23/9/1883 - 25/8/1936). Ο μπολσεβίκος ηγέτης, που συμμάχησε με τον Στάλιν, κατά του Τρότσκυ, για να ανακρούσει πρύμνα, ευθύς ως αντελήφθη ότι ο γενικός γραμματέας του μπολσεβίκικου κόμματος τον παραγκώνισε, δεν απέφυγε την εκτέλεση, ως αντεπαναστάτης, αφού, προηγουμένως, ομολόγησε, γεγονός το οποίο δεν στάθηκε ικανό να τον σώσει από τον τουφεκισμό. Η δεκαετία του 1930 ήταν η δεκαετία του άφθονου αίματος στην "Σοβιετική Ένωση". Μετά την κατάρρευση του κομμουνιστικού καθεστώτος, υπάρχουν, πλέον πλείστα αποδεικτικά στοιχεία, που δίνουν μία λεπτομερή εικόνα για το πως ο Στάλιν και το ελεγχόμενο, από αυτόν, Πολιτικό Γραφείο και η NKVD οργάνωσαν και εκτέλεσαν αυτήν την εκτεταμένη επιχείρηση μαζικής φυσικής εξόντωσης των αντιπάλων τους. Το Στρατιωτικό Συμβούλιο του Ανώτατου Δικαστηρίου της ΕΣΣΔ υπήρξε το καίριο όργανο, μετά τις δυνάμεις εσωτερικής ασφαλείας, για την διενέργεια των μαζικών εκτελέσεων. 54 κατηγορούμενοι καταδικάστηκαν στις τρεις δημόσιες δίκες, που διοργανώθηκαν, στην Μόσχα. Πέρα από αυτές τις δίκες, υπήρχαν δεκάδες χιλιάδες ανθρώπων, οι οποίοι δικάστηκαν, κεκλεισμένων των θυρών και καταδικάστηκαν, σε θάνατο, μετά από δίκες που, κρατούσαν, το πολύ, 15 λεπτά της ώρας. Τα θύματα είχαν καταλογογραφηθεί, από την NKVD και στον κατάλογο αυτόν, περιεχόταν και η προβλεπόμενη ποινή, την οποία, στην συνέχεια, επέβαλε το δικαστήριο. Τα ονόματα των κατηγορουμένων, υποβάλλονταν στον Στάλιν και το Πολιτικό Γραφείο, οι οποίοι έλεγχαν τους καταλόγους αυτούς και στην μεγίστη πλειοψηφία των περιπτώσεων, ενέκριναν τις προβλεπόμενες ποινές, οι οποίες ήσαν, κυρίως, θάνατος με πυροβολισμό. Στο Προεδρικό Αρχείο της Μόσχας υπάρχουν 383 κατάλογοι, που υποβλήθηκαν στον Στάλιν, από τον Φεβρουάριο του 1937, έως τον Σεπτέμβριο του 1938. Σε αυτούς, περιέχονται 44.500 δακτυλογραφημένα ονόματα κατηγορουμένων, με τις ιδιόχειρες υπογραφές και τα ιδιόχειρα σχόλια του Στάλιν και των συνεργατών του, σχετικά, με την τύχη των ανθρώπων αυτών. Ο Στάλιν είχε άμεσο έλεγχο της όλης διαδικασίας και ήταν μπλεγμένος, μέχρι τα μπούνια, στις εκτελέσεις, αφού, μόνο σε μια ημέρα, ενέκρινε 3.167 θανατικές καταδίκες, που είχε αποφασίσει η "σοβιετική δικαιοσύνη"...
Έτσι, ο Τρότσκυ χάνει το εσωκομματικό παιχνίδι. Η κομματική γραφειοκρατία τον εγκαταλείπει και η αρχική τριανδρία των Στάλιν - Κάμενεφ - Ζηνόβιεφ τον υποχρεώνει, το 1925, σε παραίτηση, από την πανίσχυρη θέση του Λαϊκού Επιτρόπου των Στρατιωτικών. Παραιτούμενος ο Τρότσκυ κάνει και το τελευταίο μεγάλο του λάθος στην αναμέτρηση για την εξουσία. Αφήνει τον στρατό, ο οποίος, μέχρι τότε, ήταν υπό την εξουσία του και θα τον ακολουθούσε, οποιαδήποτε κίνηση και αν έκανε και ήταν διατεθειμένος να τον στηρίξει και σε ένα εσωκομματικό πραξικόπημα, στα χέρια των εχθρών του.
Ο Τρότσκυ, παρά το γεγονός ότι είχε κατηγορηθεί, ως Βοναπάρτης της επανάστασης, αρνήθηκε να προχωρήσει, σε πραξικόπημα. Δεν το κάνει, απλώς, επειδή δεν το θέλει. Πίστευε, τότε, ότι μπορούσε να πείσει το κόμμα, με πολιτικές μεθόδους. Πίστευε ότι η πλειοψηφία του κόμματος θα τον ακολουθούσε και δεν κατανοούσε την δύναμη του κομματικού μηχανισμού, που είχε να αντιμετωπίσει και ο οποίος ήταν κουρασμένος από την πολεμική περιπέτεια και αποφασισμένος, για την ομαλή άσκηση της καθημερινής εξουσίας, μακριά από τους κινδύνους, που ελλόχευαν, ένεκα των όποιων εξωτερικών τυχοδιωκτισμών ενέδρευαν, πίσω από την πολιτική πλατφόρμα της διαρκούς επανάστασης. Το νέο καθεστώς, με γοργούς ρυθμούς, απέβαλε τον επαναστατικό του χαρακτήρα, σχηματίζοντας τις δικές του εσωτερικές ισορροπίες και αποκρυσταλλώνοντας τον δικό του κοινωνικό και πολιτικό συντηρητισμό.
Στην θέση του Τρότσκυ, στο Επιτροπάτο των Στρατιωτικών, η τριανδρία διορίζει τον Μιχαήλ Φρούνζε, που λογαριαζόταν, ως άνθρωπος του Ζηνόβιεφ, αλλά ο νέος Επίτροπος δεν θα μακροημερεύσει στην θέση αυτή, αφού θα πεθάνει, στο χειρουργείο, μετά από εγχείρηση στο στομάχι, τον Νοέμβριο του 1925, την οποία ο Φρούνζε διατάχθηκε να κάνει, ύστερα από απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής των μπολσεβίκων και ενώ η εγχείρηση φαινόταν ότι θα τον οδηγούσε στον θάνατο. Έτσι, άνοιξε ο δρόμος για να διοριστεί στην θέση του ο άνθρωπος του Στάλιν, ο Κλήμεντ Βοροσίλωφ.
Λεβ Μπορίσοβιτς (Ρόζενφελντ) Κάμενεφ (18/7/1883 - 25/8/1936). Ο μπολσεβίκος ηγέτης, που συμμάχησε με τον Στάλιν, κατά του Τρότσκυ και στην συνέχεια, με τον Τρότσκυ, κατά του Στάλιν, θα καταδικαστεί, ως αντεπαναστάτης, στις δίκες της Μόσχας και θα εκτελεστεί. Η ομολογία του δεν θα τον σώσει.
Αλλά, με την υπονόμευση της θέσης του Τρότσκυ, οι Κάμενεφ και Ζηνόβιεφ υποσκάπτουν και την δική τους θέση. Με την κατατρόπωση του Λεβ Νταβίντοβιτς, ήλθε η σειρά και της δικής τους εξαφάνισης. Αυτή ήταν η πολιτική τακτική του Ιωσήφ Στάλιν. Δημιουργούσε συμμαχίες, για να εξουδετερώσει τους αντιπάλους του και στην συνέχεια, συμμαχούσε, με άλλους, για να εξουδετερώσει τους προηγούμενους συμμάχους του. Έτσι, στο τέλος, δεν έμειναν, παρά, μόνον, τα δικά του δημιουργήματα, που αποτελούσαν την κλάκα των υμνητών του, αφού, σε αυτόν, ώφειλαν την όποια εξουσία είχαν.
Αμέσως, μετά τον παραμερισμό του Τρότσκυ, οι Ζηνόβιεφ και Κάμενεφ αντιλαμβάνονται ότι ο Στάλιν δεν τους υπολογίζει πια. Λειτουργεί, αποφασίζει και εργάζεται, για τον εαυτό του, χωρίς να συζητεί μαζύ τους την κομματική τακτική και στρατηγική, ενώ, παράλληλα, τους υπονομεύει. Προσπαθούν να συμμαχήσουν, με τον Τρότσκυ, κατά του Στάλιν, αλλά ο Τρότσκυ είναι, πια, αδύναμος και χωρίς κομματικά ερείσματα. Έτσι, τον Ιούλιο του 1926, ο Ζηνόβιεφ τίθεται εκτός του Πολιτικού Γραφείου του κόμματος και από την προεδρία της Κομιντέρν, ενώ τον Οκτώβριο του 1927 οι Τρότσκυ και Ζηνόβιεφ διώχνονται από την Κεντρική Επιτροπή. Τον επόμενο μήνα, απομακρύνονται και από το κόμμα, ενώ ο Κάμενεφ τίθεται εκτός της Κεντρικής Επιτροπής.
Στην πορεία του χρόνου, ο Τρότσκυ τον Ιανουάριο του 1928 θα εξορισθεί στην Άλμα Άτα και το 1929 θα απελαθεί, από την "Ε.Σ.Σ.Δ." Προσωρινά, ήταν πιο τυχερός από τους άλλους δύο. Οι Κάμενεφ και Ζηνόβιεφ θα εκτελεσθούν, το 1936, μετά από τις δίκες της Μόσχας, ενώ ο Τρότσκυ, για τον οποίον ο Στάλιν μετάνοιωσε, που του επέτρεψε να φύγει, θα δολοφονηθεί, ύστερα από πολλές αποτυχημένες απόπειρες, στις 21 Αυγούστου του 1940, από τον πράκτορα της G.P.U. Ραμόν Μερκαντέρ, στο Μεξικό και ενώ ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος έχει αρχίσει, ύστερα από την λυκοσυμμαχία του ηγέτη της "Ε.Σ.Σ.Δ.", με την Γερμανία του Χίτλερ, με την οποία ο ναζιστής ηγέτης εξασφάλισε τα νώτα του, στην επίθεση, που είχε αποφασίσει να ξεκινήσει, κατά της Πολωνίας και ενώ γνώριζε ότι η Βρετανία και η Γαλλία θα του κήρυσσαν τον πόλεμο, για την πράξη του αυτή. Κάτι, που, άλλωστε, είχαν διακηρύξει, δημόσια, σε ανύποπτο χρόνο.
Ο Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς Τζουγκασβίλλι (ο μετέπειτα Στάλιν) στα 1900. Λίγα χρόνια αργότερα, ως Κόμπα, θα αναδείξει την ατσάλινη θέλησή του να υπηρετήσει τους επαναστατικούς σκοπούς, σύμφωνα με όσα τον διέτασσε η μπολσεβικική ηγεσία. Μετά την ήττα του 1905 και την καταστολή της εξέγερσης κατά της τσαρικής εξουσίας, οι αποδεκατισμένοι μπολσεβίκοι έχουν ανάγκη από κεφάλαια. Για τον λόγο αυτόν προχωρούν στις απαλλοτριώσεις του πλούτου, οργανώνοντας ένοπλες ληστείες. Ο Κόμπα είναι η ψυχή της κομματικής οργάνωσης, που δρα, σε αυτόν τον τομέα της κομματικής δουλειάς. Χτυπάει χρηματαποστολές, τράπεζες, δημόσιες υπηρεσίες, αποθήκες όπλων και φυσικά, πλούσιους ιδιώτες. Μελετά τις δράσεις, καταστρώνει τα επιχειρησιακά σχέδια, μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια, διαλέγει τα πρόσωπα, που παίρνουν μέρος σε κάθε κτύπημα, τους εκπαιδεύει και παίρνει και ο ίδιος μέρος, σε κάποια από τα κτυπήματα. Τα χρήματα, μέχρι το τελευταίο καπίκι, πηγαίνουν στο κομματικό ταμείο και κρατούν ζωντανούς τους μπολσεβίκους. Αυτό είναι, άλλωστε, που ενδιαφέρει τον Λένιν, ο οποίος, όπως και ο Στάλιν, δεν έχει κανέναν δισταγμό. Αυτές οι δραστηριότητες φέρνουν αντιμέτωπους τον Στάλιν και τις ομάδες κρούσης που χρησιμοποιεί, με τους κοινούς κλέφτες της Τυφλίδας, επειδή τους παίρνουν την δουλειά. Αλλά, οι διαμαρτυρίες των κοινών κλεπτών δεν πτοούν τον μπολσεβίκο επαναστάτη, ο οποίος συνέχισε ακάθεκτος την κομματική του δουλειά. Τελικά, η πολιτική των απαλλοτριώσεων τελειώνει, στα 1907, μετά από απόφαση του συνεδρίου του Σ.Δ.Ε.Κ.Ρ, στο Λονδίνο, όπου καταδικάζεται αυτή η πολιτική πρακτική. Στο συνέδριο αυτό πήρε μέρος και ο ίδιος ο Στάλιν, ο οποίος, μετά από καθοδήγηση του Λένιν, παρέμεινε, στην σκιά, χωρίς να πει κουβέντα.
Κάνοντας, τώρα, έναν πρώτο απολογισμό, μετά τις τόσες δεκαετίες, που πέρασαν, από την πολιτικοϊδεολογική αυτή διαμάχη, που ξέσπασε, μέσα στους κόλπους του ολοκληρωτικοποιημένου μπολσεβίκικου κόμματος και δύο δεκαετίες, ύστερα από την πτώση της "Σοβιετικής Ένωσης", ο οποίος απολογισμός απέχει μακράν, από το να είναι οριστικός (και τούτο διότι το πραξικόπημα του Οκτωβρίου του 1917, η εμφανιζόμενη, ως διφυής, κοινωνική επανάσταση - μια επανάσταση, η οποία είχε έναν προλεταριακό χαρακτήρα, στηριζόμενη σε μια ευρεία εργατοαγροτική κοινωνική συμμαχία, καθοδηγούμενη, όμως, από μια, ιδεολογικοπολιτικά και οργανωτικά, πειθαρχημένη και, ενοποιημένη κάστα κομματικών επαγγελματιών επαναστατών -, που το ακολούθησε και το κοινωνικό καθεστώς, που προέκυψε, είναι πολύ νωρίς, για να σταθεί δυνατόν να αποτιμηθούν, ιστορικά, επαρκώς), μπορούμε να πούμε ότι, μέσα από την δαιδαλώδη ιστορική διαδρομή, που σχημάτισαν οι ανθρώπινες πράξεις και δράσεις, τα δύο αυτά αντίπαλα ρεύματα και οι άνθρωποι, που τα εξέφρασαν, βρήκαν την θέση τους, μέσα στην Ιστορία.
Η θεωρία της οικοδόμησης του σοσιαλισμού, σε μια μόνο χώρα, που υπεράσπισε ο Ιωσήφ Στάλιν, εξέφρασε τα σχηματοποιούμενα συμφέροντα της κομματικής και της κρατικής γραφειοκρατίας και φυσικά, στηριγμένη, στα υλικά συμφέροντα αυτής της γραφειοκρατίας, αλλά και τις ανάγκες της ευρύτερης κοινωνίας, που προέκυψε, στην μετεπαναστατική Ρωσία, μετά τον εμφύλιο πόλεμο, αντικατοπτρίζοντας έναν ρεαλισμό, ο οποίος έθετε, στην πρώτη γραμμή, την ανάγκη σταθεροποίησης του καθεστώτος και ολοκλήρωσης του κοινωνικού μετασχηματισμού, που προέκυψε, μετά το 1917 και το τέλος του εμφυλίου πολέμου.
Μπορεί η ψευδοσυνειδησιακή/ιδεολογική φενάκη των μπολσεβίκων και του "σοβιετικού" καθεστώτος να χαρακτήριζε όλη αυτή την τεράστια κοινωνική διαδικασία, ως σοσιαλιστικό μετασχηματισμό, ενώ στην πραγματικότητα, δεν ήταν τίποτε λιγότερο και τίποτε περισσότερο, από την πλήρη γραφειοκρατικοποίηση της κοινωνίας και την οικοδόμηση ενός ιδιότυπου καθολικού και ολοκληρωτικού γραφειοκρατικού καθεστώτος, αλλά ο πυρήνας της θεωρίας, που αποσκοπούσε στην σταθεροποίηση και στην ομαλή εσωτερική μετεξέλιξη του συστήματος και του καθεστώτος, ήταν ρεαλιστικός. Το καθεστώς, για να σταθεί, έπρεπε να σταθεροποιηθεί, δηλαδή να στερεώσει και να εξαπλώσει την εξουσία της νέας τάξης, η οποία, συν τω χρόνω, ήταν και γινόταν κυρίαρχη.
Το γεγονός ότι ο Στάλιν και οι μπολσεβίκοι (όλοι οι μπολσεβίκοι, όποια άποψη και όποια τάση και αν αυτοί εξέφραζαν) πίστευαν πραγματικά (και από ένα σημείο και μετά, εικονικά), ότι η νέα αυτή κυρίαρχη τάξη ήταν το προλεταριάτο, προκειμένου να μην παραδεχθούν, ή και να κρύψουν ότι, στην πραγματικότητα, αυτή η νέα κυρίαρχη τάξη ήταν η κομματική και η κρατική γραφειοκρατία, της οποίας οι ίδιοι ήσαν οι ηγήτορες, δεν έχει καμμία ουσιαστική σημασία. Ούτε, φυσικά, αλλάζει την φορά των πραγμάτων.
Πάνω σε αυτήν την βάση και πάνω σε αυτόν τον αμείλικτο ρεαλισμό στηρίχθηκε η νίκη του Ιωσήφ Στάλιν και της θεωρίας της οικοδόμησης του σοσιαλισμού, σε μια μόνη χώρα.
Βίντεο, με τις δίκες της Μόσχας, στην δεκαετία του 1930. Η υπόθεση αυτή, για τον οποία αξίζει ένα ειδικό αφιέρωμα, στο οποίο κάποια στιγμή, στο μέλλον, θα ενδώσω, και ο τρόμος, τον οποίο, επί σκοπώ, ενέπνευσε ο Στάλιν, στην "σοβιετική" γραφειοκρατία, παρά το γεγονός ότι απέτρεψε τις όποιες κινήσεις ανατροπής της εξουσίας του ίδιου και πιθανότατα και την ανατροπή του καθεστώτος, που ξεπήγασε, μέσα από το πραξικόπημα του Οκτώβρη του 1917 και τον εμφύλιο πόλεμο, δεν απέτρεψαν, σε μακροχρόνια βάση, την επανεμφάνιση των εσωτερικών αντιμαχιών, μέσα στα πλαίσια της κυρίαρχης κομματικής γραφειοκρατίας και τις παλινορθωτικές κινήσεις, εντός του μπολσεβίκικου κόμματος και της κοινωνίας. Ο σταλινικός ρεαλισμός της θεωρίας περί οικοδόμησης του σοσιαλισμού, σε μια μόνο χώρα, είχε τα όριά του, στα οποία, τελικώς, έφθασε, όταν την γενική γραμματεία του Κ.Κ.Σ.Ε. ανέλαβε, το 1985, ο Μιχαήλ Γκορμπατσώφ. Το καταιγιστικό αποτέλεσμα της εξαετούς θητείας του τελευταίου είναι γνωστό...
Αλλά, αυτού του είδους ο ρεαλισμός, τελικά, όπως αποδείχτηκε, είχε τα όριά του, τα οποία δεν μπόρεσε να υπερβεί ούτε το καθεστώς τρόμου, που επέβαλε ο Στάλιν, στην δεκαετία του 1930, με την διεξαγωγή των δικών της Μόσχας, όπως και αργότερα, κοντά στο τέλος της ζωής του. Όπως, επίσης, δεν μπόρεσαν να υπερβούν αυτά τα όρια, ούτε ο τρόμος που επέβαλαν, κατά καιρούς, οι διάδοχοί του, ούτε η θεσμοποιημένη αυταρχία, που διαδεχόταν τον τρόμο αυτόν.